|
2002
|
|
|
Nork hitz egiten du, norentzat, zertarako? Gay eta lesbianen adibidearekin irudikatzearren, beraien boterea egunerokotasuna eta normaltasuna eraldatzean ere badago, familiatik sistema juridikotik barrena erabaki esparru orotaraino hedatzen dena eta zentzu hertsi eta bakarrean ulertutako mundu maskulinoa lehertzen duena,
|
emakumeen
botereak egin dezakeen bezala.
|
|
2008
|
|
|
Edonola ere, 15 eta 20 urte bitarteko neska mutilek ez dute indarkeria sexistari buruzko informazio zehatzik. Arazo larria dela uste dute, baina hirutik batek baino ez du azaltzen gizonen eta
|
emakumeen
botere harremanen ondoriozko gaitza dela. Halaber, batik bat helduen bikoteetan gertatzen dela uste dute gehienek.
|
|
2009
|
|
|
Bigarrenak, genero bereizketak, emakumeen eta gizonen ezaugarriaketa portaerak irakurtzeko era osagarria zein lehiakorra barneratzen ditu. Hirugarrenak, heterosexualitateak, hurbiltze saiakera nahiz areriotasun gaia barneratzen ditu.Autoreek konpetentzia atsegintasun dimentsioekin lotzen dituzte ASIren dimentsiook, gizonen egiturazko botereak (estatusa) eta
|
emakumeen
botere diadikoak (elkarren mendekotasuna) eskutik generoen arteko harremanetan duten zeresanaazpimarratuz.
|
|
2010
|
|
|
Zergatik da beharrezko enpoderamentua, zuk aldarrikatzen duzun
|
emakumeen
botere hartzea?
|
|
|
3 helburua: generoen arteko berdintasuna eta
|
emakumeen
botere hartzeasustatzea.
|
|
2013
|
|
|
Azkenik, Adrianne Richek amatasunaren bi interpretazio proposatzen ditu. Batetik, amatasuna erakunde gisa, eta, bestetik, amatasuna gozamen, ezagutza eta
|
emakumeen
botere gisa. Richek dio amatasunak, erakunde gisa ikusita, instintua inteligentziarekin nahasten duela, norberaren garapena eskuzabaltasunarekin eta besteekiko atentzioa norberarekikoarekin.
|
|
2014
|
|
|
Beraz, eragilea patriarkatua genuke. Eragileak subjektuaribehar hori jakinarazten dio (indarkeria sinbolikoaren bidez) eta subjektuak badaki, bere giza hegemoniak bizirik jarrai dezan,
|
emakumeen
boterea neutralizatu beharduela. Beraz, subjektuak objektutzat boterea du eta hori lortzeko emakumeen kontrakoerasoak aktibatuko ditu (indarkeria tipo guztiak).
|
|
2016
|
|
|
Haren hitzaldi eta idatzietan, ongietorria ematen zien emakume beltzen buruzagitza rol gero eta zabalagoei; izan ere,?(...) isilik baina indartsu ari dira iristen arrazaren buruzagitza intelektualera?. Gizon askok larritzeko moduko gauzatzat joko zuten
|
emakumeen
botere gero eta handiagoa; W.E.B. DuBoisek, ordea, argudiatu zuen egoera zela-eta bereziki garrantzitsua zela emakume beltzei boto eskubidea ematea.
|
|
2017
|
|
|
Oso hasierako garaietatik (IV. mendean kristautasuna estatu erlijio bihurtu ostean), sexu grinak emakumeei gizonekiko ematen zien boterea antzemana zuen kleroak, eta hura exorzizatzen ahalegindu zen temati, santutasuna emakumeei eta sexuari uko egitearekin lotuz. Emakumeak liturgiako une guztietatik eta sakramentuak ematetik kanporatu zituzten, bizia emateko emakumeen ahalmen magikoa bidegabe ebatsi zien, janzkera femeninoa erabilita, eta sexualitatea lotsa iturri bihurtu zuen; horien guztien bidez, kasta patriarkal bat
|
emakumeen
boterea eta erakarmen erotikoa ezerezten saiatu zen. Prozesu horretan,, esanahi berria eman zitzaion sexualitateari[?] Aitortzan adierazi beharreko kontu bihurtu zen:
|
|
|
Izan ere, sorgin ehizak den dena suntsitu zuen: besteak beste, emakumeen jardunbideen mundua, harreman kolektiboak eta Europan kapitalismo aurrean
|
emakumeen
boterearen oinarri izan ziren ezaguera sistemak, bai eta feudalismoaren aurkako borrokan jarraitzeko baldintzak ere.
|
|
|
esan nahi zuena, eta konnotazio gaitzesgarria hartu zuen. Horra hor beste adibide bat
|
emakumeen
botereari eta lotura komunalari azpiak nola jan zizkioten argi ikusteko.
|
|
|
Jazarpen berdingabe baten bidez emakumeen aurka izu kanpaina abiarazita, ahuldu egin zen Europako nekazariek aristokraziaren eta estatuaren erasoaren aurrean zuten erresistentzia indarra; noiz eta lurraren pribatizazioaren, zergak handitzearen eta estatuak gizarte bizitzaren alderdi guztien gain bere kontrola handitzearen ondorioz nekazarien komunitatea desegiten ari zen garaian, zehazki. Sorgin ehizak areagotu egin zituen emakumeen eta gizonen arteko zatiketak; gizonei
|
emakumeen
boterearen beldur izaten irakatsi zien, eta jardunbide, sinesmen eta subjektu sozialen unibertso bat suntsitu zuen, lan diziplina kapitalistarekin bateraezina zelako. Erreprodukzio sozialaren elementu nagusiak definitu ziren berriro horrela.
|
|
|
Edonola, emakumeek jauretxe feudalean zuten lekua ezin da errealitate estatikotzat jo.8 Izan ere,
|
emakumeen
boterea eta gizonekin zituzten harremanak baldintzatuta zeuden une oro, nola euren komunitateek lur jabeen aurka zituzten borroken eraginez, hala borroka horiek jabeen eta mirabeen arteko harremanean sortzen zituzten aldaketen eraginez.
|
|
|
Garapen kapitalistaren historia zabal berreraikitzea izan da emaitza, erdigunean jarrita erreprodukzio sozialean eta batez ere lan indarra erreproduzitzeko jardueretan izan duen eragina. Ardatz horren erdian daude, batetik, Marxengan ezinbestekoa den baldintza bat, soldatapeko proletariotza osatzeko lurrak hesitzea, eta, bestetik, erreprodukzio lanaren debaluazioa, emakumeen gorputza eta erreprodukzio gaitasuna lan indarra ekoizteko makina bihurtzea eta, eraso horien giltza moduan,
|
emakumeen
botere soziala suntsitzea.
|
|
|
14 Konkista aurreko Mexikon eta Perun emakumeen egoera zer nolakoa zen jakiteko, ikusi, hurrenez hurren, June Nash (1978, 1980), Irene Silverblatt (1987), eta Maria Rostworowski (2001). Nashek azteken mendeko
|
emakumeen
boterearen gainbehera jorratu zuen,, ahaidetasunean oinarritutako gizartea, zena, klase egiturako inperio?
|
|
|
Feminismoaren baitan bi joera nagusitu direla esango nuke: edo
|
emakumeen
botere eza azpimarratu da, goi mailako ardura politiko edo ekonomikoen egoera tamalgarria eta instituzioetan emakumeak/ feministak sartzearen beharra nabarmenduz; edo instituzioak eta botere egiturak errotik kritikatu dira, botere hartzeari uko eginez. Gaur egun lehenengoa gailentzen dela esango nuke.
|
|
|
Inbestidura boterearen transmisioaren subjektu hartzailea izatea litzateke, halako moldez non pertsona horrek beste bati pasatu diezaiokeen. Horrela,
|
emakumeen
boterea aitortua izateko, emakumeek ez lukete beren gainean leudekeen gizonezkoen berrespenik baliatu (Valcárcel, 1997: 116).
|
|
|
Horrenbestez,
|
emakumeen
boterea partikularra litzateke, hauskorra, ahula, ezegonkorra: gaur baduzu, bihar agian ez.
|
|
|
Nire ustez, ardura publikoak dituzten
|
emakumeen
botere hauskor, ahul, behin behineko hori egonkortzeko baldintza oinarrizkoa mugimendu feminista sendo bat bultzatzea litzateke. Ez baitago inbestidurarik gizarte mugimendu indartsu barik.
|
|
2018
|
|
|
Diotenez, Bachofenek matriarkatuaren porrotaren eta zibilizazioaren sorreraren inguruan eratu zuen historia aieruzkoan, mugarri guztiz erabakigarria izan zen aitatasuna deskubritu izana. Zibilizazioa sortuko bazen,
|
emakumeen
boterea garaitu beharra zegoen, eta aitatasunaren deskubrimendua funtsezko aurrerapen intelektuala eta indar sortzailea izan zen, gizonei modua eman baitzien balentria guztiz garrantzitsu hura egiteko. Estatusaren mundu zaharraren eta kontratuaren mundu modernoaren arteko inflexio puntuari dagokionez, beste istorio bat kontatzen da, azaltzen duena nola munduratu duten gizonezkoek politika.
|
|
|
Euskal matriarkatua gizartean oraindik oso errotuta dagoen ustea da, hainbat esparrutatik zalantzan jarri izan den arren. Idealizatu egin al da
|
emakumeen
boterea euskal gizartean. Aditu ospetsuek gai horren inguruan eztabaidatuko dute, antropologia, foru zuzenbide eta artearen historiatik.
|
|
2019
|
|
|
Eta aurreraxeago: . Zenbat eta legeek azpiratuago, orduan eta arriskutsuagoa izan da
|
emakumeen
boterea[...] Apaldu egingo litzateke baldin eta emakumeek interes gutxiago izango balute hari eusteko, baldin eta hori ez balitz beren burua defendatzeko eta zapalkuntzari ihes egiteko duten modu bakarra?.
|
|
2020
|
|
|
Emakumeen mobilizazioak. Mundua eraldatzen duen
|
emakumeen
boterea.
|
|
|
LAIA: Beraz,
|
emakumeen
boterea irudikatzen zuen mundu haren deuseztatzeak asko erraztu zuen gaur egun Euskal Herriko zein Europa mendebaldeko hainbat gizartetan indarrean dagoen sistemaren egituraketa: sistema patriarkal kapitalista.
|
|
|
Guztiek ondorio berbera ateratzen dute: emakumeen sozializazioak eta haien egunerokoa taxutzen duten praktikek, lana eta familia barne, parte hartze kultural eta politikoa murrizten dute, eta horrek eragin zuzena du
|
emakumeen
botere ekonomiko eskasean, hala nola diru sarreretan, baina baita haiek duten kapital sozial, kultural, politiko eta sinboliko debaluatuan ere. Emakumeen egoera estrukturala gizonek erabakia baita eta hori aldatu ahal izateko gizonek duten parte hartze politiko eta publiko egonkorra eskuratzea ezinbestekoa da.
|
|
2021
|
|
|
" Gora izan hadi, Suge/ Hi haizenik ene Rege,/ Hi haizenik ene Jainko/ Gau huntan eta bethiko,/ Urrhe buztaneko Suge!". Madonna/ puta dikotomia hautsiz eta emakumeon jatorrizko bekatuaren sinbolotzat erabili den sugearen esanahaia irauliz,
|
emakumeen
botere sexualaren gorazarrea egiten du Mirandek. Euskal lirika queer eta erotikoaren garaipen triunfala, zinez.
|
|
2023
|
|
|
" Feminismoa boladan dago. Beste herrialde batzuetako emakumeak esplotatuz negozioa egiten duten enpresek ere ateratzen dituzte arropak non aldarrikatzen den
|
emakumeen
boterea, feminismoa, etab."
|
|
|
Feminismoa boladan dago. Beste herrialde batzuetako emakumeak esplotatuz negozioa egiten duten enpresek ere ateratzen dituzte arropak non aldarrikatzen den
|
emakumeen
boterea, feminismoa, etab. Alemaniako Kanpo Arazoetako ministroa feminista da, eta mundu guztiak izan nahi du feminista. Baina hala eta guztiz ere, emakumeen aurkako indarkeriak eta feminizidioek ez dute etenik.
|
|
|
Eta erostuna beti da emakume indibidual bat: hautatu dezake auto hau ala hura erosi, etxe hau ala hura, hau da, badu botere ekonomikoa, are hautu kontsumistaz harago
|
emakumeen
botere kolektiboa ezerezean geratzen delarik ere. Kapitalismoa gizabanakoarengan oinarritzen da, eta, horregatik, gizabanakoa balioesten du.
|
|
|
Halako postuetan koloreko emakumerik ez egoteak adierazten du inork ez duela zalantzan jartzen antolakuntza moldeen hipokrisia; izan ere, haien bidez dirua ematen dutenek etengabe ahultzen dute berez lagundu nahi dituzten
|
emakumeen
boterea, herrialde pobreetako emakume langileak zukutzen dituzten enpresetan inbertituz edo enpresa horiek gidatuz, etekina maximizatzea helburu. Gayatri Spivak teorialari feministak" erreskate misioaren" tropo aski maiztua ekarri zuen hizpidera, hots, emakume eta neskato beltz, marroi eta asiarrak beren egoera tamalgarrietatik salbatuaz batera (zeinak berez baitira babesgabeak eta garatu gabeak), salbatzaile zuriek berek eragindako zapalkuntza istorioak estaltzen dituztela.
|