|
2002
|
|
|
Bestalde, UCEko zuzendari teknikoak, Enrique Garcíak, honako hauek nabarmendu zituen: familia nukleoa murriztea,
|
emakumea
lan munduan sartzea eta kontsumitzailearen profil hiritarrena, produktuen erosketak baldintzatzen dituzten faktore berriak baitira. Garciak aipatu zuen kontsumitzaileen %74k aitortzen duela normalean edo batzuetan hasieran aurreikusitakoa baino gehiago erosten duela, eta erosketa egun ohikoenak ostiralak eta larunbatak direla, asteko bolumenaren %40arekin.
|
|
2003
|
|
|
Goelenek aipatu zituen oztopo ugari, eta gogorarazi zuen “ezin dela sexuagatiko eta ezgaitasunagatiko bereizkeria bikoitzaz hitz egin, baizik eta bereizkeria anizkoitzaz, beste aldagai batzuek ere bat egiten dutelako, hala nola etniak edo adinak”. Europako Batzordearen aburuz,
|
emakumea
lan munduan sartzea lehentasunezko giltzarrietako bat da, bai eta genero berdintasuna lortzea ere. “Gizarteratzea hobetu nahi dugu pertsona horien ikuspena areagotzeko” esan zuen Goelenek, eta eskatu zuen “Ezgaitasunaren Europako Urtearen asmoak 2003ko abenduan ez amaitzea”.
|
|
|
Alde horretatik, emakumea lanean hasteak seme alabengan izan ditzakeen ondorioak ponentzietako bat izanen dira, Rafael Garoz psikoterapeuta familiarraren kargura. Izan ere,
|
emakumea
lan munduan sartzeak, zalantzarik gabe, aldatu egin du emakumeak seme alaben hezkuntzari aurre egiteko modua, askotan laguntzarik gabe, etxe barruko erantzukizun banaketa ez delako egiten. Justeren aburuz, “aldaketa etxean hasten da, eta ez pentsamolde aldaketa bakarrik, jarrera aldaketa ere bai”.
|
|
2007
|
|
|
Kronosistemak gizarte ezagutzarengarapenean eragina izan dezake. Adibidez, pertsonak nerabezaroan jasaten dituenaldaketa fisikoek norberaren ezagutza ere aldarazten dute (ikus VIII. kapitulua). Makrosistemen mailan,
|
emakumea
lan munduan sartzeak, adibidez, genero roleninguruko ikuskerak aldatu ditu, eta aldaketa horrek eragina du haurrek genero roleiburuz duten gizarte ezagutzan (ikus XV. kapitulua).
|
|
2008
|
|
|
biztanleriaren %18 baino gehiago 65 urtetik goitikoa da. Populazioa zahartzearekin batera, gizartearen eredua aldatu egin da eta urteetan etxeko adinekoa zaintzeaz arduratu den
|
emakumea
lan mundura sartu da. Egoera horrek eta bertze hainbat arrazoik behartuta adinekoei zerbitzu berriak eskaintzen zaizkie orain:
|
|
2009
|
|
|
Haurrak 5 urterekin eskolatzen dituzte, garrantzi handia ematen diote hezkuntzari eta hainbeste inbertitu dutenez pertsona horien formazioan, ezin dute langile horiek galtzeko luxua hartu. Horregatik nago haurrak zaintzeko
|
emakumea
lan mundutik baztertzearen erabat aurka.
|
|
|
Atalhonek lau azpiatal ditu: lehenengoan,
|
emakumea
lan mundura inkorporatzearenarrazoiak eta ondorioak aztertzen dira; bigarren azpiatalean, erretirora egokitzekoprozesuaren teoria azaltzaileak izango dira hizpide; hirugarren azpiatalean, erretiro prozesuan faktore psikosozial eraginkorrak izango dira mintzagai; azkenik, laugarren azpiatalean, emakumearen erretiroa azalduko da.
|
|
|
Azaldu duenez, abian jarritako ikuskapenen helburua “diagnostiko zehatza” ezartzea da, lan merkatuan emakumearen desberdintasuna eragiten duten arrazoiak zein diren adierazteko, eta, hartara, irtenbide egokiak proposatzeko. Bestalde, Celestino Corbachok nabarmendu zuen “jauzi kualitatibo eta kuantitatibo handia” izan dela
|
emakumea
lan munduan sartu zenetik azken urteotan. “Biztanleria Aktiboari buruzko Inkestaren (HHI) zifrek erakusten dutenez, 1994 eta 2009 artean lau milioi pertsona gehiago okupatu ziren, eta aldi horretan, bi milioi izatetik 1,8 milioi izatera jaitsi ziren langabetuak”.
|
|
2010
|
|
|
Bilatzen zen gauzen artean gizonen eta emakumeen berdintasuna aurreikusten zuen, baina aurreko ereduak errepikatzen ditu legeak, azaldu du Saenzek. Alde horretatik, seme alabei zaintzaren ardura ez duen gurasoaren kontrako jarrera indartzen dela aipatu du Saenzek,
|
emakumea
lan munduan sartzea zailtzen dela, desoreka ekonomikoak eragiten direla...
|
|
|
Gizarte faktoreak: lanaldi etena edo jarraitua edukitzea,
|
emakumea
lan munduan sartzea, etab.
|
|
2011
|
|
|
Gaur egun, dibortzioa ohikoa da, eta oso hedatuta dago, batez ere pentsatzen delako bikote harremanak gozagarria eta asebetegarria izan behar duela, interes ekonomiko familiarren gainetik. Horrez gain, kontuan izan behar da
|
emakumea
lan munduan sartu denez eta bere eskubide indibidualak onartu direnez errazagoa zaiola harreman gatazkatsu batetik edo oso asebetegarria ez den batetik ateratzea. Bestalde, banandutako edo dibortziatutako pertsonek beste familia bat osa dezakete berriz ezkonduta; beraz, familia harremanen kontzeptu berriak sortzen dira.
|
|
2012
|
|
|
Agian, faktore garrantzitsuena
|
emakumea
lan munduan sartzeko premia izan da (bai premia ekonomikoengatik, bai garapen kulturalari dagozkion arrazoiengatik). Horrekin batera, gurasoen ordezko lan garrantzitsuez arduratzen diren beste familia kide batzuk (aitona amonak, osaba izebak...) zeuden familia taldeen zatikatzea ere aipa daiteke.
|
|
|
CONSUMER EROSKI Hainbat ikerketaren arabera, pertsona gehienek amekin janaria prestatzen ikasi dute. Hala ere,
|
emakumea
lan munduan sartzeak aldaketak eragin ditu harreman horretan, ez baitago lehen bezain lotuta gastronomia eta sukaldaritza jarduerekin, eta janaria prestatzeko ardura ez baita beti partekatu. Gaur egun, Europa osoko gazteek oinarrizko trebetasun gutxiago sukaldean Hori dela eta, ez dira gai elikagaiak hautatzerakoan autonomia izateko, eta, zalantzarik gabe, elikaduran faktore mugatzailea dira.
|
|
2013
|
|
|
Etxe kopurua handitzea, bertan bizi diren pertsonak gutxitzea eta
|
emakumea
lan mundura ekarri dute herritarren erosteko eta kontsumitzeko ohiturak aldatzea. Elikagaiak prestatzeko denbora murriztu egin da, eta erosketa nagusia egiteko maiztasuna, bisitatzen den establezimendu kopurua eta horretarako erabiltzen den denbora aldatu dira. erosketa egitea. Hala ere, familia motaren arabera, kontuan hartu behar da errentagarriagoa ote den elikadura produktuak astero edo hilero erostea, hurrengo artikuluan azaltzen den bezala, non erosketa maiztasun bakoitzaren abantailak eta eragozpenak aztertzen baitira.
|
|
|
Biloben zaintzari esker, haurtzaindegietan aurreztea edo haurren ardura duten zaintzaile profesionalak. Aldi berean,
|
emakumea
lan munduan sartzea erraztu dute eta bi ezkontideek edo nagusiak, guraso bakarreko familien kasuan, lanbide bat bete eta diru sarrerak lortzeko aukera. Los aiton amonak funtsezkoak dira familia gunean.
|