|
2003
|
|
|
Beste ofizioetan bezala, prostituzioan ere pertsona bakoitza mundu bat da. Batzuek lan baldintza hobeak dituzte, besteek okerragoak, lantoki ezberdinak, bezeroekiko harremanak, soldatak... eta jubilatzeko gutxi gorabeherako adina ere badute; izan ere, 45 urtetik gorako
|
emakumeek
ezin dute lanbide honetan aritu, ez bada arrisku gehieneko lanetan. Badute ordea amankomunean zerbait:
|
|
2005
|
|
|
Ekainaren29an, auzitegiak neurri kautelarrak ez hartzeko erabakia hartzen du. Horren ondorioz,
|
emakumeek
ezin dute 2001 urteko Alardean parte hartu.
|
|
2008
|
|
|
Argi dago
|
emakumeek
ezin dutela prostatako minbizirik izan; ezta gizonezkoek obarioetako kisterik ere. Sexu organoekin loturarik ez zuten gaitzek, berriz, eragin bera ote dute gizon eta emakumeetan?
|
|
2009
|
|
|
Gaur egun, Euskal Autonomi Erkidegoan eta Nafarroako Foru Erkidegoan, abortua kudeatzea eta klinika pribatu batera bideratzea izaten da administrazioak egiten duen bakarra. Nafarroako kasuan, gainera,
|
emakumeek
ezin dute Foru Erkidegoan abortatu, inguruko erkidegoetako zentroetara bidaltzen dituzte Emakumeentzako Laguntza Zerbitzuen bitartez. HIES kasuetan, emakumea presondegian dagoenean edo beste egoera berezi batzuetan, administrazioak ordaintzen ditu abortuaren kostuak bai EAEn, bai Nafarroan.
|
|
|
Adituek atzo aurkeztu zuten txostena, eta Gobernuak horixe erabiliko du Abortuaren Legea berritzeko. Espainiako Berdintasunerako ministro Bibiana Aidok adierazi duenez, Gobernuak argi dauka abortatzen duten
|
emakumeek
ezin dutela kartzelara joan.
|
|
2012
|
|
|
Tobera herriko plazan jokatu zuten eta 200 bat gizonek parte hartu omen zuten, tobera tradizionalean
|
emakumeek
ezin baitzuten parte hartu. Tobera hartan azaldu ziren emakume guztiak emakumez jantzitako gizonak izan ziren.
|
|
2014
|
|
|
Alor zientifiko espainolean, ideia horiek izan zuten oihartzunik. Adibidez, Nicasio Mariscal y Garcia higienistaren aburuz,
|
emakumeek
ezin dituzte euren«absorbentes pretensiones» (Mariscal y Garcia, 1989: 79) aurrera eraman ugaltzesistema izateagatik, hots, berezkoak dituzten funtzio organiko naturalen erruz.Baieztapen hori berresteko, Mariscal y Garciak oso datu eskasak erabili zituen, harenustez nahikoa baitzen «examinar el estado de animo que acompaña generalmente aldesempeño de esta funcion», funtzio hori hilekoa izanik.
|
|
|
...lkorteko sorgina erremedioa eman nahirik irudikatu zuten; Arizkunen, dantza lotua plazan dantzatzeko zailtasunak erakutsi zituzten; Arraiozko karrozak, Jauregizarreko etxekoandreak sorgin izateagatik kondenatutako zortzi emakume nola salbatu zituen agertzen zuen; Iruritak, herriko gazteek inauteriak nola ospatzen zituzten; Oronozkoan, Franco garaian murriztutako eskubideez aritu ziren, hain zuzen,
|
emakumeek
ezin zutela batzarreetan parte hartu, «familiko buru ez izateagatik». Lekarozko organ, Lekarozko eskola berriz irekitzekotan nolakoa izan lukeen agertzen zuten, euskalduna eta gaur egungo legeak ezartzen dituen murrizketarik gabe.
|
|
|
Izango da
|
emakumeek
ezin dutelako beren bizitza utzi.
|
|
2015
|
|
|
Paradoxa handi batekin; izan ere, mendian, emakume eta gizon militanteak zeuden, bi biak. Baina, gizon militanteak feudalak ziren, eta uste zuten
|
emakumeek
ezin zutela borrokatu. Parte hartu nahi bazuten, asko jota, atzeko lerroetan gera zitezkeen.
|
|
|
Siria borroka eta bonbardaketa lurraldea da, eta 11 milioi desplazatu eragin ditu, 4 milioi errefuxiatu baino gehiago eta 12,2 milioi lagun laguntza humanitarioaren mende. 2014ko lehen seihilekoan adingabekoen aurkako 1.200 bortxaketa larri egin ziren.Haurrak jada ezin dira eskolara joan,
|
emakumeek
ezin dute ospitaleetan erditu, osasun azpiegiturarik ez dagoelako, ez baitago inolako lanposturik erosteko eta erosteko. Ondoko herrialdeetako siriar errefuxiatuen kopurua laukoiztu egin da urtebetean NBEko datuen arabera, urte batean lau aldiz laukoiztu da Siriar errefuxiatuen kopurua.
|
|
2016
|
|
|
Hortxe beltzez jantzita dagoen gizon txiki horrek dio
|
emakumeek
ezin dutela gizonek adina eskubide eduki, zergatik eta Kristo ez zelako emakumea. Ea, nondik etorri zen, bada, Kristo?
|
|
|
Otzanak eta etxekoiak dira pertsona beltz gehienak, eta emakume beltz gehienak, berriz, amak dira, ez besterik. Ironikoa badirudi ere, esklabotzaren aurkako literaturako alerik ezagunenak berretsi egiten zituen esklabotzaren oinarrian zeuden ideia arrazistak, eta, horrez gainera, kontzeptu sexistak ere betikotzen zituen, zeintzuen arabera
|
emakumeek
ezin baitzuten esparru politikoan parte hartu, hots, esklabotzaren aurkako borroka piztu zen esparruan.
|
|
2017
|
|
|
26 Horrek azal dezake, agian, zergatik desagertu ziren XVII. mendean antisorgailuak, Erdi Aroan erabilera zabala izan ondoren; prostituzio giroan iraun zuten soilik. Berriro erabiltzen hasi zirenean, gizonezkoen eskuetan zeuden jada, eta, beraz,
|
emakumeek
ezin zituzten erabili, gizonezkoaren baimenik gabe. Luzaroan, medikuntza burgesak eskaini izan zuen kontrazepzio bide bakarra kondoia izan zen.
|
|
|
Gogoko dugu tratu txarrak jasotako emakumeen istorioen berri zabaltzea, ederretik ozta ozta libratu direla konta diezaieten beste emakumeei. Eta, bestalde, errazagoa da, zeren kalean aritzen diren gizon
|
emakumeek
ezin dute beren jardueraz gezurrik esan, Internet bidez dihardutenek ohi duten bezala. Miserableena bilatzen dugu, eta zailtasun handirik gabe aurkitzen dugu, horixe delako, hain zuzen, jende guztiaren begi bistatik desagertzeko modurik ez duen prostituzio mota:
|
|
2018
|
|
|
Getarian oso errotuta dagoen itsas kulturaren ikur da Elkano, eta beraz, oro har, getariarrentzat ohore handia da tripulazioko kide gisa aritzea. Antzezle nagusiak zozketaz hautatzen dira herritarren artean, baina protagonista nagusiak, 18 marinelen papera gatibu ekarritako hiru indigenak ez dira agertzen
|
emakumeek
ezin dute egin," pertsonaia historikoen generoari" eusteko. Abuztuaren 7an izango da aurtengo edizioa.
|
|
|
Horregatik, Millen arabera, mundu modernora ekarri beharra dago ezkontza; estatusaren aztarnak ezabatu egin behar dira, eta ezkontzak, estatus kontua izateari utzi, eta kontratu bihurtu behar du. Estatusaren mundu zaharrean, izan ere, gizon
|
emakumeek
ezin zuten aukeratu zer posiziotan egon nahi zuten senar eta emazte gisa. Mary Shanley k hauxe azaldu du XVII. mendeko ezkontzaren inguruan:
|
|
|
aitaren legeak bere boterea eta agerpena hedatzeko eratutako edo adierazitako truke objektua direlako. Baina Faloa «izate» hori ezin da inoiz egokia izan,
|
emakumeek
ezin baitute sekula legea erabat islatu; feminista batzuek diote Faloa izateko emakumeek uko egin behar diotela beren desirari (uko bikoitza; hori bat letorke Freuden ustez femeninotasuna sortzen duen errepresio «uhin bikoitzarekin»), hau da, gabetu behar direla desira horretaz, beren burua bihurtuz Faloaren isla besterik ez izateko eta haren beharrezkotasun betierekoaren berme baino ez izateko...
|
|
2019
|
|
|
Huckleberry Finn zuen izena. Herriko
|
emakumeek
ezin zuten mutil hau ikusi ere bistaren aurrean. Hain baitzen gaiztoa eta zikina, utzia.
|
|
|
Guk ere barneratzen ditugu oztopo horiek batzuetan. Zuzendaritza postuetan aritzen ziren emakumeekin egindako ikerketan agerian geratu zen
|
emakumeek
ezin zutela bilera bat arratsaldeko zazpietan egin umeak zaindu behar zituztelako. Datuek zer esaten dute?
|
|
|
Tobera herriko plazan jokatu zuten eta 200 bat gizonek parte hartu omen zuten, tobera tradizionalean
|
emakumeek
ezin baitzuten parte hartu. Tobera hartan azaldu ziren emakume guztiak emakumez jantzitako gizonak izan ziren.
|
|
|
Kontratuen praktikak asko mugatu zuen poligamia; emakumeek fortunak pilatzen zituzten, eta seme alabei eskualdatzen; horrek bidea zabaldu zuen klase plutokratiko bat sor zedin. Ptolomeo Filopaterrek dekretatu zuen
|
emakumeek
ezin zituztela beren ondasunak besterendu senarraren baimenik gabe, eta horrek adingabe bihurtu zituen emakumeak bizi guztirako. Baina estatutu pribilegiatua izan zuten garaian ere, antzinako mundu hartan beste inon ez bezalakoa?, emakumeak ez ziren gizonen parekoak gizartean; kultuari eta gobernuari atxikirik, erregeorde izan zitezkeen, baina faraoia gizonezkoa zen; apaizak eta gerrariak gizonezkoak ziren; emakumeek bigarren mailan baino ez zuten parte hartzen bizitza publikoan; bizitza pribatuan, erreziprozitaterik gabeko leialtasuna eskatzen zitzaien.
|
|
|
Nire bertsokideak beste edan nuen, ez gehiago ez gutxiago, baina niretzat asko zen. Sentsazioa zen
|
emakumeek
ezin dute hainbeste edan, baina honek bai. Eta berriro ere gizonen gremioan sartzen zaituzte, ez dagokizun zerbait egiten duzu eta sinpatikoa zara haientzat.
|
|
2020
|
|
|
Orokorrean,
|
emakumeek
ezin dute hori ulertu.
|
|
|
Uste zuten
|
emakumeek
ezin zutela abokatuak izan.
|
|
2021
|
|
|
Behin eta berriz etortzen zitzaizkion gogora elkarrizketatzailearen hitzak, destaina keinu hura. “Ezin duzu ezer egin,
|
emakumeek
ezin dute ezer egin”. Edonola ere, errealitateak beste zerbait adierazten zuen.
|
|
2022
|
|
|
Khatera Dadfer ere nesken eta emakumeen eskubideen defentsan aritu izanak jarri zuen talibanen jopuntuan: «Afganistanen neskek ezin dute ikasi, eta
|
emakumeek
ezin dute lanik egin. Talibanek ez dute eskubiderik eman nahi:
|
|
|
AI Amnesty Internationalen Heriotza pauso geldian txostenaren arabera, azken hamabi hilabeteotan ia erabat desagerrarazi dute emakumeen hara hona ibiltzeko askatasuna, eta itxi egin dituzte neskentzako bigarren hezkuntzako ikastetxeak. Horrez gain,
|
emakumeek
ezin dute gizonekin batera lan egin, eta haur parkeak ere sexuen arabera bereizi dituzte. Lan arloan ere ate asko itxi dira emakumeentzat.
|
|
|
1947an, emakume honek daukan asbestosia aitortuta zegoen. Bestalde, 1957an indarrean sartu zen lege batek esaten zuen 18 urtetik beherako gizonek eta 21 urtetik beherako
|
emakumeek
ezin zutela lan egin amiantoarekin. Kepa Madariagaren kasuan debekatuta zegoen 18 urtetik beherako mutil bat amiantoarekin ibiltzea.
|
|
|
Uste dut badituztela. Aurreiritziz betetako morrosko ugari dago han hemen, diotenak
|
emakumeek
ezin dutela hau edo hori egin. Uste dut guk egiten duguna egin dezaketela.
|
|
|
Gazterik alargundu zen, eta halabeharrez hasi zen etxetik kanpo lanean. 1950eko hamarkadaren hastapenak ziren, gerra ondorena Euskal Herri osoan (Espainiako Gerrarena, Hegoaldean; II. Mundu Gerrarena, Ipar Euskal Herrian), eta sasoi hartan
|
emakumeek
ezin zuten edozein lanetan aritu. Aunitz ziren, gainera, ezkontzeko lana uzten zutenak, batzuetan legeak behartuta eta bertze batzuetan molde sozialen ondorioz.
|
|
2023
|
|
|
Eskandalua ingeles parlamentura ere iritsi zen eta Wimbledonek araudia zehaztu zuen:
|
emakumeek
ezin zuten parpailadun edota koloredun kulero edo kulotik jantzi. Gerora Moranek aitortu zuenez," jota utzi ninduen horrek, emozionalki ezin izan nuen kudeatu".
|
|
|
Aurreragoko beste pasarte batzuetan, emakumeen aurkako zapalkuntzaren bakantasunari erreparatzen dio Beauvoirrek. Beltzek eta juduek ez bezala, dio berak,
|
emakumeek
ezin dute beren zapalkuntzaren jatorria inongo gertaera historikotan kokatu. Alegia, emakume beltz, marroi eta juduen sufrimendua eta azpiratzea alboratu, eta, beste behin ere, zuri eta kristau gisa definitzen du" emakume" klasea.
|
|
|
Akordioak sinatu dituzten
|
emakumeek
ezin dute hitz egin.
|