|
2011
|
|
|
Honen adibide J. Miomak31 Deustuko Prest! aldizkarian bildutakoa (Manuel Lekuonak 1.936an Elorrietako parrokoaren neurketa baten harira idatzitakoak; eliztarren %37 euskalduna izaki, %10ek baino ez zuen
|
etxean
euskaraz egiten):
|
|
2012
|
|
|
Adibide horren bidez igar daiteke adinkideen arteko eragina arrunt onuragarria izan daitekeela erdararako joera duen haurra euskarara hurbilarazteko. hau da, taldekideen artean dagoen hizkuntza eredura edo araura doitzeko laguntzak, presioak eta egokierak izaten dira. etxean ere hizkuntza erabileraren erregulazioa gertatzen da, eta ez beti goitik beheiti, hau da, gurasoengandik seme alabengana. haurrek ere eragiten dute zuzenean gurasoen hizkuntza erabileran. Adibidez, Laurak eta danielek osatu duten familian, haiek hala adostuta, haurrak
|
etxean
euskaraz egitera jarrita daude eta haserretzen dira gurasoei beren artean erdaraz aditzen badiete: "... gainera beraiek ere aunitzetan aritzen bagara [erdaraz] haserre ematen digute:
|
|
|
Bertze guraso batzuk, ordura artio euskaraz egin bazuten ere, erdaraz hasi ziren seme alabekin. kasu horietan
|
etxean
euskaraz egiten segitzeko gurasoen jarrera ez zen hain irmoa izan edo, bertzerik gabe, ez zen izan erdararen presioari aurre egiteko gauza. horrelakoetan, zenbait kasutan, ego belaunaldiko haurrak lehen hizkuntza, txikitan gurasoengandik ikasitakoa, erabat edo neurri batean galtzera iritsi ziren:
|
|
|
Euskara eremu formaletan soilik erabiltzen dutenez, ez dute baliabiderik hizkera gazte bat sortzeko (horrez gain, batzuek oso maila baxua daukate, askoz errazagoa zaie gaztelaniaz hitz egitea). neuRKeTeTaTiK aTeRaTaKO zenBaiT OnDORiO datuak adinaren arabera aztertuta, gaztetxoagoak diren umeak askotan euskaraz aritzen direla ikus daiteke Adaxkak aisia taldean. Aipatu beharra dago, ume hauetako askok
|
etxean
euskaraz egiten dutela, baina handitzen doazen heinean gero eta gutxiago egiten dute euskaraz.
|
|
|
handitzen doazen neurrian, eskolatik kanpo daukaten munduan ez dute euskararen presentziarik ikusten," modako" gauzetan ez dute euskara behar: telebista, musika, lagunak, sexua... horren harira, euskarazko gazte hizkeraren absentzia izan daiteke beste arrazoietako bat; izan ere, ikasteko hizkuntzatzat daukate, gainera,
|
etxean
euskaraz egiten dutenek, gurasoekin eta gauza formalekin lotzen dute hizkuntza. euskara eremu formaletan soilik erabiltzen dutenez, ez dute baliabiderik hizkera gazte bat sortzeko (horrez gain, batzuek oso maila baxua daukate, askoz errazagoa zaie gaztelaniaz hitz egitea).
|
|
|
Gainera, eskolatik kanpo oso estimulu gutxi jasotzen dituzte euskaraz; familia gehienak erdaldunak baitira eta kalean apenas entzuten da euskararik. Alde nabarmena dago,
|
etxean
euskaraz egiten duten gazteen hizkuntza gaitasunean, gazte hauek erraztasun handiagoa daukate euskaraz aritzeko: ahoz zein idatziz. hizkuntza gaitasunak zerikusi zuzena du erabilerarekin; izan ere, hizkuntza bat ez bada ondo menperatzen, nekez erabiliko da. ezagutza urria izanda hizkuntza bat erabiltzeko, motibazio bereziak lirateke, gutxiengoa dira Barakaldon motibazio hori duten gazteak. dena den, esan beharra dago, d ereduan ikasi zuten lehen belaunaldi horietako askok, egun seme alabak izan dituztela, eta Barakaldoko kasuan, guraso gazte askok euren seme alabei euskaraz egiten dietela. horrek esan nahi du, datozen belaunaldietan etxeko transmisioa areagotuz joango dela, beraz, erabilerak ere gora egingo duela.
|
|
|
Gaztetxoak hainbat gizarte sareren partaide dira: ikasgela barrukoa, ikasgelaz kanpokoa, koadrila, auzoko lagunak...
|
etxean
euskaraz egiten dutenek izan ezik, gainontzeko gazte barakaldarren harreman sare euskaldun bakarra irakasle, begirale edo horrelako autoritateak izaten dira. harreman sareak aldatuz doaz denborarekin, batez ere nerabeen kasuan, institutua bukatzean sortuko zaizkien harreman berrietan euskarak tokia izan lezake ala ez.
|
|
|
Euskaldun aktiboen dentsitatea, etxetik euskaldun direnena eta
|
etxean
euskaraz egiten dutenena, beheraka doa.
|
|
|
Hala ere, guztietan norabide bera dute. 2 Euskaldun aktiboen dentsitatea, etxetik euskaldun direnena eta
|
etxean
euskaraz egiten dutenena, beheraka doa. Nabarmenki azken 5 urteetan.
|
|
|
Zenbait arnasguneren egoeraren behaketa hizkuntza euskara dutenen portzentajeari dagokionez, eta baita
|
etxean
euskaraz egiten dutenen portzentajeaz ere. Hiru aldagai horiek kontuan hartuta eta korrelazioa eginez, garbi samar ateratzen zaigu arnasguneen norabidea eta bilakaera nondik norakoa den.
|
|
|
Etxeko erabileran, bereziki, norabide hori bera ikusten da. Hau da,
|
etxean
euskaraz egiten dutenen kopuruak behera egin du, nabarmen egin ere, azken hamarkadan. Aldiz, gaztelaniak etxean sarbide erosoa izan du eta haren erabilera nabarmen igo da portzentualki.
|
|
2015
|
|
|
Gero, ordea, dena erdaraz egiten hasi ziren (kalean eta eskolan) eta berehala hasi ziren etxean ere erdaraz egiten, baina gurasoek ahaleginak egin zituzten euskara mantentzeko eta orain oso eskertuta omen daude. Gainera,
|
etxean
euskaraz egitea debekatua zuen lagun bat etortzen zitzaien praktikatzera eta ikastera. Egun, semeek denetara egiten dute, baina bilobak euskaraz oso ondo moldatzen direla eta ataundarrez egiten dutela aipatu zuten.
|
|
|
Indizea aldagai hauez osatuta dago: biztanle kopurua, euskaldun portzentajea,
|
etxean
euskaraz egiten duten pertsonen portzentajea, euskara lehen hizkuntza duten pertsonen portzentajea, UEMAko udalerriak eta EBPN daukatenak. Aldagai bakoitzaren eskala egin da, eta tarte bakoitzari puntuazio bat eman zaio, taula honetan zehazten den bezala:
|
|
2016
|
|
|
Jatorriari dagokionez, bi jaio dira Gipuzkoan eta gainerakoak Gasteizen, nahiz eta batzuek gurasoren bat Bizkaikoa edo Gipuzkoakoa izan. Guztiek bikotekide euskalduna dute eta
|
etxean
euskaraz egiten dute nagusiki.
|
|
|
Aurrera begirako erronkak – Mikel Zalbide b) euskarak bere mendean ditu herri mailan eguneroko bizi giro hurbil, informal intimo guztiak edo gehienak:
|
etxean
euskaraz egiten da, auzoan ere bai; hala egiten da herriko tabernan eta, halakorik dagoenean, bertako dendan; euskaraz funtzionatzen du eskolak, euskara da elizako hizkuntza nagusi edo bakar. Bere espazioak ditu erdarak:
|
|
2023
|
|
|
Datuen argitan esan daiteke, gainera, eskolako eta kaleko haurren arteko giro euskaldunak euskaraz hitz egiteko eragin handia dutela
|
etxean
euskaraz egiten ez duten haurrengan, baina, aldiz, eragin txikiagoa etxean euskaraz eta gaztelaniaz berdin egiten dutenengan. Etxean beste hizkuntza batean egiten dutenen kasuan kalean lagunekin euskararen erabilera maila altuagoak adieraztea azpimarragarria da.
|