|
2000
|
|
|
Zentzu honetan eremu publikoaz dugun ulerkera Habermas ek azaltzen duenaren ezberdina da.Irakurleak ikusiko duenez, hemen komunikatu aditzak, harremanetan jarri?
|
esan
nahi du, eta ez. Habermas en lanetan bezala? –argudio onenetan oinarritutako adostasunaren bila ibili?.
|
|
|
Zerikusi zuzena diogunean hauxe
|
esan
nahi dugu, alegia, artikuluak ez duela ezertarako aipatzenEuskal Herria, osorik zein bere zati bat?, eta soilik Espainiaz ari dela. Artikulu batek Estatu Espainiarosoan eragina duen gertaera bat aipatzen badu (esaterako, Madrilgo Gobernuaren Ministro kontseiluakhartutako erabaki bat) baina Euskal Herria era espezifikoan aipatzen ez badu, orduan. Espainiarekin soilikzerikusia duen artikulutzat?
|
|
|
aipaturiko eztabaidaren baitan, Amsterdam goHitzarmenean, Europar Batasunarena egokitzen duen itunean alegia, protokoloberezi bat sartu zen, non, zerbitzu publikoaren defentsan, Estatu bakoitzariaukera ematen zaion horren finantzaketa ezarritako zerbitzu publikoko eskakizunak betetzeko moduan antolatzeko, betiere merkatuaren baldintzetan etakonkurrentzian eragin okerrik izan gabe. Honek, azken batean, finantzaketamistoa erabili ahal dutela
|
esan
nahi du, nahiz eta finantzaketa publikoa, zerbitzupublikoak finantzatzera joango dela ziurtatu den. Europako Batzordearen Ebazpenean, bide beretik, zerbitzu publikoaren garrantzia berretsi etagarai digitalean ere zerbitzu publikoek kalitatezko zerbitzuak eskaintzen jarraitzeko kapazitatea izan behar dutela zehazten da; halaber, publiko guztientzako zerbitzuak eskaintzean, legitimotzat jotzen du ebazpen horrek zerbitzupublikoek ere entzuleria zabal batera heltzeko ahaleginak egitea76.
|
|
|
Proportzionaltasuna, alegia, arauketa edota interbentzioa helburura egokitua izatea. Honek, funtsean, arauak eta interbentzio publikoak mugatu etagaur egun dauden mailan gordetzera joko dela
|
esan
nahi du, alegia, dagoeneko ezarritako tresnak lortu nahi diren interes orokorra bideratzeko nahikoak direla kontsideratzen dela. Zentzu honetan, autorregulazioa bultzatzera joko da, bai Estatuen zein Europako Batasunaren mailetan, betierezainduz, horrek ez duela ekarriko kudeatzaile nagusiek kudeatzaile txikiagoei beren interesen araberako joko arauak inposatzea.
|
|
|
Hori nafarrei planteatuz gero, eta nafarrek horionerako izango dela ikusten baldin badute, guk Erkidego Autonomoan horrekemaitza onak ematen dituela demostratu izan dugulako, ez ote lukete onartuko. Iparraldean, berriz, kontzientzia mailako lan oso gogorra egin behar da. Ikusaraziegin behar zaie, euskalduna izateak zer
|
esan
nahi duen. Eta horrez gain, Departamenduaren eskakizuna bultzatu behar dugu, bertako jendeak tresna propioekinemaitza hobeak lortzen direla ikus dezan.
|
|
|
Edo identifikazioaren zirkuitulaburrera darama subjektua, edo Lacan-en grafoan aurkituko duzuen eta sarrera atea Bestearen kokagunean duen bigarren zirkuitu bat irekitzendu. Honek
|
esan
nahi du, analisia analistak hartuko duen jarreraren menpe dagoela.
|
|
|
Guraso gutxikonartzen dute beren haurren arerio sentimenduen adierazpena, eta pazienteguztiengan aurkitzen da jarrera negatiboa. Sentimendu horiek, terapian zehar, aztertuak eta adieraziak izaten dira, bai fisikoki bai hitzen bidez. Baina gauza beragertatzen da torax, sorbalda eta besoetan eragina duten tentsioekin, neurritasun etauzkurdura horrek hauxe
|
esan
nahi duelarik: –Ezin ditut besoak zureganantz luzatu, beharrezkoa dudan samurtasuna eskatzeko.
|
|
|
Sumatzeak
|
esan
nahi du gorputzaren sentipenen jakitun izatea eta haieiesanahiren bat emateko gai izatea. Horrenbestez, pertzepzioa gorputz sentipenenmendean dago:
|
|
|
Protagonistak dakienarekin ez jardutea lortu nahi da, eta aldiz, bere espontaneitateari atea zabalik uztea, etajardun ordez dramatizatzea. Kasu honetan, hauxe
|
esan
nahi du: subjektuak, balitz, psikodramatikoa burutzea,, da?
|
|
|
Honek ondokoa
|
esan
nahi du: transferentzia ulertzea, ahozko interpretazioaerabiltzea, terapeutak eszena dramatikoan parterik ez hartzea eta batik bat hauageriko eduki gisa ulertzea, gorderik dagoen edukia interpretazioaren bidezkontziente egin nahi delarik.
|
|
|
Zer esanik ez, hori ez da ezagutza teoriko edo intelektual soila, bizipenezkoabaizik, eta honek
|
esan
nahi duena da, bizitzan jasaten diren bezalaxe, amodioa, gorrotoa, bekaizkeria, atsegintasuna, poza eta tristurak direla talde egoeran.
|
|
|
Hirugarrenik eta azkenik, argi
|
esan
nahi nuke, ez liburu hau, ezta mundukoomenaldi guztiak ere, ez direla aitzakia nahikoa, pentsatzeari, idazteari eta, beharrezkoa balitz, kontrakoa esateari ere ekiteko. Bakarrik faltako litzateke, guztion arteanmesedea baino areago kaltea egitea, Txillar kritikoa eta polemikoa isilaraziz.
|
|
|
Txillar emotibitate hutsa da, erromantiko petoa zentzu berezkoenean; maitasuna da bere motorra, eta emozioa duegintza guztien oinarrian. Badakigu politika (politikoa
|
esan
nahi dut) eta maitasuna ezdatozela beti bat. Horregatik erratu izan da batzuetan, eta horregatik jakin behar izandu onartzen erratu egin dena.
|
|
|
aipatzen du, bere ustean1955ekoa, Oargui k saritua. Baina titulu horrekin Oargui k saritu idazlanaren autorea, izatez, Berasaluze tar Sabin Arantzazukoa izan zen; eta in Euzko Gogoa, ilbeltzaotsaila, 1956, 109, irakur daiteke, Txillardegik galdutzat ematen duen lantxoa.Ekibokazio bat izanik ere, guretzat interesgarria da, jada urte haietan TxillardegiKierkegaard ekin zebilela,
|
esan
nahi baitu, bero bero gainera. Izan ere, K. Mitxelena khau dio Leturia-ren. Sarrera hitz batzu?
|
|
|
Musikaren izaera identitarioa aipatzen dugunean, hauxe
|
esan
nahi dugu: norberakedota gizarteak, orokorrean, berezkotzat jotzea, harekiko atxikimendu berezia agertzea (norbere izaeraren zati bat bailitzen), haren eraginpean hunkipen, kitzikapen, zirraraedota sentiera berezia esperimentatzea eta gizartea edo gizataldea errepresentatzekoordezkari akustiko gisako erabilera onartzea, aintzakotzat hartzea.
|
|
|
Mende honetan, Europan bi gerra beldurgarri izan dira (eta 19391945koak) zeinen ondorioz estatuen mugak eraldatuak izan ziren. Horrek
|
esan
nahi du, besteak beste, herrialde eta lurraldeen konkista zela tartean. Aldi berean, mendehonetan zehar, estatuen barnean hainbat Herriren independentziarako gerra txikiagoakere izan dira.
|
|
|
monetaren berdinkidea. Horrek kontu unitate bat ordainketa unitate batean aldatzeko eragiketa formal bat behar dela
|
esan
nahi du. Ezagutzen dugu eragiketa hori:
|
|
|
Komillak ezin erabil daitezke, zeren bestela, ahotsa aldatzen ondo jakiteko, sabel hiztunak izan baikinateke, beste pertsona baten esaldi bat
|
esan
nahi dugunean. Irratian letra mota ezin alda daiteke, ezta era kurtsiban edo beltxean ipini ere.
|
|
|
Hiztegiek dioskutenez, radius berba latinoan daude mailegu honen erroak. Eta radius berbak argi izpia
|
esan
nahi du. Argia eta irratiaren hastapena zuzenean erlazionaturik daude.
|
|
2001
|
|
|
52 alabek guraso: ei/ galdera ere eztietela egiten//
|
esan
nahi dut/
|
|
|
a) onarpen bidez bideratuta dago, luzapen gisa; b) ikus, gainera? antolatzailearen presentzia, ondorengoa aurrekoaren ildo edo orientazioberetik doala
|
esan
nahi baitu; c) bestalde, formulazio berri baten itxura du, hots, ezda aurrekoaren errepikapen hutsa.
|
|
|
oinetakoak oinarenneurriko behar du izan, testuarena hizkerak. Neurriak zehaztasuna
|
esan
nahi du. Ezda, ordea, zehaztasun kontu soila.
|
|
|
Beraz,, normalizazioa? hitzarekin, eta gure jardunari begira, hauxe
|
esan
nahi dugu:
|
|
|
Bestetik ezinbesteko printzipio nagusi eta saihestezina gogoratu nahi dut: ikaslearengandik/ ikasleengandik abiatu behar dugu. Eta hau diodanean, ikasleakokatuta dagoen ingurua
|
esan
nahi dut; baita ikaslea euskaltegira hurbiltzendenean dituen espektatibak, helburuak eta berezko motibazioa ere. Hau da, daukagun egoerarekin jokatu behar dugu, ez nahi genukeenarekin.
|
|
|
Izan ere, jarraian ikusiko dugun bezala, ikasgelarako testucorpusa zehazteak baditu inplikazio metodologikoak. Zer
|
esan
nahi du horrek. Bada, nolabait, programazioak eratzeko testu tipologia batzuetan edo besteetanoinarritzeak helburu jakinak erdiesteko ahalbide batzuk eskainiko dizkigula, baina, halaber, baita zenbait muga ere.
|
|
|
....................................................................................... Lehen askoz gehiago erabiltzen zen.Eta zer
|
esan
nahi duen. Gehienetan familia artean erabiltzen da eta horrela erabiltzen da, ez?
|
|
|
Hurrengoak faseak dira. Oraingo honetan A eta B. Horrek
|
esan
nahi du, trebetasun hartzaileek pisu handia dutela fase hauetan. Kasu honetan entzumenak dupisua; eta mintzamenarekin ez gara oso zorrotzak izango, oraindik bakar bakarrikideia nagusiak komunikatu behar dituztelako.
|
|
|
Horrela egiteak ere lagunduko dio ikasleari saio horien helburua zein denargitzen, eta aurrean duena irakasle partikularra ez dela hobeto ulertzen. Dena dela, ikaslearen maila dela eta, xede hizkuntza ere erabil daiteke, beti ere ikaslea lasaisentitzen bada, eta
|
esan
nahi duena esan nahi duen bezala esateko gaitasuna badu.
|
|
|
Horrela egiteak ere lagunduko dio ikasleari saio horien helburua zein denargitzen, eta aurrean duena irakasle partikularra ez dela hobeto ulertzen. Dena dela, ikaslearen maila dela eta, xede hizkuntza ere erabil daiteke, beti ere ikaslea lasaisentitzen bada, eta esan nahi duena
|
esan
nahi duen bezala esateko gaitasuna badu.
|
|
|
Jakina, gauza hauek berez dira oso eztabaidagarriak, eta are gehiago guregaur egungo egoeran. Horregatik, aldez aurretik
|
esan
nahi dugu hipotesi bat egingodugula, eta, gainera, azterketa sakonegia egin gabe aurkezten dugula. Arazo larribaten irtenbidea nondik etor daitekeen erakutsi nahi dugu, eta baita bide horretatiknola abia gaitezkeen ere.
|
|
|
i) Gezurretan: zer
|
esan
nahi du. Egiaren kontrako kontzeptua al da alabenetakoren kontrakoa?
|
|
|
Jainkoaren Bakea: X. mendearen bukaeran sortu zen (karolingiar garaian sustraiak izan arren) etahorrek
|
esan
nahi zuen, eliza eta bere inguruko lur-zatian babesa hartzen zuen pertsona ezin zutela erasotu gerrako jaunek; aldi batzuetako bakealdiekin ere osatu zen, Jainkoaren Tregoa izenaz.jauna (dominus, senior): basailutzaren loturan, menpekoarekiko nagusia zena, menpekoari mantenuaeta babesa emanez, fideltasun eta laguntzaren truke.
|
|
|
tradizioluzea du. Gaur egun, askok, euskal nortasunari buruzko zerbait
|
esan
nahi dutenean, oraindik ere ezezaguna izaten jarraitzen duen Historiaurrea erabiltzen dute halakoedo bestelako ideiak aldezteko.
|
|
|
L. Caballero k, argumentu oso ezberdinak erabiliz, orain arte bisigotikotzathartu izan diren elizen kronologia atzeratu egin du, eta tenplu hauen ezaugarri asko kontuan hartuta, Omeien eragina ikusten du hauetan. Honek
|
esan
nahi du IX X. mendeetara arte atzeratzen dituela.Bere argumentuetariko bat orain arte kronologia zehazteko erabilitako irizpideen ahultasuna da.
|
|
|
Hots, aurretik buruan ditugun errepresentazioei esker baizik ez ditzakeguinterpreta begitik sartzen zaizkigun informazioak. Ordenagailuek legez, oinarrizkoprogramarik gabe ez dakigu nor garen, zer egiteko gai garen eta kanpotik sartukodizkiguten informazio berriek zer
|
esan
nahi duten. Horrexegatik baiezta daitekeerrealitatea eraikuntza bat dela, berez ez dela existitzen, eta, hortaz, literaturak proposatzen digun munduaren errepresentazioa gehienez ere aurretik genuen besteerrepresentazio bati kontrajartzen zaiola, beharbada, hau ere aurreko hamarkadetako literaturak guregan ezarria?, eta inolaz ere ez errepresentazio bat baino egiagoa litzatekeen gauza bat, zeina errealitatea deituko litzatekeen.
|
|
|
Idazle periferiko handia diogularik, guneari bere eredu periferikoa inposatzeko adina indaredo anbizioa duen idazlea
|
esan
nahi dugu.
|
|
|
Alabaina, zer
|
esan
nahi dugu Saizarbitoriaren nobelak modernoak direlaesaten dugunean. Modernitatea, kasu honetan, nobela bera ulertzeko moduaridagokio.
|
|
|
Idazlea esan dugun lekuan, edozein idazle
|
esan
nahi genuen, baita Sarrionandia ere: ezbairik gabe, betidanik saiatu izan da gure bultzatzen, hasierako lanetatik bertatik, ohiko estrategiez baliatuz.
|
|
|
Azken batean,
|
esan
nahi dudana da, emakumeok, emakume euskaldunok, behintzat, ez dugula beste sortzaileek izan ditzaketen baino arazo gehiago, plazaratzeko orduan.
|
|
|
Hizkuntza gutxituekiko orientazio instrumentalak, euskara kasu, esanahiberezia du: hizkuntza horren erabilpen erreala egitea
|
esan
nahi du.
|
|
|
I herrialdeak bere monetan ordaintzen du (1 fluxua), baina H herrialdeari azkenik bere monetan ordaintzen zaio: honek
|
esan
nahi du H herrialdeak, I diruan, H dirurako eskari neto bat gauzatzen duela (2 eta 2fluxuak) (11 irudia). Alta, H herrialdeak H diruan ordaintzen du, I herrialdeari azkenik I monetan ordaintzen zaion bitartean.
|
|
|
Zorpeko herrialdea, H, lehendabizi erreserba monetako banku gordailuak irabazten ahalegintzen da, eta merkataritza soberakinaren bidez lortzen du helburu hori; horrela, herrialdeak bere kanpo zorraren (I diruan) interesak eta amortizazioa ordaintzeko aukera dauka, bere kanpo hartzekodunen onurarako. Horrek argi
|
esan
nahi du, H herrialdeak azkenik bere hartzekodunei transferitzen diela Iparreko bankuetan gorderik produktu monetarioaren osotasuna (edo zati bat), zeina berak lehendabizi bere merkataritza soberakinaren ordainketagatik lortzen duen.
|
|
|
Transferitzeak, igortzea?
|
esan
nahi du: beraz, H-tik I-ra B bonuak transferitzeko, ibilgailuzko dirua behar da (20 irudia).
|
|
|
–Araua? betetzen bada, horrek
|
esan
nahi du ezen gastu negatiboek bere kanpo hartzekodunen onurarako H herrialdearen errentaren transferra ez dituztela aldatzen gastu positiboak H herrialdearen kanpoko errenta korrespondentearen eratzea. Ordainketen, truismoa?
|
|
|
–Urrezko araua? kanpo zorraren zerbitzuan betetzen bada, horrek ere
|
esan
nahi du ezen Iparrak, bere inportazio netoengatik dirutan ordaindu barik, Hegoari finantza bonu ez monetarioak (B) salduz ordaintzen diola. Beraz, ibilgailuzko diruko bi zirkuitu perfekturen aurrean gaude (26 eta 27 irudiak).
|
|
|
H ren kanpo zorraren zerbitzu korrontea x IM ko kopurukoa baldin bada, hori H k aldi berean kopuru bereko zor berri bat bereganatzen duelako da. Izan ere, beraren kanpoko merkataritzak sorreran ezabaturiko irabazia ekartzen duenez, H herrialdean ez du eskumenean inolako kanpoko errenta netorik, zeinak bere kanpo zorraren zerbitzu korrontea elikatuko lukeen; hala ere, bere hartzekodunei x IM ko kopururaino ordaindu ahal die, kopuru hori finantza merkatuan lortzen duelako; horrek
|
esan
nahi du, H k zor berri bat bereganatzen duela lehengo zor bat kitatzearren, zeina berak erabat ordainduko zukeen bere merkataritza superabiten bidez, baldin eta (truismoaren arabera) merkataritza superabit horrek berari irabazi netoa emango balio. Nazioarteko ordainketen gaur egungo sistemak H herrialdea bere nazioarteko irabaziaren eraketaren deuseztapen erretroaktiboaren lekukoa izatea ahalbidetzen du.
|
|
|
azpian ibilgailuzko diruko x unitateko, zordundu/ kreditatua? da H. Honek argi
|
esan
nahi du H herrialdea ez dela,, lerroaren, azpian, kanpoko errentaren inolako eratze netoaren onuraduna:
|
|
|
alde batetik, herrialdearen barruan saldu behar den output aren prezio makroekonomikoa output horren balioa baino handiagoa da, herrialdearen merkataritza esportazio netoen kopururaino (lehen ikusi dugun bezala); bestetik, inportaturiko ondasunen prezioa handitu egiten da, herrialdearen kanpo zorraren zerbitzua dela-eta. Bi prezio gehiketa horien aurrean, populazioak bere bizitza estandarri merkataritza ondasunen inportazio gehigarri baten bidez soilik euts diezaioke; eta horrek, bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzen dien neurrian, H herrialdeak kanpo zor berri bat bereganatzen duela
|
esan
nahi du. Azkenik, zorpeko herriak bere kanpo zorraren zerbitzuaren bidez sufritzen duen galera kanpo monetan gastatzen da efektiboki.
|
|
|
Alta, urte berberean, ondasunen gaineko transakzio korronteen batura 34 miliardo dolarreko kopuru positiboa da. Hementxe dago esplikatu gabeko lehen diferentzia, zeren ondasunen esportazio bakoitzak ondasunen inportazio baliokidea
|
esan
nahi baitu: hortaz, saldoa nulua izan litzateke.
|
|
|
Herrialdeak hori gauzatu behar badu, orduan, funtzio horri dagokionez, herrialdeak bitartekari soil moduan funtzionatzen du. Horrek
|
esan
nahi du, egoiliarrek egindako ordainketak beren herrialdeari eginikoak izan behar direla; beraz, etxeko diruan kanpo moneta modura galtzen duen kontrapartida zehatza irabazi behar du herrialdeak.
|
|
|
Ordainketa medio gisa, zorpeko herrialdeak jaulkitako IOU delakoaren erabileratik datorren anomalia egiaztatzen du herrialdearen banku sistemaren barnean edukitako gordailuen mantentzeak. EEBBen kanpo ordainketen kasuan, horrek
|
esan
nahi du, iparramerikarrek atzerritar aktiboak lor ditzaketela etxeko output aren gainean inolako erosteko ahalmenik galdu gabe. Bere baliabide korronteen trukean, gainerako munduak diru hutsa nominala eskuratzen du; eta hori iparramerikar aktibo erreal eta finantzarioetan aldatu ahal izateko modu bakarra, EEBBen ordainketen balantzak etorkizuneko soberakin egonkor eta sendo bat definitzea litzateke.
|
|
|
EEBBek gainerako munduari ordaintzen diotenean, beren monetan egiten dute; eta horrek atzerrira bere zorraren ezagutza igortzen duela
|
esan
nahi du. Atzerritar bankuek aktibo modura idatzia, amerikar moneta oraingoz dago gordailaturik bere jatorrizko banku sisteman, Estatu Batuetan alegia.
|
|
|
Eta, hala ere, mundu errealean bigarren gastu hori presente dago dudarik gabe: H herrialdearen zorpeko egoiliarrek H herrialdeak bereganatu gabe, beren etxeko aurrezkiak sakrifikatzen dituztenez H diruko 2 milioi unitateko mailaraino, honek
|
esan
nahi du ordainketa hori H ren kanpo zorraren zerbitzu arruntean galdua dela. Ez dago batere argi nola eskura litzakeen gainontzeko munduak batera 2 IM eta 2 HM. Mundu errealean efektiboki gertatzen dena horixe izanik, printzipio determinatzailea hauxe da:
|
|
|
Erantzun zuzena, dudarik gabe, ezezkoa da. Horrek
|
esan
nahi du ezen, bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzen dien bakoitzean, edozein zorpeko herrik sakrifizio bikoitza jasaten duela, zeren etxeko aurrezki monetarioa bere merkataritza esportazioei dagokien salgaien galeraren gainean galtzen baitu.
|
|
|
galera horrek truke merkatuan adierazten du bere burua. Horrek argi
|
esan
nahi du H diruko 2 milioi unitateak truke merkatuan erabiliak direla I diruko erosketa (soberakin) unilateralerako: beraz, oso zuzena da esatea ezen H diruko 2 milioi unitateak I dirutan desagertzen direla, horrela I dirua proportzionalki, sendotua?
|
|
|
Har dezagun orain H herrialdearen kanpo zorraren zerbitzu korrontea, 2 IM koa dena: horrek
|
esan
nahi du, ezen H ren Banku Zentralak H herrialdearen zorpeko egoiliarrei 2 IM ko kopurua kostu batean ematen diela edo saldu egiten diela (2 taula).
|
|
|
Hots, p epealdiari dagokionez, H diruaren kanpo balioa 2 HM/ 8 HM ratioan galtzen da; horrek
|
esan
nahi du ezen p epealdian H diruak bere kanpo balioaren laurdena galtzen duela.
|
|
|
bere etxeko outputetik, H diruko 2 milioi unitateko merkataritza soberakina lortzen duen bitartean, truke merkatuan H herrialdeak H diruko 2 milioi unitateko galera zehatza jasaten du. Hala ere, baldin eta p epealdian H herrialdea bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzeko gai bada, horrek soilik
|
esan
nahi du, berak zor baliokide berri bat lortzen duela. Beraren kanpo hartzekodunen zerbitzu korrontea 2 HM ko balio bada, p epealdian ondoko egoeran aurkitzen gara:
|
|
|
Izatez, Hegoak merkataritza esportazioen kopuru netoa sakrifikatzen du. Guk jarritako etsenpluan, berak I diruko z unitateko kopuru netoa irabazten du, eta horrek
|
esan
nahi du ezen z IM ko mailaraino Hegoak ez dituela konpentsatzen bere esportazioak bere inportazioekin merkataritza ondasunen merkatuan. Beraz, Hegoak bere kanpo zorra salgaien bidez zerbitzatzen du:
|
|
|
Egia izaten segitzen du ezen, bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzeko, Hegoak bere merkataritza soberakinean irabazitako kanpo moneten kopurua eman behar duela; baina galera horrek bere merkataritza inportazio netoen ordainketan ordaindutako I diruan eginiko errentaren transferra
|
esan
nahi du, bere hartzekodunei emandakoa.
|
|
|
Egia da, bere kanpo hartzekodunei zerbitzatzen dien bakoitzean, zorpeko herrialdearentzat H saihestezina dela kanpo monetatan galera bat jasatea. Horrek
|
esan
nahi du, bazterrezinezkoa dela kanpo zorraren zerbitzurako, zorpeko herrialdeen multzoaren kanpoko errentaz baliatzea. Baina, orduan, ondorioztatu egin behar da, zorpeko herrialdeak. H?
|
|
|
Sistema egoki batean, herrialdea bitartekari moduan aritu behar da bere egoiliarren eta gainerako munduaren artean; hain zuzen ere, egoiliarren kanpo zorra herrialdeak berak eraman behar duela eta herrialdea bere egoiliarrekiko hartzekodun bilakatu behar dela
|
esan
nahi du horrek. Beraz, bitartekari gisa arituz, herrialdeak gainerako mundutik maileguz hartuko luke bere etxeko egoiliarrei maileguz emateko, eta gero bere kanpo zorra zerbitzatuko luke beraien izenean.
|
|
|
Fluktuazio monetarioen gainetik kontrol efektiboago bat lortzea ez da nahikoa. Depreziazioa alboratzeko, beharrezkoa da agintari monetarioen; baina horrek hauxe
|
esan
nahi du: lehendabizi, herrialdeek beren eskumenean nazioarteko erreserbako aktiboen kopuru handiak eduki behar lituzke (azpigaraturiko herrialdeek ez dauzkatenak, noski); eta, bigarrenik, beraiek prest egon lirateke beren atzerritar erreserba guztiak galtzeko, soilik truke tasa bat defendatzearren, nahiz eta horrek presio debaluatzaileen menpe segituko duen.
|
|
|
Nazioarteko mailan, inongo monetak azken ondasunaren eginkizuna ez betetzea inplikatzen du neutraltasun monetarioak; eta dirua objektu modura daukaten merkataritza transakzio guztiak baztertzeko, nahikoa da nazioarteko zirkuitu monetarioaren eta zirkuitu monetario nazionalaren arteko erabateko bereizketa babestea. Nazioarteko ordainketen benetako sistemarik ezean, Hegoaren kanpo transakzioak erakunde espezifiko batek eskuratu dituela
|
esan
nahi du horrek (Altxorra, Hazienda edo Banku Zentralaren departamentu espezifikoa izan daitekeena); eta erakunde horrek kanpo ordainketa guztiak kanpo monetatan eskuratu eta gauzatu behar ditu. Beste aldetik, erakunde horren barne departamentuak etxeko diruan eskuratu eta gauzatu behar ditu H ren nazioarteko transakzioei dagozkien ordainketa guztiak.
|
|
|
Kromatografia delako izenak etimologikoki pigmentu edo koloratzaile batean dauden egitura koloredunen bereizketa
|
esan
nahi du; esate baterako, klorofilan dauden kolore edo konposatu kimikoak bata bestetik bereizi ahal dira kromatografikoki. Gaur egungo teknikaren erabilerak gainditu egin du koloreen bereizketa hori, eta zentzu orokorragoa eskuratu du, hain zuen ere gas eta likido nahasteak eta disoluzioak analizatzeko edota osagaiak banatzeko teknika baita.
|
|
|
Praka bakeroak edo goian aipaturiko bi abesti horiek modan daudela esatean, ale asko eta asko saltzen direla
|
esan
nahi dugu. Baina beste batek arrazoi osoz esan dezake musika klasikoa eta gona luzeak ere boladan daudela.
|
|
2002
|
|
|
Sarritan kritikatu izan dute Brundtland txostenaren kutsu desarrollista (eta antropozentrista), ingurumenari barik hazkunde ekonomikoari ematen baitiolehentasuna, nazioarteko arazo ekologiko larrienak pobrezia eta gainpopulazioadirela aitortuz, eta aberatsen eta txiroen arteko ezberdintasun eta desorekak bigarrenmailan kokatuz (eta bestelako izakiei jaramonik egin gabe). Hazkundea etagarapena kontzeptuei dagokienez, esan dezagun hazkundeak tamainaz handitzea, fisikoki haztea eta kuantitatiboki gehitzea
|
esan
nahi duela; garapenak, berriz, norbere potentzialtasuna lantzea eta hedatzea adierazten du, hots, kualitatibokihobetzea. Garapen jasangarriak kualitatiboki hobetze hori aldarrikatzen du, hazkunde ekonomiko orekatu eta harmonikoa, alegia.
|
|
|
2 Bazkideek egindako kudeaketa demokratikoa: bazkideen iritziak eta aholkuak kontuan hartzea
|
esan
nahi du horrek. Beraz, heziketaren balioa moduiraunkorrean garatu behar da, horrela enpresakideen arteko komunikazioaren hobekuntza ahalbidetzeko, berauen ezagupideak handituz, eta erabakikolektiboak hartzerakoan zorroztasun handiagoa bideratuz.
|
|
|
5 Komunitatearekiko interesa: honek
|
esan
nahi du, bazkideek argiro erabakibehar dutela enpresak inguruko giza komunitateari nolako ekarpenak egingo dizkion eta nolako trinkotasunez. Hortaz, argi eta garbi ulertu behar daprintzipioak erabat daudela elkarrekin lotuta, eta elkar osatzen duten orobatasun bat eratzen dutela, ulertezina izanik printzipio horietako bat soilikbetetzea, beste batzuk bete gabe utziz.
|
|
|
Lehenbiziko taulan (21 taula) ikusten denez, UPV EHUko euskal ikasle, irakasle eta AZPkoek, batez beste, komunikazio horizontalaren %60 euskarazegiten dute. Lehenbiziko interpretazio batean, horrek
|
esan
nahi du unibertsitatekoeuskaldunak fidelak direla hizkuntzaren erabileran, aukera duten komunikazio uneetan.
|
|
|
Lehenean, AZPko euskaldunak %27an bakarrikkomunikatzen dira euskaraz unibertsitatean, beren eguneroko bizitzan, berenhierarkia mailako kideekin. Horrek
|
esan
nahi du AZPkoen artean euskaldunakgutxi direla eta, agian, euskaldun direnen artean ere ez dutela beti euskaraz egiten.Bigarrenean, euskal ikasleak %71n komunikatzen dira beren artean euskaraz.Beraz, ia hamarretik hirutan erdaraz egiten dute. Horrela begiratuta, euskararentzatezkorra dela dirudi, baina beste interpretazio bat ere izan dezake, alegia, euskalikasleak erdal ikasleekin ere komunikatzen direla, multzo isolatua izan gabe.
|
|
|
Kopuru horretatik, %26 inguru dira, euskal ikasleak?, alegia, beren irakaskuntza osoa edo partziala euskaraz hartzen dutenak, irakasgai bat behintzat?. Horrek
|
esan
nahi du, irudikapen teoriko bat eginez, baina funts erreala duena, ia25.000, euskal ikaslez, osatutako, euskal unibertsitate sakabanatua?
|
|
|
600 ikasle inguru matrikulatu zireneuskarazko irakasgairen batean. Horrek NUPeko ikasle guztien %7
|
esan
nahi zuen.
|
|
|
Deustuko Unibertsitateari buruz hitz egin behar dudanez, eta historiarikegin gabe hemen aipatu izan dira jadanik hainbat gauza?,
|
esan
nahi nuke Deustuak beti izan duela euskararen inguruko kezka, eta horren lekuko izan dira martxan jarritako hainbat ekimen, hemen aipatuak izan direnak, bestalde. Ikusi dugu, 1970erako sortua zela Euskal Kultur Mintegia.
|
|
|
Deustuko Unibertsitateari buruz hitz egin behar dudanez, eta historiarikegin gabe hemen aipatu izan dira jadanik hainbat gauza?,
|
esan
nahi nuke Deustuak beti izan duela euskararen inguruko kezka, eta horren lekuko izan dira martxan jarritako hainbat ekimen, hemen aipatuak izan direnak, bestalde. Ikusi dugu, 1970erako sortua zela Euskal Kultur Mintegia.
|
|
|
formulazioarekin aurpegi desberdineko ereduaadierazi nahi dugu. Alde batetik, gaur egungO konkrezioan autonomia unibertsitariotik eta erkidego autonomoaren gaitasun legegiletik abiatuz, forma kontraktualberria
|
esan
nahi du, eta zer esanik ez, horrekin batera joango den erregimen juridiko laboralaren definizioa, funtzionaritza sistema estatala, eta autonomikoa, gaindituz, berdinen arteko kontratu forma izango duena, mota desberdinetakoeskubideak bermatuz eta errespetatuz, hala nola egonkortasuna, eskubideekonomikoak, laboralak eta sindikalak, negoziazio kolektiborako eskubidea, etabeste.... Baina beste aldetik, formulazio hori ez da mugatzen konkrezio horretara, etahorregatik, oraingo akatsak gainditzera zuzenduko den unibertsitate berri bateneraikuntzarako prozesua buruan dugula, ezaugarri kualitatibo batzuk ere adierazinahi ditugu.
|
|
|
Argi eta garbi
|
esan
nahi dugu, euskarazko unibertsitatearen inguruan, ezagintari politikoek, ez akademikoek ez dutela borondaterik erakutsi normalizazio prozesua abian jartzeko, eta urteen poderioz egoera hobetu beharrean, degradatuzdoala, ikasle, irakasle eta departamendu askoren lana hor badago ere. Beraz, ez daborondate pertsonalen arazoa, unibertsitatearen norabide akademiko eta politikoarena baizik.
|
|
|
Ezin uka euskararen didaktikan ahaleginhandia egin dela, bai hizkuntzaren kurrikulua zehazten eta bai didaktika arloan ere.Baina berrikuntzaren hastapenetan gaude oraindik. Gainera, hezkuntzaren azkenerreformak (1989), ikuspuntu epistemologikotik begiratuta, ekarpen handiak eginbaditu ere, psikologiaren ezaugarri oso markatuak izatea leporatu izan zaio, osozentratuak ikaskuntza prozesu orokorretan?, diziplinaren didaktikaren kaltetan.Horrekin
|
esan
nahi dugu irakaste/ ikaste prozesuan irakasgai den objektuan (euskararen deskribapenean) ez dela arreta handirik jarri, nahiz eta jakin horren gaineanegiten direla ikaskuntzak, matematika irakatsi/ ikasten da, teknologia irakatsi/ ikasten da, hizkuntza irakatsi/ ikasten da...?. Eta horrek garrantzi handia du, badakigu-eta irakaste/ ikaste prozesuak harreman estuan daudela zientzia bakoitzaren izaerarekin, alegia, diziplinaren didaktika bakoitzak espezifikotasun handiakdituela:
|
|
|
Helburuak ikasleen mailara egokitu nahi badira, prozedurarik aproposenaanalisitik abiatzea da, alegia, aurretestuaren analisitik (ahozkoa zein idatzizkoa). Horrek
|
esan
nahi du ikasleek aurreprestakuntzarik egin gabe ekoiztutako testuakaztertu egingo direla eta, ondoren, berauetan ikusten diren gabeziak eta hutsuneakizango direla, hain zuzen, garapen hurbileko eremua (nozio vigotskyarra) finkatzeko neurria; beraz, helburuak ikasleen gaitasunen arabera eta zailtasun partikularren arabera zehaztuko dira.
|
|
|
Euskara ikastera euskaltegira doazen ikasle guztiek hizkuntza bat badakitedute, gutxienez, eta, zenbait kasutan, euskara hirugarren edo laugarren hizkuntzaere izango da. Horrek
|
esan
nahi du, zehaztu dugun markoan, ikaslearen ikuspegidinamiko horretan, alegia, ikaslea elebidun edo eleaniztun bihurtu nahi dugula.Gaur egun zenbait datu daukagu elebitasunaren inguruan eta horietako zenbait erabiliko ditugu euskara ikastera etortzen zaizkigun ikasleengana hobeto hurbiltzeko.
|
|
|
Azpiatal honetan esandakoak beste ataletan bildutakoekin bat egiten dutelaikusi da. Horrekin
|
esan
nahi dugu ez dagoela kontraesanik eremu ezberdinetatikdatozkigun mezuekin eta iturri guztietatik jasotakoekin funtzionatzeko modu zabalbat adostu genukeela, inoiz ahaztu gabe, ordea, teoria eta proposamen berriak sortzen ari direla, eta sortuko direla, eta horiei begira zelatan egotea delagure patua.
|
|
|
3 Transposizio beraren prozesua kontrolatu. Prozesu hau martxan jartzekoonartu behar da, hasteko, kanpoko jakintza objektua aldatu egin behar dela eskola programa batean integratu ahal izateko; horrek
|
esan
nahi du, batetik, jakintza objektuok egokitu egin behar zaizkiola ikasleek (eta irakasleek) ustez duten mailari; eta bestetik, jakintza objektuok antolatu egin behar direla diskurtso pedagogikokoherente eta homogeneoaren markoan (sekuentziatu egin behar dira kurrikuluan). Bronckart eta Plazaolarentzat (1996) hezkuntza jarduera konfiguratzen duten, testu pedagogikoek?... irakaskuntzarako eginiko eraikuntzak izan behar dute, eta ezjatorrizko testu zientifikoen kalko soilak.
|
|
|
Gai horiek garatzen hasi aurretik, halere,
|
esan
nahi genuke irakasle eredurikinon badago, hori, irakasle estrategikoa, dela, hau da, aipatutako hiruki dinamikohorri unean unean egokitzen dakiena.
|
|
|
Hizkuntza ikasteko helburuz erabiltzeak zera
|
esan
nahi du, alegia, hizkuntzaren bidezekintzak egitea. Ekintza komunikatiboaren bidez ikasleak bakarka edo agente sozial bezalagaitasun batzuk garatzen ditu, bai orokorrean eta, batez ere, hizkuntzaren komunikaziorakohainbat egoera eta betebeharren testuinguruan.
|
|
|
1 GAITASUNA eta ERABILERA: Hizkuntza ikasteko helburuz erabiltzeakzera
|
esan
nahi du, alegia, hizkuntzaren bidez ekintzak egitea.
|
|
|
Irakurlea da testuaren eta entzulearen arteko zubia, eta bere egitekoa transmisioa ahalik eta ondoen ziurtatzea da. Horrek
|
esan
nahi du egoera komunikatiboa, testuaren inteligentzia eta ahotsaren espresibitatea kontuan hartzea.
|
|
|
Dena dela, batzuetan beharrezkoa da: esaten ari dena ulertezina denean, tresna hori ezinbesteanbehar duenean edo
|
esan
nahi duenaren kontrakoa esaten ari dela sumatzen dugunean. Hizketaldia moztu eta azalpena eman baino lehen, beti bere aldetik zuzenketa bultzatzen saiatzen gara, baina, batzuetan, eta benetan oztopoa denean, ez dagobeste erremediorik.
|
|
|
Azken puntua berriz hartuz, Europako hiri arkeologiaren beste proposamenbat aurkeztu behar dugu, hots, diseinatutako programazioa ezin dela hiri bakar batera mugatuta egon, eta, zehatzago esanez, ikerketaren esparrua nolabaitekobatasuna erakusten duen lurraldera zabaltzea da proposamena. Honek
|
esan
nahi du, hiria bera eta bere aldameneko eskualdea, hau da, bere lurraldea, ikertubeharko direla, ondorio historikoak atera gura baldin baditugu.
|
|
|
Bertan kontzentratzen dira eskakizun eta tirabira gehienak eguneroko bizitzan ere. Bestalde, ezin dugu ahaztu, hiri modernoek hazkunde erritmo biziak izaten dituztela; horrek
|
esan
nahi du, hirigintza proiektu berriak egiten direla, horretarako eraikuntza teknika berri eta suntsitzaileak praktikan jarriz, eta, ondorioz, lurpeko substratu arkeologikoa ere suntsitzeko arrisku izugarrian geratzen dela.
|
|
|
Beraz, ikerketa hutsa ikerketa aplikatua deritzonarekin konbinatu da. Horrek guztiak
|
esan
nahi du ezen, ahal den neurrian, egokitu egin direla arkeologiaren erritmoak eta hiriaren erritmoak. Horrez gain, planifikazio lanetarako, datu arkeologikoak modu egokian, ulergarrian eta praktikoan erakutsibehar zaizkie hirigintza plangintzaren arduradunei.
|
|
|
Bestela, ezinezkoa izangolitzateke lehen aipatu dugun elkarrekin egokitzerako ahalegina. Jakina, horrek beste zerbait ere
|
esan
nahi du: ondare arkeologiko hori ahalik eta modu sakoneneanezagutu da, babes neurri egokiak hartzeko.
|
|
|
Egia esanda, Europako lurralde gehienetan galdera horiek jadanik eginda etaerantzunda dauzkate. Honek
|
esan
nahi du, hausnarketa teorikoa garatu dutela gaihorren inguruan; baina gure artean honelako oinarrizko beharrizanik ez da sortu.Agian, hori izan daiteke gure hiri arkeologiaren egoeraren arrazoi bat. Beraz, Europara begira jarri dugu, beraien ibilbide luzeak eskainitako esperientzia eta aurrerapauso metodologiko eta kontzeptualak aprobetxatzeko.
|
|
|
Etazentzu horretan, ez zaigu erabilgarria iruditzen, emakume kapareak beren generoaren perspektibaren baitan bakarrik aztertzea, norbanako emakume modura batezere, Antzinako Erregimeneko gizarte korporatibo eta estamentalean murgildurikzeudenean, eta etxearen baitan zuten eginkizuna ulertu nahi dugunean. Ulertu beharduguna honako hau da, alegia, zer
|
esan
nahi zuen emakume kapare eta etxe batenpartaide izateak Gipuzkoako Antzinako Erregimenean; eta horrelaxe ulertukodugu, zer gizarte zentzu zuen genero femeninoak konfigurazio hartan. Eta, agian, esan dugu, generoa ez zela etxearen egituran haiek zeukaten tokiadefinitzen zuen elementu bakarra.
|
|
|
Jose Antonio Mann-ek Loyola leinuaren kasuan aztertzen du zer
|
esan
nahi duen haien etxeanoble bihurtzea, aldaketa hori XVI. mendean gertatu zelarik. Nahiz eta guk aztertutako leinuakahaide nagusienak ez diren, eredua aplikagarria iruditzen zaigu.
|
|
|
Aldiz, hiritarrentzat eta energia nuklearraren aurkakoentzat energia nuklearraren hondamendi ahalmenak axola du. Gutxieneko gertagarritasuna duen istripua muturreko jazoera bilaka daiteke, oheratu aurretik hortzak garbitu bitartean, istripuak hondamendia
|
esan
nahi duen garai hauetan. Beste behin ere frogatzen da nola arrazionaltasun zientifikoak eta arrazionaltasun sozialak arriskuaren gaineko ikuspegi desberdina darabilten (edo erabili ahal duten).
|
|
|
Ordutik, mundu sozialari buruzko definizioak edota gizartea irudikatzeko moduak, bitxikeria akademikotik harantzago, gizarte garaikidean ekintza sozialaren formetan eraginkorrak dira (Melucci, 2001). Horrek
|
esan
nahi du, elkarrekintza bat dagoela errealitate soziala irudikatzearen eta portaerak kategorizatzeko moduaren artean. Beharrezkoa da, beraz, guztion aldetik ohartzea kategoriak ez direla sortzen dituzten ondorioekiko errugabeak.
|
|
|
Ikusiko dena aurreratuz, modernizazio erreflexiboak, funtsean, hauxe
|
esan
nahi du: modernizazio prozesua erreflexibo bilakatzen dela, modernitateak bere burua hartzen duela gai eta arazo modura.
|
|
|
Horren ondorioz, modernizazioaren, erreflexibitateak? industria gizartetik arriskuaren gizartera emaniko, trantsizio autonomoa, nahigabea eta pertzibitu gabea
|
esan
nahi du? (Beck, 1994:
|
|
|
ezaugarritzat dituen gizarte garaikidea bere osotasunean irakurtzen saiatu behar da. Aurreko paragrafoetan Mardones-ek zuhurki adierazitakoa ez ezik, forma sozialen indibidualizazioa ere ematen da (horrek
|
esan
nahi duen guztiarekin: haustura ematen ari dela, alegia, gizarte industrialaren autokontzeptu eta arrazionaltasunaren euskarriekiko gatazka modernitatearen baitan).
|
|
|
Aurkarien koinplikazioak
|
esan
nahi duena da, beraz, etengabe autorekatzen den eta tentsioa indartzen duen totalitate dinamikoan aurkariak barneratzen direla modu bateratzaile batean, (baina) inoiz batak bestea xurgatu gabe (Garagalza, 1996: 121).
|