|
2000
|
|
|
Hiltze horrek aztoratuta nauka. Euskaldun, benetako euskaldun izateak ia haritz zura ez beste
|
erabiltzera
behartzen duela dirudi. Ohitura honek inguruko hariztien desagertzea ekarri duenez urrutiagokoetan jarri ditugu begia eta motozerra.
|
|
|
Hasieran, gaiari buruz genuen ezagutza falta gure antolakuntza esperientziarekin estali genuen. Jaialdiak berehala bikoiztu egin zuen konpainia kopurua, bi areto
|
erabiltzera
pasa ginen, gero Leidor areto handia, helduen saila... Beti saiatu gara jaialdia herriko jendearentzat egiten, ez antzerki munduko jendearentzat, beste lekutan egin ohi den bezala.
|
|
|
Bigarren eldarnioan batez ere heriotzaren inguruko ipuinak kontatzen zaizkigu. Izan ere, pertsonaiak egoera edo arazo larri baten ondorioz, indarkeria
|
erabiltzera
joko du: hilketa, heriotza, bere buruaz beste egitea,...
|
|
|
Bestalde, askotan kontatzen ez denak ere garrantzi berezia bereganatzen du: idazleak hutsuneen bidez irakurlea irudimena
|
erabiltzera
gonbidatzen du. Esate baterako, eleberriaren amaieran ez zaigu Aitorgoitian istilua konpontzeko burutzen diren elkarrizketetan esandakoaren berri ematen:
|
|
|
Alternantziarena7 da zehatzen finkatu den ukipen fenomenoetako bat. Ukipen egoeran hiztunek, era batera edo bestera, maiztasun handiago edo txikiagoz, bi hizkuntzen artean alternatzera iristen dira8 Zerk eragiten du, ordea, alternantzia hori. Zerk eramaten du hiztun bat hizkuntza bateko osagaiekin batera bestekoak
|
erabiltzera
–
|
|
|
Oro har, esan liteke tabakoarena izan zela adierazgarrienetakoa. Gehiago erretzeaz gain, ia tabakobeltza baino ezagutzen ez zuten aramaioar gazte helduak tabako gorria ere
|
erabiltzera
igaro ziren, pelikuletako protagonisten antzera. Edarien artean, whiskyaren deskubrimendua eta hedapena etorrikozen.
|
|
|
Plurala
|
erabiltzera
behartuta nengoen, nahiz eta semearen berri baizik ez jakin nahi. Honezkero argi zegoen Unairen patua arreba koinatu ilobenarekin uztartua zegoela abuztuko igande horretan.
|
|
|
Borondatezko bezeroak urritzen hasiak omen zituan eta gogoz kontrakoak bilatzeari lotu omen zitzaioan. Enpresa munduko hizkera
|
erabiltzera
, bigarren negozio lerro bat. Aski zuhurki, bakea ematen omen ziean hiri honetako handi mandiei, eta maila apalagokoak askiesten:
|
|
|
Uste dut halako esperientzia deskribatzeko modurik hoberena, esperientzia hori dudanean munduaren existentziak harritzen nauela esatea dela. Kasu horretan neure burua behartuta sentitzen dut" zer ezohizkoa den zerbait existitzea!" edo" zer ezohizkoa den mundua existitzea!" bezalako esaldiak
|
erabiltzera
. Jarraian, agian zuetako batzuentzat ohizkoa den eta nik ere ezagutzen dudan beste esperientzia bat aipatuko dut:
|
|
|
4 Frazerrek hurrengoa dio: " Haurrek hain gogoko duten imajinazioaren printzipio berberak eraman ditu beste herri batzuk jaiotzaren antzezpena norbait seme edo alabatzat hartzeko bide gisa
|
erabiltzera
, are hildakotzat jotzen dena berpizteko prozedura gisa ere. (...) Horregatik, Diodorok dioskunez, Zeusek bere emazte jeloskor Hera konbentzitu zuenean Herkules semetzat har zezan, jainkosa oheratu egin zen eta, heroi handia bere bularraren kontra estutuz, bere jantzien azpitik bultzatu eta lurrera erortzen utzi omen zuen, hartaz benetan erditu izan balitz bezala; historialari horretxek eransten du behiala barbaroek gauza bera egiten zutela umeak seme alabatzat hartzeko.
|
|
|
Ondorio hori hainbat arauren bidez lortzen da: gizonak eta emakumeak etxola bananduetan edo aire zabalean bizitzera, sexuzko harremanak baztertzera, bestek erabilitako ontziak ez
|
erabiltzera
eta abarretara behartzen dituzten arauen bidez. Eta gerrariak garaile datozenean ere, bereziki etsaien odola isurrarazi badute, ondorio berdina eragiten da antzeko bideetatik. Timor irlan, gerrari talde bat etsaien buruekin irabazle itzuli denean, erlijioak eta ohiturak debekatu egiten diote taldeburuari berehala etxeratzea.
|
|
2001
|
|
|
Mantxako lurretan sortua, gaur egun Gaztela osoan egiten da eta ardi gazten artean Espainian salduena da. Duela gutxi arte erabat artisau lan, gaur egun industria indartsuek burutzen dute, eta kardabera lorea erabiltzetik laborategiko gatzagia
|
erabiltzera
igaro da.
|
|
|
Izan ere, elkarte horrek euskararen normalizazioan laguntzea du helburu, horretarako, hizkuntzaren estatus eta korpusaren hainbat alor lantzeko asmoa izanik. Kale izenak euskaraz zuzen erabiltzeko beharraz ohartuta, Euskaltzaindiak osatutako kale izendegia ezagutarazi eta jendea berau
|
erabiltzera
animatu nahi dute.
|
|
|
Idazmakinaren tekla zaharren ohiko hotsa ez da jada inon entzuten, gidoilarien hatzak ordenagailu bizkorraren arratoia
|
erabiltzera
ohitu dira. Eta hau guztia gutxi balitz, gainera, telebistak fikzioaren garunak lapurtu dizkio zinemari.
|
|
|
Pezeta, Hego Euskal Herriko euskaldunok
|
erabiltzera
beharturik egon garen Espainiako diru nazionala, behin betiko desagertuko da 2002ko martxoaren 1etik aurrera, hau da, Europako diru batasunean esku hartzen duten herrialdeetan euroa soilik erabiltzeko jarri den egunetik aurrera.
|
|
|
Hiritarrak garraio publikoa
|
erabiltzera
ohitzen ez badira eta auto bat, bidaiari bat ratioari eusten bazaio, oso zaila izango da trafiko pilaketei aurre egitea, teknologia berri guztiak aplikatu arren.
|
|
|
Haurrek txiki txikitatik ohitu behar dute ordenagailua
|
erabiltzera
.
|
|
|
Inplizitua: ikaslea estrategia batzuk
|
erabiltzera
bultzatzen duena, bainaoharkabean eta horiei buruko gogoetarik egin gabe.
|
|
|
Barrene Barreneten bi modu horietan lantzen dira ikas estrategiak. Batzuetan garbi jartzen zaio ikasleari, bere liburuan, nolako estrategia erabili behar duen; beste zenbaitetan ikasleak estrategia batzuk
|
erabiltzera
bultzatzen ditugu, bainainolako gogoetarik egin gabe; eta, azkenik, beste askotan, irakaslearen esku utzidugu ikasleak jakinaren gainean jartzea ala ez, hau da, ikaslearen liburuan ez duguezer zehazki aipatzen erabili beharreko ikas estrategien inguruan, baina irakasleak, bere ikasleak horren beharrean daudela atzemanez gero, informazio guztia aurkitukodu bere liburuan.
|
|
|
Karolingiar ideologiaren plasmazioa edo gauzapena dugu artea. Arte aurrerromaniko edo germanikoaren artean, arte klasikoak eta bizantziarrak ere jarraituzuten (harria
|
erabiltzera
itzuli ziren, basilika oinplanoaz eta dorreez apaindurik). Hain zuzen, 805ean konsakratutako kapera palatinoa da honen eredua (Ravena koSan Vital famatuaren kopia zena). Miniatura lanak ere egin zituzten, haien ekintzakulturalaren eta liburugintzaren barruan.
|
|
|
3 Azpiatal honetan egin den errebisioan, hizkuntz portaeren ikerkuntzanezagutzen diren joera nagusien garapena azaltzen da. Zentzu horretan, analisi maila erabiltzetik taldeartekoa
|
erabiltzera
pasa da; gero eta eredu konplexuagoak erabiltzen dira, horietan prozesu psikosozialezberdinen integrazioa egiten delarik.
|
|
|
G k emitituko titulu finantzarioen bidez A ren esportazio guztiak ordainduko balira, interesen ordainketek A herrialdeko erreserben eratzea murriztuko lukete soilik. Gaur egungo interesen ordainketen sistema ilogikoan, G k ez ditu 10 dolarreko titulu finantzarioak esportatzen; beraz, A beharturik dago bere erreserbetatik 10 dolar
|
erabiltzera
; izan ere, beren eratzean jadanik beste 10 dolarretan murrizturik baitzeuden.
|
|
|
Azken datuen arabera, euroa fisikoki iristeko hemezortzi egun falta direla, 5.850 milioi euro txanpon banatu dira aldez aurretik, eta aurreelikaduran eskatu diren 640 milioi billeteen herena. Dena eurotan Adituek moneta bakarraren lehen egunei aurre egiteko ematen dituzten aholku gehienak, hain zuzen ere, etxeko kalkuluarekin eta zatikiekin arazo gehien izan ditzaketenak, euroak
|
erabiltzera
bideratzen dira hasieratik, eta ez uztea, aldaketa berrira lehenbailehen ohitzeko. Gainera, hasieran kopuru zehatzekin ordaintzea gomendatzen da, pezetak eta euroak ahalik eta gutxien nahasteko poltsikoan.
|
|
|
Euskara" ofizialkide" den lurraldeetan bizi garen euskaldunok konstituzionalki behartuta gaude espainiera jakin eta
|
erabiltzera
, eta eskubidea dugu euskaraz jakiteko. Ez da berria beraz, egoera.
|
|
|
Hiri nagusirako bidean, Ordezkaria autoan pentsatzen ari zen; Balantsunen kantuak oro biga bostetan txunditurik entzun zituela gogoratzen zuen. Egia bere latzean pairatu eta" Euskara etxean baino auzoan"
|
erabiltzera
deitzen zuten euskaltzale belaunaldiak madarikatu zituen. Ordezkari xifrituari, gohaina zerion kopetan behera.
|
|
2002
|
|
|
Kutxak Gipuzkoako zenbait udalekin sinatu hitzarmenari esker, kutxazainean agertzen den lehenbiziko mezua, bezero ororentzat, euskara hutsean azaltzen da. Helburua plastikozko diruaz baliatzerakoan ere jendeak euskara
|
erabiltzera
ohitzea litzateke
|
|
|
Iparraldean, berriz, galdutako eta atzeraka doan mundu bati lotua ikusten dute euskara. Hartara, uniformizazioak eta mundializazioak hizkuntza" nagusiak" ikastera eta
|
erabiltzera
bultzatzen dutenean, euskara gazte belaunaldientzat behar beharrezkoa den hizkuntza erakargarria bilakatzea lortzen ez badugu, poliki poliki, funtzio sinboliko eta politiko hori ere ahulduz joango da eta euskara albo batera lagako den balio erantsirik gabeko kontua izatera iritsi liteke.
|
|
|
Bereziki azpimarratu behar da puntu honetan saileko jarduera zentzu zabalean hartu genuela, elkarbizitza ere bame. Adibidez, eskolak euskaraz emanarren, maiz gertatzen zaigu gaztelania
|
erabiltzera
behartuta gaudela sailkideekin ditugun lan harremanetan. Horrelakoetan, nolabait, euskarazko estaldura jartzen diogu geure lanari; agerikoa, ikasleekikoa euskaraz da, bainagaztelaniaren erabilera nagusi da irakasleon artean.
|
|
|
Sistema honek dituen zenbaithutsune konpentsatzen saiatzen da: besteak beste, liburuak irakurtzera, kalean dagoen euskarazko prentsa
|
erabiltzera
eta irrati telebista entzutera bultzatzeko aprobetxatzen du.
|
|
|
nekazaritza jardueratikoa, industria jardueratikoa, arrantzatikoa, zerbitzuetatikoa...); botere politikoa (gizartearen indar taldeen koordinazioak bermatu ohi duena: estatuaz dihardugu normalean); botere zigortzailea (aurkaria menderatzeko bortxa
|
erabiltzera
ohituta dagoena: armada, polizia, kartzela erakundeak...); eta botere kulturala edo sinbolikoa, signifikazio ereduak sortu eta igortzeko gai den boterea, hain zuzen ere (hor dira, beste batzuen artean, hedabideak eurak).
|
|
|
2 Ibilgailu bateko bidaiari guztiek segurtasun uhala jarri behar dute? 1992az geroztik, indarra duen zirkulazio erregelamenduak bidaiari guztiak behartzen ditu hura
|
erabiltzera
, baita hiriko edo hiriarteko edozein ibilbide motzetan ere. Atzeko eserlekuetako bidaiariek eraman egin behar dituzte, baldin eta ibilgailuak horrelakorik badu (antzinatasun apur bat duten ibilgailuek ez dituzte sartzen).
|
|
|
Patologia horrek lehen mailako arretako kontsultetara joaten diren pertsonen %68ri eragiten dio, iazko azterketa baten arabera. Erretiratutako 15 botikez gain, Osasun Ministerioaren mendeko Agentziak talde horretako beste 12 botiken oharrak epe laburrean (hiru hilabete baino gutxiago) arintzeko
|
erabiltzera
mugatzen ditu. Orain arte, asko modu kronikoan erabiltzen ziren.
|
|
|
Segurtasun azterketek eta istripuetan oinarrituta egindako estatistikek adierazten dute gerrikoak istripu kasuetan hiltzeko arriskua murrizten duela. Legediak hori
|
erabiltzera
behartzen du, bai aurreko nahiz atzeko jarlekuetan, ibilgailuak horrelakorik badu. 1992az geroztik, fabrikatzaile guztiek seriean sartu behar dute lanpostu guztietan.
|
|
|
Hala ere, piridoxina gehiegi erabiltzeak (egunean 2 g bitarteko dosia) ondorio toxikoak eragin ditzake, zehazki, asaldura neurologikoak eta sentikortasuna (neuropatia periferikoa). Horregatik, osagarri dietetiko gisa
|
erabiltzera
joko da beti irizpide profesionalen arabera. Nork du defizit arrisku handiena?
|
|
|
[filtik a: Supiztekoa izari gisa erabiltzeak cm-tan graduatua denaren
|
erabiltzera
prestatzen du (biek bi graduazio marren arteko luzera ongi erakusten dute, lehen kasuan supizteko baten marrazkiari esker, beste kasuan cm 1eko kolorezko xingola bati esker). Bi esamolde hauen arteko baliokidetasuna adieraziko dugu
|
|
2003
|
|
|
Hala ere, egunkari saltzaile guztiak ez dira hiztunak. Internet asko erabiltzen dudanez, saltoki eta hornitzaile «erreal» onenak aurkitzen saiatzen naiz eta kalera irteten naiz horiek
|
erabiltzera
, ez bainaiz mugatzen gertuen ditudanetara bakarrik. Ona den edozeinengana jo dezaket.
|
|
|
Baliabide hidrikoen per capita kontsumoak oraingo erritmoan emendatzen jarraitzen badu, 25 urte barru dagoen ur gezaren %90
|
erabiltzera
irits liteke gizakia, planetan diren gainerako espezieentzat %10 besterik utzi gabe.
|
|
|
Ezagutzen diren ia proposamen guztien helburua diruz lagundutako eta prezio tasatuko etxebizitza gehiago eraikitzea sustatzea izango litzateke. Alde horretatik, PSOEk gobernatutako eskualdeak, datorren astean aurkeztuko duen Lurzoruaren Lege Proposamena, are asmo handiagokoak dira, administrazio guztiak “lehentasunez” babes ofizialeko etxebizitzen merkatura (BOE) 60 milioi metro karratuko lurzoru hori Espainian dauden esku publikoetan
|
erabiltzera
“behartzea” nahi baitute. Desberdintasunak ez dira dirudien bezain handiak, eta litekeena da akordioa hainbat puntutan lortzea:
|
|
|
“Urpekari boluntarioen ostatu eta mantenurako laguntza eskatzen dugu”, dio Sanzek. Material alternatiboak Beste helburu bat arrantzaleak material alternatiboak
|
erabiltzera
animatzea da: arrantzaleek arrantza egun bakoitzean 1,5 kilo berun gal ditzaketela kalkulatzen da.
|
|
|
Neurri hori “pixkanaka pixkanaka” aplikatuko da datorren urtean, Aesleme Bizkarrezurreko Muineko Lesioa Aztertzeko Elkarteak (Aesleme) gailu hori erabiliz zirkulazio istripuak saihesteko kanpaina bat aurkezten denean. Muñoz Repisoren arabera, 1990az geroztik, zenbait kasutan ikuspen handiko txaleko homologatua
|
erabiltzera
behartzen duen araudia dago, baina datorren urtetik aurrera nahitaezkoa izango da auto guztiek gailu hori eramatea. “Araudia, 2004rako Bide Segurtasuneko Planaren barruan dagoena, progresiboki aplikatuko da, seguruenik, merkatuan hornidurarik ez izateko, triangelu islatzaileekin gertatu zen bezala”, adierazi zuen.
|
|
|
Udalbiltza hautetsien bitartez," era publiko eta eraginkor batez" EHNA egiteko aukera egongo da, asteburu honetan, Euskal Herriko herri eta hiri guztietan. Izan ere, euskal herritar guztiak agiria egin eta
|
erabiltzera
bultzatzeko Euskal Herriko Naziotasun Aitormenaren tramitazio egun nazionala deitu du, abenduaren 13 eta 14an, Bai Euskal Herriari herri ekimenak.
|
|
|
Autodeterminazioa, lurraldetasuna, naziotasuna' leloarekin. Dena den, hori ez da euskal herritarrak EHNA egin eta
|
erabiltzera
animatzeko Bai Euskal Herriari ekimeneko kideek antolatu duten ekintza bakarra. Abenduaren 13 eta 14an, Euskal Herriko Naziotasun Aitormenaren tramitazio egun nazionala deitu dute.
|
|
|
Funtsean, funtsean, funtsean... Eta urteekin geroz eta gehiago
|
erabiltzera
jo du, gainera, azalean, itxuran gauza gehienak desegokiak, deserosoak izango balira bezala. Funtsean aitarena ulertzen zuela esan zizun, bai, orduko hartan.
|
|
|
Iruñeko Udala ele biak
|
erabiltzera
behartuta
|
|
|
2003ko urtarrila otsaila • 134 zenbakia zuetan eta ederki kostata lor daitekeen jomuga dela. Euskaltzale amorratu askok, eguneroko jardunean erdara
|
erabiltzera
ezinbestez behartuta, amore eman (behar izan?) dute garai bateko asmotan; ilusioz beteta euskara ikasteari ekin zioten erdaldun batzuk, urteak joan eta urteak etorri gutxieneko erabilera maila lortzeko paradarik ezean, ikasitako guztia galtzen ari direla (edo, jada, galdu dutela) ohartu dira; hori guztia, haurrak euskalduntzeko ahaleginetan jarritako ilusio asegabea ahaztu gabe. Eta disonantzia kognitiboaren mekanismoa aintzat hartuta, garai bateko asmo utopiko eta egungo eskarmentu etsigarrien arteko amildegiak eragiten duen autokulpabilizazioa ekiditeko, norberak garai bateko hizkuntz ilusioak murriztu eta apaltzeko tentazioa senti dezake.
|
|
|
1 Ezkontzak hainbat lotura eratzen ditu senar emazteen artean; jaiotzak, halaber, zenbait lotura sorrarazten ditu guraso eta seme alaben artean. Lotura horiek guztiek sozietate berezia ezartzen dute familia bakoitzean eta, sozietate horren barruan, Jainkoak estu estu lotzen ditu familiakideak; batasun horren ondorioz, familiakideok behartuta daude elkarrenganako maitasunaren eginbeharrak etenik gabe
|
erabiltzera
. Arrazoi hori gogoan hartuta, Jainkoak ez ditu modu berean hazi lehenengo gizakia eta gainerako guztiak.
|
|
|
Adibidez, Txina komunistan, medikuntza tradizionalaren berpiztea dugu. Komunistek, 50eko hamarkadan, ospitaleak eta mediku eskolak Enperadore Horiaren Barne Medikuntzaren Tratatua n jasotako ideia eta metodoak irakastera eta gaixoen tratamenduan
|
erabiltzera
behartu zituztenean, mendebaldar aditu anitzek txinatar medikuntzaren gainbehera aurresan zuten. Guztiz aurkakoa gertatu zen.
|
|
2004
|
|
|
Bai, zuzen nenbilen, nik uste. Pagazaurtunduak euskara biziki maite du, baita hezkuntza elebiduna ere, baina ez du nahi euskara
|
erabiltzera
inor derrigortzerik. Are gutxiago, jakina, haurtzaro minean bizi den ume errukiorrik.
|
|
|
Dekretuaren hitzez hitzeko adierazpen xehatuetan sartzeko asmorik gabe, aipuaren azken partean datorren kontua jorratu bahi nuke. Ez dakit Dekretuak zertaraino behartzen duen administrazioan lanean diharduen langilea euskara
|
erabiltzera
. Euskararen aldeko araudi erabakirik onenak ere gehiegi izaten baitu euskararen zoriak izan behar lukeenetik, eta arras gutxi zinez izan behar duenetik.
|
|
|
Nola egiten da, ordea, aldaketa hori? Nola lerratzen da hiztun herritarra euskara
|
erabiltzera
–Beno, bada, hitz magiko batek ahalbideratzen du hori guztia:
|
|
|
Bere baitan bizi gaituen elebitasun diglosikoaren higadurak euskararen erabilera hiztunaren nortasunean eragin eratzailerik gabeko mintzaira bihurturik dauka. Beraz, badago alde ederrik erdara erabiltzetik euskara
|
erabiltzera
, ez dutelako zerikusirik batak eta besteak: berez, daukagun elebitasun eredu honetan erdararen erabilera da komunikazioaren funtsa, eta euskararena, aldiz, haren oihartzun hutsa.
|
|
|
Irlanda ahotan hartu orduko, dardarka hasten gara. Bera baita, besteak beste, hizkuntza bat jakitetik
|
erabiltzera
dagoen amildegiaren irudia gogoan atxiki digun lekukotasuna. Ez dakit han zenbateraino landu zen ikaskuntzaren baratzea, zenbateraino erein zen bertako hizkuntzaren hazia.
|
|
|
644 Nekane Larrañaga: . Eskolaren bidez euskara jasotzen duten gazteak ez dira euskara
|
erabiltzera
iristen kasu gehienetan?. Euskararen transmisioa belaunaldi berrietara, Hik hasi, 1996, 10.
|
|
|
Alabaina, hizkuntzaren beraren sostengu den herriaren gizarte botererik ezak hura mendeko izatera behartzen duenean, zer egin dezake hizkuntza horrek hiztun berriaren aho lumetan erabilia izateko? Euskaldun berriaren kultura bakarra erdal kultura denean, kultura horrek nola arraio eragin diezaioke euskaldun berriari euskara
|
erabiltzera
, hain zuzen ere, besteak beste, kultura hori bera izan bada euskal hizkuntza ordezkatu duen faktore bat. Gurpil zoro batean sartuak gaude hemen.
|
|
|
Frantziako. II. Inperioa?,. III. Errepublika?, Espainiako. Independentzia gerra?,. Seiurteko Demokratikoa?,. Errestaurazioa?...). Euskal historiografia kanonikorik ez izateak historia lantzeko orduan askatasun handiagoa eman luke, baina, sarritan, erreferentzia beharrez, espainiar eta frantses kanonak
|
erabiltzera
garamatza. Hortaz, euskal historia kanoniko bat sortzea, ez noski XIX. mendeko erara, baizik egungo zientzia historiografikoaren ekarpenak bilduz, oraindik baliagarria litzateke.
|
|
|
Ez. Arauak ez du berariaz jasotzen ibilgailuan txaleko bat eraman beharra, behar den unean baizik ez du
|
erabiltzera
behartzen. Beraz, txaleko islatzailerik ez izatea ez da zigorgarria.
|
|
|
Autoen gidariak txaleko islatzaileak
|
erabiltzera
behartuta daude datorren larunbataz geroztik ibilgailutik errepidean jaisten direnean. Hori, haurrentzako aulki bereziak behar izatearekin batera, joan den azaroan onartutako Zirkulazio Araudi berriak indarra hartzeko falta zuen azken neurrietako bat zen.
|
|
|
LPEEk dagoeneko erabaki du produkzioa %10 baino gehiago handitzea abuztuaren hasieratik, eta horrek eguneroko zifra 26 milioi upel utziko lituzke. Maila horrek erakundeko kide asko behartuko lituzke ahalmen guztia
|
erabiltzera
. Orain, LPEEren arabera, LPEEren %95 erabiltzen ari dira, azken 25 urteetako maximoa.
|
|
|
Iñaki Zarraoa alkateak adierazi duenez, horrelako zerbitzuak
|
erabiltzera
behartuko du epe laburrean abian jarriko den arautegiak, hain zuzen ere, Europan jasota dago jadanik. Horrela, orain arte ezagutu ditugun ibilgailuak desegiteko tokiak desagertuko dira, eta birziklapena izango dute helburu.
|
|
|
Premiazkoa da euskara soziologikoki presentzia handi samarra duen eskualdeetan bake bidezko nagusitze prozesua martxan jartzea, Katalunian gertatzen den antzera. Premiazkoa da aginte publikoak prozesu horren alde gutxieneko urrats batzuk ematea, eta hauen arteko oinarrizkoena eta begi bistakoena, euskara salbuespen egoeratik atera eta beste edozein gai bailitzan, eskubideen jakinarazpena zabaldu eta eskubideak
|
erabiltzera
bultzatzeko kanpaina instituzionalak egin. Premiazkoa da aginte publikoak zerbait egitea euskaldunek beren eskubideei uko egiteko duten jarrera endemiko hori zuzentzen saiatzeko.
|
|
|
Aipatutakoarekin batera, ikerketaren beste konklusio osagarriak honakoak dira: euskara
|
erabiltzera
eramaten duen behar adinako gaitasun linguistiko hori familia barruko transmisioari esker lortzen dela gehienbat, eta itxaron egin dela hurrengo belaunaldia aztertu arte, jakin ahal izateko nagusiki erdaraz diharduten elebidunek haien seme alabei euskara transmitituko ote dieten, honela izanez gero euskaraz jardungo duten elebidunak sortuko baitira.
|
|
2005
|
|
|
Egia da inkestek esaten dutela hamar puntuko igoera dagoela, katalana bere hizkuntzatzat dutenen eta katalana ohiko bihurtu dutenen artean. Aurrerapen hori bikote mixtoetan ere hala gertatu dela dirudi, bikote hauen gehiengoak katalana
|
erabiltzera
jotzen du. Irabazi bat dago, txikia, baina esanguratsua.
|
|
|
Materiala soberan daukagu iraintzeko, gure etsaiaren amari gaizki esaka aritzeko. Gazteek, Eukal Herrian bezala, gaztelaniako baliabideak
|
erabiltzera
jotzen dute. Agresibitatea erakusteko espainolera jotzen da:
|
|
|
Hizkuntza guztiak ditu gustuko, noski, baina euskara ikasteko gogoa beti izan du. Unibertsitateko aukera aprobetxatu du, baina Manelek nahiko lukeena da euskara jario errazean
|
erabiltzera
heltzea. Berak badaki gauza bat dela hizkuntzaren egitura ezagutzea eta beste bat hizkuntza hori ondo hitz egitera heltzea.
|
|
|
Kontsumitzeko jarraibideak egokitzea, baliabideak arrazoizko eran
|
erabiltzera
jotzeko, ingurumena zaintzeko eta garapen iraunkorra lortzeko.
|
|
|
Artikuluak esaten duena argi badago ere, berau hausten duena zigortzeko aukerarik ez da aurreikusten. Beste hitz batzuekin esanda, ez da inor behartzen ofizialak diren bi hizkuntzak
|
erabiltzera
; komertzioetan elebitasuna bultzatzea dendarien borondate hutsaren arabera dago.
|
|
|
Markak esanahidun ikur bezala
|
erabiltzera
bultzatzen duten arrazoien artean, garrantzitsuena da balore materialistak eta azaleko nortasuna bultzatzen dituen gizartean bizi garela; alegia, gizakiak dituen balioak alboratzen dituen eta aberastasun ekonomikoari garrantzi handia ematen dion kontsumo gizartean. Ez da harritzekoa, beraz, gure artean marken gehiegizko lilura eta eragina, hau da, markismoa nagusitzea.
|
|
|
Ez da ahantzi behar, 1995ean, Greenpeacek, talde eta mugimendu ekologista askoren laguntzarekin, Shell konpainiak Atlantikoan petrolioa ateratzeko zuen plataforma hondoratzeko asmoa gelditu zuela, bere gasolindegietan erostearen aurkako kanpainari esker. Modu berean, Coca Colak bere salmenta tokietan CFC rik gabeko hozkailuak
|
erabiltzera
behartzeko Greenpeacek Interneten egin zuen kanpainari esker, Coca Colak kutsadura urritzeko helburuarekin bat egin zuen, eta bere hozkailu eta salmenta makina guztiak aldatzea erabaki.
|
|
|
Euskararekiko ikuspegi kontrajarri hauek badukete ondoriorik xurien eta gorrien kazeta elebidunetan. Zeren eta hasieran batzuek eta besteek euskara berdintsu erabiltzen bazuten ere (erran nahi baita guti, hautesle eta herrietako kontseiluetako frankok frantsesik ere ez zekitelarik bizkitartean), erlijioaren eusle izate horrek euskara
|
erabiltzera
ez ezik apaintzera zeramatzan apaizak. Hortaz, hiru apaiz idazle finkoren euskara on eta kalitatezkoari esker kazetan gure hizkuntza goiti joan zen, Eskualdun Onaren garaian() lehen aldiz nagusituz frantsesari; eta kazeta gorrietan, aldiz, beheiti.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, biolentzia armatuak estatuaren biolentzia elikatzen duela, bi modutara har daiteke: Lehenengoa, biolentziak aitzakia moduan har dezakeela bere aurka erabilitako biolentzia, jarrera biolentoak intentsifikatzeko edota bigarrena, jarrera biolentoak
|
erabiltzera
heldu dela bere aurka erabilitako biolentziaren erruz. Gu lehenengoarekin geldituko gara, estatua beti biolento denaren tesira heldu baikara elkarrizketaren bitartez.
|
|
|
Europako arazo nagusienetako bat, nola ekialdean hala Mendebaldean, nazio arazoari buruzkoa dela eta horri aterabide politiko egokia ematen ez zaion bitartean, ez dela bake egoerarik ezagutuko etorkizunean. Estatu nazio horiek, zutik iraun dezaten, gero eta maizago, gero eta basatiago jo baitute bortxa
|
erabiltzera
eta gerra zikina egitera.
|
|
|
Horren bidez, Alarde munizipalari legitimazioa ematen zioten ikur instituzionalak baztertu egitendira. Azkenean, planteatutako babesa udalaren lokalak
|
erabiltzera
eta finantziazioeskasa jasotzera mugatu da. Baina udalaren edo alkatearen babesa irudikatzenduen zeinu edo sinbolorik ez da egon.
|
|
|
Atzera karga esaten diote Zubimendik eta Esnalek esaldi luzeetan aditza atzean jartzeari. Gainera horrek, menderagailuak
|
erabiltzera
derrigortzen du testua eta ez da zuzena gure kasuan. Gehienetan erlatibozko esaldiak dira, askotan gaztelaniatik itzuliak, testua zailtzen dutenak.
|
|
|
Erredundantziaren alde baikorra
|
erabiltzera
garamatza ondo idatzitako irratiko eta telebistako testua lortzeak. Alde onean erabilita, erredundantziak beste aurpegia erakusten digu.
|
|
|
Hala ere, domeinu horiek berriro martxan jartzeak “kudeaketa eta emakida neurri handi batean malgutzea eskatzen du” esan zion Víctor Domingok, erakunde horretako lehendakariak, CONSUMER eroski ri. Era berean, “.es” delakoen kontratazioa bultzatzeko, komenigarria da “Espainiako internautak domeinu horiek ‘.com.net’ eta ‘.org' direlakoekin egiten ari diren bezala
|
erabiltzera
gonbidatuko dituen komunikazio estrategia lantzea”, gehitu zuen Domingok. AIren arabera, “.es” delakoen kudeaketa txarraren ondorioz, Espainiak Interneten duen presentzia (“es” domeinuak dituzten guneen kopurua) Europako beste herrialde batzuetakoa baino askoz txikiagoa da.
|
|
|
Mapfre Fundazioaren azterlan baten arabera, herritarren herena gidatzeko beldur da.' Karneta duten pertsonen %18k beldurra dute, eta horrek garraio publikoa
|
erabiltzera
edo ibilgailua gidatuko dien norbait bilatzera behartzen ditu. Amaxofobiak bidaiatzeko modu desberdinei eragiten dien mugimenduarekin lotutako fobiekin du zerikusia (hegan egiteko beldurra, gidatzeko beldurra…), eta horrek muga handia dakar trauma hori pairatzen duten pertsonen eguneroko bizitzan.
|
|
|
EBk ibilgailu publikoen laurdenak petrolioaren ordezko erregaiak
|
erabiltzera
behartu lezake.
|
|
|
Arma hauek defentsarako ziren, eraso bat jasoz gero erabili beharrekoak geure buruak defenditzeko, edo, hobeto oraindik, aurrekoak kokiltzeko: agian armak ikusita ez ziren eurenak
|
erabiltzera
ausartuko. Armak biok erabiliz gero, ordea, ni garbi nengoen, baina poliziak ondo ezagutzen zuen Mateo eta agian ez zuten bere bertsioa sinistuko.
|
|
|
Niri ez zitzaidan burutik pasatu ere noizbait aparatu hau
|
erabiltzera
helduko nintzenik, eta hara, hemen naukazu, hainbatetan aipatu zenuen ditxosozko grabagailua aurrean dudala...
|
|
|
Pintatzen zuenean bezala jokatzen zuen, arrasto garbi eta erabakitsuekin, irudiak argi adieraziz, eta gainerakoa zuri utziz. Hori erakutsi zidan Idoiak, eta nire bizitzako ikasbiderik behinenetakoa izan zen hura, nahiz eta zeharo ikasi ez dudan oraindik, nire izaera barnerakoiak beste era ilunagoak
|
erabiltzera
bultzatzen nau eta.
|
|
|
Hondakin horietatik asko eta asko ingurumenera itzultzen dira, bere asimilazio gaitasuna arriskuan jarriz. Ingurumenaren eginkizun horiek biak sistema ekonomikoetan sartzen baditugu, natur baliabideak modu iraunkorrean
|
erabiltzera
begira honako irizpide hauek hartu ditugu aintzat:
|
|
|
Bertan erabiltzen diren planteamendu eta estrategiek balio dezakete gure egunerokoan euskara gehiago erabiltzeko; eta, kasu horretan, (beste esparrutan) erabilera ohitura bat, gaitasun on bat eta euskararen aldeko kontzientzia bat duten hiztunei daude zuzenduta gehienbat. Euskal hiztun bat egunerokoan erdara
|
erabiltzera
eramaten duten egoeren aurrean tresna gehiago eta beste ikuspegi bat izateko da gehienbat baliagarri.
|
|
|
Arau honek ezagutzen dituen salbuespenak honako kasutan bakarrik ematen dira: nazio baten hizkuntz formazioak oztopoak aurkitzen dituenean, herri batek beste baten hizkuntz elementuak hartzen dituenean edo berau hizkuntza arrotz bat
|
erabiltzera
, guztiz edo neurri batean, behartua denean. Kasu hauek, beti ere, ezagunak zaizkigun hizkuntza guztietan agertzen dira —ze gure eta jatorrizko hizkuntzen zein herrien arteko hesia hain da handia, haienganako lotura etenda dagoela— eta Amerikako oihan sakonenetan ere nekez aurkitu ahal izango genuke guztiz nahastu gabe geratutako —beste baten hizkuntza ikasi aurretik isolatutako— leinu bat.
|
|
2006
|
|
|
Erreflixibitatea lantze soilak ez ditu hobetzen adimen estrategiak. Horregatik, jarduera intelektualaren estrategia erreflexiboak haurrari irakasteko ereduak
|
erabiltzera
jo zen, bideoen bidez haurrari eredu zuzenak erakutsiz. Modelaketan eredubatek arazoak ebazteko estrategiak erakusten ditu haurraren aurrean.
|
|
|
Laugarren diru sarrera errotak ziren; horien bitartez botere ekonomikoa eskuratzeaz gain, nekazariengan mendekotasun harremanak sustatzen zituen nobleak, nekazaria bere errota
|
erabiltzera
behartuz (uzta kontrolatzen zuen).
|
|
|
Batzuetan yoga eta tai chi nozioak ere ematen dira, estres egoeren kontzentrazioa eta kontrola lantzeko. Ikastaro hauen helburua ez da indarkeria
|
erabiltzera
bultzatzea. Aitzitik, gogoratu behar da indarkeria dela azken baliabidea, elkarrizketa edo ihesak eraginik ez duenean bakarrik erabili behar dela.
|
|
|
Horregatik, erne, konpainia berria “ezinezko” gerta liteke banaketa sareetan inbertitzeko konpromisoak betetzeko. Egoera horrek, bere ustez, bi merkatuetan zuen posizio menderatzailea
|
erabiltzera
eramango luke, prezioen gainean presioa egiteko. Araututako tarifen eremuan banaketa negozioari dagokionez, OCUk gas eta elektrizitate hornidura baldintza “egokietan” bermatzea eskatzen du.
|
|
|
Bestalde, Fujitsuk karkasa biodegradagarria zuen ordenagailu eramangarriaren lehen eredua atera zuen 2002an, eta aurreko urtean Biblo lerroa sartu zuen, plastiko biodegradagarriak erabiltzeaz gain, karkasaren beste formulazio bat ere sartu zuen, berotegi efektua eragiten duten gasak murriztu eta beroarekiko erresistenteagoa baita. Hala ere, kritikariek azpimarratzen dute material biodegradagarriak ez direla aukerarik onena, erabiltzaileak
|
erabiltzera
eta botatzera animatzen baititu, birziklatzearekiko sentikortasuna handitu beharrean. Hondakin gutxiago, birziklatuago Gobernuak eta fabrikatzaileak ahaleginak egiten ari dira zabor elektronikoa berreskuratzeko.
|
|
|
RACCek garraiobide horretan segurtasun uhala
|
erabiltzera
behartzen duen zuzentaraua aplikatzeko eskatu du
|
|
|
Espainiak zahartutako autobus parkea du, eta azken 12 urteetan auto istripuz hildako gehien izan dituen herrialdea da. Hala dio Real Automóvil Club de Catalunyak (RACC) egindako azterlan batek, Gobernuari garraiobide horretan segurtasun uhala
|
erabiltzera
behartzen duen Europar Batasuneko (EB) zuzentaraua aplikatzera premiatzen diona. Pere Sauret RACC Fundazioko zuzendari teknikoak atzo aurkeztu zuen lan horrek erakusten duenez, Espainian dabiltzan 56.957 autoen %60k baino ez dute segurtasun uhalik, nahiz eta horiek erabiltzea ez den nahitaezkoa (azken ilarako erdiko idazpenean izan ezik), Gobernuak oraindik ez baitu aldatu 2003ko EBko zuzentaraurik, eta hura aplikatzeko epea maiatzaren 9an amaitzen da.
|
|
|
Pere Sauret RACC Fundazioko zuzendari teknikoak atzo aurkeztu zuen lan horrek erakusten duenez, Espainian dabiltzan 56.957 autoen %60k baino ez dute segurtasun uhalik, nahiz eta horiek erabiltzea ez den nahitaezkoa (azken ilarako erdiko idazpenean izan ezik), Gobernuak oraindik ez baitu aldatu 2003ko EBko zuzentaraurik, eta hura aplikatzeko epea maiatzaren 9an amaitzen da. “Atzeratutako” legeria Egun horretan, gure herrialdea egokitu da 3 urtetik gorako bidaiarietan gerrikoa
|
erabiltzera
behartzen duen Europako zuzentaraura, baina Sauretek azpimarratu zuen Parlamentuan “ez dagoela egokitzapen horretarako ezer aurreikusita eta denbora oso bidezkoa dela”. Italia eta Espainia dira oraindik zuzentaraua onartu ez duten bi herrialdeak.
|
|
|
Kode hori Ministroen Kontseiluak onetsi zuen 2006ko martxoaren 17an. Araudiak arkitekto eta eraikitzaileak behartzen ditu eguzki energia termiko eta fotovoltaikoko sistemak sartzera eta eraikin berrietan eta zaharberrituko direnetan eraikuntzako material eta teknikak
|
erabiltzera
, energia aurrezten laguntzeko. Energia ez berriztagarriekiko (adibidez, petrolioarekiko) mendekotasuna murrizten eta berotegi efektuko gasen emisioa murrizten lagunduko du.
|
|
|
Unamuno eboluzionatuz joan da – Unamuno-ren moduko eboluzioan: hots, laster iritsi da, ez iritziak aldatzera bakarrik, baizik interesen arabera kontzeptuak berak nahierara
|
erabiltzera
, modu batean ala kontrarioan, hemen bat baztertuz, han bestea iruntzitara maneiatuz. Pasea gaitezen haren testuetan, pasarte nabarmentxo batzuk han hemen buruxkatuz:
|
|
|
Harritu egiten naiz neure hizkera honetaz, maitasunaz jarduteko modu abstraktu eta hotz honetaz. Ez dut halakoetarako ohiturarik, baina esan liteke zu izan zaitudala eragile eta erakusle, zure gutunetako erretolika gozo horrek ganibeta
|
erabiltzera
behartu bainau, esaldi dotoreetan sartu, ebaki eta berben ostean zer ostentzen den ikusteko; eta, hainbestetan isildu ondoren, neure hitzak neure baitan gorde ostean, hainbat aldiz atzera eta aurrera erabiltzearen poderioz forma zehatzagoa eman diet azkenerako, ez dakit ertzak zorroztu edo leundu egin dizkiedan baina.
|
|
|
Hitz gozoz saiatu zen. Ez zen gehiago indarra
|
erabiltzera
ausartzen pareko mutiko lerdenarekin.
|
|
2007
|
|
|
Aipatzekoak ere badira 1994an Jauregik burutu zuen azterlan aitzindari baten fruituak (Jauregi, 1994). Euskara esparru formalean ikastetik giro naturalean
|
erabiltzera
dagoen jauzia kezka iturri izaki badago, jadanik, beste ikerketa lerro bat euskalduntze alfabetatzearen ikasgelak eta erabilera uztartzen dituena, baita jardunbide gero eta zabalagoa dakarrena ere: Kuadrillategi egitasmoa.
|
|
|
Teorizazio eta hausnarketa sakonen ondoren tresna berriak agertu zaizkigu. Hizkuntzaren ikaskuntza naturalagoa proposatzen dute, elkarreragina bilatuz eta egoera errealetan
|
erabiltzera
bideratuz. Kurrikulu berria eta Europako Erreferentzi markoa dira hauetako batzuk.
|
|
|
• Ikasleak euskara
|
erabiltzera
bultzatzeko ere ahalegin batzuk egin dira: euskarazko produktuen kontsumoa sustatzekoak (irakurle kanpainak edo prentsa ezagutzekoak).
|
|
|
Lan egiteko berak erabiltzen duen metodoak zaldiarekiko harmonia hartzen du oinarritzat; horrela, zaldia bultzatzen du hezieran parte hartzera, zaldiarengan inongo tentsiorik sortarazi gabe eta zaldiaren konfiantza erabat irabaziz. Emaitzak zinez harrigarriak dira; abeltzainak eurak dira harrituenak, heziera tradizionalago eta oldarkorrago bat
|
erabiltzera
ohituta.
|
|
|
Europar Batasuneko erakunde desberdinetako agiri nagusien azterketarenondotik, laburbiltzen saiatuko naizen esamoldeen bilakaeraren berri ematen duCaroline Brossatek. Erakunde horietan lehenik europar zibilizazioa erabiltzen duteeta emeki emeki europar kultura
|
erabiltzera
jotzen dute. Azken horrek onespenalortzen duenean, berriz, europar kulturak kontzeptuaren txertatzea dator; halaberdenbora pasatu ahala zehaztuz joango da nazionala, herrialdekoa, lokala edogutxitua diren.
|