|
2005
|
|
|
Hurrengo kapituluan Garikoitz Lekuonak azken urte hauetan Irungo zeinHondarribiko Alardeen inguruan kaleratu diren epaien azterketa egiten du. Nahizeta jurisprudentziako doktrinak dioen
|
emakumeek
Alardean soldadu gisa eskubidea dutela eta emakumeak herriko festa nagusitik kanpo uzteaktratu bera jasotzeko oinarrizko eskubidea urratzen duela, herri agintariek onartu etasustatu dute Alardeak pertsona partikularren talde bik kudeatutako ikuskizun bihurtzea, festaren pribatizazioa agituz. Horri lotuta, epaiek izugarrizko eragina izandute alde bakoitzak hartu duen estrategiaren baitan.
|
|
|
Dena den, 2000 urte hau izan zen
|
emakumeek
Alardean parte hartzeko aukerarik garbiena Hondarribian. Hurrengo urteetan ez dira hain gertu inoiz egon, gutxienez orain arte.
|
|
|
Epaileek ez dute eztabaidaren funtsa behar den lekuan kokatzen. 1998koepaietatik ez dago berriro ere
|
emakumeek
Alardean soldadu gisa desfilatzeko eskubidea duten ala ez eztabaidatu beharrik. Hori frogatuta geratu zen.
|
|
|
Horrela, Alardearen antolaketarekin duten lotura agerian uzten den unean, biudalak pasatuko dira nondik eta
|
emakumeek
Alardean soldadu gisa parte hartzekoeskubidea dutela aldarrikatzea herriko jaietan tokirik ez duen eskubide batez aritzea dela adieraztetik, nora eta bi Alardeak ekimen pribatuen fruitu direla, hau da, pertsona partikularrak antolatu dituztela aldarrikatzera edo justifikatu nahi izatera; bai betikoek eta bai bi udalek Alardeen antolaketaren historian zerikusirik izan ezbalute bezala jokatuz hemen...
|
|
|
Hau guztia frogatu eta agerian utzi izana, hau da, Irungo eta Hondarribikoudalen inplikazioa Alardearen antolaketan frogatu izana ezinbestekoa izan zen biudalei exijitzeko
|
emakumeek
Alardean berdintasunezko egoeran gizonezkoekinbatera soldadu gisa parte hartzeko duten eskubidearen egikaritza; eta berdintasuneskubidea bi udalek antolatutako Alardeetan errespetatu beharrekoa zela agerianutzi izanak, bai udalek eta bai betikoek eraikita zituzten bi aldeen arteko loturakapurtzera bultzatu zituen. Une horretatik aurrera, bi udalek, prebarikazio delituasaihesteko asmoz (Espainiako Zigor Kodearen 404 artikulua:
|
|
|
Puntu honetara helduta, aipa ditzagun betikoek edo tradizionalistek, hau da,
|
emakumeek
Alardean berdintasunezko egoera batean parte hartzeko aukerarenaurka azaldutakoek epaileen aurrean erabilitako argudio edo arrazoi nagusiak:
|
|
|
Argudio hauek oinarritzat hartuz, tradizionalisten ustez, konpainiak elkartepribatu bihurtu eta Alarde pribatua antolatzeko erabakia hartzen dutenean, ez dutelege iruzurrik egiten, hau da, printzipioz publikoa eta herri osoarena izan beharkolukeen festa pribatizatzeko erabakia hartzen dutenean, betikoen ustez, pribatizazioaez da gauzatzen
|
emakumeek
Alardean soldadu gisa desfila ez dezaten bermatzeko.Tradizionalisten ustez, eta azken epaien edukiagatik ondoriozta daitekeenez epaileen ustetan ere, arrazoia bestelakoa litzateke: autonomia pribatua, gizarte zibilarenautonomia oinarritzat hartuz, Irun eta Hondarribiko tradizionalistek, herri bietakoudalak albora utziz, beraien gustukoa den Alardea antolatzeko duten eskubidea.
|
|
|
Baina argi adierazi eta salatu beharra dago ikuspegi honek ez duela
|
kontuanhartzen
emakumeek Alardean berdintasunezko egoeran gizonezkoekin batera desfilatzeko duten eskubidearen aferaren inguruan bizi izandako gertakari juridikoenbilakaera osoa, baizik eta, aurrekari guztiak albo batera baztertuz, Alarde pribatuakantolatu izanaren erabakia denboraz kanpo kokatu eta, besterik gabe, aurretik inolako gertakari edota errealitaterik ez balego bezala, ekimen pribatu soiltzat jotzend... Besterik gabe, egun batetik bestera, neronek, nire beste bi lagunekin batera, elkarte pribatu bat eratzeko erabakia hartu eta urtero irailaren 8an edota ekainaren30ean herri bietako kaleetan zehar nire festa pribatua antolatzeko erabakia hartukobanu bezala kontsideratzen dituzte epaileek betikoek antolatutako bi Alardeak, etainondik inora ere ez, aurretik festa bera, guztion ondare kulturala izanik, udalekhamarkadetan zehar antolatu eta finantziatu zutela.
|
|
|
EAEko Auzitegi Nagusiaren bi epaiek herri bietako udalen emakumeen parte hartzearen aurkako erabakiak baliorik gabe utzi dituzte, bi Alardeek izaera publikoa dutela frogatu dute etaemakumeek soldadu gisa desfilatzea berdintasun eskubidearen egikaritzaren ondorioa dela adierazi. Finean,
|
emakumeek
Alardean parte hartzea funtsezko eskubidebat dela aditzera eman dute.
|
|
|
(...), eskubideak gehiengoaren esku ez daudela, horra arazoa» (Ikusmira, 2000/9/3). Etaazken azalpen horixe da
|
emakumeek
Alardean gizonen pare parte hartzearen aldekoen argudio nagusienetako bat: «giza eskubideen aldean ez dago gehiengo baliagarririk» (Maria Luisa Agirretxe, El Pais, 2000/2/9).
|
|
|
Albistea ilustratzenduten argazkiek erakusten dute, orrialdearen gainaldean, Alarde tradizional bat, «etengabe txaloak jaso zituena» eta azpian alternatibo bat, «segurtasun kate batek»babestu behar izan zuena. Horren deskribapenean istiluak azpimarratzen dituzte«emakumeen gainean oldartzeko saioak», «partaideei eraso egiteko saio bakanak»,
|
emakumeek
Alardean sartu izanak suposatzen duen mugarri historikoari muzineginez. Tradizionala, aldiz, urtero urtero Alardearen kronika, ofiziala?
|
|
2008
|
|
|
Gutxi batzuk baino ez dira egon Jaizkibeli babesa agertzen». Dena den,
|
emakumeek
alardean parte hartzeko borroka bide onetik doala adierazi zuen.
|
|
2009
|
|
|
Eliza paretik txistu eta buila batzuk entzun behar izan zituzten arren, inoiz baino ikusle gehiago baitzeuden Kale Nagusian Jaizkibel konpainia txalotzen, eta
|
emakumeek
alardean parte hartu behar zutela aldarrikatzen. Balkoietan ere bazen jendea haiei txaloka.
|