|
2002
|
|
|
Adituek genetika gisa aipatu arren, gaixotasun horren arrazoiak ez dira ezagutzen, eta kronikoa da, nahiz eta gaixotasun mota asko izan. “Ez dago gaixotasunik, gaixorik baizik”, gogoratzen du Doblasek espondilitis ankilosatzaileari buruz hitz egitean; gaur egun, gizonei eragiten die
|
emakumeei
baino gehiago, baina hainbat gradutan. “Gaixo askok minusbaliotasun handia dute, beste batzuek baliaezintasun absolutua eta mugitzeko, gidatzeko arazoak dituzte…”, azaldu du Adesdemako lehendakariak, eta adierazi du gizarteak harrokeriari buruz duen ezjakintasunagatik “zaila dela zer gertatzen zaizun azaltzea, jende askok nahas dezakeelako baja eta lotsagabekeria pixka bat”, zeren eta, dirudienez, bizkarreko, aldaketako edo begi hanturako mina besterik ez baitago, benetako borroka dagoenean.
|
|
2004
|
|
|
Ahots kordetako patologia onbera ohikoenak noduluak dira, kasuen %17tik %24ra bitartekoak. Polipoak ere ohikoak izaten dira, eta gehiago eragiten diete gizonei
|
emakumeei
baino. Adituek bereziki azpimarratzen dituzte haurrek izaten dituzten ahots arazoak, normalean laringearen alterazio anatomikoak edo fonazioan parte hartzen duten organo eta aparatuen arteko disfuntzioak eragindakoak.
|
|
2005
|
|
|
Beraz, etiketa
|
emakumeei
baino ez zaie ezartzen, gizonezkoek ez dute etiketa beharrik...
|
|
2006
|
|
|
angioqueratoma lausoa, trihexosidasa zeramida gabezia, alfa galaktosidasa A gabezia, lipidosi glukolipidikoa, gorputzeko angiokeratoma lausoa, Anderson-en gaixotasuna (Fabry defizit entzimatikoa identifikatzeko lehiatu zen mediku ingelesa) edo lipidosi hereditario distopikoa. Fabryren gaixotasuna ondoretasunezko nahasmendua da, eta gehiago eragiten die gizonei
|
emakumeei
baino. Kalkuluen arabera, 40.000 gizonetik batek du gaixotasun hori; populazio orokorrean, berriz, kasu bakarra dago 117.000 pertsonako.
|
|
|
Egia esan, Onchocerca volvulus parasitoa endemikoa da Afrikako eremu tropikaletan (Yemengo zati txiki bat barne) eta Erdialdeko eta Hegoaldeko Amerikan (Guatemala, Mexiko, Venezuela, Kolonbia, Brasil eta Ekuador). Ezagutzen ez diren arrazoiak direla eta, onkozerkosiak gizonei eragiten die
|
emakumeei
baino gehiago, eta lesioak eragiten ditu azalean, larruazalpeko ehunean, gongoil linfatikoetan eta begietan. Gaixoek 10 edo 15 urtez transmiti dezakete gaixotasuna, tratatu ezean.
|
|
2009
|
|
|
Musitu-k egindako ikerketen berrikuspenaren arabera (Musitu, 1993), emakumeek gizonek baino irribarre gehiago egiten dute, eta horretan beren mendekoestatusa agertzen dute. Emakumeek gizonei, gizonek
|
emakumeei
baino irribarregehiago egiten diete. Kultura arteko ikerketa batean, bi pertsonen artean botere gehieneko pertsonaren aurpegia aukeratzeko eskatzen zitzaienean, irribarrerik egitenez zuen aurpegia aukeratzen zuten partaide gehienek.
|
|
|
Lehiaketa gastronomikoetan beteranoak dira, eta irabazteko sekretua badakite: . Olioari eta bakailaoari
|
emakumeei
baino maitasun gehiago ematea da?.
|
|
2012
|
|
|
Eta aitzin gibelka ibiltzeagatik, edo gauero gaueroko paseoaren ordua zelakoz, agertu zen tupustean haien parean plesiosauro apetatsua, amorru bizian afaririk gabe gelditua zelakoz. Eta zeregin jakin batzuen ondoan gizona gehientsuenetan loak hartzen duenez gero, ezin izan zuen printzesa zalduna esnarazi, eta, hortaz, han hemenka barreiatutako armadura itoka jantzitakoan, berak egin behar izan zion gogor, borrokaldi desorekatuan, halako etsai erraldoi izugarriari, zeinak, ohituago esgrimako ikasleen maniobra aurre egiten aiurriko eta jenio biziko
|
emakumeei
baino, halako batean infantaren ezpatak zulatua eta urratua ikusi zuen bere bihotza, eta emakumeak, bete beteko beste sastakada batez, burua moztu zion munstroari, betiere, lehentxeago, zintzur infernutar hartatik ateratako azken hatsarekin bikingoek zigarrotan biltzen zituzten usain belar haietako batzuk piztu eta gero, belar urrintsu horiek gustura erretzen baitira basoan zaldunekin ibilitakoan...
|
|
2013
|
|
|
Sexuka, gizonei gutxiago atsegin zaie
|
emakumeei
baino.
|
|
2017
|
|
|
Patriarkatuaren kasuan (hau da, gu geu bizi garen gizarte sistema, nahiz eta autore hauek modu sistematikoan ez aipatu), gizon zuriek soldata handiagoak eta izen ona dauzkate, haiek kudeatzen dituzte sistema politikoa, finantzarioa eta juridikoa, haiek kudeatzen dituzte bankuak eta enpresak, eta ez preseski emakumeak edo beltzak baino trebeagoak, azkarragoak edo arrazoimen handiagokoak direlako, baizik eta zakilarekin eta azal kolore jakin batekin jaio zirelako. Eta zakilak (edo azal kolore jakin batek), sistema patriarkal batean (edo sistema arrazista batean), zenbait pribilegio eskuratzeko aukera ematen dizulako, hala nola
|
emakumeei
baino gehiago ordaindu diezazutela (eta AEBetan beltzei baino gehiago, eta Turkian armeniarrei baino gehiago, eta Espainian eta Frantzian marokoarrei baino gehiago), hala nola herrialdeak eta bankuak goberna ditzazula, bai eta zeu izan zaitezela historiaren, jakintzaren eta zientziaren protagonista, emakumeak ez bezala (edo AEBetako beltzak, edo Turkiako armeniarrak etab. ez bezala).... Izan ere, berriz diogu:
|
|
2019
|
|
|
Emakumeak gizonen artean sakabanaturik bizi dira, gizon jakin batzuei, aitari edo senarrari? estuago loturik bizi ere beste
|
emakumeei
baino, bizilekua, lana, interes ekonomikoak, kondizio soziala direla eta. Emakume burgesak gizon burgesekin dira solidario, eta ez emakume proletarioekin; emakume zuriak, gizon zuriekin, eta ez emakume beltzekin.
|
|
2020
|
|
|
Beste horrenbeste gertatzen ari da sexuarekin eta generoarekin. Berriro ere Txinako datuak begiratuta, ikus daiteke koronabirus berriak gogorrago eragin diela gizonei,
|
emakumeei
baino. Adituek azaldu dutenez, alde horren arrazoiak sexuari zein generoari lotzen zaizkio:
|
|
|
COVID, hasieran, pneumonia eragiten zuen gripe gaizto baten antza hartu zioten. Eta oso azkar ikusi zuten adinekoei eragiten ziela larrien, eta gizonei
|
emakumeei
baino gehiago. Haur gehienak asintomatikoak zirela ere baieztatu zuten, baina denbora gehiago behar izan zuten jakiteko nola eragiten dien birusak haurdunei eta fetuei.
|
|
|
Beste horrenbeste gertatzen ari da sexuarekin eta generoarekin. Berriro ere Txinako datuak begiratuta, ikus daiteke koronabirus berriak gogorrago eragin diela gizonei,
|
emakumeei
baino. Adituek azaldu dutenez, alde horren arrazoiak sexuari zein generoari lotzen zaizkio:
|
|
|
Irakasleek
|
emakumeei
baino ez zieten deitzen.
|
|
2021
|
|
|
minerala garbitu eta dinamita kartutxoak fabrikatu. Gizon bat mutilatuta gelditzen zenean, lan horiek egiten jartzen zuten, baina
|
emakumeei
baino gehiago ordaintzen zieten lan beraren truke"
|
|
|
Oso gutxi ordaintzen zieten. Gizon batek istripu bat izan eta mutilatuta gelditzen zenean, lan horiek egiten jartzen zuten, baina
|
emakumeei
baino gehiago ordaintzen zieten lan beraren truke.
|
|
|
Ewing en sarkoma Hezurreko minbizi mota horrek hezurraren beste zati bati eragiten dio (diafisia edo hezurraren erdiko zatia), eta hezur luze eta hezur lauak ez diren hezurretan agertzen da. Osteosarkoma bezala, oro har 10 eta 25 urte bitartean izaten da, eta gizonei eragiten die
|
emakumeei
baino gehiago. Haurren minbiziari buruzko ikerketa Imagen:
|
|
2022
|
|
|
Bata, gizon emakumeen eta gainerako hominidoen artean: min  tzaira artikulatua gizon
|
emakumeei
baino ez legokieke. Beste banalerroak primitiboak eta zibilizatuak bananduko lituzke.
|
|
|
Musu truk ematen den dohaina da. Jarrera berezi bat, gizon
|
emakumeei
baino ez dagokiena, beharrezkoa da, dohain hori jaso dadin.
|
|
|
Bestalde, aipatu behar da Marokon landa eremuko emakumeei tratu txar handiagoa ematen zaiela hirietan bizi diren
|
emakumeei
baino; hainbat faktorek baldintzatutako bi indarkeria mota dira (Desrues eta Moreno, 2009). Landa eremuan, emakumeak mantentzen ditu senarra eta familia, etxean eta etxetik kanpo lanean, eta, ondorioz, kulturalki, fisikoki, psikologikoki eta sexualki menderatutako gizakia da.
|