|
2015
|
|
|
Demagun, jende asko joaten dela urteroko gosari horretara. “Jende asko” esamoldearekin izugarrizko pila
|
esan
nahi dut, kontuan izan AEBetan dena dela handia, baxuak kontrabaxu bihurtzeraino. Bukatzeko, jantokia beteta dagoen artean, gosaria hartu nahi dutenak tabernan itxaron beharrean daude.
|
|
2016
|
|
|
Jendeak esaten dit Cynghaneddekin ezin dela esan benetan
|
esan
nahi zenukeena. Bueno, batzuetan lortzen dugu, hala ere… Niretzat deskubrimendu bat da beti:
|
|
|
Bestalde, izenak biltzeko aldizkariei egindako errepasoan bat edo beste pasako zitzaigun, ezinbestean. Laurehun eta gehiago direla
|
esan
nahi du 411 horrek.
|
|
2017
|
|
|
“Munduko kantu inprobisatuaren inguruko dokumental bat egin behar dugu”. Badira tranpa egiten duten hitzak, esanahiz kargatzearen kargatzez jada ez dutenak jatorrian
|
esan
nahi zutena esaten. “Mundu” da horietako bat.
|
|
2018
|
|
|
Berriro jo du Bertsozale Elkarteak EHUko lan taldearengana. Horrek
|
esan
nahi du aurreko azterketa soziologikoa emankorra eta baliagarria izan zaiola Elkarteari. Zein izan da aurreko Bertsozaletasunaren Azterketa Soziologikoaren erabilgarritasuna?
|
|
|
Gaur egungo gorakada ez dago hainbeste jaialdi erraldoiei lotua: entzuleria, bertsogintzako ereduak eta saioak dibertsifikatu egin dira, eta horrek
|
esan
nahi du leku gehiagotara iristen asmatu duela bertsogintzak.
|
|
|
Baina hori da gure filosofia, hori da Bertsozale Elkartearen eta bertsolaritzaren mugimendu osoaren arteko lotura bermatzeko bidea. Eta horrek
|
esan
nahi du etengabe berrikusi behar dugula gure antolatzeko eta funtzionatzeko modua. Izaera oso ezberdineko jendea dabil Bertsozale Elkartean, oso leku ezberdinetatik iritsi dena.
|
|
|
Bestalde, Bertsozale Elkartearen sorrerako helburua bertsolaritza geroratzea zen. Horrek
|
esan
nahi du proiektua bera belaunaldi berriei begira sortu zela. “Gazteak erakarri” esaten dugu askotan, belaunaldi berriak gonbidatze hutsa aski balitz bezala.
|
|
|
Horrela, bere soinu sistema paregabea gaur egun arte erabili da poesia konposatzeko, metrika zorrotzean eta, tarteka, metrika librean ere. Izenak berak “harmony” edo “chiming”
|
esan
nahi du, eta araurik formalenak duen soinuaren pean daude. Ezberdintasunak mantenduz, esan “cynghanedd”, gaur egun, idatzizko tradizioan erabiltzen dela gehienbat –poeta guztiak isilean idaztera iristeraino, duela hainbat mende ahozkotasunak sortua eta ahozkotasunerako sortua izan zen arren.
|
|
2019
|
|
|
Ez da gutxi! Horrek
|
esan
nahi zuen egindakoak merezi zuela aurrerantz pausoak ematen jarraitzeko. Argi daukat, hau gozatu eginbehar dela, gozamenaren iparra ezin dugula inoiz bistatik galdu.
|
|
2020
|
|
|
Hasi zenean, nire helburua zen erabateko tratamendu integrala egitea bertsolaritzari. Zer
|
esan
nahi dut horrekin. Alde batetik, ikuspegi historikoa lantzea; bestetik, egunerokotasun garaikideari garrantzia ematea; eta, azkenik, entzuleei partaidetza eskaintzea.
|
|
|
auzo lanean zutik jateko hartzen zen tarteari deitzen zitzaion sorgin afaria. Erdizkakoa
|
esan
nahi du, jatordu arina, erdizkako loari sorgin loa esaten zaion bezala.
|
|
|
Bertsolaritza, ahots subalternoen adierazpena dela defendatzen duzu. Zer
|
esan
nahi duzu horrekin?
|
|
|
Dengbêj hitzak “trobadore”
|
esan
nahi du, eta hitz konposatua da: deng (ahotsa edo soinua) eta bêj (esan).
|
|
|
deng (ahotsa edo soinua) eta bêj (esan). Dengbêjei kilambêj ere deitu ohi zaie, eta kilam hitzak “bertsoz osatutako abesti luzea”
|
esan
nahi du. Dengbêja edo kilambêja Bakurreko (Kurdistan iparraldea) zonaldean kantu herrikoiak abesten dituen profesionala da, musika tresnekin lagunduta edota a capella abesten dituena.
|
|
2021
|
|
|
P.E.– Arantzazun esan zuen 50.000 «estrofa» zeuzkala bilduta, 50.000 bertso alegia, eta horiekin «una obra magna» argitaratzeko asmoa zuela. Zer
|
esan
nahi zuen «obra magna»horrekin. Egingo nuke Plazido Mugikaren hiztegia bezalako liburu lodikote bat izango zuela buruan, liburu bakarra, edo gehienez bi, baina obra bakarra.
|
|
|
Zavalak, Arantzazuko lehen hitzaldia eman eta handik gutxira, Xabiertik Oñara joan zenean, 1956an, maestrillo edo maisu praktikak amaitu eta gero, bertsoz betetako maleta eraman zuen hara, eta han, Oñan, teologia ikasten zuen bitartean hasi zen lan hauek bideratzen, eta berak, Antonio Pérezek berak, lagundu zion liburuen diseinua egiten, marrazki eta guzti. Horrek
|
esan
nahi du ordurako jesuiten ezezkoa jasoa zuela, eta beste bide baten bila zebilela. Hasieran «obra magna»izatekoa zena, obra bakar hura, Auspoa bilduma bihurtu zen.
|
|
|
Euskarak bi kontzeptuak hitz bakarrean batzeko daukan ahalmena baliatuz, artikulu honetan hitzak bata nahiz bestea adieraziko du. Plazako adjektiboak publikoan jarduteko dohain aparteko bat
|
esan
nahi du. Dohaina bera, izen gisan, plaza sena izan daiteke, behin behinean, beste hobeago baten zain.
|
|
2022
|
|
|
Bertsozale bainoago tiffosiak omen ziruditen. Bagenekien ‘tiffosi’ hitzak ‘tifusarekin kutsatua’
|
esan
nahi zuela jatorrian, baina ez genuen pentsatzen bertsolariaren erabakiak gure artera epidemia bat ekarriko zuenik.
|
|
|
ETBren irudietan garbi ikusten da bertsoaldi horretan giroak nola egiten duen koska bat gora. Egañak bigarren bertsoa bukatu zuenean jendea, bere jendea
|
esan
nahi dugu, altxatzen ikusten da eta ohorezko palkoaren bueltan zirenak, futbol estadioetan bezala, olatuak egiten hasi ziren. Hirugarren bertsoa bukatzean, ordea, kamerak zerbait berezia gertatzen dela oharturik edo, hasten dira gertuagotik jendea enfokatzen.
|
|
|
Laster ez dauka inongo zalantzarik: Larrabetzu pasatu du, Loiuko aireportu parean dago, baina eskuman uzten ari da, ez ezkerrean; horrek
|
esan
nahi du etxera itzultzen ari dela, ez dela han Goizuetarik, saiorik, mendirik, basorik. Etsia hartu du, ulertu du alferrik izan dela ahalegin guztia.
|
|
|
Bertso horrekin bertsolariaren eta entzuleen arteko harreman puskatua konpontzen da, eta elkarrekin ospatzen dute dena normaltasunera itzuli izana. Bozkario kolektiboak krisialdia amaitu dela
|
esan
nahi du. Paradoxikoa da:
|
|
|
“Anai arrebak, ez, otoi, pentsa/ neure gustora nagonik, poz gehiago izango nuen/ albotik bea egonik”. Ilun du begirasuna, ez du mikrofonoaz harago erreparatzen, badaki zer
|
esan
nahi duen eta horretara jarrita ditu indar guztiak. Pilotalekua erne dauka.
|
|
|
Ez genbiltzan hain gaizki. Bestela beti pentsatzen dugu “ondo ote nabil? ”, edo “hau al da
|
esan
nahi dudana. Hau al da nire bertsolaritza? ”.
|
|
|
Aitaren bizkarrera igota Lazkao Txiki kantuan entzun izana gogoan dut, adibidez. Garai hartan jaialdi formatuko saio asko antolatzen ziren, oholtza gaineko saioak,
|
esan
nahi dut. Herri guztietan antolatzen ziren halako saioak, eta jende asko mugiarazten zuten.
|
|
2023
|
|
|
Azken lapurreta horren ondoren, Lantzeko taldeak oporrak hartu zituen berriz; batetik, alkateak haien etxea miatu izanak alarma piztu zuelako haien artean, eta bestetik, botikariak lapurreta Lantzeko alkateari salatu izanak zerbait
|
esan
nahi zuelako: mendialdean geroz eta jende gehiagok susmatzen zuen zeintzuk ziren Belateko lapurrak.
|
|
|
Hori bai, buruhausteek ez dizkigute buruak hustu eta hortik aurrera beste zenbait kontutan ibili izan gara; adibidez, 2022ko Bertsolari Txapelketa Nagusiko tira komikoak egiten. Izan ere, gogoratu behar dugu bertsoa ardatz hartuta sormenari ateak zabaltzea dela gure helburua, eta horrek
|
esan
nahi duela guztia ez dela saioen antolakuntzara mugatuko. Horrela, urritik abendura bitarte, gure sare sozialak hornitzen jarraitu nahi izan dugu, presentzia mantentzeko.
|
|
|
Gaiek oreka mantendu behar dute beraien artean. Zer
|
esan
nahi dugu. Zer esan dezaten lagundu?
|
|
|
Oihana: Niri, behintzat, funtzionatu dit
|
esan
nahi nituenak esan nahi nituen modura esateko, gutxi gorabehera.
|
|
|
Oihana: Niri, behintzat, funtzionatu dit esan nahi nituenak
|
esan
nahi nituen modura esateko, gutxi gorabehera.
|
|
|
Zure helburua beti izango da zeuretik uztea oholtza denetan, baina jakina da plaza mota batean edo bestean ez duzula gauza bera kantatuko, edo, ez behintzat, modu berean. Orduan, bai, badago
|
esan
nahi duzun hori esateko tartea, baina era berean, bertsoak, komunikazio ekintza moduan, funtzionatu behar du.
|
|
|
Behin motorrak berotutakoan egin nahi zuena eginez. Lehen aipatu bezala, nik hau
|
esan
nahi dut eta esatera etorri naiz. Edo hori da nire sentsazioa behintzat.
|