|
2004
|
|
|
Orain Pauline Bernardette daukat zaindari, gutxik merezi duten suertea; baina zaharra naiz, ezinezkoa zait xinpletasunak ematen duen zoriona. Bitartean, arazo asko zituen jendearen artean bizi nintzen orduan, gerraren ondorio larriak bistara zeuden garaian; baina gaztea nintzen, ergela
|
ere
bai, eta bizitza arina egiten zitzaidan.
|
|
|
La Vache erreka zokoan azaldu zen, eta Balantzategin inork ez zeukan bezalako sasoiarekin igo zuen handik etxerainoko aldapa. Itsusia izango zen, baina indar handikoa
|
ere
bai. Argia eta gartsua izateaz gainera, noski.
|
|
|
—Mundu honetan gauza asko daude, lagun —moztu zidan berak oso serio— Zu lau mendi horien artean bizi izan zara beti, eta jakin ez dakizu, baina munduan gauza asko daude. Eta leku asko
|
ere
bai. Esate baterako, India eta Pakistan bezalako nazio handi eta miresgarriak daude.
|
|
|
—atera nintzen bat batean— Behin entzun nuenez, gu ez omen gara kobazuloetan pintatutako animalien artean azaltzen. Hartzak bai, basahuntzak, basurdeak eta zaldiak
|
ere
bai, baina gu ez. Zergatik da hori?
|
|
|
—Bada esan egiten dizut. Eta gerra orduantxe bukatu zela
|
ere
bai. Zeren behi barruan zeudenek, itxoin gauera arte eta, gordelekutik ateraz, hiriko ateak zabaldu baitzizkieten beste gerlariei.
|
|
|
—Zaldiak badu dohainik, lagun, ez dut esaten ezetzik. Gauza handia da, batzuetan gu baino handiagoa
|
ere
bai. Eta korri ere, ondo korritzen du.
|
|
|
Bada zera, Setatsuaz hitz egiterakoan zakar aritzeko joera daukat, batez ere temosoa delako eta bakerik ematen ez didalako. Eta egia da, nire Ahots, Aingeru Guardakoa edo dena delakoa setatsua da, eta hiztunegia, eta tristea
|
ere
bai batzuetan, eta askojakina; baina akats horiekin guztiekin batera, oso lagun ona eta argia izan zaidala ere onartu beharra daukat. Oso argia eta zuhurra.
|
|
|
—Begira, lagun. Bideak, herri inguruetan zabal eta sendo direnak, mehetu egiten dira auzoetara iritsitakoan, eta mehetu ez ezik hil
|
ere
bai auzoko azken etxearen atea jo eta gero. Baina, guztiak hiltzen al dira?
|
|
|
Pazientzia galtzera zihoala iruditu zitzaidan. Baina bera jenioko behia bazen, ni
|
ere
bai.
|
|
|
Txarragoak ematen dizkiot orain, eta ez da asko estutzen. Jakina, aspaldi honetan berak nahi duena egiten dudala, hori
|
ere
bai.
|
|
|
Ausardiaz eta bi aldiz pentsatu gabe, otsoei buruz jiratu eta elurra jaten hasi nintzen, lasai eta gogotsu, aho parean neukana elurra ez eta ailorbe sortak izan balira bezala. Koxkorrak, hura ikusiz, harritu edo egin ziren, eta gelditu
|
ere
bai, aurrena bat eta gero gainerako guztiak. Belarridunak eta begidunak ziren.
|
|
|
Zer esan behar nion? Bera ni baino nagusiagoa zen, horretan ez zegoen dudarik, baina oso ipuinzalea
|
ere
bai nire aldean. Aingeru Guardakoa zer den erakutsi duenik ez da oraindaino bitartean sortu eta, gauzak hola, nik nahiago dut ezezkoan egon.
|
|
|
—Ene lagun on ona —entzun nion orduan nire barruko Setatsuari— Zure laguna behi atsegina eta bizkorra da dudarik gabe, baina heldu gabea
|
ere
bai aukeran. Hortaz, basurdeak dira libre ibiltzen direnak?
|
|
|
Eta aukera hori daukala jakiteak izugarrizko poza ematen dio basurdeari, gu bezalako jende morroiak behin ere ezagutuko ez duen bezalakoa. Basurdea alfa izango da, baina behia baino kategoria handiagokoa
|
ere
bai, nire ustez.
|
|
|
—Genoveva
|
ere
bai. Genoveva ere gerran ari al da?
|
|
|
Berea ez zen ordea zalaparta bakarra: Denboraren Gurpila ere abantada hartzen ari zen, eta Sekretuen Gurpila
|
ere
bai.
|
|
|
—Orduan Balantzategikoak galduta daude, eta mendikoak
|
ere
bai.
|
|
|
Zegoen tokian gelditu zen bertan iltzez josita bezala. Guardiek, ezin menderatuz, buila egiten zioten, eta kulatarekin jo
|
ere
bai batzuetan, baina tarte baten urrutitik, nire lagunak zeukan begiratu beltzarekin ikaratuta. Inondik ere, bere barruko ahotsa ari zitzaion esanka," jo horri, sartu adarra hari, alde egin mendira ukuiluan sartu gabe".
|
|
2010
|
|
|
Moralerako gizakiak Jainkoa gutxieneko baldintza gisa onartu behar zuen. Askatasuna onartu behar zen bezalaxe, Jainkoa
|
ere
bai, baina Jainko horrek gutxi agintzen zuen gizakiengan. Filosofia kantiarrak abiapuntu xume baina sendo hauei gorputza eman zien eta berebiziko hezurdura teorikoz hornitutako etika molde bat proposatu zuen.
|
|
|
Hortaz, erlijioaren gaia begi zientifikoz aztertu zuen deskribapen zehatzez eta fenomenoaren zabaltasunaz eta garrantziaz. AEBetan erlijioa ongi zabaldua zegoela konturatu zen, han ibili zelarik, nonahi aurkitu baitzituen predikariak, eta haiei entzuteko bide luze luzeak egiten zituen jende ugari
|
ere
bai.
|
|
|
Adibidez, Nafarroako etorkin hegoamerikarrek laster, botoa ez ezik, etxebizitzarako laguntza, edo egiten ari diren lantegi sozialaren aitortza berezia, edo kultura hegoamerikarren promozioa ere eska dezakete, denborak esango du. Eskakizun hauei entzungor egitea badago, aurka
|
ere
bai, edo guztien interesak bateratzen saiatu. Okerrena eskakizunei legitimitatea kentzea izango litzateke, eta, kanpotik datozela eta, gizarte honetan nahasian eta asimilatuak behar dutela agintzea.
|
|
|
" Jean erretzen du. Zientzietako guztiek beltza erretzen dute, eta nire kide honek
|
ere
bai —argitu zion Redinek— Letretakook, berriz, rubiora dugu joera. Nik Dunhill ibiltzen dut azkenaldi honetan.
|
|
|
Dena barkatzen diat. Bultzada
|
ere
bai." Joseba hurbildu zitzaigun. " Noiz joan behar duk Teresarengana, Martin?", galdetu zion.
|
|
|
Esan laster joango garela bisitatzera." Martin niregana jiratu zen. " Hi
|
ere
bai, David, galdetu zidan.
|
|
|
" Denok joan gaituk. Adrian bera
|
ere
bai, nahiz gaitz kontuak gorroto dituen. Hi bakarrik falta haiz."
|
|
|
" Asko maite zaitut, aita", esan dit Lizek. " Nik
|
ere
bai", erantzun diot. " Badakizu, aita, amak baimena eman digu, eta jakin nahi nuke zuk ere emango diguzun."" Baimena zertarako?", galdetu diot, nahiz eta bistakoa izan.
|
|
|
" Soinujole bat behar dugu ezteietarako, eta zuri esatea pentsatu nuen aurrena. Baina ez zitzaidan egokia iruditu, eta beste bati deitu diot."" Zein egunetan duzu ezkontza?"" Abuztuaren 1ean."" Segituan, orduan."" Aurrerantzean ere lagun izatea espero dut, David."" Nik
|
ere
bai." Gehixeago urrundu zen, zubiaren erdian zegoen. " Ikusi arte", esan nion, eta jira eta kirol zelairantz abiatu nintzen, berak jostundegira joateko egiten zuen bide beretik.
|
|
|
Eta berriro ere: " Orain
|
ere
bai! Nahastu egin gara hirugarren aldiz".
|
|
|
Hortxe egoten ginen denok, etxe atarian. Don Hipolito
|
ere
bai. Eta Lubis inork uste baino azkarrago sendatu zen."
|
|
|
Edo bestela Frantziara. Errepublikazaleak arriskuan gaude inguru honetan."" Hemen
|
ere
bai, Miguel?" Maisuak ibarraren hondoko muino bat seinalatu zuen: " Nazionalak hantxe bertan daude.
|
|
|
Nire galderaren zain zegoen. " Angel
|
ere
bai, orduan?", esan nion. Haserre erantzun zidan:
|
|
|
Konbikzioa falta zitzaiola."" Eta zuk, zer pentsatzen duzu?"" Carmenek gezur gutxi esan dik bere bizitzan."" Ba nik uste dut Eusebio hil nahi izan zuela. Eta Portaburu izeneko beste bat
|
ere
bai", esan nuen.
|
|
|
Egun ederra zen, eguzkitsua, eta lekuak inoiz baino handiagoa ematen zuen, hazi egin bailitzan: zerua oso altu zegoen, eguzkia bera
|
ere
bai. Errekak, euriak iraun bitartean arre joan ondoren, ur garbia zeraman berriro:
|
|
|
Ez badakik ere nik berealdiko egarria zeukaat". " Nik
|
ere
bai", esan zuen Pantxok. Lubis sartu zen tartean:
|
|
|
Degrela koronelak ondo aditu ez nuen zerbait esan zuen. " Monumentua
|
ere
bai, horixe baietz —baieztatu zuen Berlinok— Eta arrazoi guztia duzu. Oraingo plaka hori lotsagarri dago.
|
|
|
Alai zegoen, irribarre batean. Nik ere irribarre egin nion, eta keinu bat
|
ere
bai, zer gertatzen zen. Berak orduan aldizkari bat bidali zidan bion arteko ikasle ilararen gainetik.
|
|
|
" Sinatu hemen! Eta hemen
|
ere
bai!", agindu zion Berlinok don Pedrori.
|
|
|
txukunago zegoen hura, nahiz ispilua pitzatua egon, eta baskula bazter batean iraulita, norbaitek ostiko bat eman eta halaxe utzi balu bezala. Baina xaboiak bere lekuan zeuden, eta gatza eta xanpu Frantziatik ekarriak
|
ere
bai. Ireki zuen kanila:
|
|
|
Badakizue, ezta? Kanibala duk."" Hori
|
ere
bai!", egin zuen Josebak hasperen. Tabako belarra erretzeko paperean biltzen ari zen.
|
|
|
" Bazekiat non dabilen Lubis", esan nuen. " Nik
|
ere
bai. Pantxo zaintzen ekin zion Adrianek.
|
|
|
Uzkudun berri bat izango duk, eta gu bere promotoreak. Hi
|
ere
bai, nahi baduk."" Poza hartzen diat", esan nion. Imajinatutako esaldiaren parean, entzundakoa zeruetako musika iruditu zitzaidan.
|
|
|
Okertu egiten gara. David
|
ere
bai. Zoritxarra besterik ematen ez dion jendearekin elkartzen da.
|
|
|
Beste pertsona batzuk ematen duzue. Martinek berak
|
ere
bai. Lehengoan Madriletik deitu, eta oso modu poetikoan hitz egin zuen hiriko argiei buruz." Teresak irribarre egin zuen.
|
|
|
Joseba isilik geratu zen, eta ni
|
ere
bai. Hitz haien azpitik bultzaka ari ziren sentimenduek hunkitu egin ninduten.
|
|
|
" Ikara ematen dit", esan zidan Virginiak. " Niri
|
ere
bai." Ezin nituen begiak laino beltzetik kendu. Batzuetan harrotu egiten zen, eta kiribilduz egiten zuen gora.
|
|
|
" Nik zurekin jarraitu nahi dut. Baietz erantzungo dizut beti."" Nik
|
ere
bai", esan zidan. " Zer?"" Nik ere zurekin jarraitu nahi dudala."" Erlojuak hamabiak edo ordu bata jo eta gero ere bai?" Barre egin zuen.
|
|
|
Baietz erantzungo dizut beti."" Nik ere bai", esan zidan. " Zer?"" Nik ere zurekin jarraitu nahi dudala."" Erlojuak hamabiak edo ordu bata jo eta gero
|
ere
bai?" Barre egin zuen.
|
|
|
" Baimena ematen ez badiguzu ere berdin berdin maitatuko zaitut, aita." Jakina, bazekien erantzuna baiezkoa izango zela. " Hor al dago Sara txikia?"" Eta baimena, aita?"" Amak eman badizu, nik
|
ere
bai." Telefonoaren beste aldean bozkario garrasiak entzun dira. " Egun on, aita", esan dit Sarak euskara garbian.
|
|
|
Herriko etxe gehienetan piztuta zeukaten sukaldeko argia. Villa Lecuonan
|
ere
bai. Amak beti izaten zuen lana:
|
|
|
Kolore horiztak, urdinxkak eta grisak ditu. Bi marra beltz
|
ere
bai, greka modukoak, atzeko hegoetan. Lau ozeloak nabarmenak dira, eta benetako begiak dirudite.
|
|
|
Bera isilik geratu da, eta ni
|
ere
bai. Eta haizea ere gelditu egin da kolpetik, eta belarrak eta loreek lo hartu dute.
|
|
|
Un perro!/ O mejor un gato, que todavia es mas bajito!". Hesteak bota dituzte zaindariek, eta nik
|
ere
bai, nahiz eta txantxa niretzat berria ez izan. Joseba hegal handiko sonbreiru batekin atera da zaldien esparrutik.
|
|
|
Eta Sarak atzetik: " Nik
|
ere
bai". Emozionatu egin naiz.
|
|
|
" Masakogatik, ikusi egin behar. Agian Hernanikoak eta Ondarrukoak
|
ere
bai", burlatu zen Joseba. " Gau ederra duk", esan zuen Trikuk.
|
|
|
Trikuk gogoratzen du, Ramuntxok gogoratzen du, nik gogoratzen dut. Papik eta beste bakarren batek
|
ere
bai, agian. Baina ez da besterik.
|
|
|
Egia jakin nahi baduzu, nik gordeta daukat nire zatia."" Eta zuk, David?", galdetu du Helenek. " Nik
|
ere
bai", erantzun dut. " Eskerrak!", hots egin dute hirurek batera.
|
|
|
" Paternalista samarra zelako jarriko ziotela pentsatu izan diat beti", esan diot. " Nik
|
ere
bai. Baina Papillon film hartatik omen zetorkiok.
|
|
|
" Frantseseko klaseak antolatu zituen Genevievek eta horregatik joaten naiz", esan nion. " Dantzaldietan soinua jotzera
|
ere
bai, ezta?"" Aitak joateko eskatzen dit batzuetan." Zuhur nenbilen, zerbait berezi esan nahi zidala sumatzen nuen. " Eta Begigorriyarekin?
|
|
|
Gordelekuaren ertzeraino joan zen osaba. " Niri
|
ere
bai", esan zuen lehor. Pittin bat makurtu eta sonbreirua zulora erortzen utzi zuen.
|
|
|
karnabaren goroldiozkoa, kaskabeltzaren borobil borobila, mikaren handi eta baldarra. Batzuetan, sagardo gehiegi edaten genuen, Sebastianek berak
|
ere
bai, eta barre algaraka hasten ginen zeinahi huskeriarekin.
|
|
|
Bailara hutsik zegoen. Eta etxea
|
ere
bai, osaba Juan kanpoan zelako ia beti, Miarritzen edo Donostian. Lubis bera ere gutxitan hurbiltzen zitzaidan, anaiagatik, Pantxok —zenbat eta hurbilago Obabako festak, orduan eta okerrago— uko egiten ziolako zerrategiko eginbeharrari, eta Lubisek hartzen zuelako ardura hura ere:
|
|
|
" Enkargua utzi behar zioat Lubisi. Eta Ubanberi
|
ere
bai. Bigarren aldiz lurperatu diagu zaldia".
|
|
|
" Pantxok ikusi zinan! Eta Lubisek
|
ere
bai. Angel señorita horietako batekin etorri zunan Iruainera inork ikusiko ez zuelakoan, eta ari zunan hor larrua jotzen eta zaldia irrintzika, bera jo eta jo eta zaldia irrintzi eta irrintzi, ez uzten zaldi nazkanteak larrua lasai jotzen, eta halako batean, bazekinagu Angel ez dela oso gizon lasaia, hartu pistola eta danba buruan, eta zaldia isilik betiko.
|
|
|
Argitsuak", esan zuen. " Niretzat
|
ere
bai. Baina, hemendik aurrera, zer gertatuko da?", galdetu nion.
|
|
|
" Monsieur Nestor eraman beharra zeukaat." Autora sartu zen. Redin
|
ere
bai. " Hire semea ikusi behar huke zaldi gainean.
|
|
|
Zuk utzi egin diozu frantseseko klasera joateari. Susanak
|
ere
bai. Ez nekien hain batera zenbiltzatenik".
|
|
|
Lepoa sendoa zuen. Eta bizkarra
|
ere
bai. Andre sendoa zen, oro har.
|
|
|
Stoneham Ranch oso leku ederra da. Eta Three Rivers, Visalia, inguru horiek guztiak
|
ere
bai." Egia zen. Ez egia osoa, noski.
|
|
|
Zintak jiraka jarraitzen zuen aparatuan, erloju borobilaren orratzek
|
ere
bai. Hamabi eta erdiak ziren, berandu.
|
|
|
Ikusia nuen erreportaje bat Euskal Herriko telebistan. " Hasieran David oso pozik ibili zen zuhaitz batetik bestera, hunkituta
|
ere
bai, eta ikusten ari ginena giza premia sakon baten froga iruditzen zitzaiola errepikatzen zidan. Nork bere marka uzteko premiarena, alegia:
|
|
|
" Hegazkina huts egingo duzu esan zidan Mary Annek— Eskerrak azken hilabete hau gure artean pasatzeagatik." Eskertu beharrik ez zegoela erantzun nion. " Esperientzia gogorra izan da, baina ederra
|
ere
bai. Asko ikasi dut Davidengandik.
|
|
|
Mesias berria?" Bere zorionerako, erretorea ez zen Erramu eguneko arratsaldeko seietan elizara itzuli, eta ez zituen ikusi Ubanbe —Cassius Clay— eta Opin —Sonny Liston— boxeo moduko zerbait egiten aldarearen aurrean. Telebista ikusi gabeko batzuk
|
ere
bai baitziren zigortuen artean, eta azaldu egin nahi baitzieten hainbat xehetasun.
|
|
|
Borobil borobilak eta handi samarrak", azaldu zuen bat batean Pantxok. Oraingoan denok begiratu genion, Josebak
|
ere
bai. " Zer esan duk?", galdetu zion Martinek.
|
|
|
Joseba pozik jarriko duk beharbada. Eta Berli
|
ere
bai bere ohetik entzuten badu." Bilera hari bukaera emateko modua izen zitekeen. " Baina pieza pare bat eta erretiratu egingo gaituk.
|
|
|
Erronka handia izango da." Beste aberri, beste mundu batekoa ematen zuen. Berak
|
ere
bai.
|
|
|
Zumitzezko besaulki bat ekarri nuen amarentzat, eta aulki bat
|
ere
bai oinak igota eduki zitzan. Osaba Juani buruz hasi zitzaidan:
|
|
|
Angel eta Marcelino Martini laguntzera joan dira. Eta Obabatik alde egiteko edozein aitzakia bilatzen dutelako, horregatik
|
ere
bai."" Zer nahi dute. Madrilen konbate bat antolatu?" Ez nintzen osotoro jabetzen.
|
|
|
Kontrakoa: Paulinari mania ziola iruditzen zitzaidan."" Eta zuri buruz ere esaten dute hainbat gauza."" Teresarekin gaizki portatu nintzela."" Hori
|
ere
bai. Baina baita Niko flakoxta hori gustatzen zaizula ere." Barre egin nuen.
|
|
|
Bigarren telefono deia egun bakarrean. Mezu bat
|
ere
bai. Balantze ikaragarri ona.
|
|
|
Eta irakurtzen zekiten euskaldun elebakar asko hauen artean, ez zen soilik jende maila" goi" batekoak, pentsa zitekeen bezala, marinelak bezalako herritar arruntak
|
ere
bai baitaude: "... zeren estimatzen dut ez dela izanen bat ere irakurtzen dakien marinelik liburu haur izanen eztuenik".
|
|
|
Ritmo berriko abesti batzuek abestu zirala? baijaunak, izan ziran gureak, zaarrak edo sortu berriak, Prestley, Holliday eta Beatles en abestiak
|
ere
bai ordea. Ta zergatik ez?
|
|
|
Kultur salbuespena (exception culturelle) horretarako pentsatu kontzeptua da. Sinetsarazi dute atzerrian, beraz Iparralde honetan
|
ere
bai, kalitatea kultura garbiaren sinonimo dela. Frantzia barnean trankil mintzo dira ekonomiaz, diruaz, errentagarritasunaz eta kanton.
|
|
|
Antzerki batzuek ez dute hizkuntza beharrik eta bikainak dira. Eni berdin zitzaidan La fUra dels baus ari baldin bazen katalaneraz, baina beste batzuetan hitzek dute funtsa eta hauen errateko gisak
|
ere
bai. Hori frantsesek ederki dakite.
|
|
|
Aise ulertuko da ez dutela horretan interes handirik eta motibapen lodirik. Onak badirela badakit, iruzur handiak
|
ere
bai. Ez dira erantzule bakarrak, arizaleak ere aldatuak dira, antzerkiak arrakasta handia du, eskaera goiti doa, baina gure ditxozko komunitarismoaren errua dudarik gabe, lehen taldean biltzen zirelarik zerbaiten errateko zen, Larzabalen antzerki baten plazarazteko, adibidez, sozial edo politikan eragiteko, orain, aldiz, eklatatzeko ari gara.
|
|
|
Hori euskal antzerki izena erdaraz ari diren Euskal Herriko taldeentzat atxikitzeko egiten dute. Lagunak badituzkete haien artean, nik
|
ere
bai. Ez dut ukatzen euskal herrikoak direla, maite ditut, artetan maite ere egiten dutena, baina ez da euskal antzerkia.
|
|
|
Euskarak eskubide kolektiboak ditu, legitimitatea ere lur honetan. Baionan
|
ere
bai. Nabigazio liburua euskaraz idatzi izan bazen irakurle batzuk zituen miran eta ez ziren horiek Urepelen iratzeen artean lasterka ari, baina portuetan.
|
|
|
Gizasemeen ezina: herrialdeak konkistatuko dituzte, inperioak eraiki, gizatalde osoak hil
|
ere
bai, ausaz. baina inoiz dute bizitza xume bat sortu. Eta, horra, bat batean, inoizko orrorik saminenaren ondotik, zer entzungo eta haur negarra zirudien zerbait:
|
|
|
inperio otomandarra, Konstantinopla bereganatu eta veneziarren betidaniko kide izandako inperio bizantziarra desegin zuenetik, Europan barrena ari zen zabaltzen bere eragina: Grezia menperatu zuten, Serbia eta Bosnia
|
ere
bai, gero eta lurralde gehiago kontrolatzen zituzten, eta zalantzan jarria zuten veneziarrek Adriatiko itsasoan eta Mediterraneoan oro har garai batean izandako nagusitasuna.
|
|
|
Ur hotza bota zioten, ur beroa, janik gabe utzi, urik gabe
|
ere
bai, baina zahar kaskailua ez zen hargatik isiltzen.
|
|
|
Mihiak mailukada bat jotzen zuen, hots durundi iraunkorra sortuz. Elizak kanpandorretik denbora sakratua markatzen zuen eta denbora profanoa
|
ere
bai. Meza orduak ematen ziren.
|
|
|
945. Emigrazioak lokarri tribalak indartu ditu batzuetan eta desegin
|
ere
bai bestetan. Itzuli diren batzuek, herrira itzuli eta tribuagandik desmarkatzeko joera izan dute, bere arrakasta indibiduala eta propioa izan dela erakusteko edo.
|
|
|
Bidelapur taldea gutxi batzuen interesen arabera mugitzen da, gizarte osoarekiko helburu onik gabe. Estatuak justiziaren eta askatasunaren zerbitzari izan behar du, helburuetan eta metodoetan
|
ere
bai. Gizarte horren eskubideak bermatu behar ditu, eta beste herrienak; eta etsaienak ere bai.
|
|
|
Estatuak justiziaren eta askatasunaren zerbitzari izan behar du, helburuetan eta metodoetan ere bai. Gizarte horren eskubideak bermatu behar ditu, eta beste herrienak; eta etsaienak
|
ere
bai. Orduan irabazten du estatuak legitimitatea, baina legitimitatea erlatiboa eta zalantzakorra da.
|
|
|
965. Azpimarratu behar da bortxa sinbolikoa ez dela" espirituala" edo" ideologikoa" bakarrik. Bortxa fisikoa bezain benetakoa eta inportantea izan daiteke, eta eraginkorragoa
|
ere
bai. Adibidez, Kabiliako gizarte egitura sexista iraunkorretan edo Frantziako heziketa sistemaren bilakaeran konprobatzen denez.
|
|
|
Juan Jose Ibarretxe ere Espainiak eskuzabalki heriotzaz mesedetu behar zituenen kofradia lausora sartu zen: ETAkoak, hiltzaileak, bortxatzaileak eta droga trafikanteak, baina konstituzioko bigarren artikulua zalantzan ipintzen dutenak
|
ere
bai.
|
|
|
Independentziarekin, benetako indar koerlazioa ez zen aldatu; gainera, diruak eta kulturak Parisen jarraitu zuen. Independentzia ospatu hori neokolonialista da zentzu askotan, eta hizkuntzarenean
|
ere
bai. Arabiera hegemonikoa amazigerarekiko da soilik.
|
|
|
Normalizazioa nahi genuen eta normalizazioa dugu. Herri mugimendu zabal bati esker, baina Gasteizko gobernu autonomoari esker
|
ere
bai, hizkuntza instituzionalizatzeko pausuak eman dira, eta literatura ere bai. Euskal sistema literarioa deitzen dena sortu da.
|
|
|
Normalizazioa nahi genuen eta normalizazioa dugu. Herri mugimendu zabal bati esker, baina Gasteizko gobernu autonomoari esker ere bai, hizkuntza instituzionalizatzeko pausuak eman dira, eta literatura
|
ere
bai. Euskal sistema literarioa deitzen dena sortu da.
|
|
|
Gaur egun amazigeraz mintzo direnak 17 eta 20 milioi artean direla kalkulatzen da. Magreb, Sahara eta Sahel aldean bizi dira batez ere, baina Europan
|
ere
bai. Kalkuluak baizik ez dira, komunitate amazigek ez dutelako entitate" estatalik" ez" estatistikorik".
|
|
|
Baina, arabiera eta hizkuntza koloniala goi mailan utzirik, Magrebeko botere eliteek herri hizkuntzak berdin bernakularizatu dituzte. Herri hizkuntza guziak, arabiera arrunta
|
ere
bai, baina are gehiago amazigera. Azkeneko urteotan, amazig mugimendua zabaldu eta hainbat borrokaren ondoren, amazigeraren ezagutza ofizialaren alorrean aurrerapauso batzuk eman diren arren, Afrika iparraldeko estatuak" berberofoboak" dira.
|