|
2004
|
|
|
Balioa bera balioetsi egiten baita, etengabe balioetsi ere. Paul Valadierrek zuzen ikusi duenez," balioak —‘animalia balioesleak’ ezarriak— ezin dio balioespenari ihes egin,
|
esan
nahi baita bere esangura ez dela inoiz era argi eta bistako batean agertzen, era guztiz objektibakor batean eta judizio subjektibo orotatik kanpo, alegia" (aip. lib., 26). Zailtasun honek ez gaitu, halere, erlatibismora zertan eraman, baina hermeneutika eta interpretazio lan luze eta neketsu baten beharrean gaudela ohartarazten digu.
|
|
2006
|
|
|
Horrek guztiak sakonki batzen du erlijioa herritartasunarekin eta bizitza publikoarekin,
|
esan
nahi baita, prozeduraz, errituz eta eszenifikazioz beteriko bizitza publikoarekin; handik beherago, handik bihotzerago, hustu egiten zen erlijiotasuna. Helendarrak ez zeukan erlijio sentipen partikularrik, ez zeukan bekatuaren edo erruaren bizipen pertsonalik eguneroko esperientziatik bereizia50.
|
|
|
Sortu ere, Homeroren aurka sortu zen Filosofia arkaikoa deitu duguna, alegia, VI. mendean Jonian garatu zen fisikarien pentsamoldea; kultura homerikoaren aurka,
|
esan
nahi baita, mundu zaharrak partekatzen zuen kultura epiko heroiko osoaren ezaugarri nagusiak ukatuta —maila intelektualean, beti ere, zeren, egiazki, Heladen, oinarrizko pedagogia beti izan zen homerikoa27, alegia, heroikoa—.
|
|
|
Aurretik iradoki dugunez, grekoz areth esaten zaio heroi aristokratikoaren izaeraren oinarri zuzenari, zuzentasuna edo bertutea arstoj kontzeptuari lotzen bazaio, beti ere. Izan ere, beste askotan bezala, etimologia egin behar da adiera horren zentzu osoa doitasunez ulertzeko;
|
esan
nahi baita, areth homerikoak ez duela zerikusirik gaur egungo gizabanako batek bertuteaz uler dezakeenarekin; ez dauka zerikusirik —Sokratesen ostetik— gure artean indartu den zentzu modernoarekin: bertutea ez da neurriarekin, zuzentasun unibertsalarekin eta, azken batean, ongi absolutuarekin adiskidetzen.
|
|
|
Baina Sokratesek Platon esplika dezake, agian,
|
esan
nahi baita, gure mendebalean nagusitu den ikuspegi platonikoa —idealista— Gauden, ordea, Sokratesek oso gutxi esplikatzen duela helendarren kultura heroikoa; gutxi, orobat, Jonian —eta, Italian; eta, oro har, Helade osoan— sortu ziren ideia filosofiko gehienak.
|
|
|
Horrexegatik, zientziaren existentzia enpirikoa ez da gizaki historikoa, baizik paperezko Liburu bat,
|
esan
nahi baita, gauzaki natural bat. Hain zuzen ere, Liburua gizakiek irakurri eta ulertu dute, Liburu izango bada, eta ez paperezko gauzaki huts.
|
|
2007
|
|
|
Halere, matematikaren aurrerapen teorikoa ez zen garatu bere hutsean,
|
esan
nahi baita, ahalegin espekulatzaile hutsez. Aitzitik, izan zituen aplikazio jakinek gararazi zuten matematika:
|