|
2009
|
|
|
Donostiako Arkitektura Eskolan egin dugu elkarrizketa. Solasaldia ordenagailuaren aurrean
|
eman
dugu, Toki arkitektura bulegoaren bloga [1] eta beste webgune batzuk tarteka ikuskatuz. Amaia lankidearen izenean ere hitz egin digu.
|
|
|
2003ko martxoan edo apirilean bukatu genuen arkitekturako karrera Amaiak eta biok, eta segituan
|
eman
genuen izena Arkitektoen Elkargoan.
|
|
|
Izena garrantzitsua da. Bulegoaren izena bilatzen nahikoa denbora
|
eman
genuen Toki aurkitu arte. Toki izenak leku jakin bati egiten dio erreferentzia.
|
|
|
Argi dagoena da gazteok dinamika berriak sartu genituzkeela eskolan. Emaitzei hainbesteko garrantzia
|
eman
ordez, prozesuei eman nahi diegu guk. Azken finean, arkitektoa gertaera luze baten kudeatzailea da, eta hori nola antolatzen ikasi behar du.
|
|
|
Argi dagoena da gazteok dinamika berriak sartu genituzkeela eskolan. Emaitzei hainbesteko garrantzia eman ordez, prozesuei
|
eman
nahi diegu guk. Azken finean, arkitektoa gertaera luze baten kudeatzailea da, eta hori nola antolatzen ikasi behar du.
|
|
|
Horrelako jarduera garrantzitsuak antolatzeko Elkargoa beharrezkoa da. Babel definitzen, esate baterako, urte bat
|
eman
dugu. Egindako lan horri guztiari nolabaiteko jarraitutasuna eman nahiko genioke, laborategi edo ikertzeko batzorde iraunkor bat antolatuz.
|
|
|
Babel definitzen, esate baterako, urte bat eman dugu. Egindako lan horri guztiari nolabaiteko jarraitutasuna
|
eman
nahiko genioke, laborategi edo ikertzeko batzorde iraunkor bat antolatuz.
|
|
|
baina agian ez da helburu erraza, gure lana erreflexiboa baino gehiago deskriptiboa baita. Eduki ditzakegun interes erreflexiboen adierazpena zaila da berez, horregatik arteak
|
eman
ditzakeen espresio moduak oso erakargarritzat ditugu. Beraz, ezin diezazuket, zer?
|
|
|
Hain urrunak iruditzen zaizkigun garaiotan, irudiak, aurrekontuak, memoriak, kalkuluak, digitalizatu gabe zeuden. Errealitateak ez zion oraindik hipererrealitateari pausoa
|
eman
. Proiektuen eskala (paper eta dokumentu kantitateetan) oso urria zen.
|
|
|
Idom ingeniaritzaren sail xume bat izaten hasi bazen, gaur egun 400 behargin inguruko egitura bihurtu da. Guk ez dakigu horrenbeste kalitatea eta kantitatea lortzeko gakoa non den, agian ingeniaritza batek
|
eman
dezakeen oinarria izan daiteke, edota beste edozer. San Mames estadio berria, edota Marqués de Riscal upeltegietan antzeman daiteke beste kategoria batean jokatzen dela, starsystemeko arauak erabiliz; joko horretan jokalariak arkitektoak, mota guztietako ingeniariak, teknikariak eta project managerrak dira.
|
|
|
Baina gauzatze proiektua bertan marraztu, kalkulatu eta zenbatu egin da. Dena den, ez dugu pauso bat bera ere
|
eman
Gehryk jakin gabe, eta alderantziz. Produktuaren kalitatea absolutua da.
|
|
|
Ekainaren 4ko irekiera ekitaldian, Felix Arranz erakusketaren komisarioak hitzaldia
|
eman
zuen, adieraziz bera gaztea zenean nolako egoera zegoen eta bere esperientzia zein izan ziren. Ondoren, Gipuzkoako 5 arkitekto estudio, hasiberriekin?
|
|
|
eta beste hainbeste termino agertzen zaizkigu 40 urte baino gutxiago dituzten arkitektoen hizketan. Arkitektoaren irudi berria hamarkada bat lanean egonik, eta bere aurretik zeudenak ez bezala, obran oso denbora gutxi
|
eman
duenaren teknikariarena da.
|
|
2010
|
|
|
1+ DEUDNHQ HQ KLW] HWDQ, HUDELO tzailea bera da etxebizitzen eraikuntzan ahaztu den osagaia, erabakiak hartzeko prozesutik ezabatuta. Segur aski prozesua ren logikaren onodorioz azken pausoetan sartuko da akzioan biztanlea, baina etxea egoera onargarri batean
|
eman
zaio erabiltzaileari, bertako egokitze on bat baimentzen dion egoeran alegia.
|
|
|
Hesiz inguratutako esparruetan garatu ziren gehienak, erlijioso ordenekin erlazionatuta baitzeuden. Gizarte zerbitzua, hortaz, nolabaiteko doktrinamenduarekin nahasirik
|
eman
zen.
|
|
|
Saltzekotan, ordea, aukera, posibilitate horregatik ordaindu didate(] RUXDN EHUH] H] GX GHXV EDOLR, SODQJLQW] DUHQ HUDJLQH] HWRUUL GD KDUHQ EDOLRD KDQGLW] HD, HGR JDLQEDOLRD). %HUD], ERWHUH SXEOLNRHN
|
eman
diote berriz balioa. Ordea, Administrazioak ez du portzen WDMH W [LNL EDW EDLQR MDVRW] HQ, QDKL] HWD WDUWHDQ HJRQ GHQ EDOLR handitzea plangintzaren eragin zuzenagatik jaso.
|
|
|
Zalantzarik gabe. Horretarako
|
eman
litzatekeen lehen biziko pausoa BOEn% 100 ez jabegoan esleitzean legoke. Babeseko etxebizitzen ereduak azalera eskubidearen, alokairu kooperatiben eta alokairu hutsaren inguruan egin luke jira eta bira.
|
|
|
da) hiritarren osotasunaren interesen araberakoa izango da, eta ez ahituta diren diru kutxa publiko edo nolabaiteko enpresa pribatuetako interesen araberakoa (azken hauek interes bidez NRDN, EDLQD SULEDWXDN D] NHQ ÀQHDQ). %DOLDW] H XUEDQLVWLNRDUL H [post eta ez ex ante
|
eman
genioke balioa, hots, behin orubea urbanizatu, eraiki eta saldu/ ustiatu ostean. Eta, are eta garrantzitsuago dena, eragile pribatuek gainbalioak jaso be
|
|
|
Lurren jabeek udalari lurzorua oso prezio merkean
|
eman
zioten, ia musu truk, eta hiritartzeko konpromisoa ere bai. Azpeitiko lurzoru hau urbanizatzea oso garestia da, ibaiaren bideratze lanak direla-eta.
|
|
|
sistemara. Bestalde, Espainiako Gobernuak Eusko Jaurlaritzari etxebizitzaren gaineko boterea
|
eman
zion, lurzoruen jabegoa gurea eginez. Sustapen publikoko etxebizitzak aurrera eraman genituen lurzoru hauetan:
|
|
2012
|
|
|
Gaur egun, etxebizitza arrazionalisten arkitekturari (Bilboko Otxarkoaga eta San Ignazio auzoak, Donostiako Bidebieta edo Gasteizko Judizmendi), etxebizitza merkeen arrazoi eta garrantziei, gizartearen behar zehatz batetik abiatu zen arkitekturari, irteera
|
eman
behar zaio. Eraikin mota horien formalismoa aztertu eta azaleratu litzateke gaur egungo behar eta bizimoldera egokituz, familia eredu berriak eta bizitzeko era berriak gogoan edukiz.
|
|
|
Monolaborantza ekonomikoan sarturik, 1973ko mundu krisialdi ekonomikoak lurraldearen hondamena ekarri zuen; ongizatearen estatuaren babespean, altzairu, ikatz eta urrearen ustiaketak zerbitzu industriei
|
eman
zien txanda. Aldaketa testuinguru horretan, IBA Emscher parkearen ekimena
|
|
|
politikaren kontrako arerio erreala. Energiaren azpiegiturak, behin ustiapen epea bizi eta gero, bertan behera lagata gelditu dira, eta oso gutxitan
|
eman
zaie bigarrengo aukera bat.
|
|
|
Aurrerapenak egiten ari diren arren, eraikuntza sistemak eta eraikitzeko ohiturak aldatzea beharrezkoa da energiaren erabilera optimizatzea nahi bada. Beste sektore batzuk teknologiaren laguntzaz pausoak errazago ematen dituzten arren, eraikuntzaren sektorearen ohiturak aldatzea ez da erraza, tradizioari eta ohiturei lotuta egoten baitira askotan, baina esfortzu bat egin beharra dago eraikuntza sistemei dagokienez e, zientziaren bidean aurrerapausoak
|
eman
nahi badira.
|
|
|
Baina horretarako, desmuntatzeko aukera eraikitze momentutik
|
eman
da, eta aurreko kasuetan bezala, proiektatze prozesutik bertatik kontuan hartu da, lotze eta eraikuntza sistema egokiak erabiliz. Proiektatzeko eta eraikitzeko teknikak eta ohiturak egokitzea beharrezkoa da desmuntatzea sustatu eta sistematikoki aurrera eramateko.
|
|
|
eraikinen birgaitzea, birziklapena eta elementuen desmuntatzea eta berrerabiltzea. Estrategia desberdinak erabilita, prozesu hauetako bakoitzari bultzada bat
|
eman
diezaiokegu, prozesu hauek egoki aurrera eramateko beharrezkoa baita hasieratik pauso egokiak ematea.
|
|
|
Birgaitzeak sustatzeko edo errazteko, sistema industrializatuen erabilera, modulazioa, askotariko erabilerak izan ditzaketen espazioen sorrera eta instalazioak aldatzeko erraztasuna bilatzea izan daitezke neurri batzuk. Eraikin bat birgaitzean, lehengo erabilera bera edo beste erabilera bat
|
eman
diezaiokegu, eta espazio eta elementuen estandarizazioa oinarrizkoa izango da bigarren erabilera bat sustatzeko. Lehenago aipatu bezala, eraikinak bota gabe berritu, hobetu eta berrerabiltzea izango da energia aurrezteko eta batez ere behar baino lur eremu gehiago ez okupatzeko modurik eraginkorrena.
|
|
|
1892 urtean Antonio Peña y Goñik La pelota y los pelotaris liburuan aipatzen zuen, Madrilgo Ateneon Alejandro San Martin mediku nafarrak kirolen onurei buruzko hitzaldia
|
eman
zuela pilota joko zuzenaren onurei buruz, eta nola Joko ez zuzenaren gorakadak zuen kalteari buruz, esanez, zeharkako jokoa (blé deituraz ezaguna), narrasa, ankerra eta kaltegarria, zela.
|
|
|
Adibide aproposa hondakin eta zaborren kudeaketa izan daiteke. Aurrerapausoak
|
eman
dira, orain gehiago birziklatu eta askoz zabor gutxiago botatzen da Gardelegiko zabortegira, baina arazoa ez da konpondu eta kudeaketa daraman enpresak (FCC) utzikeria erakutsi du behin baino gehiagotan. Zaborren bilketan ere, pauso batzuk ondo eman badira ere, gutxi aurreratu da zabor bilketa selektiboan eta Jundizen ezarri zen biokonpostaren guneak ez ditu bete jarritako itxaropenak, batetik espero baino askoz hondakin gutxiago tratatzen duelako, eta bestetik, tratatzen den materialaren azken kalitatea ez delako espero bezain ona.
|
|
|
Aurrerapausoak eman dira, orain gehiago birziklatu eta askoz zabor gutxiago botatzen da Gardelegiko zabortegira, baina arazoa ez da konpondu eta kudeaketa daraman enpresak (FCC) utzikeria erakutsi du behin baino gehiagotan. Zaborren bilketan ere, pauso batzuk ondo
|
eman
badira ere, gutxi aurreratu da zabor bilketa selektiboan eta Jundizen ezarri zen biokonpostaren guneak ez ditu bete jarritako itxaropenak, batetik espero baino askoz hondakin gutxiago tratatzen duelako, eta bestetik, tratatzen den materialaren azken kalitatea ez delako espero bezain ona. Beraz, zaborren sistemaren ingurukoa saltzen hasi baino lehenago, aitor dezagun asko dugula hobetzeko, betiere orain artean lortu dena onartuz eta hobetzeko falta zaigun horretan indarra jarriz.
|
|
|
Baina benetan jauzi kualitatiboa
|
eman
nahi bada, ezinbestekoa da ingurumen arloko oinarriak, edukiak, filosofia eta praktikak udal osora zabaltzea era integralean eta zeharlerrotasunez, gainerako sailak zipriztintzeko eta aldioro koherentziaz jokatzeko. Edo beste modu batean esanda, beti hankamotz geldituko gara ingurumen arloan ideiak eta irizpideak oso garbi, eta teknikari oso onak baditugu baina beste sailetan, eta batez ere hirigintzan, irizpide horiek ezagutu edo kontuan hartzen ez badira.
|
|
|
Ondorioz eta logikoa zen bezala, Europako epaileek Gasteizi green saria
|
eman
ziotenean azken urteetako hirigintza jarduera okerra benetan puntu beltza zela eta zuzendu behar zela ohartarazi ziguten. Hel diezaiogun beraz hirigintzari hurrengo lerroetan.
|
|
|
Lehen sektoreari kalte zuzena eragindako apustu estrategiko horrek ondorio latzak izan ditu ere elikadurasubiranotasunaren ikuspegitik. Jasangarritasuna helburu duen gune orok autohornikuntzara jo luke, eta ez, ordea, horniketa hori
|
eman
liokeen lurrarekin amaitzera. Ondorioz, urrunagotik ekarri behar dira Gasteizera elikadurak, berauen aztarna ekologikoa handituz.
|
|
|
Non dago jasangarritasuna landa eremuko nahi adina lur kontsumitzen denean eta lurra klinex bat bezala gastatzen denean? Ezinbestean, etxebizitzen merkatuaren izozteak landa eremuko plangintza guztia berriz diseinatzeko eta aldatzeko parada
|
eman
behar digu, behin betiko lurra alperrik xahutzeari utziz.
|
|
|
Hauek oximoron hitz jokoak ez ote diren galdetzen dute askok, edo ez ote duten ezkutatzen, bekatu egin ostean eginkizun on bat burutzeko beharra duenaren jarrera. XXI. mendeko gizarteak onartu du gizakiaren biziraupena bermatzeko arazo global eta larri bati aurre egin behar diola, horregatik berdea adjektiboaren zaletasuna nonahi?, nahiz eta aldaketarako formularekin oraindik
|
eman
ez duen.
|
|
|
Helburu zehatz batzuk lortzeko oinarrizko zenbait baldintza ezarri ondoren, ikasleek, lantaldean, aukera desberdinak landu dituzte. Lan fase honek sistema berriaren bideragarritasun teknikoa argi eta garbi uzteko balio izan du eta ondorengo faseekin jarraitzeko aukera
|
eman
du.
|
|
2013
|
|
|
Beti pentsatu izan dugu arkitekturaren eta altzarien arteko lotura oso zeharkakoa izan dela. Lan nahasketa batzuei ere honelako izena
|
eman
diegu, adibidez EtxeMahaia. Agian horren arrazoia mikroarkitekturan lan asko egin izana da.
|
|
|
–Inguratzen gaituen produktu oro automatikoki egiten den garaiotan, zergatik jarraitzen dugu etxebizitzak eskuz eraikitzen? Egoera horri buelta
|
eman
nahian dabil Behrokh Khoshnevis USC (University of South California) unibertsitateko irakasle eta CRAFT (Center for Rapid Automated Fabrication Technologies) ikerketa zentroko zuzendaria.
|
|
|
Urte asko, eta tartean gerra zibila ere pasatu behar izan zen, turismoa modu demokratizatuan gertatu zen arte, olatu bainuen onurari lotutako turismoak eguzkiari lotutako turismoari bide
|
eman
zion arte, alegia. Eta edozeinek eta edozein modutan kostari lotutako turismoa bizi ahal izan zuen arte.
|
|
|
Asko hitz egin da «Bartzelona eredua» delakoaz, eta oraindik ere bada haren defentsa sutsua egiten duenik. Eredu bat behin betiko ontzat
|
eman
eta haren izaera eztabaidatzen ez denean, eredu hori hila dago. Bartzelonak bere hirigintza eredua marka gisa ongi saltzen jakin du, baina edukiari dagokionez, bide azpiegitura garrantzitsuak hirian ongi txertatu daitezkeelako usteaz haratago ez da ikasgai handirik.
|
|
|
turismo txikia kopuruan, handia kalitatean eta naturarekin lotura zuzena daukana suspertzea. Kasu horretan lehen sektoreak eskaintzen duen paisaia eta bizimoduarekin, bertoko gutiziaz gozatzeko aukera
|
eman
era xumean, sasi ezkutuan, zeuden azpiegiturak aprobetxatuz (baserriak alegia), ahalik eta inpaktu gutxien eginez eta bertokoa eskainita.
|
|
|
Eraikitze lizentzia 2007 urtean
|
eman
zioten eta 2009an bukatu. Eguneko 123 metro karratu eraiki zituzten beraz.
|
|
|
Arkitektoak eta arkitekto bulegoak ohituta daude CAD edota BIM erabiltzera. BIM delakoak hain zuzen, eraikuntza elementuak makina automatizatuetan fabrikatzeko aukera
|
eman
dezake. Hau da, proiektuan marrazten diren elementuak CNC izeneko makina automatikoetan ekoitzi daitezke.
|
|
|
Industriarekin erlazio zuzena duten lanpostuak desagertzen direnean esaterako, eskualdeek ezin dute sektore berdinetan dirua xahutzen jarraitu lehengo garaiak etorriko diren esperoan, nitxo berriak bilatu eta ekonomia globalizatuan etorkizun hobea daukaten sektoreetan inbertitu baizik. Erresilientziaren azterketak pauso sendoak
|
eman
ditu azken urteetan, eta naturarengandik jasotakoa ekonomia eta antropologia bezalako arloetan erabiltzen da galdutako oreka berreskuratzeko ahaleginetan. Ekonomiaren kasuan, oreka mantentzea ez da lan erraza, baina gero eta jende gehiago dentsitate altuko hiriguneetan bizi denez ur, energia eta errekurtso kantitate masiboak kontsumituz, diziplina desberdinen ikuspuntu eta aportazioak uztartzea beharrezkoa dela dirudi «ekosistema urbanoa»ren erresilientzia lortu ahal izateko.
|
|
|
«Hazkundea= Aurrerapena» dioen mitoari gizateriak buelta ematea beharrezkoa da, baita «Hazkundea= Ongizatea» dioenari ere. Aurreikuspenik eta beharrezko azterketarik egin gabe aurrera eramaten diren plan faraonikoei bukaera
|
eman
behar zaie, eta gardentasunean eta azterketa zorrotzetan oinarritutako egitasmoei lekua utzi, bereziki hirigintzarekin loturiko proiektuetan; politikoek «estrategiko» deitzen dieten horietan, alegia.
|
|
|
Hiri eta eskualde gehienetan arazo hauei
|
eman
nahi izaten zaien soluzioa hirugarren sektorea indartzea da. Kasu paradigmatikoena Bilbok azken urteetan izan duen eraldaketa da (Guggenheim efektua bezala ezagutzen dena, alegia), baina kasu batzuetan funtzionatu duen arren, beste batzuetan epe luzera ekonomia gehiago makaltzea ekarriko du hirugarren sektorearen indartze horrek, zeren eraldaketa prozesu hauek ez baitituzte batzuetan ustezko ondorioak ekartzen.
|
|
|
Eta azkenik, honaino esandakoa hirigintzara trasladatuz gero, etorkizunean hirigintzak duen erronka nagusia hazkunde garaiei soilik erantzuna
|
eman
beharrean, ekonomiaren ahulaldiei ere erantzun egoki eta konsziente bat ematen jakitea izango da. Helburua epe luzerako biziraupena izango da, hazkunde gehiegizko garaiak eta hiri nahiz eskualdeen gainbeherakada ekidinez.
|
|
|
Planeamendu urbanoan ez dira ezagutzen ekonomiaren beheraldietarako soluzio egokiak (azken finean, hirien planeamendu modernoa industrializazioarekin batera jaio zen, eta hortaz ez du atzeraldirik ezagutu), eta hori dela-eta, planeamendu estrategia eta instrumentu berriak beharrezkoak dira. Horiek modu aktibo batean lagundu lukete atzeraldi garaietan, garai konplexu horietan sortzen diren aukerak identifikatuz, aditzera
|
eman
eta aprobetxatzen saiatuz. Estrategia horietan beharrezkoak izango dira epe luzerako ikuspegi errealistak, eta ez 20 urterako perspektibarik gabeko eta zenbait talde interesatuk egindako planteamendu estuak.
|
|
|
Poblenou bigarren sektoretik hiriko erabileretara moldatu da tailer birmoldaketa ugariren ondorioz. Prozesu hori nola egin den azaltzeak Eibarreko ondare industriala balioetsi eta birmoldatzeko bidea
|
eman
diezaguke.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, Eibarko ondare industriala guztiz ahaztua dago eta haren etorkizuna ez dago oso argi. Horren erantzuna udal planteamenduak
|
eman
luke gehienbat, eta bistan da azken urteetan ez dela oso kontuan hartu egoera hori. Alde batetik, nahiz eta eraikin hauek herriaren izaerarekin bereizezinak izan, gaur egun ez dago tailer bat bera ere babestutako eraikinen artean.
|
|
|
aurkeztu nahi zuenez V3 bertsioarekin, Mario Ortiz eskultorearekin elkarlanean hasi zen V2 eta V3 maketen afera konpontzeko eta maketa horien argazkiak aurkeztu zituen (arriskatu egin zen, oinarrietan xedatutakoari kontra egin baitzion) dokumentazioarekin batera, Ametzagañarako proposatutakoa gauzatuta ikusteko. Arrazoi berdinagatik, Fullaondok garaian arkitekturako ikasle zen Mª Jesús Muñoz-i deitu zion V3 bertsioaren material grafikoa bukatzeko; izan ere, maketak bezalaxe, lurraldean ezarritako hutsunearen berri
|
eman
behar zuen, eskultoreak lankidetzaren hasiera hasieratik hutsune hori lortu nahi baitzuen. Aukera guztiak maketen hiru bertsioetan jasota geratu baziren, aurkeztu zuten Memoria bakarrean eskultorearen eta arkitektoen proposamen bereiziak ere jaso ziren.
|
|
|
Oinarriak eta epaimahaia desegokiak zirela utzi zuen agerian; honako hau esan zuen: , gure aurkako epaia
|
eman
dute; nire aurkako epaia, hiriaren aurkako epaia. Epaimahai honen konformismoa arbuiagarria da, ezin baitzuten alde batera utzi oinarrien ergelkerietan oinarrituta hiriaren zerbitzura jardutera behartuta zeudela?.
|
|
|
1985eko abenduko arratsalde, malenkoniatsu? hartan (21) Fullaondok eskutitz bidez jakinarazi zion lehiaketaren irabazlea zein zen eta eskerrak
|
eman
zizkion bere ondoan egoten utzi ziolako, baina eskultoreak bazekien Donostiarentzat hortxe amaitzen zela, atzera bueltarik gabe, paisaia berria berrasmatzeko unea. Jada ez zegoen denborarik.
|
|
2014
|
|
|
Arkitektura ideiaren izaera elastikoa ez zaie ohiko irudikapenak ezarritako mugei behar bezala egokitzen. Horrek ez du esan nahi ortogonalki irudikatutako arkitekturaren garapena paraleloki
|
eman
ez zaionik, haren irudikapena bi dimentsiotan zaila dela baizik. Arkitektoak badaki zer eraiki nahi duen, baina oinen irudikatzea zaila da eta, noski, formaren kontrol geometrikorik ez badago, eraikitzea ere nekeza izango da.
|
|
|
Leon Battista Albertiren De re ædificatoria libri decem izan daiteke arkitektura teorian marrazkigintzaren gorpuzketari hasiera
|
eman
dion testua, arkitektura pentsamenduaren mailara goraipatuz baina, aldi berean, neurtzea beharrezkoa den pentsamendua dela agertuz. Horrela, bada, Albertiren esanetan «ikertzeko edo eraikitzeko errealitateari eginiko epaimen kritikoa ahal bidetuko duen berreraikitze intelektual edo arrazional» bati zuzenduta egon behar litzateke marrazkigintza (Alberti, 1991:
|
|
|
Humanismoz zipriztinduta zegoen Errenazimentuan arkitektoak, jada, obratik aldentzen hasi ziren, modu teorikoan bederen. Albertik hasi zuen aldaketa hori, eta Palladiok
|
eman
|
|
|
Hortaz, historio labur honetan azaldu dugun bidea joan eta etorrikoa dela
|
eman
dezake; esan bezala, greziarrek zein gotiko aroko harginek eraikinaren «ideia», eta ez «proiektua», zuten buruan. Nolabait, marrazten zena marrazten zenean ez zen eraikina, eraikina sortzeko prozedura edo algoritmoa baizik.
|
|
|
Korronte hori Filipe II.ak bultzatua izan zen batik bat, italiar klasizismoaren zalea izaki. Haren ekimenez
|
eman
ziren argitara Serlioren hirugarren eta laugarren liburukiak, garaiko harginen eta obra maisuen artean lilura eragin zutenak eta Italian aurkitzen ziren erromatar erorkinen eredugarritasuna aldarrikatzera zetozenak.
|
|
|
Halako azaleren garapenak bestelako kontzeptu bat du sorburu, nerbio ganga gotikoaz bestelakoa. Obra maisuek auzi partikular oro, kasuaren konplexutasun maila zeinahi zelarik ere, geometria abstraktuaren eta puruaren aplikazio hutsez ebazteko borondate irmoari eusten zioten, eta estilo berri honek, estereotomia garaikideari ez ezik, indar handia
|
eman
zion geometria deskribatzailearen garapenari ere.
|
|
|
Horren adibide argia hiri espazioa eta hirigintza ditugu. ...ian zein munduan zehar azter daitezkeen hiri eredu guztiak garaian garaiko eta tokian tokiko gizarte eredu, kultura, botere egitura eta ekonomia mota konkretuei erantzuteko pentsatuak, eraikiak edota elementu horien izaeraren ondorioz sortuak izan dira, hau da, hirigintza eredu bakoitzak (hiri espazioaren erabilera, egituraketa eta banaketa kontuan izanik) logika eta giza behar konkretuei soluzioa
|
eman
izan die: " Hiri formak, espresuki pentsatutakoak izan zein dinamika ezberdinen emaitza izan, bertako gizartearen logikak gorpuztu eta islatzen ditu" (Ascher, 2001)..
|
|
|
Zentzu horretan, asko dira diseinatzaileak jendartean duen papera azpimarratu eta horren garrantziaz mintzo izan diren ahotsak; hau da, diseinuaren erabilgarritasun soziala ikusmiran jarri eta diseinua ingurumen iraunkortasuna edota justizia soziala eskuratzeko erreminta gisa aldarrikatu dutenak. Papanek ek1 XX. mendearen bigarren erdialdean dagoeneko, diseinuaren funtzioari esanahi soziala
|
eman
zion," gaur egungo diseinu gehienek desira ahul eta hutsak baino ez ditu ase, diseinatzaileek askotan gizakiaren benetako beharrak nahikoa zaindu ez dituzten bitartean" bezalako aipuetan oinarrituz. Beren bideari jarraituz, gaur egun ugariak dira diseinu soziala, diseinu jasangarria, diseinu politikoa, diseinu kontzientea2 eta bestelakoak defendatzen eta praktikan jartzen dituzten joera eta profesionalak.
|
|
|
Horretaz gain, Mondragon Team Academy eta ikasle taldeen identitatea uztartu eta errespetatzeari begira, espazio berriak, irudi korporatibo ezberdinen oreka zaintzeaz gain ikasleen gustura dekoratzeko zenbait espazio gorde ditu, aurrerago osatuak eta apainduak izan daitezen. Erabiltzaileen arteko harremanetan konfigurazio berriak izan duen emaitza ez da oraindik neurtu, baina erabiltzaileengan jadanik jabekuntza eta identifikazio prozesu bat
|
eman
dela esan daiteke. Esperientzia honetan Ttipi Studion aurreikusten genituen planteamenduak hein batean bete direla esan dezakegu.
|
|
|
Sistemaren soluzioa aurkitzeko solairu bakoitzaren hasierako posizioak eta hasierako abiadurak
|
eman
ditugu: X ¡ (0) eta x;' (0).
|
|
|
Eraikitzeko metodoa honako hau da: kola
|
eman
eta gero, modu hidrauliko edo hutsuneko prentsak eta aire konprimitua erabil daitezke, panelaren lodiera eta kolaren arabera. Normalean, lotutako panelei akabera leuntzeko prozesu bat ematen zaie, eta ondoren CNC (Computer Numerical Controlled) makinak erabiliz leiho, ate eta atondurak eramateko erretenak zein zuloak egiten zaizkie.
|
|
|
Zaharberritze lan gutxien zuen modulu bat aukeratu eta gero, hareharrian egindako ganga gotikoaren datuak in situ hartu ziren; argazkiak, marrazkiak eta bestelako neurrien bilketak ez zuen denbora asko eraman. Bildutako datu horiekin modelizazio prozesu bati hasiera
|
eman
zitzaion; proiektatutako ganga idealaren geometriak (Rabasa Díaz, 2000) ordenagailuzko 3D hori gauzatzen lagundu zuen.
|
|
|
Enkargu puntual edo txikiak egiteko eskaera handiekin lan egiteko ohitura duten tailer edo enpresa handietara joz gero, arazoak sortzen dira zenbaitetan: etekinak igo nahian gehiegikeriak kobra litzakete, beste enkargu handiagoei lehentasuna
|
eman
eta epe oso luzetara lor genezake produktua, edo, zuzenean, ezezkoa eman liezagukete. Kasu hauetarako ekonomi eta ezagutza tekniko mugatuetara doitutako makina polibalenteak soluzio egokia izan daitezke eskuak zikintzeko arazorik ez duten diseinatzaileentzat.
|
|
|
Enkargu puntual edo txikiak egiteko eskaera handiekin lan egiteko ohitura duten tailer edo enpresa handietara joz gero, arazoak sortzen dira zenbaitetan: etekinak igo nahian gehiegikeriak kobra litzakete, beste enkargu handiagoei lehentasuna eman eta epe oso luzetara lor genezake produktua, edo, zuzenean, ezezkoa
|
eman
liezagukete. Kasu hauetarako ekonomi eta ezagutza tekniko mugatuetara doitutako makina polibalenteak soluzio egokia izan daitezke eskuak zikintzeko arazorik ez duten diseinatzaileentzat.
|
|
|
–Batzuetan lan gehiago
|
eman
izan du materiala birziklatzeak berri batzuk erosteak baino. Adibidez, harria polita geratu da, baina ez dut uste berriro modu horretan landuko genukeenik.
|
|
|
Urte asko itxaron behar izan zituzten, beren burua" salbu" eta legearen barruan ikusi zuten arte. Nahiz eta, gaur diotenez, eraispenaren mehatxuari sekula sinesgarritasun handirik
|
eman
ez zioten, ezinegona, zalantza, hor zegoen.
|
|
2015
|
|
|
lehenik, ikasle gutxi ginen, esan bezala, eta, ondorioz, irakasleek proiektuak goitik behera aztertzeko aukera handiagoa zuten, horrenbestez eskaera maila handituz; bigarrenik, irakasleak nahiko famatuak ziren, pisu nabarmena zuten gizartean, eta horrek ekarri zuen haien egoak ere puztu samar ibiltzea, dezente gutxi toleratuz haien ideia estilistikoekin bat ez zetorren arkitektura; eta, hirugarrenik, oso kontuan hartzeko egoera bat: Donostiako Arkitektura Eskolaren hastapena zen, eta, ondorioz, bazirudien maila oso altua
|
eman
behar zela, KAPetatik hasita, hasiberri guztiek dituzten konplexuak eta beldurrak uxatzeko (irakasleez ari naiz, bereziki), Eskolak prestigio handia lortzeko helburuarekin.
|
|
|
Orain arte azkeneko plaza 1998 urtean eraikitako Illunbe zezen plaza da. Eraikina udalarena da, hau da, jabetza publikoa eta emakida pribatua. Gaur egun, eraikin horri irtenbide duin bat
|
eman
nahian dabiltza ordezkari publikoak; izan ere, hainbat saiakera jasan ditu dagoeneko: kontzertuak, saskibaloi partidak, zirku emanaldiak, politika ekitaldiak, etab. Baina udalaren esanetan ekonomikoki defizitarioa da instituzio publikoentzat eraikinaren mantenua.
|
|
|
Azoka herriak 1511 urtean jasan zuen sute suntsitzailearen ondoren hasi zen ospatzen; izan ere, Joana Eroa erreginak diru-laguntza ez ezik, eskubidea ere
|
eman
zion herriari asteazkenero kontsumorako zergarik gabeko azoka egin zezan (Olaechea, 1970). Lehenago ere bazen azoka harresitutako herrian, baina gertaera horretan datza gaur egun oraindik egiten den azokaren sorkuntza.
|
|
|
Baina eskaintzen den jardueraren gainbehera heltzen denean, kezkak sortzen dira eraikinen etorkizunari buruz. Jarduera zehatz baterako sorturiko eraikinari zer erabilera berri
|
eman
–
|
|
|
Azken urteotan, globalizazioaren alde ilunen beldurrak zirikatuta, hainbat alde zaharretan eraberritze eta bultzatze plana dela-eta, komertzio txikiei babesa
|
eman
nahi izan zaie instituzio publikoen aldetik. Bestalde, krisi garaiak ekarrita, diru sarrerak lortzeko iturri bakarra bilakatu da norberaren ahalmen sortzailea; enpresa txiki berriztatzaileak sortu dira.
|
|
|
Inklusibotasunak hiri barnean egin daitezkeen berregite edota berrerabiltze hirigintza prozesu konplikatuetan kontuan hartu beharreko ikuspuntuak barneratzen ditu. Barnera begiratzen duten prozesuetan landu beharreko ildoak marka ditzake, auzoetan
|
eman
daitezkeenak, auzo baten biziberritzerako eman beharreko pausoak esaterako.
|
|
|
Inklusibotasunak hiri barnean egin daitezkeen berregite edota berrerabiltze hirigintza prozesu konplikatuetan kontuan hartu beharreko ikuspuntuak barneratzen ditu. Barnera begiratzen duten prozesuetan landu beharreko ildoak marka ditzake, auzoetan eman daitezkeenak, auzo baten biziberritzerako
|
eman
beharreko pausoak esaterako.
|
|
|
Administraziotik zein hiritarren erakunde alternatibo eta mugimendu sozialetatik datozen egitasmo eraldatzaileak asmo onez betetako ahaleginetan gelditzea nahi ez badugu, espazio horietan zer eta nola gertatzen den errotik aztertu dugu. Espazio publikoa jendartearen agertoki eta sortze gune bada, krisiak azaleratutako politika suntsitzaileei buelta emanez, berau diseinatzeko prozesuari ere buelta
|
eman
eta beste era batera aritu dugu Biztanleak prozesuaren hasieratik partaide aktibo izateak orain arte hirigintzan lan egin dugunon metodologian eraldaketa sakona eskatzen du. Teknikariok, zehazki, gure lan metodologia eta irizpideen inguruan hausnarketa sakona egin eta gaurko egoerari egokituko zaion norabide berria hartu beharra dugu, gaur egungo benetako errealitateari erantzunez beharrezkoa den ekarpena egingo duena.
|
|
|
Pilota joko zaharrenak izen horrekin ezagutu izan dira XVI. mendean idatzi zen lehen tratatua argitara
|
eman
zenetik, hots, Trattato del giuoco della palla (Scaino, 1555). Eta tratatu horren arabera, pilota jokoak (giuoco della palla) joko zuzenak dira Europan zehar zabalduta dauden «errege joko edo jokoen errege» izenez ezagutzen diren pilota joko guztiak.
|
|
|
herrietan sortzen zen giro zaharkitua eta berekoia modernizatzea eta garaiko burgesiari ikuskizun berria eskaintzea. Formalki izugarrizko eraldatzea
|
eman
zioten ikuskizunaren kontzeptuari. Ordu arte ezagutzen ziren ikuskizunak, udalarekin adostuak herriko mugetan edo pilota soroetan jokatuak izanda ere, herritarren arteko konpetentzia izaten ziren.
|
|
|
Berez, egun nolabaiteko kontraesan bitxia suertatu da; alde batetik, zorionez azken urteetan gure herri eta hiri askotan espazio publikoen tamaina eta kopurua asko handitu bada ere, neurri handi batean azkenean autoaren hedapena geldiarazi delako, eta erabaki horrek ahalbidetu du zenbait kale oinezkoei eskaintzea eta herri eta hirien bilbeetan plazak eta parkeak ere gehiago txertatzea? bestetik erakunde publikoek espazio horiekiko
|
eman
duten erantzuna oso antzekoa izan da, hau da, enpresa pribatuei, nagusiki tabernei eta dendei?
|
|
|
Baina espazio publiko horien diseinua erakunde publikoek beren gain hartu dutenean ere, tamalez, gehienetan arazoei
|
eman
zaizkien erantzunak ez dira egokienak izan, eta garai bateko? 90eko hamarkadan nagusiki? «plaza gogor»ren diseinua izenekoa gainditu bada ere, eta Euskal Herriak ere moda horren hainbat adibide pairatu behar izan ditu?, oraindik arkitekto askoren artean espazio publikoak modu honetan diseinatzeko joera eta ohiturari eusten zaio, beste ezaugarrien artean natura eta erosotasunari tarterik eskaini gabe, eta soilik azaltzen da kezka espazioan kokatuta dauden zenbait bakarkako elementuren diseinu aproposaz?
|
|
|
paisaia batzuek balio positibo oso nabarmenak, ederrak eta bereziak dituzte, naturaren aldetik oso egoera onean daudelako; horiek behar dute kontserbazioa. Bestalde, oso ekarpen garrantzitsua dena, esaten dute ohiko eta arruntak diren paisaiei ere garrantzia
|
eman
behar zaiela, gehiengoa direlako. Horietaz ere arduratu behar dugu, eta hor dago erronka.
|
|
|
Uste dut esperientzia oso garrantzitsuak eta aberatsak izaten ari direla gehienbat hirigintzaren eta arkitekturaren arloetan, gizartearen parte hartzea integratzen dutenak. Izan ere, horiek ahalbidetzen dute gizartearen sentsibilizazioa; eta hori eraginkorragoa da jendea egiten jartzen duzunean, ez paisaiak duen garrantziaren inguruan txapa bat
|
eman
eta erabakiak adituek soilik hartzen dituztenean, «dakitenek» soilik.
|
|
|
Plan horrek ikuspen eta egitura bat
|
eman
nahi dio gaur egun galduak diren jarduerek, hau da, mineralen erauzketak, mineralen garraioak eta mineralak altzairu bihurtzeak markatutako paisaiari. Paisaia hori garai bateko Orconerako trenbidearen ibilbidearen inguruan egituratzen da, antzina trenbide sare itxiaren parte zena, eta 1871tik ingurunea bereizgarri bihurtu zuena.
|
|
|
PEP baten diagnostikoak barne hartu luke aipatutako dokumentuak erantzuna
|
eman
liokeen testuinguru arauemaile korapilatsu bat. Diagnostikoak era berean definitzen eta ordenatzen saiatzen garen izaera eremu horren oraingo konfigurazioa azaltzen lagunduko diguten faktore fisiko, biotiko eta antropikoen analisia ere garatuko luke.
|
|
|
Garrantzitsua da, orobat, paisaia bereizi horren elementuen ikuskapena, haren kalitatea, hauskortasuna eta sarbide egokituak aztertzea (toki mugikortasun baten ikerketa baten barruan). Tokia aldez aurretik identifikatua, aurretiko narratiba batzuk
|
eman
zaizkio. Horiek, memoria, irudi eta soziosistema baliabide paisajistikoak identifikatzeko sozializazio prozesu batean aurkeztuko dira,
|
|
|
Hogei lerrotan jauzi ikaragarria
|
eman
dute. Lotsarik gabe, gure herriko auzoetatik Europako Adituen Batzordera salto egin dute, zazpiehun milioi biztanletatik Adituen Batzordera.
|
|
2016
|
|
|
Ekitaldi hori aitzakia bihurtu da, eta, ondorioz, hautaturiko hiriek bisita ugari jaso dituzte. Babesletzak azpiegitura kulturala eraldatzeko aukera
|
eman
du aukeratutako hiri batzuetan, eta nazioartean ezagun bilakatzeko.
|
|
|
Izan ere, Harveyk teorizatutako «errenta monopolista»ren elementu garrantzitsua da. Teoria horren arabera, hiriek, produktu bakarrak eskaini behar dituzte, beste inork edo beste ezerk
|
eman
ez dezakeen zerbitzua. Era horretara ez dute konpetentziarik13 izango eta kapitalaren interesa erakartzea lortuko dute.
|
|
|
Ene! Pila bat dira: Stockholm, Kopenhage, Hanburgo, Bochum, Dortmund, Nurenberg, Paris... Oro har, Danimarkan, Suitzan, Alemanian, Holandan, Parisen etxebizitza kolektiboen mugimendua oso zabaldua dago, mota askotakoak daude bertan eta horietatik zaharrenetara edo atentzioa gehien
|
eman
digutenetara jo dugu.Kontuan hartu diren aldagaiak honako hauek izan dira, eta, horien arabera, konbinazioak egin izan ditugu: etxea zaharrena izatea soilik, etxeak belaunaldiartekoak izatea, emakumezkoenak soilik diren etxeak, etxeak hirietan egotea, etxeak hirien kanpoaldean egotea eta sareturiko etxe proiektuak izatea (adibidez, Beginenhof).
|
|
|
Lanari amaiera
|
eman
orduko oraindik beste hiru fase aurretik dituzuen arren, elkarrizketari amaiera emateko, zeintzuk lirateke orain arte gauzatutako azterketaren gaineko zuen hasierako intuiziok, edo ondorioa
|
|
|
dementzia duten pertsonen artean segurtasun arrisku handienak mugikortasun arazoengatik sortzen dira, eta noraezean ibiltzeko joeragatik. Horretarako, segurtasuna bermatzeko ekintzak min
|
eman
dezaketen oztopoak edo elementuak kentzera bideratzen dira, distirak eta kolore biziak ekiditera, noraezean ibiltzeko ibilbide egokiak sortzera eta dementziari lotuta dagoen ihes egiteko joera kontrolatzera.
|
|
|
Bestetik, zaintza bezalako baloiak, tradizionalki feminitatearekin lotu direnak, aintzat hartu eta zentral bilakatu behar dira gainerako jarduerekin batera. Espazioa
|
eman
behar zaio lasaitasunari baliozko aspektu bezala. Baina nola eragin genero rolen iraultzeari espazioaren diseinuaren bitartez?
|
|
|
Garai batean gure auzoek hain era naturalean betetzen zuten funtzio soziala desagertuz joan da azken hamarkadetan. Izan ere, Hillman, Adams eta Whitelegg ek egindako ikerketek aditzera
|
eman
zutenez, 70 eta 90eko hamarkaden artean kalean bakarrik ibiltzen ziren haurren kopurua nabarmen jaitsi zen (Hillman, Adams eta Whitelegg, 1990). Kaleek umeak galdu zituzten, eta umeek kaleak.
|
|
|
Helduon askatasunak lekurik ez duen jendartean, haurren askatasunak ere murrizten hasiko dira, kalean aske dabiltzan umeak desordena, segurtasun falta eta gatazkaren irudi direla argudiatuz. Madrilgo orduko alkateak 1924an
|
eman
zuen bandoak argi erakusten du umeak «euren lekuan» mantendu eta «etxekotzeko» joera berria: «Gurasoek, euren erantzukizunik estuenarekin zainduko dituzte euren seme alabak, hauek bakarrik parke eta lorategietan jolas dezaten, hauek baitira haurren jolaserako leku egokiak(?)» (Román eta Salís, 2010:
|
|
|
Lehenik eta behin, ahozko hizkuntzak norbanakoek lortutako esperientziak taldekideekin partekatzea ahalbidetu zigun gizakioi. Geroago, hizkuntza idatziak informazioa finkatzeko aukera
|
eman
zigun. Modu horretan, gizakiok informazioa euskarri organiko, aldagarri eta galkor batetik (gizakia bera) euskarri inorganiko, estatiko eta iraunkor batean biltzeko aukera izan genuen.
|
|
|
Ikusi ahal izan dugun bezala, azken urteetan Inteligentzia Kolektibo Globalaren aplikazioa jakintza arlo desberdinetan
|
eman
izan da; izan ere, bizi dugun garaiari dagokion gizataldeen antolakuntza paradigma bat dirudi. Elkarlan modelo honen arrakasta informazioaren mugimendu azkarrean eta haren prozesatze masiboan datza.
|
|
|
Kurtso hauetan landutako programa orokorrak salbuespen areak, irlak, programa dentsoak, atmosferak eta abar izan dira. Bestalde ikasleei izen konkretuagoko programa zerrenda bat
|
eman
eta bertatik gustukoena aukeratuko dute (programa erakargarria, mito programa, programa artifiziala...); izen horiek beti datu zehatz batzuekin elkarri loturik doaz, hala nola erabiltzaile kopurua, hezetasuna, gardentasuna eta abar; izen eta datuez gain irudi edo argazki batzuk ere ematen zaizkio ikasleari, eta horrekin guztiarekin bakoitzak zer programa landu nahi duen erabaki du (6 irudia).
|
|
|
Proiektuaren azken etapa grafikoan protodokumentuetan egindako aurkikuntzei eta prozesu osoan zehar lorturiko informazio eta datuei forma
|
eman
zaie. Ikasleek euren proiektu intentzioak igorgarri egin dituzte dimentsio handiko formatu arkitektoniko batzuen bitartez:
|
|
|
Kurtso hauetan elkar ezagutzen ez duten ikasleen arteko talde lanak bakoitzak bere unibertsitateko komunitate arkitektonikoan harturiko ezaguerak zalantzan jartzen ditu. Ezezagunekin eta beste hizkuntza batean lan egitean, ikasleek
|
eman
beharreko azalpenek ohi baino haratago joan behar dute.Alde batetik, euren inguruan ezagunak diren kontzeptu itxiak azaltzearen zailtasunari aurre egiten diote. Bestalde, ohikoa ez den hizkuntza bat erabiltzean euren hitzen esanahiari buruz hausnartzen dute.
|