|
2016
|
|
|
bazter geratuko zirela. Hala ere, Angelina Grimkek, printzipio sendoak oinarri, beltzen eta
|
emakumeen
askapena batzea proposatu zuen: –Negroarekin identifika nazaten nahi dut?, azpimarratu zuen.
|
|
|
Nazio osoaren ekonomia kontrolatu nahi zuten iparraldeko kapitalistek. Hegoaldeko esklabokraziaren aurka borrokatu arren, horrek ez zuen derrigorrean esan nahi gizon
|
emakumeen
askapenaren alde zeudenik, gizakiak ziren bezainbatean.
|
|
|
Argi dago: emakume indibidualek ezin dute jarraitu etxeko lanak beren ardura pribatutzat hartzen, eta helburu horrek estrategikoa behar du izan
|
emakumeen
askapen mugimenduarentzat. Hala ere, etxeko lanak sozializatzekotan, jatorduak prestatzea eta haurrak zaintzea barne?, aldez aurretik eten egin behar da ekonomia gobernatzen duen etekin gosea.
|
|
|
Gerora,, arrisku hirukoitzari? buruzko analisi hori berori erabili zuten emakume beltzek, eta
|
emakumeen
askapen mugimendu garaikideari helarazi; izan ere, mugimendu hartan eragin nahi izan zuten mugimendua abiatu orduko.
|
|
|
Eskubide Berdintasunaren Elkartea desegiteaz bat amaitu zen beltzen eta
|
emakumeen
askapenaren arteko aliantza hura, ahul baina potentzialki indartsua. Stanton eta Anthony buruzagi feministekin guztiz zintzoak izate aldera, esan behar da Eskubide Berdintasunaren Elkarteko gizon abolizionista ohiak ez zirela beti sexu berdintasunaren aldeko militante porrokatuak izan.
|
|
|
Galdetu edozein historialariri: XIX. mendean, Frederick Douglass izan zen
|
emakumeen
askapenaren aldeko militante gizon behinena. Douglassi kritika seriorik egitekotan Hamalaugarren eta Hamabosgarren Zuzenketen inguruko eztabaidaren harira, kritikagaia ez litzateke izango, hainbeste, gizon beltzen sufragioa babestu zuela, baizik eta itsuan itsuan sinesten zuela, itxuraz behintzat, boto eskubideak sekulako ahalmena izan zezakeela alderdi errepublikanoaren barruan.
|
|
|
Garai hartan, esklabotzaren abolizioa zen behar politiko presazkoena; horregatik, emakumeei eskatu zieten borrokara lotzeko, iruditzen baitzitzaien emakumeen euren zapalkuntza elikatzen eta betikotzen zuela esklabotza sistema jarraituak. Grimke ahizpek sakonki ulertzen zuten beltzen askapena eta
|
emakumeen
askapena ezin banatuzko borrokak zirela; horregatik, ez ziren sekula halako zepo ideologikoetan erori, eta ez zuten sekula esan borroka bat bestea baino garrantzitsuagoa zenik. Bi borroken arteko harremana dialektikoa zela onartzen zuten.
|
|
|
Abortu eskubidearen aldeko kanpainan ez zegoen koloreko emakume askorik. Ez zen inondik ere harritzekoa,
|
emakumeen
askapenaren aldeko mugimendu orokorrean ere ez zegoelako arraza ugaritasun handirik. Galdera jaurti zen ea mugimendu orokorrean eta abortu eskubidearen aldeko kanpainan zergatik ez zegoen arrazaren ondorioz zapaldutako emakumerik ia, eta bi azalpen nagusi agertzen dira garai hartako eztabaidetan eta idatzietan:
|
|
|
Gaur egun, emakume beltzen eta beren langile klaseko ahizpen ikuspegitik,
|
emakumeen
askapenaren errotikako gaitzetako bat konponduko litzateke baldin eta etxeko lanen eta haurrak zaintzearen zama gainetik ken balezakete, eta gizartearen bizkarrean ipini. Haurren zaintza gizarteratu litzateke; jatorduak prestatzea gizarteratu litzateke; etxeko lanak industrializatu lirateke, eta langile klaseko jendeak aise eskuratu lituzke zerbitzu horiek guztiak.
|
|
|
Mugimenduaren estrategiaren arabera, soldatan datza etxekoandreak askatzeko gakoa, eta mugimenduko kideek eskakizun hori berori jotzen dute
|
emakumeen
askapenaren aldeko kanpaina orokorraren erdigunetzat. Are gehiago, mugimenduaren arabera, etxekoandreek soldatak lortzeko dagiten borroka da langile borroka osoaren muina.
|
|
|
izatea leporatu baitzioten. Frederick Douglass dugu, herrialdeko abolizionista beltzen burua, eta, bere garaian,
|
emakumeen
askapenaren aldeko eledun nabarmenetako bat. Bere printzipioei jarraikiz, babesa eman zion emakumeen mugimendu polemikoari, eta, ondorioz, irrigarri utzi zuten sarri, jendaurrean.
|
|
2017
|
|
|
feministaren boterea, eta gizonezkoek gure gorputzaren errealitatea kontrolatuz azpiratutakoa azaleratzen du. Nolanahi ere, ilusio hutsa da
|
emakumeen
askapena, gorputzera itzultzea, bezala irudikatzea.
|
|
|
2 Identifikazio horren erakusgarri da WITCH sarea (Women, s International Conspiracy from Hell) sortu izana; talde feminista autonomoak biltzen zituen sareak, eta funtzio garrantzitsua bete zuen AEBetako
|
emakumeen
askapenerako mugimenduaren hasierako fasean. Robin Morganek Sisterhood is Powerful lanean (1970) azaldu zuenez, WITCH sarea 1968ko Halloween egunean sortu zen, New Yorken, baina, laster,, akelarre?
|
|
|
Sorginen historia
|
emakumeen
askapenerako borrokarekin kontzientzia osoz identifikatu duten iparramerikar idazle feministen artean daude, besteak beste, Mary Daly (1978), Starhawk (1982), eta Barbara Ehrenreich eta Deidre English; azken horien lana da Witches, Midwives and Nurses: A History of Women Healers (1973), feminista askorentzat, eta niretzat ere bai, sorgin ehizaren historiara lehen aldiz hurbiltzeko aukera adierazi zuena.
|
|
|
guztiak ere lotuta zeuden bai emakumeen, zapalkuntzaren? sustraiekin, eta bai
|
emakumeen
askapenerako borrokan mugimenduak erabaki beharreko estrategia politikoekin ere. Une hartan, sexu diskriminazioaren errealitatea aztertzeko erabiltzen ziren ikuspuntu teoriko eta politiko behinenak emakumeen mugimenduko bi adar nagusiek proposatu zituzten:
|
|
|
Azkenik, eredu kontserbadoreetan eta mediterraneoetan, beren estatusaren eta klase sozialaren araberako eskubideak dauzkate herritarrek, bai, baina estatua eta enpresak dira ezaugarri nagusiak, erregimen liberaletan ez bezala. Herrialde kontserbadore eta mediterraneoetan eliza katolikoak indar handiagoa izan du, beraz,
|
emakumeen
askapena txikiagoa da beste bi erregimenetan baino; hala ere, erregimen liberalekin alderatuta, nahiko paretsuak dira, nahiz eta erregimen liberalek, oro har, protestantismoa eta indibidualismoa jorratu, eta katolizismoak, berriz, komunitarismoa (zenbait zentzutan bakarrik, hala ere). Erregimen mediterraneoetan eta kontserbadoreetan, politika publikoek eragotzi egiten dute emakumeek merkatuan parte hartzea; ondorioz, ordaindu gabeko lanetan segitzen dute.
|
|
2020
|
|
|
Azkenik, eredu kontserbadoreetan eta mediterraneoetan, beren estatusaren eta klase sozialaren araberako eskubideak dauzkate herritarrek, bai, baina estatua eta enpresak dira ezaugarri nagusiak, erregimen liberaletan ez bezala. Herrialde kontserbadore eta mediterranearretan eliza katolikoak indar handiagoa izan du, beraz,
|
emakumeen
askapena txikiagoa da beste bi erregimenetan baino; hala ere, erregimen liberalekin alderatuta nahiko paretsuak dira, nahiz eta erregimen liberalek, oro har, protestantismoa eta indibidualismoa jorratu, eta katolizismoak, berriz, komunitarismoa (zenbait zentzutan bakarrik, hala ere). Erregimen mediterranearretan eta kontserbadoreetan, politika publikoek eragotzi egiten dute emakumeek merkatuan parte hartzea; ondorioz, ordaindu gabeko lanetan segitzen dute.
|
|
2022
|
|
|
Masud Barzani Hego Kurdistaneko lehendakariak Turkiarekin bat egin eta autonomia gutxietsi zuen, eta berdin egin zuten haren eraginpeko Siriako alderdi kurduek ere. Tradizioaren aurka jotzen zuen eta
|
emakumeen
askapena erdigunera zekarren elementu iraultzaile haren aurrean, nazionalismo kurdu tradizionalak artega erantzun zuen. Bi ildoek gutxien espero zen lekuan egin zuten talka, Sirian.
|
|
|
Baina urte berean heldu ziren" gizonen askapenaren" aldeko lehenengo aldarriak, zeinek emantzat jotzen baitzuten gizonek
|
emakumeen
askapenari onura aterako ziotela, eta emakume eta gizonek funtsezko interesa partekatzen zutela sexu rolak amai zitezen. Bost urte inguruko tartean, gizon antisexisten mugimendua gizonak mobilizatzen saiatu zen AEBetan, emakumeen antolakundeekiko aliantzan eta emakumeen mugimenduaren ekintzak babestuz (Pleck eta Sawyer 1974, Farrell 1974).
|
|
2023
|
|
|
Lizuntzat eta erotikotzat hartzen zenak, zioen Millettek, emakumeak gutxiesteko, umiliatzeko eta menderatzeko moduak normalizatzen zituen. Sexu askapena, idatzi zuen, ezin zen izan
|
emakumeen
askapenaren funtsa, zeren eta patriarkatua betikotzeko esparru bat ere izan zitekeen sexua. Feminismoak, baldin eta berdintasuna lortu nahi bazuen eta sexu iraultzaren benetako botereari atarramentu ona atera nahi bazion, ezin zuen esparru hori galdu.
|
|
|
Terrorismoaren aurkako gerran
|
emakumeen
askapenari zegokion zatia betetzeko, yemendar, irakiar eta afganiar" Mayak" sortzen ahalegindu ziren: gerran trebaturiko emakumeak, arerioen lerroez bestaldetik ekarriak eta agente bikoitz gisa berpiztuak, aurrekaririk gabeko zerbait Ekialde Hurbilean eta Hego Asian.
|