|
2001
|
|
|
Gure izerdiaren osagai nabarmen bat androsterona dugu. Gizonak androsterona gehiago botatzen du
|
emakumeak
baino, eta berau sentikorrago da usain horrekiko. Saiakuntza batean, dentistaren kontsultan aulki bat usaimenak kontzienteki hauteman ezin dezakeen androsterona kontzentrazio batez prestatu zen; ikusi zenez, emakumeek aulki hartarako joera zuten, gizonek muzin egiten zioten bitartean.
|
|
|
Ez beste lurraldeetako
|
emakumeak
baino erorkorrago, arinago edo txarrago direlako, ezbehar handiagoan bizi direlako baizik.
|
|
2003
|
|
|
Alzheimer gaitzaren ondotik, hauxe da intzidentzia handiena duen gaixotasun neurodegeneratiboa, arraza zein sexu bereizketarik egiten ez duena: mundu osoan hedaturik dago eta gizonezkoak nozitzen du gehixeago
|
emakumeak
baino.
|
|
|
Itxura atseginik ez zuen arren, herriko emakumerik ederrenarekin ezkondu zen. Hala eta guztiz ere,
|
emakumeak
baino atseginago zituen janariak eta plater zaporetsuak. Ahoa ongi armatua zuen, bestalde, jan eta hitz batera egiten zituen bakoitzean hortz haginek baso abartsu batean galdutako harri koskorrak baitziruditen.
|
|
2004
|
|
|
Halaber, datuak adierazten dutenez, 2040an 80 urtetik gorakoak gehiago izango dira 45 urte bitarteko
|
emakumeak
baino (betidanik etxeko aiton amonak zaindu izan dituztenak).
|
|
|
Gizonezkoak ere 9 urte gehiago biziko lirateke gaixotasun kardiobaskularrik gabe, eta gaixotasun horiek dituztenek urte gutxiagoz biziko lukete bizitza. Bestalde, elikagai konbinazio hori hartzen duten emakumeak ez dituzten
|
emakumeak
baino ia bost urte gehiago biziko lirateke, eta bihotzeko gaixotasunen hasiera 8 urte gehiago atzeratuko litzateke. “Pilulak hartzea ez da bizimodu osasuntsua izateko modu bakarra; bizimodu orekatua izan behar da, eta azterketa horrek eguneroko osasunaren oreka hori lortzeko modu naturala ematen du, elikaduraren bidez”, adierazi zuen Óscar Francok, ikerketaren arduradun nagusiak eta Kolonbiakoak.
|
|
|
Horren arabera, heriotza goiztiarra izateko arriskua handiagoa da emakume lodietan pisu arruntekoetan baino. Halaber, azaldu dute, orain arte gomendatutakoa kontuan hartuta, ariketa erregularra ez dela nahikoa gehiegizko pisuari lotutako osasun arazoak eragozteko; izan ere, astean hiru ordu eta erdi baino gutxiagoko ariketak egiten dituzten emakumeak garaiz aurretik hiltzeko arriskuan daude, jarduera fisiko handiagoa duten
|
emakumeak
baino %91 gehiago. Inolako ariketarik egin ez zuten emakume lodiei erreparatzen badiegu, garaiz aurreko heriotza tasa %142ko pisu normala zuten emakumeena baino handiagoa izan zen.
|
|
2005
|
|
|
Horrek bizitza konplikatzen digu eta berdintasunezko harremanak izateko zailtasunak jartzen dizkigu. Munduko herri guztietan gizonak
|
emakumeak
baino 5 urte gutxiago bizi gara eta gero eta frogatuago dago bizitzeko eredu matxista tradizionalarekin harremana duela horrek. Sistema matxista hau gizonak deshumanizatzen ari da, hiltzen ari gaitu», aitortu digu Welshek.
|
|
|
Ikerketen arabera gainera, nerabezaroan adibidez, gizonek lehenago uzten dituzte beraien ikasketak eta
|
emakumeak
baino lehen sartzen dira lan munduan. Baina emakumeak akademikoki hobeto prestatzen dira eta konpetentzia handiagoa dira beraientzat lehen baino.
|
|
2006
|
|
|
Gizonezkoak
|
emakumeak
baino lehenago hiltzen dira; kausa naturalen biktima, bakarrik?
|
|
|
zenbat eta joko aukera gehiago eskaini gizarteari, orduan eta handiagoa da ludopaten proportzioa», dio. Espezialistak gehitu du gizonak ludopatian hasten direla
|
emakumeak
baino lehen, «baina emakumeek askoz modu konpultsiboagoan jokatzen dute». Ludopaten profil sozial gisa, Black ek dio gehienak ezkongabeak, dibortziatuak edo alargunak direla.
|
|
|
Izan ere, erremate gisa, “erreakzio denbora hori kentzen badugu, emakumeen heriotza tasak handiagoa izaten jarraitzen du”. Gure herrialdean,
|
emakumeak
baino bost aldiz gizon gehiago hiltzen dira miokardioko infartuagatik. 25 eta 74 urte bitarteko adin tartean, urtero 200 infartu izaten dira 100.000 gizoneko, eta 40 100.000 emakumeko.
|
|
2007
|
|
|
kirurgia orokorra, bihotz hodietako kirurgia, neurokirurgia, analisi klinikoak eta kirurgia pediatrikoa. Oro har
|
emakumeak
baino gizonezko mediku gehiago dauden arren, banaketa hori aldatzen ari da. 35 eta 44 urte bitarteko adin tartetik behera, gizonezkoak baino emakume gehiago dago lanbidean, eta egungo feminizazio tasak %10etik (Urologia) %61era bitarteko maila du (Mikrobiologia eta Parasitologia).
|
|
|
Deitu zuten pertsona askok esan zuten arriskuren bat izan zutela, eta jakin nahi zuten zein diren infekzioaren sintomak, zer den gaixotasuna, sendabiderik duen, nora jo laguntza jasotzeko, edo zer erakundek edo GKEk tratatzen duten gai hori. Sexuen arabera, gizonak
|
emakumeak
baino gehiago dira (%79, 92, eta %19, 63). Nabarmentzekoa da, halaber, kontsulten laurdena 26 eta 30 urte bitarteko gazteek egin zituztela.
|
|
2008
|
|
|
Baina portzentajeen balioei begiratzen badiegu lehen hizkuntzaren banaketari dagokionez adin talde desberdinetan ere sexuak ez du aldaketa adierazgarririk eragiten, adin talde bakoitzaren barruan, bi sexuentzat lehen hizkuntzaren portzentajea antzekoa delako. Sexuari dagokionez, ohikoa den bezala, gizoneak
|
emakumeak
baino zertxobait gehiago dira adin tarte gazteetan5 Seme alabak lehen hizkuntzaren arabera banatzen baditugu, portzentaje horri berari eusten diote talde bakoitzean. Horrek adierazten du seme alabaren sexuak ez duela eraginik hizkuntzaren transmisio prozesuan.
|
|
|
Gizasemeak
|
emakumeak
baino arrisku kardiobaskular larriagoa du.
|
|
|
Gizonezkoaren hormona horrek gutxitu egiten du ezker hemisferioaren hazkuntza (Geschwind, 1979). Testosteronaz gehiago hazten da eskuin hemisferioa, eta gizonak
|
emakumeak
baino gutxiagotan izaten dira eskuinak. Ezker hemisferioa hizkuntzan espezializatua izanik, gizonek emakumeek baino arazo gehiago izaten dituzte irakurtzeko eta idazteko.
|
|
|
Hormona horrek eragotzi egiten du ezker hemisferioaren hazkuntza. Testosteronaren eraginez, gehiago hazten da eskuin hemisferioa eta, horregatik, gizonak
|
emakumeak
baino gehiagotan izaten dira ezkertiak. Bestalde, ezker hemisferioa denez hizkuntzan espezializatua, gizonek emakumeek baino irakurketa eta hizketa arazo gehiago izaten dituzte.
|
|
|
helburu gutxi batzuk bete dituztela pentsatu arren, beren estres maila gehiegizkoa ez dela deritzote, eskerrak ematen dituzte emigratzeko aukera izateagatik, eta espero baino hobeto sentitzen dira orain duten bizitzarekin. Jatorrizko herrialdea kontuan hartzen denean, latinoamerikarrak eta Ekialdeko europarrak, Magrebeko
|
emakumeak
baino hobeto daude eta eskertuago azaltzen dira.
|
|
2009
|
|
|
Bertan, 600 erabiltzaile inguru dago. Atari mota horien erabiltzaileak erdi edo erdi goi mailakoak izan ohi dira, 26 eta 35 urte artekoak eta gizonak
|
emakumeak
baino gehiago. Mota horretako beste web orri batzuk, honakoak dira:
|
|
|
Oraingoan, kantarien zerrenda argitaratu du aldizkari estatubatuarrak eta argi eta garbi nabarmendu du emakumeen nagusitasuna. Zerrendaren postu gorenetan
|
emakumeak
baino ez dira agertzen.
|
|
|
Gosalondo, bazkalondo nahiz afalondo, hainbateko sar aterak zebiltzan Louvreko ganbera eta logeletan. Gure erregina Joana Albretekoa zenak bere semeari noizbait ohartarazi bezala, inon ez dut jenderik ezagutu haragiaren bekatuari emanagoa Frantziako gorteko gizon
|
emakumeak
baino. 18 urte nituen orduan.
|
|
|
Nagusitasuna agertzera zuzendua dago gizonen ez hitzezko portaera; emakumeena, berriz, mendetasuna agertzera. Ikusmenari dagokionez, gizonak
|
emakumeak
baino menderatzaileago agertzen dira: hitz egitean begiratzearen eta entzuteanbegiratzearen arteko ratio handiagoa dute gizonek (Dovidio eta Ellyson, 1985).
|
|
|
Geschwind en (1979) arabera, pertsona bat ezkertia izatearen arduradunatestosterona da. Testosteronaren eraginez eskuin hemisferioa gehiago hazten damutiletan, hormona horrek makaldu egiten baitu ezker hemisferioaren hazkuntza.Horregatik, gizonak
|
emakumeak
baino gehiagotan izaten dira ezkerrak, garunareneskuin hemisferioaren nagusitasunak gorputzaren ezker aldearen nagusitasunaekartzen baitu. Ezker hemisferioa garatuago dago emakumeetan, eta eskuinhemisferioa garatuago dago gizonetan.
|
|
|
helburu gutxi batzuk bete dituztela pentsatu arren, berenestres maila baxua da, eskerrak ematen dituzte emigratzeko aukera izateagatik, espero zutena baino hobeto daude, eta pozik sentitzen dira orain duten bizimoduarekin. Kultura kontuan hartzen denean, latinoamerikarrak eta Ekialdeko europarrak, Magrebeko
|
emakumeak
baino hobeto daude eta eskertuagoak azaltzen dira. Bestealdetik, gizonen ongizate maila emakumearena bezalakoa da; gaur egungo egoeraaztertzen denean, magrebtarrak izan ezik, emakumeak okerrago daude.
|
|
|
Hala, Estatistika Institutu Nazionalaren (INE) datuen arabera, arrazoi horrengatiko heriotzak %11, 4 hazi ziren, eta hilkortasun tasa gordina 13.883 pertsonatan (%1, 9 gehiago) handitu zen, 385.361 eritasun ondoriozko heriotzen kopurua finkatzeko. Tasa 859 hildako 100.000 biztanleko izan zen, baina gizonak gehiago hil ziren (907,8)
|
emakumeak
baino (810,9). Heriotza kopuruari dagokionez, lehen eta bigarren postuan egon ziren 2007an bularreko anginak eta infartuak eta garuneko hodietako gaitzak, hurrenez hurren.
|
|
|
Emakumeek egindako edo antolatutako emakumeekin zer ikusia duen gairen baten inguruko zerera,
|
emakumeak
baino ez dira hurbiltzen, batik bat. F hitz arriskutsu, uxatzaile hori izenburuan daraman edozer, susmagarri bihurtu ohi da.
|
|
|
Hau da, iaz urte hasieran aurreko urtean baino 361 sakandar gehiago ginen. Sexuari erreparatuz gero gizonak gehiago gara, (10.625, %51, 96)
|
emakumeak
baino (9.822, %48, 03). Bi sexuetako populazioa igo egin da:
|
|
2010
|
|
|
Baina ezberdintasunak nabarmenak dira sektore bakoitzari begiratuz gero: laborantzan, esaterako, gizonezkoak %70, 5 dira Iparraldean, eta emakumeak soilik %29, 5; industrian ere askoz gehiago dira gizonezkoak (%69, 7)
|
emakumeak
baino (%30, 3), baina feminizazio tasa Hegoaldekoa baino hamar puntu gorago dago (Hegoaldean industrian aritzen diren emakumeak %20, 8 dira).
|
|
|
Izan ere, gizonen% 20ak 60? baino gehiago ordaintzen dituzte hilero,
|
emakumeak
baino% 10 gehiago.
|
|
|
Enplegu tasei dagokionez, tituludun emakumeak% 81,1 dira eta gizonezkoak% 79,2, baina lan egonkorraz hitz egiten badugu, gizonezkoak
|
emakumeak
baino portzentai handiagoa daukate,% 63 eta %47 hurrenez hurren.
|
|
|
–Bai, egia da, gizonok hobeto bizi gara hemen
|
emakumeak
baino, baina toki askotan gertatzen da hori.
|
|
|
Beraz, azkarrago iritsiko dira. Eta egoera hori sarri gertatzen bada, agintean gizonak ugariagoa izango dira
|
emakumeak
baino.
|
|
|
Finantzen esparruan argi ikusten da. Esparru horretan gizonak
|
emakumeak
baino gehiago arriskatzeko prest egoten dira. Eta Islandiako krisialdiaren ondoren, emakumeek urrats bat egin dute aurrerantz eta esparru publikoan agertu dira, gaizki egindakoak ondo bideratzeko asmoz.
|
|
|
Hau da, iaz urte hasieran aurreko urtean baino 205 sakandar gehiago ginen. Sexuari erreparatuz gero gizonak gehiago dira, (10.686, %51, 74)
|
emakumeak
baino (9.966, %48, 26). Bi sexuetako populazioa igo egin da:
|
|
2011
|
|
|
Gizonak
|
emakumeak
baino gidari arriskutsuagoak al dira?
|
|
|
Ordenagailuek ez dituzte emakumeak erakartzen; guztiz kontrakoa gertatzen da. Informatika arloan gizonezkoak
|
emakumeak
baino gehiago garela uste dut, eta hemen ere hori ikusten da».Wikipedia maratoian parte hartzen zegoen emakumeetako bat Marta Morales barakaldarra zen. Morales Azoka ikusteko eta liburu edo diskoren bat erosteko xedearekin bildu zen Durangora.
|
|
|
Andoaingo igoeratan ere parte hartu dut, noski. Lasterketatan, gizonezko gehiago izaten dira
|
emakumeak
baino. Zer dela eta gertatzen da hori. Beharbada, emakumeontzat zailagoa da korrika egiteko denbora ateratzea.
|
|
2012
|
|
|
Izan ere, galdetutako pertsonen %35ek erosten ditu gatz gutxiko produktu gehiago, zuntz askokoak, kaloria gutxikoak? duela bi urte baino gehiago(
|
emakumeak
baino gehiago, %37 eta %34, hurrenez hurren), batez ere, balearrak. % 3 baino ez dira gutxiago erosten(% 5 inguru Mantxako eta Valentziako kontsumitzaileak ziren), eta bostetik hiruk kopuru bera erosten dute.
|
|
2013
|
|
|
–Ba, nik sukaldean beste zerbitzariei entzun diedan zurrumurruak dio Felix printzeari, emakumeak gustatuko zaizkio noski baina, gizonezkoak asko gustatzen zaizkiola,
|
emakumeak
baino gehiago agian.
|
|
2014
|
|
|
Hainbat ikerketak erakusten dutenez, gizonei lotzen zaizkien ezaugarriak eta emakumeei lotzen zaizkienak oso bestelakoak dira. Fernberger (1948) ikertzaileak nabarmentzen duenez, gizonak
|
emakumeak
baino zuhurragoak direla uste da. Wardek eta Blazwickek (1978) argitzen dutenez, gizonari arrazoibide abstrakturako nagusitasuna egotzi ohi zaio, izan logikari dagokionez, izan arrazionalitateari dagokionez.
|
|
|
Eta gizonek testosterona gehiago jasotzen dutenez, zientzialariek uste dute, oro har, arriskutsuagoak eta enpatikoagoak direla. Gai horretan sakontzeko, testosteronaren erakusketa horrek gizonak
|
emakumeak
baino intuitiboagoak eta gogoetatsuagoak izatean duen eragina galdetu zuten egileek, eta erantzuna emateko, Granadako Unibertsitateko 600 ikasle baino gehiagori egin zieten proba. Horretarako, ratio digitala erabili zuten, hatz erakuslearen luzera esku bereko hatzaren luzeraren artean zatitzean lortzen dena; ratioa zenbat eta txikiagoa izan, orduan eta testosterona gehiago jaso da jaio aurretik, eta, beraz, «maskulinoa» da garuneko antolamendua, pertsonaren sexua edozein dela ere.
|
|
|
Esteken batez besteko adina 15 urte da Hala ere, txikiagoak dira, eta 18 urte inguru dituzte gizon batekin elkartzean. Gizonak, oro har,
|
emakumeak
baino 10 urte gehiago izango ditu. Adingabeen derrigorrezko ezkontza ohiko praktika da.
|
|
2015
|
|
|
sentimendu hori. Euskal gizonezkook, kulturalki euskal
|
emakumeak
baino gehiago, agian, munduko gainerako bikotekide guztiek bezala jasaten, pairatzen, sufritzen eta, batzuetan?
|
|
|
Aitaren sena, hormonen kontua Alde horretatik, aurkikuntza nagusi asko testosteronari dagozkio, hormona maskulino nagusia den hormona maskulinoa dela eta; izan ere, sexu desirarekin, lehiakortasunarekin eta oldarkortasunarekin lotuta dago. Batez beste, gizonek
|
emakumeak
baino 20 aldiz testosterona gehiago sortzen dute. Baina zer gertatzen da gizakia aita bihurtzen denean?
|
|
|
Galatasaray ren kontrako partidura
|
emakumeak
baino ez dira joango.
|
|
2016
|
|
|
Emakume kirolaria eta ikusezintasun mediatikoa hitzaldia eskaini zuen asteartean, Azpeitiko Emakumeen Txokoan. Dozena inguru lagun bertaratu ziren, gizonak gehiago
|
emakumeak
baino; izan ere, herriko kirol taldeetako hainbat ordezkari han izan zen, gaiarekin sentsibilizatu nahi dutelako.
|
|
|
• Azken hogeita hamar urteetan gehiago izan dira, nabarmen, gizonezkoak
|
emakumeak
baino, eta 2013an ere artean hala ziren: %53.
|
|
|
korrika
|
emakumeak
baino, ezaugarri fi sikoengatik. Bestetik, modan jarri da kirolean gorputzari astindu
|
|
|
3 Emakumeak ere kapaz garela 8 km egiteko eta gizonen pare? Batetik, nire ustez gizonak gehiago dira korrika
|
emakumeak
baino, ezaugarri fisikoengatik. Bestetik, modan jarri da kirolean gorputzari astindu izugarriak emateko; emakumeok ere bide beretik segitu behar al dugu?
|
|
|
– Adinekoak eta
|
emakumeak
baino ez zineten geratu orduan.
|
|
2017
|
|
|
" Bistakoa da kirola geroz eta jende gehiagoren egunerokoaren parte dela, baita emakumeen bizitzan ere eta hori oso pozgarria da; hala ere, horrek ez du esan nahi bi sexuen egoera berdina denik. Txapelketa arloan batez ere, oraindik mutil gehiago dago eta
|
emakumeak
baino baloratuagoak daude. Nik barrutik bizi izan dudan kirolean emakumeak askotan kirol taldeaz gain familiaren laguntza behar izan dugu aurrera jarraitzeko, mutil gehienen kasuan taldea kargu egiten den bitartean.
|
|
|
Subrogazio bidez ama izateko prozesu betean dagoen Noelia Osesen ustez, pentsaera horrek ez du ulertzen emakume batzuk prest egon daitezkeela borondatez beste batzuen haurrak edukitzeko: «Pelikuletan, beharragatik egiten duten
|
emakumeak
baino ez dira ikusten, sufritzen dutenak umea kentzen zaielako... Nik ez dut parte hartu nahi horrelako egoera batean.
|
|
|
Bost urtetik beherako haur bat daukaten emakumeak %20 gehiago aritzen dira ordaindu gabeko zereginetan, gainerako
|
emakumeak
baino; 5 urtetik beherako haurrak dituzten gizonek eta gainerako gizonek betetzen dituzten ordaindu gabeko zereginen batez bestekoa, berriz, paretsua da (Esping Andersen, 1999: 82; Emakunde, 2016):
|
|
|
Arazoa ez da hainbeste emakumeok barneratua izatea haiek baino gutxiago garela, kontrol tresnen indarkeria gorabehera, egunerokoak frogatu digu gizonak ez direla ez
|
emakumeak
baino gehiago, ezta hain ezberdinak ere. Gure independentzia zeharo kaltegarria dela da hezurretaraino tinko sartua dugun sinesmena.
|
|
|
ba bai, hor daude, baina Trumpen munduan bizi denak erantzungo dizu gure nortasun amerikarraren intentzioa eta esentzia dela hemen balio duena. Pobreen artean depresioa hiru aldiz gehiago sortzen dela; beltzek zuriek halako bitan esaten dutela ez direla zoriontsu; gizonezkoak
|
emakumeak
baino dezente zoriontsuago garela, detaile hutsak.
|
|
2018
|
|
|
Hauxek haren hitzak: gizonek?
|
emakumeak
baino aberatsagoak izateari uzten diotenean, jabetza orokorretan emakumeek baino eragin handiagoa edukitzeari uzten diotenean, eta daukaten indar handiago hori dagokion maila praktiko neurrizkora apaltzen denean, emakumeek beren borondatezko afekzioz emana izango da gizonek lortuko duten sexu sari bakarra?. Alegia:
|
|
|
Badago, dena den, ezberdintasun garrantzitsu bat emazteen eta beste langileen artean:
|
emakumeak
baino ez dira bihurtzen (etxeko) andre; haiek baino ez dituzte ematen etxeko zerbitzuak, nahiz eta ugazaba guztiek eskatzen dizkieten zerbitzuak beren mendekoei. Genovesek argi azaldu zuen ezen esklabo jabe askok, ugazaba ez ezik, ugazaba on ere izan nahi zutela, eta ugazaba on baten ideal gailena zela esklaboak babestea eta haienganako zenbait ardura hartzea.
|
|
|
ugazaba patriarkal gisa. Eta hori
|
emakumeak
baino ezin du egin.
|
|
|
Hortik segitzen da sexu harremanak bi egoeratan bakarrik gerta zitezkeela: edo gizonak eta emakumeak harreman sexualak izatea adosten bazuten (kontratu bat egiten bazuten), edo gizonak, amarruz,
|
emakumeak
baino botere handiagoa lortu eta hura bortxaz beretzen bazuen (nahiz eta emakumea ere gai izan horri erantzuteko eta gizona hiltzeko).
|
|
|
Gizona makurtu eta lurra iraultzen hasi zen. Egia zen
|
emakumeak
baino askoz hobeto eta azkarrago lantzen zuela soroa. Pala indarrez lurrean sartu, kirtena atzera aurrera bultzatu, gerria tolestu, eta indar handiz iraultzen zuen lurra; lur freskoaren usaina hedatzen zen soroaren gainean.
|
|
|
Ez zaitez Polen atzetik joan,
|
emakumeak
baino ez ditu
|
|
|
Emakumeak gutxiago irabazten dutela ere esaten da, diru sarrera txikiagoak dituzten lanpostuak aukeratzen dituztelako. Beste mito bat da gizonezkoak
|
emakumeak
baino kualifikatuago daudela eta, Europan, aldiz, unibertsitateetan graduatutako pertsonen% 60 emakumeak direla. Diskriminazio horren ondorioak emakumeen kontratazio prekarioa, langabeziagatiko prestazioen desberdintasuna edo erantzukizuneko postuetara iristeko desberdintasunak dira.
|
|
|
Gizonen ospea da
|
emakumeak
baino gogorragoak direla baina emakumeak baino erreakzio emozional sakonagoak dituzte.
|
|
|
Gizonen ospea da emakumeak baino gogorragoak direla baina
|
emakumeak
baino erreakzio emozional sakonagoak dituzte.
|
|
2019
|
|
|
Autodefentsarako irizpideak eta jakituria izanda ere, ez da egokia erasotzaileari zuzenean aurre egitea: normalean,
|
emakumeak
baino handiagoak eta indartsuagoak izaten dira erasotzaileak, gizonak direlako gehienetan. Gauza materialek ez dute inporta une horretan.
|
|
|
Indargune eta hutsuneez galdetzen duzu, baina halako erasoa jasan du planak, uste baitut guri dagokigula nabarmentzea zeinen positiboa den, eta adibide batzuk jarriko ditut: 0 adina hartzen du programak eta aurrerapauso handia da, aipatu dugunez txikitatik landu behar delako; komunitate guztiari zuzentzen zaio eta hori ere esan dugu, inportantea dela ikasle, hezitzaile eta familiak integratzea; bereziki gainera aitengan jartzen da begirada, eta hori eskertzekoa da, askotan bizi izan dugulako formakuntzak antolatu eta
|
emakumeak
baino ez etortzea, eta gizon bakanen bat etorriz gero gainera hura goraipatzen dugu eta eskerrak ematen dizkiogu; adimen emozionala jorratzen du planak, harreman osasuntsuak lantze aldera…
|
|
|
Badakizue zer den andrazkona izatea? Ba horixe zen gure izeko Amelia, andrazkona galanta, sendiko gainerako
|
emakumeak
baino dezente mardulagoa.
|
|
|
Orduan sortzen da identifikazio sistema bat, itxura eman beharra gizon edo emakume izatekoa, zalantzarik gabekoa, eta horrek ere sortzen du obsesio bat passingarekin, hau da, zure generoaren itxura sozial onartua lortzearekin, gizonak gizon itxura eta emakumeak emakume itxura, eta inork transa zarela ez nabaritzeko. Eta horrek sortzen du desira eta behar bat, gizarteak sortzen dituen gizonak baino gizonago (edo
|
emakumeak
baino emakumeago) izateko. Eta hori, itxura hori, lortu daiteke hein handi batean, hormonatu zaitezke inor baino gehiago, kendu bularrak?
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuetako literaturak mila bider deskribatu du Hollywooden nagusi den asperdura ilun hori, hara iristen den bidaiariari eztarria estutzen diona: gizonezko aktore eta estrak ez dira gutxiago aspertzen beren kondizioko
|
emakumeak
baino. Frantzian bertan ere, festetako agerraldi ofizialak eginbehar amorragarriak dira askotan.
|
|
|
emakume frigidoak bezala, nazka sentitzen dute, despita, herabetasuna, harrotasuna; zinez ez dira sentitzen gizonaren pareko; gizonekiko gutxiagotasun konplexuak bat egiten du erresumin femenino horrekin; gizonekin lehian ari dira, eta haiek arma hobeak dituzte harrapakina seduzitu, beretu eta atxikitzeko; lesbianek gorroto dute emakumeen gainean gizonek duten boterea, gorroto dute emakumeari gizonek sufriarazten dioten, makula?. Haserretu egiten dira ikusirik zer pribilegio dituzten gizonek gizartean, eta nola sentitzen diren
|
emakumeak
baino indartsuagoak: umiliazio lotsagarria da halako aurkari batekin ezin borrokatzea, ukabilkada batez zu lurrera botatzeko gai dela jakitea.
|
|
|
Marxek honela kontatzen du Kapitalaren ohar batean: . M.E** ekoizleak gaztigatu zidan
|
emakumeak
baino ez zituela enplegatzen ehungailu mekanikoetan, lehentasuna ematen ziela emakume ezkonduei eta, haietarik, etxekoak mantendu beharra zeukatenei, zeren askoz ere arretatsuagoak eta otzanagoak baitira ezkongabeak baino, eta akitzeraino lan egin behar baitute beretarrei oinarrizko mantenua emateko. Eta, hala, eransten du Marxek?, emakumearen berezko ezaugarriak desitxuratuak daude haren kaltean, eta haren izaeraren osagai moral eta delikatuak bitarteko gisa erabiliak dira hura azpiratzeko eta min egiteko?.
|
|
|
Gizon batzuek diote ezin eraman dutela biluzik agertzea emakume baten aurrean erekzioan egon ezean; hain zuzen, erekzioaren bidez haragia jarduera, ahalmen bihurtzen da, eta sexua ez da objektu inerte bat, baizik subjektibitate baten adierazpide indartsua, eskua eta begitartea bezala. Besteak beste horregatik geldiarazten ditu pudoreak askoz gutxiago mutil gazteak
|
emakumeak
baino; rol oldarkorra dutenez, gutxiagotan daude begiratuak izateko trantzean, eta, begiratuak badira, beldur gutxi diote epaituak izateari, maitaleak ez baitie ezaugarri inerterik eskatzen: batez ere amodiorako potentziaren eta plazera emateko trebeziaren ingurukoak dituzte konplexuak; gizonek beren burua defenda dezakete gutxienez, irabazten saiatu.
|
|
|
Arabiar herria gerraria eta konkistatzailea zeneko garaian sorturiko erlijioak mespretxurik gorriena erakutsi dio emakumeari. . Gizonak hobeak dira
|
emakumeak
baino, Jainkoak nagusitasuna emateko esleitu dizkien ezaugarriengatik, eta, gainera, dotea ematen dietelako emakumeei?, dio Koranak; emakumeak sekula ez du izan ez botere egiazkorik eta ez ospe mistikorik. Emakume beduinoak gogotik lan egiten du; goldatu egiten du, eta zama astunak eramaten:
|
|
|
apaiz, mediku, abokatu, gizon goren; gizon horren portaeretan agerian geratzen da egia kategoriko hau: haren maitale ideala gehiago dela gainerako
|
emakumeak
baino, eta bertute zoragarriak eta subiranoak dituela.
|
|
2020
|
|
|
Idazkaritza batzuk gizonezkoenak izan dira, eta orain Madrilgo emakumezko kideak metaleko hitzarmen kolektiboa negoziatzen ari dira; negoziazio mahaira joan diren kide guztiak emakumezkoak dira, baina patronalak deitu zuen galdetzeko ea akatsen bat egon ote zen. Sektore feminizatuetan ez da zalantzan jartzen emakume bat negoziazio mahaian egotea, baina metalean
|
emakumeak
baino agertzen ez bazaizkizu negoziatzera badirudi hori ez dela kontu serioa. [...] Egitura sindikalak gizonezkoen pentsamendutik eratu ziren.
|
|
|
Ikusi dugu aurreko kapituluetan: bost urtetik beherako haur bat daukaten emakumeak %20 gehiago aritzen dira ordaindu gabeko zereginetan, gainerako
|
emakumeak
baino; 5 urtetik beherako haurrak dituzten gizonek eta gainerako gizonek betetzen dituzten ordaindu gabeko zereginen batezbestekoa, berriz, paretsua da (Eustat, 2016; Emakunde, 2016). Hurrengo ataletan ikusiko dugu Andersenen lau irizpide horiek behera egin dutela azken urteetan:
|
|
|
Ordu oro, 33 emakume ez dira erditzen. Eta 33.000 neskatila ezkontzera behartuta daude; normalean,
|
emakumeak
baino askoz gizon zaharragoekin. Txosten horretan, emakume, haur eta nerabeei beren eskubideak kentzen jarraitzen duten funtsezko desberdintasunak aztertzen dira, eta jaioterria ezinbestekoa dela adierazten du bizirauteko.
|
|
|
Hori dela eta, arteriak uzkurtu egiten ditu, eta hipertentsio arriskua areagotzen du. Gizonak
|
emakumeak
baino hipertentsioagoak dira Horren arabera. Gizonezkoek(% 49,9) emakumezkoek baino hipertentsio handiagoa dute(% 37,1), baina haien arteria presioa handitu egiten da urteen poderioz, estrogenorik ez izateagatik menopausia jasan ondoren batez ere.
|
|
|
Orduan eskolako pasabidean sorginek hartzen zuten lekuan Mari egotea gustatuko litzaidake. Eta sorginek jarraitzen badute, hor saiatuko naiz alabari azaltzen ez direla gaiztoak, adineko
|
emakumeak
baino ez, jakinduriaz eta sormenez beteriko emakume zigortuak.
|
|
|
Eta ohartu nintzen zer nolako indarra duen oraindik gaur egun horrelako esaldi sinple batek. Ez, sorginak ez ziren existitu, emakume hutsak ziren, modu batean edo bestean sistema kolokan jarri zuten
|
emakumeak
baino ez. Eta horren inguruan hausnarketa sakona egin beharra daukagu oraindik herri bezala.
|
|
|
Lehenak. Gizonak eta
|
emakumeak
baino askoz ere lehenagotik. Lehenak izan ginen iristen eta gureak ziren mendi hauek, hotz hau, zeru hau, baso hau eta ibai hau eta barrenean duten guztia, arrainak eta hostoak, gureak ziren.
|
|
2021
|
|
|
Sexuari dagokionez, ezohiko datu bat eman du Eustatek: 2020 amaieran gizon gehiago agertzen dira langabezian (62.600)
|
emakumeak
baino (54.300). Ez da hori langabezia erregistratuaren datuek diotena —enplegu bulegoetan izena emana duten langabeen %55 dira emakumeak—, ezta Eustatek azken urteetan azaldutakoa ere:
|
|
|
Imlil. Atlaseko mendi guztietan barrena, Imlileko
|
emakumeak
baino lirainagorik ez duk inon aurkituko". " Eta Asnitik aurrera, ba al dago beste herririk?", galdegin nioan jakin nahiz beterik.
|
|
2022
|
|
|
Hedabideen presentzia handia izan zen epaitegi aurrean, eta Indarka plataformak ere protestara deitu zuen, Kote Cabezudoren biktimentzako justizia lelopean. Adierazi zuten salatu duten
|
emakumeak
baino «askoz gehiago» zirela Cabezudok eraso egindako andreak: «Donostiako edozein herritarrek ezagutzen du gutxienez biktima bat».
|
|
|
Kasualitatez, Cor de Carxofa elkarteko glosadore guztien artetik,
|
emakumeak
baino ez ziren izan Llibreria Calders era gu entzutera bertaratu zirenak. Emakumeak eta bi gizon; beraiek zehaztu zuten moduan, bi gizon marika.
|
|
|
Emakumeen kontrako indarkeria asko aipatzen bada ere, emakumeek ez dute gizonek duten adinako tokirik aurtengo pankartetan. Ageri diren pertsonaien sexuari erreparatuz gero, nabarmen gehiago dira gizonak
|
emakumeak
baino. Agertzen direnen artean %71 dira gizonak, eta %29 emakumeak.
|
|
|
Independentziaren alde daudenen profila ere erakusten du ikerketak, bestalde, eta hitzez hitz egin zuen haien erretratua Etxenikek Bilbon. «Independentziaren alde gehiago daude gizonak
|
emakumeak
baino, gazteak nagusiak baino, euskaldunak erdaldunak baino, ezkerrekoak eskuinekoak baino». Ez da joera argi bat antzematen, ordea, ikasketa mailen arabera.
|
|
|
Eta ez dut nik erraten, hori estatistikek erraten dute. Oraino gutien pagatuak diren lanen% 80 emakumeok egiten ditugu, edo lan bera egiteagatik gizon batek
|
emakumeak
baino gehiago irabazten du lan aunitzetan. Hori ez da onartzen ahal».
|
|
|
Julia eta bera ez dira berrogeiak betetako surflari bakarrak. Azken urteetan asko izan dira,
|
emakumeak
baino gehiago gizonak, uhinen gainean lauhazka ibiltzeko zaletasunari batu zaizkionak.
|
|
|
Genero menderatzailea da, modu izugarrian, eta indarkeria baliabideak eduki eta erabiltzen ditu. Gizonak armatuta daude
|
emakumeak
baino askoz ere sarriago. Izatez, genero erregimen ugariren pean, emakumeek debekatuta izan dute armak eduki edo erabiltzea (arau hori, harrigarriki, armaden baitan ere aplikatu izan da).
|
|
|
gizonen gorputzak berezkoa duela edo gizon gorputz bati buruz zerbait adierazten duela. Edo gorputzak sustatu eta bideratzen du ekintza (adibidez, gizonak naturalki oldarkorragoak dira
|
emakumeak
baino; haragikeria kontrolaezinaren edo biolentzia behar berezkoaren emaitza da bortxaketa), edo gorputzak mugatzen du ekintza (adibidez, gizonak modu naturalean ez dira haurrez arduratzen; homosexualitatea antinaturala da eta, horrenbestez, gutxiengo perbertso bati dagokio).
|
|
|
Musika ezti antza eta argi apala. Gizon gehiago
|
emakumeak
baino, eta horiek haiek baino gazteagoak, gehienetan.
|
|
|
Aita diren idazleek ere, agian, gero eta zailago izango dute ganoraz idatzi eta umeak egoki heztea. Dena den, gizonak
|
emakumeak
baino aukera gehiago izango ditu nahieran idazteko. Baita, ziurrenik, idaztetik bizi ahal izateko ere.
|
|
|
Ordezkatuak eta ikusgarriak ikerlanaren baitan antolatutako talde lan saioetako batean toki berezia hartu zuen gai horrek. Bertaratutako zenbait emakumek argi utzi zuten fenomeno hori emakume zein gizonentzat dela aplikagarria, eta, areago, askoz gizon gehiago daudela horrela jarduten dutenak
|
emakumeak
baino. Emakumeekiko loreontzi etiketa barra barra erabiltzen da erabakiguneen esferetan, antza.
|
|
|
Azkenik, biztanleen% 60,6k diote gizonak
|
emakumeak
baino lider politiko hobeak direla. Baieztapen hori% 69,8ra iritsi da gizonen artean, eta% 51,7ra emakumeen artean (El Aoufi eta Bensaid, 2005).
|
|
2023
|
|
|
Pertsonen artean umore zentzuari buruz dauden aldeei erreparatzen hasita, ikuspegi nagusia honako hau izan da: gizonak
|
emakumeak
baino dibertituagoak direla (Shlesinger, 2017). Baina, iritzi hori gezurtatu egin dute, besteak beste, emakume komedia idazleek.
|
|
|
Baina, iritzi hori gezurtatu egin dute, besteak beste, emakume komedia idazleek. Beste ikerketa askok gizonak
|
emakumeak
baino umoretsuagoak bezala jarri dituzte, baina emakumeak gizonak baino umore hartzaileagoak direla erakutsi dute (Edwards eta Martin, 2010). Gizonek txiste gehiago kontatzen badituzte ere, emakumeek barre gehiago egiten dute (Provine eta Yong, 1991).
|
|
|
Gizarte askotan gizonezkoak
|
emakumeak
baino bromazaleago moduan agertzen dira. Hiru urtez geroztik mutilek umorezko portaera gehiago erakusten dute neskek baino.
|
|
|
Langabezia erregistratuaren datuetan ez bezala, biztanleria aktiboaren inkestetan ez da alde handirik gizonen eta emakumeen artean. Lanbiden eta Nafar Lansaren langabe gisa erregistratuta daudenen ia %58 emakumeak dira; Eustatek, kontrara, gizon langabe gehiago zenbatu ditu (40.000)
|
emakumeak
baino (38.900). Hori bai, langabezia tasa pixka bat handiagoa da emakumeen artean (%7, 7) gizonen artean baino (%7, 3), azken horietan biztanle aktiboak gehiago direlako.
|