|
2009
|
|
|
Esaten ari gara emakumea lan merkatutik atera dezakegula. Eta
|
emakumeak
bere burua ateratzen ez badu, enpresek aterako dute, hainbeste hilabetez lana utzita, ondoren itzulera zaila delako. Nire alabei denbora gutxi eskainiko nien, ez nizkien sei hilabete eskaini, eta gau erdiko biberoia aitak ematen zien, harro.
|
|
|
Zientzia ez da hori eta ez dauka zergatik gizon emakumearen emozioak edo kontzientziako kezkak oihartzundu. Zientzia poetikoa da, edo izan daiteke, han gizon
|
emakumeak
bere burua, bere historia, bere tokia unibertsoan (bere existentzia) Naturan proiektatua suma dezakeenean, hots, han bere burua xerka dezakeenean. Eta ezin da izan, zientziak horren guztiaren uko esplizitua izan gura badu, edozergatik ere, eskuarki zientziaren kontzeptu, inhumano?
|
|
|
Bekatua gizon emakumea bera da. Eta gizon
|
emakumeak
bere burutik, izaeratik, naturatik, izan behar du askatua. Bera den animaliatik.
|
|
2010
|
|
|
Izendatu eta gero etxera doala, gurpila zulatuko zaio eta Robertok eramango du emaztearekin elkartzera. Paulinak medikuaren ahotsa torturatu zuen pertsonarenarekin lotu, eta orduan hasiko da trama nagusia,
|
emakumeak
bere burua justizia egiteko subjektu bihurtzen duenean. Trantsizio politiko bateko hiru alderdi izango dira etxe berean:
|
|
|
emakumeari begiratzen dio berotzeko;
|
emakumeak
bere buruari.
|
|
2011
|
|
|
Mendialde hartan akabatu du mandatari bat, barrenak zartatu dizkio haren amoranteari, jakin gabe Campoamor ontzikoa ordaintzera etorri zaion armadorearen emazte ohia zela berak eta bere kideak bortizki zamalkatu zuten soin ederra. Padul goitizenez bataiatu zuen
|
emakumeak
bere burua gerran, Erriberagoitiko herrixka baten toponimoa hartu baitzuen Kasi Iturrizak izengoititzat, gurasoen omenez, Gesaltza ingurukoak baitzituen haiek. Paul gaitzizenarekin geratu zen Errepublikako lerroetan, ustezko genero aldaketa eta guzti.
|
|
|
Durangoko biktimak Jone zuen izena eta 31 urte zituen. Hasiera batean, Ertzaintzak
|
emakumeak
bere buruaz beste egin zueneko teoria mantendu bazuen ere, aste honetan ustezko hiltzailea, Joneren bikotekidea, harrapatu eta" emakumeen kontrako indarkeriaren ondorioz hil zela baieztatu dute", Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxako Plataformaren arabera. Gertaera egiaztatzekotan, Jone indarkeria sexistak Euskal Herrian aurten erail duen bigarren emakumea litzateke.
|
|
2015
|
|
|
Dilema: zer da emakumea, indartsuaren sari edo ahularen sostengu, haiek zer nahi duten. Nola diren gauzak:
|
emakumeak
bere burua eskaintzen du, batzuetan ahularen sari, besteetan indartsuaren sostengu; eta haietako inork ez du sekula berea jasotzen.
|
|
|
Adeitsu mintzatu ziren, irribarrea ezpainetan. Ziurrenik, bien keinuei erreparatuta,
|
emakumeak
bere burua eskainiko zion poltsak igotzen laguntzeko eta Barrenetxeak ezetz erantzun, eskertzen zuela, baina ez zela horren beharrik. Ordurako Jimmyk ikusia zuen atarian zegoen ostatu ikur urdina.
|
|
2016
|
|
|
Baina bizitzak beti balio du gehiago, eta horixe zegoen han jokoan, norberaren bizia. Hegazkineko
|
emakumeak
bere buruari galdetzen dio nondik ateratzen ote zuen aitonak dirua gerrako sasoi hartan bizi ahal izateko; amari ere galdetu izan zion behin baino gehiagotan: –Ama, diru asko al zenuten??.
|
|
2017
|
|
|
Zerrepeldua eta buruko ileak porroskaturik, andere Hortensek begiak itxi zituen, hainbeste musu hartutako bere bi begitxo haiek; loak bere besoetan hartu zuen eta orain hor zeraman Orienteko hiri handietara, patxa amorostuen lorategi zarratu eta harem itzaltsuetara; hurrena, ametsak itsasoz itsaso ibiliarazi zuen, eta
|
emakumeak
bere burua arrantzan ikusi zuen, lau hari botatzen zituen uretara eta lau gerlaontzi lotzen zitzaizkion...
|
|
|
Iraultzondoko mugimendu gisa, XIX. mende hasieran, batez ere indar kontserbazale eta errestaurazaleen(, kontrairaultzaileen?) aurka ahalegindu da, arrakasta diferentearekin Europako Estatu ezberdinetan. Liberalismoaren ardatza izan da gizakia, bere arrazoimenari eskerrak, izaki autonomo(, bere legea berak daukana?) eta bere buruaren nagusia bera izateko aski trebe delako ustea; beraz, gizon
|
emakumeak
bere burua ongienik libertatean burutzen duelakoa, ez Estatuaren eta ez Elizaren abaro beharrik gabe. Norbere jabetasun eta kontzientzi askatasunaren printzipioa, hitz batean, protestantismotik merkatu ekonomiaraino historia egiten.
|
|
|
Demagun batzorde batean egoteagatik aparteko diru sari bat ematen dutela, baina batzorde hori ordu desegoki batean biltzen dela:
|
emakumeak
bere burua kanpo uzten du, gizonezkoak ez. Aparteko ordain horietatik ere asko dator arrakala?.
|
|
2019
|
|
|
Gurasoek seme alabekin duten harremanak, hala nola ezkontideen artekoak, libreki desiratua izan behar luke. Gainera, ez da egia haurra bitarteko paregabe bat dela
|
emakumeak
bere burua mamitzeko; askotan esaten da emakume bat,, haurrik izan ez badu?, pinpirina dela, edo maitabera, edo lesbiana, edo anbiziotsua; haurraren ordezkoak omen dira haren bizitza sexuala, haren helburuak, beretzat nahi dituen balioak. Egiaz, jatorrizko zehaztugabetasun bat dago:
|
|
|
Emakumearen kondizioa definitu ohi duen dialektikak berak moldatzen du etxearen inguruan duen jarrera:
|
emakumeak
bere burua harrapakin bihurtuz harrapatzen du, amore emanez askatzen da; mundu bat konkistatu nahi du munduari uko eginez.
|
|
|
Neska gazteak uste du erruduna dela bere nia besteri emateagatik, eta bere burua zigortzen du umiliazioa eta mendekotasuna areagotuz bere borondatez; ikusia dugu birjinek desafio egiten diotela maitale izango dutenari, eta beren burua zigortzen dutela hainbat torturaren bitartez, etorkizunean mendekoak izango direlako; maitalea erreala izan eta bertan dagoenean, jarrera horretan tematzen dira. Ikusi dugu frigidotasuna bera gaztigu bat dela
|
emakumeak
bere buruari eta ohaideari ezarria: bere banitatean mindurik, erresumina die maitaleari eta bere buruari, eta uko egiten dio plazerari.
|
|
|
Kontraesan berbera aurkitzen dugu emakumeari, niaren edo etxearen mugetan giltzapetu eta gero, nartzisismo eta berekoikeria aurpegiratzen zaionean, horren ondorio guztiekin batean: banitatea, minberakeria, gaiztakeria eta abar; besterekin modu konkretuan komunikatzeko aukera guztiak ukatzen zaizkio; bere esperientzian ez du sentitzen elkartasunaren deirik edo onurarik, familiari guztiz emana eta aparte dagoenez gero; beraz, ezin espero daiteke
|
emakumeak
bere buruaz harago egin eta interes orokorrera jotzea. Ezaguna zaion eremu bakarrean gotortzen da, egoskor, hor gauzak kontrola baititzake, eta subiranotasun kaskar bat berreskuratu.
|
|
|
Bai ezkontzaren egitura eta bai prostituten existentzia dira horren frogagarria:
|
emakumeak
bere burua ematen du, eta gizonak, berriz, hura ordaindu eta harrapatzen du. Gizonari ezerk ez dio debekatzen azpiko izakiak menderatzea, harrapatzea:
|
|
|
Erreziprozitatez,
|
emakumeak
bere burua gizonari ematean mamitzen du mundu honetako bere destinoa.
|
|
|
Nolanahi ere,, iritsi bide da emakumeen ideiei balioa emateko garaia, gizonen ideien kalterako, gizonenak orain porrot eginda baitaude trumilka[...] Bai, emakume galdua da oraindik, gizonaren irudimenean kantatzen duen emakume galdu hori, baina emakume berriz aurkitua ere izan behar du proba batzuk egin ondoren emakumearentzat, gizonarentzat. Eta, lehenbizi,
|
emakumeak
bere burua aurkitu behar du, eta ikasi bere burua ezagutzen infernu horietan, zeinetara erremediorik gabe kondenatua baitago gizonak oro har emakumeaz duen ikuspegi txit arazotsuaren ondorioz?.
|
|
|
Gauza pasiboa bilakatzeari ameto emateak ez du esan nahi aldarrikapen subjektibo orori uko egitea:
|
emakumeak
bere burua kausitu nahi du bere baitakoaren figuraren pean, baina saiatzen da ostera bere buruaren jabe izaten bere bestetasunean. Bakardadean, ez du lortzen bere burua zinez bikoiztea; bere bularra laztantzen badu ere, ez daki nola erantzungo lioketen titiek esku arrotz bati, ezta nola bizi bizi sentituko diren esku arrotzaren pean; gizon batek erakuts diezaioke zer den bere haragiaren norberarentzako existentzia, baina ez zer den besterentzat.
|
|
|
Aldarrikapen hori zilegizkoa da
|
emakumeak
bere burua jokabide jakin batzuetan adierazten duen neurrian; orduan, gizonen lotsagabekeria da gaitzesgarria. Baina, gizonen fabore, esan beharra dago emakumeek aise katramilatzen dituztela gauzak.
|
|
2021
|
|
|
Eta emakumea? Nire nobelan
|
emakumeak
bere buruaz beste egin duenean, banekien nik bortxaketaren kultura honetan normaltzat ematen dugula emakume baten kontrako biolentziarik okerrena bortxaketa dela, bizi osorako" orbana" egiten diolako, betiko" zikintzen" duelako. Pentsatu dut nire nobela idazterakoan emakumeak kontrolatzeko erabili diren terrore patriarkalak elikatzen ditudala, misoginiaren perpetuazioan laguntzen ari naizela?
|
|
|
Gizon ustez gorpuzgabearen aurrean, giza kondizioaren anbiguotasuna eta gorpuztasuna azpimarratzen zuen. Beauvoirren ustez,
|
emakumeak
bere buruaren esperientzia zinezkoagoa du, gizonak ez bezala bere kondizio haragizkoa onartzen baitu: " emakumea ez zaio urguilua erabiliz itzurtzen bere kondizioaren anbiguotasunari" (II:
|
|
|
Gizon ustez gorpuzgabeen aurrean, giza kondizioaren anbiguotasuna eta gorpuztasuna azpimarratzen du. Bere ustez,
|
emakumeak
bere buruaren esperientzia zinezkoagoa du, gizonak ez bezala bere kondizio haragizkoa onartzen baitu. Alabaina, haragi hutsera eta immanentziara giltzapetzen dute.
|
|
|
Alta, berehalako ondorio bat izan zen: pertsona horren
|
emakumeak
bere buruaz beste egin zuela. Bada, bai, hor mina sentitzen duzu, kezka zehatz eta berezia.
|
|
2022
|
|
|
Emakumearen kondizioa definitu ohi duen dialektikak berak moldatzen du txearen inguruan duen jarrera:
|
emakumeak
bere burua harrapakin bihurtuz harrapatzen du, amore emanez askatzen da; mundu bat konkistatu nahi du munduari uko eginez. ―
|
|
|
Eta lan pixka bat egin nuke bazkaldu aurretik... –kafea zerbitzatu dio
|
emakumeak
bere buruari, sukaldean topatu duen katilurik handienean.
|
|
2023
|
|
|
Nola demontre moldatuko haiz orain? galdetzen zion
|
emakumeak
bere buruari, hau dun hau, etortzeko modua! Nola arraio aterako haiz honetatik?
|