|
2000
|
|
|
Vienako Zirkuluaren irakurketa estandar askoren aurka, bere filosofia Hume edo Machen enpirismoaren bertsio zuzena ez zela izan
|
esan
behar dugu. Hauek pentsalari garrantzitsuak izan arren, pribilegiatuak nolabait, ez zuten vienarren proiektuaren oinarri guztia osatu, Neokantiarren arrastoa ere —Cassirerrena, batik bat— maiz agertzen baita Zirkuluko partaide batzuen hasierako idazkietan —Carnap, Schlick—.
|
|
2001
|
|
|
Lehenbizi, zientzialarien jarduna maitajardun bikaina dela
|
esan
behar dugu. Jakingogotsu gara, era guztietako egien jakin minak jota bizi gara.
|
|
|
Baina Espiritu Santuak ematen digu parabolak ulertzea. Nire kristau sinesmen berritura etorriz —hogei urtez agnostizismo ilunean bizi izan naiz, beste hogeita hamar urtez fedeak argituan— zera uste dudala
|
esan
behar dut gaur, hasteko: Jaungoikoa dela, Espiritu Santua dela nire hutsak barkatu eta nire fede berrituaren eragilea, nire sinestedun adierazpenen erakuslea, zerbait on baldin badira.
|
|
2003
|
|
|
Dena den, badirudi Kuhnentzat benetako arazoa zientzialari komunitatea identifikatzea izan daitekeela. Komunitateak
|
esan
behar badu zein teoria den zientifikoa, nola dakigu, inolako teoriarik ez baitugu, komunitate bat zientifikoa den ala ez. Agertu zaigu gordiar korapiloa.
|
|
2005
|
|
|
Eta, horregatik, gure epaien iturriak ere aipatu egiten ditugu; horrela, erraz izan daiteke edonorentzat, guk isildutako zerbait definitzea. Bukatzeko, zein baliabide erabili dudan
|
esan
behar dut labur labur, gai honi zein arretaz heldu diodan ulertarazteko. Nire lehenengo kezka izan da zenbait froga erakustea, zuzenbide naturalari zer dagokion azaltzeko.
|
|
|
43 Bide batez eta beste gauza batzuen artean
|
esan
behar dudana ez dago gure borondatetik at. Arrazoi guztiarekin diot platoniko batzuk eta antzinako kristau batzuk Aristotelesengandik aldendu egin direla, nire ustez, hark bertutearen izaeraren beraren inguruan emandako definizioa dela eta; definizio horri helduta, bertutea pasioen eta ekintzen arteko erdi puntua da. Horrela ulertuta, Aristotelesek bi bertute desberdin bereizi zituen, alegia, eskuzabaltasuna eta gartxutasuna; bi biok bertute bakarra eratzen zutela adieraziz.
|
|
2009
|
|
|
Lehenik lehen
|
esan
behar dugu, geure liburuko terminologia Europan egun erabiltzen denaren parekoa dela, hau da, Modernia (XV. eta XIX. mende arteko garai luze hura) eta Modernitateak (Descartesengandik Kantenganaino lehena eta Kantengandik Nietzscherenganaino bigarrena) erabiltzea dela geure hautua. Modernia ulertzeko era bat adierazten du ezbairik gabe hautu horrek:
|
|
2010
|
|
|
8 Nolanahi den ere, lehenengo kapituluan ohartarazi nuen bezala, lege terminoa ez zaie aplikatzen bizirik gabeko izakiei, berezko esanguran bederen, modu metaforikoan baizik. Hortaz, ez da beharrezkoa orain berriz gai hori sakontzea, lehen esandakoaz aparte eta betiko legeaz
|
esan
behar duguna ahantzi gabe. Egia esateko, animaliek ere ez dute legerik esangura hertsian, ez baitute arrazoimenik, ezta askatasunik ere; hori dela eta, ezin zaie animaliei lege naturalik aplikatu, esangura metaforikoan ez bada behintzat.
|
|
|
Beraz, zera
|
esan
behar dugu: hizkuntza komunitate bat, sakon sakonean, ezin daiteke kanpotik datorren baldintza bakar batetik ondorioztatu; naturak eta giza borondateak ezin dute bere sorrera, bere garapena edota bere deuseztea ageriko modu batean zehaztu.
|
|
2014
|
|
|
Sarritan entzuten dugu, artelan bat ulertu nahi badugu, bere testuinguru historikoa ezagutu behar dugula. Toki komun historizista horren aurka,
|
esan
behar genuke gehiegizko testuinguru historiko batek lausotu dezakeela artelan batekin izan dezakegun harreman egokia: adibidez, Parsifal ekin abstrakzio bat egin genuke, hutsaltasun historizisten aurrean obra testuingurutik atera behar genuke, jatorrizko testuinguruan txertatuta zegoen tokitik erauzi behar genuke.
|
|
|
Beraz, ‘Maitasunaren bidezko erredentzioaren’ gai gorenak (linea melodiko eder eta pasionatu hori Walkiria ko III. ekitaldian soilik agertu da lehenago) gogorarazten digu Joseph Kerman-ek Pucciniren Tosca ko azken notei buruz esan zuena, orkestrak errekapitulazio leherkor bat egiten du Cavaradossiren" E lucevan le stelle" ren linea melodiko patetiko eta ‘ederrarekin’ Puccini segurtasunik gabe balego bezala, desesperazioz aurrez agertutako melodia ‘eraginkorrena’ errepikatuko balu bezala, logika narratibo edo emozional oro kontuan hartu gabe8 Eta Wagnerrek zehazki gauza bera egin izan balu Jainkoen ilunabarra ren amaieran? Guztiaren esanahia ziurtatu eta egonkortu behar zuen azken bihurritzeaz ez zegoelako seguru, horretarako melodia eder bat egin zuen, melodia hark
|
esan
behar zuen: " honek esaten duena esaten duela, ziurta dezagun amaierako inpresioa garaipenarena dela eta edertasun erredentore bat izan dezala, garailea eta baikorra...".
|
|
2021
|
|
|
...o gurtza eta laudorioen jopuntuan egotea, etxe edo taldeko buru eta oinarri goren izatea, hurkoen laztan, keinu edota begi kliska goxoa baizik; askea izatea ez baita ondokoen lotura eta konpromisoekiko aske egotea, baizik eta, hartu, eman eta buelta, hartu emanetan askatzea, loturak aberastuz, elikatuz eta askatzaileagoak eginez; gurasoak, bikotea, umeak edo lagunak maitatzea ez baita zer egin edo
|
esan
behar duten eta zer ez ezartzea, baizik eta bakoitzak bere bidea egiteko bidelagun izatea, bakoitza bere desira eta premia propioekin; ausarta izatea ez baita heteroarauaren gatibu anaien artean ‘zeinek handiagoa duen’ etengabeko erronkan aritzea (paradoxikoki, anaien babesa galtzeko beldurretik maiz), aipatutako arau multzoa auzitan jartzeko ausardia eta kuraia izatea baizik.... Azken batean, gizona izatea ez baita ‘gizon (ustez) autentikoa’ aukera bakar gisa gorpuztu eta ezartzea, beraori auzitan jarri eta birpentsatzea baizik:
|