|
2008
|
|
|
adierazten du15; OEH k16 Gipuzkoako bizkaiera ere sartzen du balio horrekin, baina horren adierazgarri biltzen duen esaldiak ez dirudi aski frogagarri: . Amalau urte dauzka eta eztauka
|
etxeko
lanak eitteko lotsaik? 17, baina horren ulerketa ez da
|
|
2016
|
|
|
Lau donado dira etxean. Etxe horretan,
|
etxeko
lanak egiteko, emazte bat egon behar lukeen gaia sortzen da. Ez dakite ezkondu behar ote duten, ala sehi bat hartu behar duten.
|
|
2021
|
|
|
irakatsi, ahaztu, utzi, lagundu... Pianoa jotzen irakatsi dio; Ahaztu zaio pianoa jotzen; Lagunduko dizut
|
etxeko
lanak egiten.
|
|
|
36.6.1b Forma hauekin eginiko perpausetako predikatuak iraupenekoak direnez, egoera edo jarduera adierazten dutenak izaten dira maiz (hemen deno, mendian dabilen bitartean), baina gauzatze prozesua adierazten dutenak ere izan daitezke(
|
etxeko
lanak egin bitartean); erdiespeneko predikatuak, berriz, pluraltasunak edo errepikatzeak egiten ditu iraupeneko, ohi bezala (ikusleak sartzen diren bitartean, hots, ‘sartzen ari diren bitartean’; egunero garaiz etortzen zaren bitartean), edo prozesu gisa ulertzeak (trena gelditzen den bitartean, hau da, ‘gelditzen ari den bitartean’). Uneko predikatuak epeko bilakatzen dira, halaber —interpretazio hori onartzen dutenean—, ezezka emanda eta iraupeneko forma erantsita; hala gertatzen da, esate baterako, honako perpaus honetan:
|
|
|
Hala, aurrekotasuna adierazten duten perpausetan: Bazkaria prestatzen hasi baino lehen{ azokara joan naiz ∼
|
etxeko
lanak egin ditut ∼ paseoan ibili naiz ∼ urduri nengoen}. Berdin, ondokotasuna adierazten dutenetan:
|
|
|
Zertan ari naizen? Hara,*
|
etxeko
lanak egiten ari naiz, haurra lo dagoenean. Edo iraganeko erreferentzia une batean gauzatzen ari dena aipatzen duenarekin:
|
|
|
30.6.3.3.1c Kontuan izan behar da, bestalde, aditzek adiera bat baino gehiago izan dezaketela; esaterako, lagundu aditzak badu erregimen bitasuna —du Iparraldean eta dio mendebaldean— eta adiera bitasuna —‘laguntza eman’ eta ‘konpainia egin’— ‘Laguntza eman’ adierakoa da tzen osagarria hartzen duena, ez bestea: Lagunduko dizut
|
etxeko
lanak egiten [laguntza] 7/ Lagunduko dizut/ zaitut etxeraino [konpainia].
|
|
|
7 Iparraldean: Lagunduko zaitut
|
etxeko
lanak egitera (t).
|
|
|
Jokatugabeak dira beste hauek: Ez diote barkatu egia esatea; Damutuko zaizu bihar joatea; Etxera itzultzea erabaki du; Atarian neskatxa bat ikusi dugu jendeari loreak banatzen; Gainera badakizu zure xarma hori esploratzen ere (Oñederra); Lehen bezala joaten naiz
|
etxeko
lanak egitera eta irakurtzera; Ez naiz ausartu ere egiten hildako egunez pentsatzera (Larrañaga).
|