|
2010
|
|
|
Aipatzekoa da azken urteotan unESCo erakundeak ere zenbait adierazpen eman izan dituela argitara, esaterako, 2001eko kultur Aniztasunari buruzko deklarazio unibertsala. ikuspegi teorikotik gutxiengo hitza ezaugarri bat konpartitzen duten eta erreferentzia egiten zaion eremuan kuantitatiboki erdia baino gutxiago osatzen duen taldeari esaten zaio. europako kontseiluko 32 estatuk sinatu dute ituna, baina sinatzeak ez du inolako konpromisorik eskatzen. horrela, Frantziako estatuak 1999an sinatu zuen, baina ez du berretsi, eta ondorioz, ez du inolako konpromisorik hartu. egun, europako kontseiluko 30 estatuk berretsi dute. itunaren funtzionamendua aski interesgarria da. lehenik eta behin erregio edo gutxiengoen hizkuntzen definizioa jasotzen du itunak. ondoren, itunaren helburuak eta konpromiso zehatzak jasotzen dira, eta atal horri dagokionez, estatuek erregio edo gutxiengoen hizkuntza guztiei aplikatu behar diete. iii. atalak konpromiso zehatzak jasotzen ditu itunak, eta horretan estatuek nahi dituzten hizkuntzei aplikatzen diete. adibide moduan espainiako estatua jar genezake; izan ere, iii. atala status ofiziala duten hizkuntzei besterik ez die aplikatuko eta irakurketa zurrun eta diskriminatzaile horren ondorioz, kanpoan geratzen dira euskara legeak nafarroan ezarritako eremu mistoan zein ez euskaldunean, euskara trebiñun eta turtziozen, asturiera etab. iii. ataleko konpromisoak zazpi eremutan sailkaturik agertzen dira: ...na Frantziako estatuak ez du hitzarmen markoa sinatu ere egin, ez baitu ezelango derrigortasunik horretarako. hitzarmen markoak jasotzen dituen printzipioei dagokienez, gutxiengo nazionalei, besteak beste, hizkuntza mantendu eta garatzeko neurriak sustatzeko konpromisoa eskatzen zaie estatuei 5 artikuluan. halaber, itunaren 10 artikuluan gutxiengo nazionalei hizkuntza maila publikoan edo pribatuan
|
erabiltzeko
eskubidea aitortzeko konpromisoa eskatzen zaie. horrela estatuek ahalegina egin behar dute pertsonen eta administrazioen arteko harremanak gutxiengoen hizkuntzan ahalbidetzeko neurriak segurtatzeko. badira europako kontseiluko bi itun horiek agertzen duten ezaugarri interesgarria; izan ere, hartutako konpromisoak betetzen diren egiaztatzeko ebaluazio zikloak izaten dira. aipatu ebaluazio zikloeta... Aniztasunean bildurik. dena den, europako batasunaren sorreraren aitzindari europako ekonomi elkartearen hastapenetatik egon den garapenari erreparatuta aniztasun partziala besterik ez dela izan ondoriozta dezakegu. ekonomi elkartetik gaur egungo europako batasunerako prozesuan zazpi itun aurkituko ditugu:
|
|
2017
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeko 1966ko Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunean hizkuntza gutxituak dauden estatuetan hizkuntza gutxituak
|
erabiltzeko
eskubidea aitortzen da.
|
|
|
Euskara Euskal Herriaren berezko hizkuntzatzat aitortzen da; gaztelaniari bezala, euskarari ere ofizialtasuna aitortzen dio, eta herritar guztiei bi hizkuntzak ezagutzeko eta
|
erabiltzeko
eskubidea aitortzen die. estatutuak 6 artikuluan egiten dio erreferentzia lehenengo aldiz hizkuntzari. euskara bere horretan aipatzen da, eta euskara euskal herriaren berezko hizkuntzatzat aitortzen da. bestalde, estatutuak, gaztelaniari bezala, euskarari ere ofizialtasuna aitortzen dio, eta herritar guztiei bi hizkuntzak ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea aitortzen die....
|
|
|
...eta herritar guztiei bi hizkuntzak ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea aitortzen die. estatutuak 6 artikuluan egiten dio erreferentzia lehenengo aldiz hizkuntzari. euskara bere horretan aipatzen da, eta euskara euskal herriaren berezko hizkuntzatzat aitortzen da. bestalde, estatutuak, gaztelaniari bezala, euskarari ere ofizialtasuna aitortzen dio, eta herritar guztiei bi hizkuntzak ezagutzeko eta
|
erabiltzeko
eskubidea aitortzen die.
|
|
2018
|
|
|
Proben helburua izangaien konpetentzia neurtzea da, eta komunikaziokonpetentziaren kasuan, maiz, erreferentetzat EEMB hartzen da. Baina edozein neurketa tresna baliagarria izango bada, eskakizun tekniko ugari bete behar ditu, eta psikometria da neurketatresna horien kalitateaz arduratzen den jakintza arloa (ikus Elosua, 2005, 2010). artikuluak (UNESCO, 1996) herritar orori bere hizkuntza
|
erabiltzeko
eskubidea aitortzen dio, bai eremu publikoan bai pribatuan, eta printzipio orokor hori jasoa dago lurralde bakoitzaren legerian, hain zuzen ere, hizkuntzei lege estatusa emateko.
|
|
2021
|
|
|
Bielorrusian, Ukrainan eta Moldavian, beste herrialde post sobietarretan bezala, legeek" gutxiengo etnikoen" hiritarren kategoria zehazten dute, eta ama hizkuntza
|
erabiltzeko
eskubidea aitortzen diete; hala ere, praktikan, hizkuntza gutxituen hiztunek askotan ez dute nahiko aukerarik beren eskubide hori gauzatzeko.
|
|
2023
|
|
|
• Galiziako Autonomia Estatutuan, Gernikako Estatutuan, Valentziako Autonomoa Estatutuan, eta Balean Uharteetako Autonomia Estatutuetan bertako hizkuntza ezagutzeko eta
|
erabiltzeko
eskubidea aitortu da. Aldiz, Kataluniako Autonomia Estatutuan, ezagutzeko eskubidea eta betebeharra ere ezarri da.
|