|
2007
|
|
|
... urteak joan... denbora joan... nausietxekandereak eztitu zitian, bai segur, nitaz arta gehiago hartuz: ...tela eta horrengatik ene geroaz kezkatu behar zutela, eta hola beren ustez bainan" ez bortxaz he, hiaunez", berrogoi urtez goiti xerbitxu egin ondoan, erretreta on bat merezitua nuela, bai segur" zertako ez hik ere bestek bezala", eta hola sar nindaitekela" o, ez behala ez, bainan denbora puska baten buruan, hik nahiko dukalarik bakarrik, badakik Donapaleun baduk erretreta
|
etxe
bat, Giscaren emaztiak benedikatia, uste duka zer uhuria, halakoa eta holakoa han dituk aspaldi huntan eta hain dituk laket nun etxia ez die aipatzen ere, eta jakizak ez hizala ahantzia izanen, jinen gituk hire ikusterat ahal bezain usu, ez hadi lotsa izan, ez hadi griña hortako, jana, edana, loa, denak izanen dituk, zer xantza, badakik serorak dituk gero han hire zerbitzuko, orduan... prest iza... ..."
|
|
2008
|
|
|
Ilunabarrean, parada eder baten menturan goibel eta pentsakor zebilelarik, Manta Zuri fraide
|
etxe
baten alboan gertatu zen. Sasi baten gibeletik, lo egiterat zoazen oilo tropa baten karakak entzun zituen hurbil hurbildanik.
|
|
2009
|
|
|
Etxea mutillari uztia ez zait ongi iduritu. Sekulan famili bat montatzen duenian, obekio izango da bere hautako
|
etxe
batean, bakarrik, zen eta hemen, arrebarekin. Bai, ez zauztet errana baino bi apartamendu eginaraziak ditut hemen, nola aski haundia zen, bi haurrek bizitzeko lekua izan dezaten.
|
|
|
Plazaz bestaldean, harlanduzko kantoidun
|
etxe
bateko ezkaratzean, ardi larruak eguzkitara zabalik. Kantoi hartan bertan dago Timo, goiti doan lur zapalduzko bideari begira:
|
|
|
Berta samar
|
etxe
bat dago: horma erdipareraino harri gorrizkoa, hortik goiti xuriz kareztatua.
|
|
|
Gizon iduri bat,
|
etxe
bateko kanpoko eskailerapean; manta zahar batez estalia, arras kukubildua, ondoan plater batean hezur batzuk dituela dago.
|
|
2010
|
|
|
Erran nahi du nonbait
|
etxe
bat sutan dela. Ez ditugu gure idazlanak goraki irakurtzen Maisuek gure gogoetak eta gure sentipenak ezagutzen baitituzte.
|
|
2012
|
|
|
Ene mundua zen Martin Beltzenia: Urkoiko
|
etxe
bat, mende hastapeneko elizaren eskola bat, erre zena behin, Bigarren Gerla aitzin, bainan partez bakarrik eta ene alokairutan hartu zutena 1947an. Ixtripu horren gatik bazuen beraz" barne errea" izeneko bazter ilun, hits, ezezagun eta piska bat beldurgarri bat.
|
|
|
Gogoaren funtsa, orhoitzapen minberena pizu gutikoak dira eguneroko biziaren behar orduen aldean. Harri sakratuak berdin borda edo
|
etxe
baten xutitzeko baliatzen ahal dira eta hilerriek behi edo zaldientzat bazka on bat sorrarazten ahal dute...
|
|
|
Ohartua xira segur zer lanak egin ditixien Urkoiko plazan uda ondar huntan. Bazuxun mugimendu eta berdin egon xira beha gizon azkar tresnadun presatu horieri, beren balentriari,
|
etxe
bat harri meta, zur erori eta errauts xuri... Fite botatua baituxu etxe bat, bide bazterrean poxoluan den arbol xaharra bezain fite.
|
|
|
Bazuxun mugimendu eta berdin egon xira beha gizon azkar tresnadun presatu horieri, beren balentriari, etxe bat harri meta, zur erori eta errauts xuri... Fite botatua baituxu
|
etxe
bat, bide bazterrean poxoluan den arbol xaharra bezain fite. Fite botaia...
|
|
|
Udan ogi epaite eta joiteak" mekanikak" haurren gustagarri ere nolazbeit. Auzune guzia harroduran,
|
etxe
batetik bestera. Gazte eta zaharragoak ere laneko bezain artosak mahaiko, etxeko arno eta etxean hazi atzarkitik ongi jan edan eta aratseko kantu xaramelak.
|
|
|
Egun, barne aldetik ikusia nuen irria ezpainetan zetorrela sartzeko ateari buruz. Badu zenbait egun, puttil, mintzatu nahia nintzaizula zuk ongi ezagutzen duzun, Fort Fraser, herri hortako ixtorio batez. Horgo bizilagun ainitz ere ezagutu dukezu eta, menturaz, Fort Frasereko gapoina, deitzen duten harrigarriko izaite gizon zibote bilotsua ere. Nik ikusi izan dut bai, karrikan iragaiten, harritzeko gizon handi eta gizen bat, bilo horasta girgilatu bat sorbaldetan behera, alportza bat bizkarrean doala kantu marmarika batean, iduri zerbaiten garraioa duela egiten
|
etxe
batetik bestera. Hura bera da nik deskribatzen dizutan bitxoa!.. Izpiritu sainduaren bertutez sorurikako haietarik da.
|
|
|
Zure paperretan ikusi dut eraikintzan ere trebatua zarela eta horregatik gatozkitzu ene andrearekin. Udako
|
etxe
bat erosidugu Saint Germain la Riviere deitu herrian. Ambares etik 10 kilometrotan da gunea.
|
|
|
Zurgintza lana nasai zen Girondan. Banketxeak kontseilaturik, erosi ginuen Saint Sulpice, auzo herrian,
|
etxe
bat, haratxagoko lur peza batekin. Arraberritzeak bazituen bizitegi horrek bainan Ambares en pagatzen ginuen aloiamendu hilabete sariaren erdiarekin itzultzen ginuen mailegu ordaintza bere intresekin.
|
|
|
Harrigarri da zer iraupena duen zurezko
|
etxe
batek, artamen onean atxikia denak bixtan da. Herri horrek, izana gatik Quebec Iparraldeko oihanpe urrunetan landatua, bazituen etxeak, Frantsesek eraikiak hemezortzigarren mende hastapenekoak, heinbateko antze ederrean beiratuak.
|
|
2013
|
|
|
Alabaina, handik metro zonbeitera atzeman zuten mezaren lekua. Pentze bat zen,
|
etxe
baten atzean. Alde batetik murru bat zegoen, bide hegian.
|
|
|
Han bazuten behar gorria, ebakuntza bat uste dut baina zu ez zara goizik sartzen egun. Bai arrazoia duzu, baina berandu dut eta jadanik Herriko Etxean izan nuke, bilkura bat garrantzitsua badugulako zinegotzien artean. Ez zara oroitzen zahar
|
etxe
bat altxatu nahi duela Jaun auzapezak. Hortakoz ez naiz egonen afaltzeko, presa badut. Ah bai!
|
|
2014
|
|
|
Horren egitea debekatzen die orain legeak. Etxetik kanpo erosi behar dute lurra
|
etxe
bat egin nahi baldin badute. Eta bikote baten soldatarekin ez daiteke etxe berririk egin:
|
|
2016
|
|
|
Beste aldi batez berriz,
|
etxe
baten peko sotoan ginen Compiegnes aldean. Salda jana sukaldean.
|
|
|
Bestaldi batez berriz,
|
etxe
baten peko sotoan gintxun Compiegnes aldean; sukaldian salda jana. Hasten txu botatzen, bestekin nahas, gazadun obuz bat.
|
|
|
Ez zen gaztea ere. Oporrez etorri zelarik, kapotea plazako
|
etxe
batean bota zuen, Matxardenean, eta Espainiarat pasatu. Berrogeita
|
|
|
Ez litezke on ez oraiko gazteak guk bezala egiteko. Oroit naiz behin, gerra denboran, sehi nintzen
|
etxe
batean. Garia jotzeko maxinak etorriak ziren.
|
|
|
zer aipatu eta nondik hasi? Nahiz eta lan pertsonalaren itxura izan, hau ez da fikzio bat, baizik eta dokumentu historikoetan oinarritu ikerketa antropologiko bat,
|
etxe
batetik abiatzen dena eta zabaltzen dena agoten fenomenoari. Nahi baldin badut irakurleek zerbait uler dezaten saga honetan, egokia da garaiak azak bezala ez nahastea eta dokumentuak kronologikoki aztertzea.
|
|
|
Beste adibide bat emanen dugu, uste guzien kontra doana. Izpuran, 1350ean, Agotea (orain Abotia deitzen dutena) izeneko
|
etxe
bat agertzen da Nafarroako Erresumako zerga zerrendetan, horko nagusia zinegotzia (jurat) da eta 1412an etxe aberats bezala ekarria da. Horiek ez dira ondotik aipatuak izanen diren agoten ezaugarriak:
|
|
|
Nor ziren etxeko nagusi eta etxekoan34 dreak? Ondoko eginak ziren etxaldeetako alaba edo semeak, eta, beste
|
etxe
bateko kaiet edo bigarren sortu batekin ezkontzen zirenak, beren etxondoan, aitamen baimenarekin. Ohituraren arabera, ez ziren bi premu edo bi kaiet elkarrekin ezkontzen ahal, etxaldeen kopurua den bezala atxiki behar baitzen.
|
|
|
Ameztoia Leizparzeko etxe berri bezala ekarria da, nahiz eta berrehun urte lehenago deia hor zen eta orduan" cristian"
|
etxe
bat zen. Etxe izen horren ondoan agertzen da Gratiana Damestoy etxekoandrearen heriotza 1665/12/15ean.
|
|
|
Horiek dira hamabost etxeetako nagusienak, 1644an Baigorriko Ibarreko Batzarrak hartu erabaki batzuen kontra altxatzen direnak. Ohar gaitezen aurretik aipatu
|
etxe
bat hor dela bigarren lekuan: Zaldugarai, Ameztoiarekin ezkontza loturak zituenak.
|
|
|
Lehen ezkontza lotura da Ameztoikoentzat agota ez den batekin: Aparainea Erdi Aroko
|
etxe
bat zen.1769: Gratiane Tamborin Peillorena (Ameztoiko prima) sortzen da.
|
|
|
Udan Eiheraldeko jende soil batzuk jiten ziren Josefina eta Xanen laguntzera soldata baten truke. Horietan bazen emazte bat, Ameztoitik hurbil zen
|
etxe
batean egoten zena: Jauberrian.
|
|
|
Agotetaz ditugun oraingo ezagutzen arabera, ezin asma nondik heldu ziren. Nolaz jakin zerek bultzatu zituen
|
etxe
baten eraikitzera Iparlako mendipean, Lizaratzu jauregitik hurbil, Urhandiaren gainaldean, ametzak ziren kasko leun batean. Etxeari izena eman zion haritz mota ez da gehiago aurkitzen gune horretan, dena labakitua izan baitzen laborantzarako, baina oraindik badira ametzak parean den Jara mendiko mazelan.
|
|
|
Artikulu honen helburua da: lurrik gabeko
|
etxe
baten azterketaren egitea. Bizitoki mota hori ez da kasik sekulan aipatzen euskal etxeetaz agertu diren liburuetan, nahiz eta holako frango baziren gure herrietan.
|
|
|
Noiz gertatu zen hori ezin asma, orain ditugun ezagutzen arabera. Nola jakin zerek bultzatu zituen
|
etxe
baten eraikitzera Iparlako mendipean, ametzak ziren kasko batean, errekañoaren ondoan, Urhandiaren gainaldean, Lizaratzuko jauregitik hurbil. Etxeari izena eman zion haritz mota ez da gehiago aurkitzen gune horretan, baina oraindik badira ametzak parean den Jara mendiko mazelan.
|
|
|
Hirugarrena Jean edo Joanes edo Manex 1727ean sortua, zurgina da eta Donazaharre Oihanburuko Marirekin ezkondua da, Antxixarburuko Etxe86 garaia alokatzen dute. Lehenago, Oihanburua izeneko
|
etxe
bat bazen Antxixarburun, baita Etxegaraia, biak desagertuak dira. Antxixarburu, Donazaharre ondoan den Buzunaritzeko auzoa, lehen agoten bizi lekua zena, buhameena bilakatu zen 19 mendean.
|
|
|
Jean Bidart Ameztoiko premua() eta Marie Souhilar() Suhilarreko alaba ezkontzen dira 1818ko urtarrilaren 29ean, Baigorriko herriko etxean. Azpimarra dezagun Suhilarrea ez dela agot
|
etxe
bat, baizik eta Urdoz Bastidako etxe" zahar" bat. Jean Bidart, Ameztoiko maiorazkoa ukanen duen gizon bakarretarik da.
|
|
|
Ez dakigu nongoa zen Mariana, euskal deitura duela baizik eta Frantzian sortua zela. Notario aktengatik badakigu non bizi zen bikotea, General Urquiza karrikako 93 zb, 9 de Julio kalearen izkinan zen
|
etxe
batean. 1879eko Gualeguaychuko notario akta batean idatzia da horren jabe zela Ameztoiko etxekoandre zendua:
|
|
|
Maria Suhilar de Bidart. Frantzian gelditu zirenen eta Argentinara joan zirenen Ameztoiko ondorengo arazoak zuzentzeko trukatu zituzten Baigorriko
|
etxe
bat (Ameztoia?) eta Gualeguaychukoa! Bertan izan den lagun baten arabera eta argazki bat ekarri didana, orain italiar izeneko farmazia bat da leku horretan.
|
|
|
17 mendetik ezagutzen dugun etxea Baigorrin, baita Ameztoiko genealogian. Beraz, Bozaten ere bazen deitura hori, baita 1968an izen horretako
|
etxe
bat Maria del Carmen Aguirre Delclaux arabera (Los Agotes). Ikerlari horrek 1968an, 39 etxe eta 150 biztanle zenbatzen ditu Bozaten.
|
|
|
agoten historian ez da erregerik, buhameen artean aldiz ba omen dira. Kaintu Xuhitoko
|
etxe
baten izena da, 1780ean, estatu zibilean Bernard Ergi bat agertzen da, Cainthu izengoitia duena. Bera ote da?
|
|
|
Lehenik aipatuko ditugu etxeko ondorengo ukaiten ez zutenak, Baxe Nafarroan kaietak deitzen zirenak. Beste
|
etxe
bateko oinordeko batekin ezkontzeko, nahi eta nahiez dote bat ekarri behar zuten neskek, baita mutikoek. Dote hori aita amek ematen zieten eta hilak baldin baziren, etxeko ondorengoa ukana zuen premuak edo primak.
|
|
|
Bi kaiet elkarrekin ezkontzea kasik ezinezkoa zen. Gertatzen balin bazen,
|
etxe
bat edo apartamendu bat alokatu behar zuten, mendiko borda batean bizi edo noble baten etxe soil bat erosi.
|
|
|
Leizparzeko Marie Amestoy ezkontzen da Arizkuneko Gabriel Saborenea edo Jaborenearekin. 1968an, Arizkuneko Bozaten Sabonea izeneko
|
etxe
bat bazen.
|
|
|
Antonena bat izendatua da.Antonena Leizparzeko etxe berri bezala ekarria da 17 mendeko detxema zerrendan. Xoxuarena aldiz, Anhauze Xuhitoko agot
|
etxe
bat zen. Zer ematen du aditzera azken izen horrek?
|
|
|
Edo zozoaren kantuekin zerbait ikusteko zuten, demagun musikariak zirelako etxe horretan? Xuhitoko beste
|
etxe
batek Kaintu (Kantu?) zuen izena eta liburu amaieran eginen dugu honen aipamena, Agotak deitu testuaren komentarioan.
|
|
|
Behar bada jasaten zuten bazterketa aipatzeko eta horren aurka egiteko? Nola jakin ez baldin badugu lekukotasunik, salbu Francisque Michelek bildu zituen biak 19 mende erdian, Milafrangan, baita Ibarlan, diotenak agotak beren artean biltzen zirela 18 mende ondar arte,
|
etxe
batean, astean behin, eta ezin zutela erran zertarako.
|
|
|
Adibidez 1412an, Jankoetxearen jabea zen, agian orain Eiheralde auzoan dagoen Jankoenea etxea bera. Baina pentsatzen ahal da
|
etxe
bat baino gehiago zituela gune horretan, eta horien artean aurkitzen zela Arizkuneko gaztelukoa zela adierazten zuena: Urtsuarena.
|
|
|
Eiheraldeko Urtsuarena, 18 mende hastapenean erosi zuen Joanes D’Auskie, zurginak. Gizon hau 1669an bastart sortua zen, bere ama Ameztoiko Gratiana zen eta aita izatearen fama zuena (hola idatzia da jaiotzeko aktan bederen) Erdi Aroko infanzon
|
etxe
bateko jauna: Okozeko Azkuekoa (geroan Auzkia).
|
|
|
Joanes de Zaldugarai, Ameztoiko nagusia 1742ko notario akta batean agertzen da beste hainbat Baigorriko etxeko nagusiekin, horien artean Etxauzko bizkondea: Jean de St Martin, eta infantzoi
|
etxe
bateko jabea: Mokozain Ameztoikoa 1730ko aktako bera daiteke, orduan Joanes de Zaldu izendatua da.
|
|
|
Ozafraineko zubia. Ozafrain Erdi Aroko infanzon
|
etxe
bat zen, 19 mendean izenez aldatu dena; Zerizenia bilakatuz (Cerix deituratik). 20 mendean zubi hori Etxerrineko (Etxeberri etxe izenetik) zubia izendatua izanen da.
|
|
2017
|
|
|
Kristalezko
|
etxe
batean bizi naiz. Polita da, baina oso hauskorra, ametsak bezala.
|
|
|
Armada baztertuz," objecteur de conscience" hautua egin zuen, Xuberoan. Hala nola biltzen zela, 1970eko azken urtetako hamarkadan Txinaberri deitu Barkoxeko
|
etxe
batean gazte multxo bat, horietan Mikel barne, zetozenak leku eta ideia irautzalari guzietarik. Militante horiek hedatu ziren Xibero Basaburuko eta Pettarreko lau haizetarat, laguntza zerbait ekartzeko mendi guneko zonbait etxalde ttipi eta ahal gutikoetan...
|
|
|
Txistulariek zeramaten alegeraki jende guzia Zugarramurdirantz eta laster heldu ziren oihan buruan,
|
etxe
baten patioan. Hor geratu ziren eta denek piztu zituzten beren argiak.
|
|
2018
|
|
|
Arku zenbaitetan bermatzen da eta haren aitzinalde xuria pintura gorri handiez eta armarriez apaindurik da. Saratsa ondoko
|
etxe
batean zegoen. Gela txipi batean sarrarazi ninduten, zeinaren atea itxi baitzuen mugazainak.
|
|
|
Ezin dut saihestu mingarki pentsatzea, nafar gerrillaren hasiera hasieratik, polizia saldo okaztagarriek beren Pariseko lohiaz ene mendietako txilarra zikindu zutela. Iduri zitzaidan frantses salataria arbasoen atarian aterpe ematen dion
|
etxe
baten misterioak kuxkuxeatzea zela euskaldunaren joputzaren ikur itsusiena, 89az geroztik.
|
|
|
Mugalariak Sarara eraman nahi ninduen eta gaua iraganarazi bere espioi baten etxean. Nahiago ukan nuen besterik gabe aterpea eskatu, ilunarengatik ikusten ez nuen ondoko
|
etxe
batean, non otea jotzen entzuten bainuen. Mugalariak erran zidan nekazari handi batena zela, emaztea eta semearekin bizi zenarena.
|
|
|
—Ipuin horiek oro haurrenak dira, erran zuen emazteak, eta gure arrotzak interesgarriagorik irakurri bide du bere liburuetan. Badute, haatik, zentzu sakon bat, gehitu zuen lapurtar gizonak, zeren ohartarazten baitute, iberiarrek, gure arbasoek, Iparretik etorri gizon horiei irakatsi dietela prakak ezartzen, garia epaitzen,
|
etxe
bat atxikitzen 6 Euskaldunek tartaro deritzete lehen inbasioko zeltei. Begibakar ere deitzen dituzte, ziklope ren baliokide zehatza baita eta orduak ezagutzen.
|
|
|
Botikariak ondoko
|
etxe
batera eraman ninduen, non ofizial bilkura bat atzeman baikenuen. Batzuk mahai luze baten puntan jarririk ziren, kartak eskuetan, 128 zigarreta pipatzen eta Erriberako ardo onak edaten.
|
|
|
Bizkaiko Baltzolako harpean, bada, gisala, zernahi munstro. Orain dela zenbait urte, ondoko
|
etxe
bateko bizilagunek entzun zituzten, gau zenbaitez, ulu luzeak, emazte baten boza iduri zutenak. Frantziako hegoaldeko probintzietan aipaturik diren herrietako gizotso eta ganipote en umore jostariak ez zuen deus ere ikustekorik gaueko orro horiekin.
|
|
|
Zer xekatzen ote da zerumuga puntan? etorkizun
|
etxe
bat edo zauri sendagarria?
|
|
2021
|
|
|
Jet lagetik ateratze ezintasunez amets erdi lo erne esnatzeidekitze batean Joseph Buys artistaren performance buruan atxikiz karrikaz karrika ipar amerikarraren zola ukitzen ez ziren oinez ibiltzen nintzen. Ene sinesmen bakarra zen kairosa segituz
|
etxe
batean sartu nintzen. Etxeko egon gelatik igotzen zen eskailera hartuz deblauki lehen solairura lerratu nintzen.
|
|
|
Adio gure ametsa:
|
etxe
bat ukaitea kanpoan bizi direnentzat.
|
|
|
Alaba bat baizik ez zuten. Esnasuko karrikan, bada
|
etxe
bat denetarik ezagutua dena, Xotroinea, zeren jadanik Frantziako iraultza famatuaren denboran, hor gorde baitzituzten apez erregogor batzu beren ganerrean edo selauruan. Murruan zilo bat egin zuten, han ezartzeko ostia saindua.
|
|
|
Lehen Euskal Herrian bazen apez frango, bainan ez zen monasteriorik. 1875 urtean Hazparneko misionest batek, Aita Augustin Bastres deituak, bere apez lagunekin nahi izan zuen beneditano fraileen
|
etxe
bat Euskal Herrian eraiki. " La Pierre qui Vire" deitu monasterioa ezagutu zuten Bourgogne deitu probintzian eta heien bizimodua gustatu zitzaien deneri.
|
|
|
Zenbait aldiz joaiten naiz adiskide baten ikustera, zahar
|
etxe
batera, eta ardura pentsatzen dut: " agian zenduko naiz hunarat sartu aintzin!".
|
|
|
Ez duzu sosik norbait pagatzeko. Orduan, bistan dena, ezarriko naute
|
etxe
batean, erretretan diren xahar batzuekin". Ez baldin bada sobera berant, behar nuke bederen bilatu Tolosan edo Euskal Herrian, badenez xaharrentzat beste posibilitaterik.
|
|
|
Zeren ikusi dugu nekez ibiltzen zirela. Hobe izanen da zuretzat beste
|
etxe
baten bilatzea". Kolera haundi batean sartu nintzan eta deliberatu nuen jende heieri telefonatzea galdeginez beren deliberoaren kanbiatzeko arrazoina.
|
|
|
Hasi ginen berriz
|
etxe
baten bilatzen eta azkenean" residence senior" deitu etxe batek hartu zuen. Bainan zer herstura bizi izan zuen hiru hilabetez!
|
|
|
Hasi ginen berriz etxe baten bilatzen eta azkenean" residence senior" deitu
|
etxe
batek hartu zuen. Bainan zer herstura bizi izan zuen hiru hilabetez!
|
|
|
Seminarioa utzi zuelarik, ezkondu zen eta bikoteak hartu zuen
|
etxe
bat gure amaren sortetxearen ondoan. Zer kalapitak leku hartan.
|
|
|
Eta deliberatu zuen hargintza ofizioa hautatzea, zeren gustu handia baitzuen betidanik lan horrendako. Galdegin zuten Aldudetik,
|
etxe
baten egiteko.
|
|
|
Eta lagunak jiten ziren maiz, igandetan ala besta egunetan... mus partida baten egiteko eta istorio batzuen kondatzeko. Orroitzen naiz, beste
|
etxe
batean ikusirik esaldi hau: " Ongi ethorri, zerbaitekin heldu denari"!
|
|
|
Zer min jasangaitza denendako. Aitak utzi zituen beste obra guziak,
|
etxe
baten egiteko bere arreba eta anaiendako
|
|
|
Denborarekin, Uztaritzeko" Filles de la Croix" serorek, deliberatu zuten, herri ttipi guzietan
|
etxe
baten galdegitea auzapezari. Hiruzpalau serora baziren etxe bakotxean.
|
|
|
1972ko irailaren 2an, Lekeition, polizia guztiz artega zebilen Galdakaoko gertakarien ondotik.17 Festak zirela eta, Mikel Martinez de Murgia Mikelonek eta Benito Muxika Xenkik propaganda orriak banatuak zituzten eta Tenderia kaleko
|
etxe
batean aterpetuak ziren.18 Beste bi atxilotu" galdekatuz", poliziak helbidea lortu zuen aski fite.
|
|
|
Tolosako
|
etxe
batean babestu zen Etxebarrieta eta handik atera zen aterpea ematen ziotenen izu ikara ikusirik.6 Hori izan zen seguritate neurrien aurkako hutsa, sentimenduek eramana. Tolosa guardia zibilez betea zen, mendeku gose.
|
|
|
Biharamunean, Bartzelonako Castellnoun ehun bat poliziek
|
etxe
bat inguratu zuten, eta bi ordu iraun zuen setio baten ondotik, Frantzisko Jabier Ruiz De Apodaka Landa, Apolonio, larri zauritu zuten eta Andoni Campillo Alkorta, Barrikakoa, hil.
|
|
|
Prentsan aipatu ziren antolatzaile gehienak adar militarrekoak dira eta egitasmo handiari zegozkion azpiegiturak(
|
etxe
bat, herri kartzela, itsas handiko yatea) aurreikusiak ziren.
|
|
|
Erakundeak ez zion komunikatu espezifikorik eskaini: Bilboko polizia
|
etxe
baten aurkako eraso eta Beasaingo atentatuarekin bat aipatu zuen.
|
|
|
* Gure bi lagunek, Gernikako
|
etxe
batean inguratuta, ihes egitea lortu zuten Guardia Zibileko teniente bat hil ondoren, nahiz eta bietako bat geroago aurkitu eta hil zuten+.
|
|
|
Adierazpenak epailearen aurrean berretsi behar nituela esan zidaten, bestela polizia buruzagitzara berriz ere eramango nindutela eta handik bizirik aterako ez nintzela, eta hala egin nuen. Egun batzuk geroago, epailea kartzelara itzuli zenean deklarazioa hartzera, egia esan nion, lapurretaren eguna Perpignanen nengoela, gogoratzen ez dudan
|
etxe
batean+.
|
|
|
Polizia asko, tiroketa anitz, eta
|
etxe
baten atea botatzeko lehergailu baten azantza.
|
|
|
Polizia bat arin zauritu izan zen, bai eta
|
etxe
bateko atezaina.
|
|
|
Begirantza horrek fruituak eman zituen, eta 1988ko otsailean poliziak sorosten zuen Bokaleko
|
etxe
batera hurbildu ziren IK bost militante, haien artean poliziak nagusitzat jotzen zituztenak. GING eta Gendarmeria berezitua barne, 30 bat poliziek taldea eraso zuten gau hartan, han zirenak etxetik ateratzen hasi zirenean.
|
|
|
Badirudi komandoan Abadiñon
|
etxe
bat zuela: hango biztanle bat kondenatua izan zen babesle gisa.
|
|
|
ETAko kide ezaguna izanik ekintza ugaritan parte hartu izana leporatu zioten. Besteen artean, 1981eko ekainaren 16an Zarautzen
|
etxe
batean inguratuta zeudela, ihes egiteko tiroketan emakumezko polizia bat hil izana, eta horren mendekuz harrapatu eta hil egingo zutela adierazi zuten behin eta berriz Espainiako polizia buruek.
|
|
|
ETAko kide ezaguna izanik, ekintza ugaritan parte hartu izana leporatzen zioten. Besteen artean, 1981eko ekainaren 16an Zarautzen
|
etxe
batean inguratuta zeudela, ihes egiteko izandako tiroketan emakumezko polizia bat hil izana; horren mendekuz harrapatuko eta hil egingo zutela adierazi zuten behin eta berriro Espainiako polizia buruek komunikabideetan.
|
|
|
Mendeku basa nahiaren eta GALen, polizien eta arduradun politikoen arteko loturaren hipotesiak elikatu zituen gertakari bitxi bat gertatu zen: apirilaren 1ean, GALek mehatxu gutun bat igorri zien Baiona Txikiko
|
etxe
baten okupa autonomoei, eta gutunean Txapasek Pasaian zeraman nortasun agiri faltsua zegoen, behar bada lotura organiko horien froga eta mehatxu indartzaile bezala.
|
|
|
Guardia Zibilarentzat kuartel
|
etxe
bat sortzeko egitasmoa ezagutu zen, eta
|
|
|
Angelun, Montbrun eta Blancpignon artean, polizia frantsesak
|
etxe
bat eraso zuen eta atxilotu etxeko nagusia, Pinpo Bergaretxe, eta han ziren bi liberatu, Juan Lorenzo Lasa Mitxelena, Txikierdi eta Jose Ramon Martinez de Lafuente, Txori. Txikierdi komando ilegalen erantzulea omen zen, eta, Txomin kartzelatua, Erakundeko buru posiblea; Txori, Nafarroa komandoko arduraduna.
|
|
|
Ondoan, France Press agentziaren arabera, iheslariak bizi ziren
|
etxe
bat bazegoen.
|
|
|
Drogatua eta maletegian sartua, Moncayo azpiko Trasmoz herrira eraman zuten. Han
|
etxe
bat alokatua zuen Erakundearen laguntzaile batek, eta han atxiki omen zuten Suñer.
|
|
|
Toca aseguru
|
etxe
baten zuzendaria zen, baina, oroz gainetik, Sixto de Borbonen adar karlistaren arduradun bat.42
|
|
|
Polizia frantsesaren talde bereziek eman zuten erasoa, Bidarteko
|
etxe
batean, arratsaldean. Han ziren Artapalo Zuzendaritzako hiru partaideak, Francisco Mujika Garmendia, Pakito, Erakundeko buru nagusia eta komando operatiboen ustezko erantzulea, Jose Luis Alvarez Santacristina, Txelis, ideologo eta estratega bezala aurkeztua, dokumentu politikoen egilea, eta Jose Mari Arregi Erostarbe, Fitipaldi, logistikaren arduraduna eta lehergailuen teknikaria.40 Haiekin beste zazpi pertsona atxilotu zituzten, familiakoak, laguntzaileak eta etxe-jabeak, haien artean Filipe Lassalle, Manuel Rodriguez, Lola Ramirez, Peio Langou eta Gexan Alfaro.41
|
|
|
Arratsaldeko ordu bietan tirokatu zuten
|
etxe
baten atarian, non azken txute bat injektatu berria eseri baitzen. Tiroa aurpegian bildu zuen.40
|
|
|
1991ko uztailaren 26an, beste bonba auto bat kuartel
|
etxe
baten aurka, Irunen
|
|
|
Cahorsen, irailaren lehenean, poliziak eraso zuen
|
etxe
bat eta, haren arabera, atentatuak antolatzeko armategi tekniko handi bat desegin: laborategia, 350 kilo lehergai, zortzi arma eta lau ekintzaile.31
|
|
|
Abisatu gabe, Guardia Zibilaren kuartel
|
etxe
baten aurka Zaragozako Lunan, bakarrik kalte materialak sortu zituena.
|
|
|
Beti ertzainen arabera, komandoko partaideak gazteak ziren 24 urtekoak Bilbo ingurukoak, eta Otazuaren familiak
|
etxe
bat bazeukan Errioxako Entrena herrian, non atentatuaren krokisak utziak baitzituzten.
|
|
|
Biak atxilotuak izan ziren bizileku iraunkorra zuten Salies de Bearneko
|
etxe
batean. Operazioa bortizkeriarik gabe gertatu zen.
|
|
|
Santoñan bazen militarrentzako atseden
|
etxe
bat, non bereziki bikoteek egiten baitzituzten aste bat edo biko egonaldiak. Ondoan bazen ofizial ordeak formatzeko akademia bat, irailean bakantzetan.
|