|
2003
|
|
|
Adiskidetasun luze baten hasiera izan zitekean gertatua, ez dituk horrelako pasadizoak askotan gertatzen. Antzeko gauzak pentsatzen ari bide zuan
|
emakumea
ere, autoaren barruko argia piztuta makillajea txukuntzen, ezpainak gorriztatzen ari baitzen –esan nuen.
|
|
|
Senarra salatzera etorri zen
|
emakumea
ere hanka puntetan jarri eta ispiluari begira irudikatu nuen kalera irten aurretik. Gazte izateari uzteko zorian dagoen arren, badaki gazte izaten jarrai dezakeela, abagune jakinetan bederen.
|
|
2004
|
|
|
Niri interesatu zitzaidan islatzea gure bizitza pertsonalarengan zer eragin izan duen horrek. Iraultzaren subjektua hasieran bat zen, langilea eta gizona; ez emakumea, edo
|
emakumea
ere bai, baina gutxiago. Utopia ere izan zen aurretik gauza asko eraman zituen hondeagailua.
|
|
2006
|
|
|
Bikoteez gain, bakarrik dagoen
|
emakumea
ere balia daiteke anonimoki emanden haziaz haur bat izateko, eta ez da horregatik inolako legezko harremanik sortuko jaiotako haurraren eta aita biologikoaren artean. 1988ko Laguntza bidezko Ugalketaren Legeko Zioen Azalpenak familia bakarka osatzeko eskubidea aintzatestenzion emakumeari, Konstituzioak bere 39.2 artikuluan amatasunari ematen dionbabesa duela oinarri.
|
|
2008
|
|
|
Gizakumea ez ezik,
|
emakumea
ere erakartzen du maitasun mundutarrak. Emakumeak, ostera, erakarmen horri aurre egiteko beste indar du:
|
|
|
Gizona, izenez giza ona (harrapa ezak/ n) izan arren, ez da sarri, izanez, oso bertutetsu; eta tragikoki bertutea (vir, viri= arra, gizona) gizonaren berdina izatearekin parekatu nahi digute: emakumea gizonaren berdin bihurtu, eta orduantxe,
|
emakumea
ere bertutetsua(= vir= ar), alegia, arrakastatsua (exitus= irteera, kanpoaldea, itxura, ad extra lortua). Denok salbatuak, Emmanuel!
|
|
|
Zer ote dute gizonek. Abestian aipatzen den
|
emakumea
ere, jatorriz, ez da berlindarra. Gauerdiko paseo batean Helmholzplatz en, Negativeland ondoan, esaten dio neskak bere azentu frantsesaz:
|
|
|
Gero, ez hain aspaldi, iruditzen zitzaidan Zerbaitek dituela gizonak gaiztotzen eta usteltzen. Orain hasia nago pentsatzen ez dagoela gaiztorik eta ustelik, eta gizona, zehazki, txarra dela bere betean, eta
|
emakumea
ere bai, besterentzat txarra eta bere buruarentzat txarragoa, eta txar garbiak direla batzuk eta on itxurako txarragoak beste batzuk, baina litekeena da hauek denak pentsamendu gaiztoak edo ustelak izatea.
|
|
|
Besteren onak min haundia eman lezake, eta pena sentiarazi. Sentitutako pena hori poz gisa eta poz hori pena gisa antzezteko ahalak egiten du gizona gizon... eta
|
emakumea
ere hortxe nonbait.
|
|
2009
|
|
|
Batetik, agian iragan laboraritik daukagun irudipena da, gizon emakumea barrutik nahiz kanpotik denborak egindako produktua begitantzen zaigu: denbora indar bat bezala izango litzateke eta, landare bat edo abere bat bezalaxe, hark egina litzateke gizon
|
emakumea
ere, hala norbere barrutik, denborak aroz aro egiten ari duela (haurtzaroa, nerabezaroa, gaztaroa), nola kanpotik edo gizartetik (orain eskolatu, orain ezkondu, orain haurrak egin), bizia erritmo kosmiko baten barruan bezala burutuz doala. Denboraren begikera, edo gehiago sentiera honek nolabait Naturaren magalean biltzen gaitu.
|
|
|
Irango gobernu berrian, haatik, Osasun ministro izango da. Ez hori bakarrik, 30 urtean halako kargu bat beteko duen lehen
|
emakumea
ere bada.
|
|
2011
|
|
|
Erasotzaileak bortxaz erantzun zien poliziei, «emaztea» zela esanez, eta ertzainek «indarra» erabili zuten gizona mendean hartzeko. Biktimak poliziei eraso zien, gizona eraman ez zezaten, eta
|
emakumea
ere atxilo hartu zuten ertzainek. Gainera, 34 urteko gizon bat atzeman zuten Barakaldon, bikotekide ohiari etxean eraso ziolakoan.
|
|
|
Ez egon nigatik, egin dio andreak; lasai, emakumea, jakingo bazenu zure ondoan egingo ditudan bost minutu hauetan jasoko ditudala gaurko esperientziarik positiboenak, lasai, Montori alderako bidegurutzea hartu arte behintzat ez dut-eta zurekin joateko batere arazorik. Eta orduan ohartu da, eta
|
emakumea
ere une berean jabetu da, elkar ezagutzen zutela, alegia, duela lau urte Mauleko plazan egon zirela elkarrekin solasean. Gaur goizeko kirolariari ez zaio ahaztu emakumearen aldi hartako indarra, haren bizitzeko gogoa, eta, orduan frantsesez egin zionez, ez zaio atzentzen nolako erritmoaz zioen il faut se bouger, il faut faire, il faut vivre... il faut, il faut, il faut:
|
|
|
nik, etxean, gitarra daukat, eta
|
emakumea
ere bai. Gitarra
|
|
|
Biak ere euritan murgildu eta gau beltzean desagertu dira. Dadoetan jokatzen ari zen txikia Élianerengana hurbildu eta idunekoari begira jarri da, bai eta edaten zuen bitartean bere perlazko idunekoa haztatzen zuen beste
|
emakumea
ere. Elkarren ondo ondoan daude.
|
|
|
ziurtzat jo duzu gizonezko bat naizela, baina oker zaude. Nahiz eta zehazki
|
emakumea
ere ez naizen.
|
|
2012
|
|
|
Orduan hasi ziren gizonezkoak bere buruari planteatzen hil ondoren bere ondasunekin zer gertatuko zen. Gizonak bere ondasunak bere familiari pasako badizkio, garantizatu behar du seme alabak bereak direla eta horretarako
|
emakumea
ere berea dela.
|
|
|
Ez, ezta
|
emakumea
ere, nahiz hire irribarreak hori iradoki.
|
|
2013
|
|
|
Hirugarren karpeta: txakurra kaka egiten, umeen barreak, txakurra kaka estaltzen, buztana ikaran, badoaz etxe barrurantz, atean lehengo emakumea ageri da irribarretsu, ezkerraldean txakur txabola bat, POPPY sarreratxoaren gainean, umeak eta txakurra barruan dira,
|
emakumea
ere badoa, baina laster erratza eta palarekin atera da, eta kaka batu du. Klik, azken karpeta:
|
|
2014
|
|
|
Bere lehenengo
|
emakumea
ere nik lortu behar izan nion.
|
|
2015
|
|
|
Harrezkero ez da sortu haren hankak dituen inor. Dantza egiteko prakak jantzi zituen lehenengo
|
emakumea
ere izan zen. Camaron kantuan izan dena, horixe izan zen Carmen Amaya dantzan.
|
|
|
Regina 16 urterekin iritsi zen San Agustinera, eta han lizentziatu zen, logopedian eta defektologian espezializatu, master bat egin zuen lehen hezkuntzan, eta doktoretza egin berri du psikopedagogian. . Eta beltza izateaz gain,
|
emakumea
ere banaiz. Nik ez dakit zenbat beltz diren bazterreko, edo zenbatek dituzten bazterreko jarrerak?
|
|
2016
|
|
|
Aktorea zara izatez, baina, aktorea izateaz gain,
|
emakumea
ere bazara. 12 urte eta gero, iaz amaitu zen emakumezkoen antzerki tailerra Azpeitian.
|
|
|
Konturatu nintzen kotxeak ni bezain gutxi erakartzen zuela
|
emakumea
ere; beraz, Monsieur Desseinek eroan gintuen aurrez aurre zeuden kotxe pare bateraino, eta esan, kotxeak goraipatzen zituenarekin batera, Lord A.k eta Lord B.k erosi zituztela grand tourrera joatearren, baina Parisetik baino harago iritsi ez, eta beraz berri berriak zeudela. Ondoegi zeuden, bai; beraz, hirugarren batera igo nintzen, atzealdean baitzegoen, eta berehala hasi nintzen prezioarekin tratua egiten.
|
|
|
Denbora pixka bat gehiago emateko eskatu nien lagunei, geroago irakurriko niela eta. Etxeko
|
emakumea
ere biziki interesaturik agertu zen, eta testu irakurketa entzuten utziko genion galdetu zuen. Inork ez zuen eragozpenik jarri; izan ere, iritzi inpartzial batek ez zigun kalterik egingo.
|
|
|
Izenik gabeko
|
emakumea
ere aspertzen hasi da, ez izenik ez izateaz, berak ez baitu gure amen omen eta atzera aurrera hauen berri; aspertzen ari da bidaiarekin: jan du mokadu bat, edan du trago bat, egin du lo kuluxka moduko bat, aldatu du bere eserlekuko jarrera bizpahiru aldiz...
|
|
|
Lur jota dago, bere emaztea maite duelako, baina baita beste
|
emakumea
ere.
|
|
2017
|
|
|
Gauza arriskutsuak dira hauek elkarrekiko, eta bai gizona eta
|
emakumea
ere berak bakarrik bi bian egoteko.
|
|
|
Eta hartara ezkero,
|
emakumea
ere eskuarki airatzen, kilikatzen eta gogoetan lurrera beha jartzen da. Zeren materia honetako pilotu on batek dioen bezala (Ovidio, Amores, I, 8 poema, 43 berts.):
|
|
|
Ez zegok dudarik:
|
emakumea
ere pertsona duk, gu bezalakoa... baita areagokoa ere! Hire moltsa ikusi orduko burua galtzen dik, gainera lotzen zaik, bere askatasunari uko egiten ziok, eta pozik halere, moltsaren dirdirarekin txoratua.
|
|
|
Zenduaren lagunak edo ahaide urrunagoak behar zuten foruzainaren banku berean eta hurrengoetan lekua hartu zutenek. Azken horietakoa, seguru aski, Anderren aldamenean suertatu zen
|
emakumea
ere. Alargunaren aldean, hiru lau urte gazteagoa, eta hari ez bezala, bizitasuna zeriona.
|
|
|
Sugea, berriz, dena bat izatearen esanahi aldiberean bikoitz horretako enigmaren sinbolo antzinakoa da: gizonaren sexua signifikatzen du, eta
|
emakumea
ere bai aldiberean. Oposizioaren eta debekuaren gaindipenera da deia, bi bien urtutasunera batura mistiko eta sensualean.
|
|
|
1937ko apirilaren 26ko eguerdiko bonbardaketan hil zen, 25 urte zituela. Bere alboan lo egin zuen etxeko
|
emakumea
ere hil egin zen, eta bere lehengusua larri zaurituta gelditu zen (Bidasoa, 2005: 349).
|
|
2018
|
|
|
Bertsolaria
|
emakumea
ere izan liteke.
|
|
|
Zartatze ideologiko horrek ateak zabaldu zizkion benetakotasun balorerik egozten ez zuten bestelako ezaugarriak ere bertsolariari atxikigarriak bilaka zitezen, eta, ondorioz, gaur egun bertsolariaren irudia ez da lehen bezain monolitikoa. Bertsolaria
|
emakumea
ere izan liteke. Bertsolaria hiritarra ere izan liteke.
|
|
|
Hortik segitzen da sexu harremanak bi egoeratan bakarrik gerta zitezkeela: edo gizonak eta emakumeak harreman sexualak izatea adosten bazuten (kontratu bat egiten bazuten), edo gizonak, amarruz, emakumeak baino botere handiagoa lortu eta hura bortxaz beretzen bazuen (nahiz eta
|
emakumea
ere gai izan horri erantzuteko eta gizona hiltzeko).
|
|
|
Baina hori baino lehen, Derikeko ospitalera goaz arratsaldean, han dauden yezidiei bisita egitera. Laukiak izan zituen
|
emakumea
ere han dago.
|
|
|
Oinekin itsas zorua zapaldu dugunetik errazagoa izan da dena. Txakurren
|
emakumea
ere zutik jarri dut, eta hasieran urduri mugitzen zen arren azkenerako sosegatu da apur bat, nire besaurreari azazkal eta guzti eusten zioten atzaparrak nasaitu ditu eta arnasa, neurri batean behintzat, baretu.
|
|
|
Premuaren jaiotza ospakizunetako hartan, ordea, bere aurre  tikoen zentauro, hidra eta basiliskoen pare jarri zuen deanak
|
emakumea
ere, ulertzen ez nuen arrazoiren batengatik nire koadroko emakume biluzia deabruaren irudikazio bete betea bihurturik.
|
|
|
Balkoira irten, eta zigarro bat piztu du. Aurreko etxeko
|
emakumea
ere leihoan erretzen ari da. Elur malutak bien artean.
|
|
2019
|
|
|
Paradoxaz, kristautasunak aldarrikatuko du, arloren batean, gizonaren eta emakumearen berdintasuna. Gorroto dio emakumearen haragiari, baina
|
emakumea
ere Jainkoaren kreatura da gizasemea den bezala, Erredentoreak salbatua, baldin eta uko egiten badio bere buruari haragi gisa: horra hor emakumea gizonen ondoan, zeruko bozkarioa agindu zaien arimen artean.
|
|
|
Saiatzen da lurraren, Amaren erreinua berrezartzen, Baschoffenek amestu bezala, berriz esentziala izan ahal izateko, inesentzialarekin aurrez aurre. Baina barrenean transzendentzia bat bizi zaion izatedun bat da
|
emakumea
ere, eta, beraz, konfinatuta dagoen eremu hori eraldatu beharra dauka ezinbestean, eremu horri baliorik emango badio: alderdi transzendente bat ematen dio.
|
|
|
Orduantxe bilakatzen zaio amodioa beharrezko. Bularra kendutakoan haurra nola ibiltzen den gurasoen begirada lasaigarriaren bila, bada, halaxe
|
emakumea
ere: beha duen maitalearen begien bitartez, berriz Orotan txertaturik sentitu beharra dauka, bere haragia hain modu mingarrian Orotatik bereizia izan ondoren.
|
|
|
Gizonak, berriz, berari atxikia daukan aldetik kontsideratzen du emakumea, bere immanentzian: horregatik egiten du hainbestetan inozoarena; kostatzen zaio imajinatzea
|
emakumea
ere beste bat dela, ihes egiten diona; jelosia krisi pasakorra izan ohi da gizonarengan, amodioa bera bezala: krisi bortitza izan liteke, eta hilgarria ere bai, baina, normalean, arrangurak ez du luzaroan hartzen gizona.
|
|
|
Orduan lurrak ez ziren, gens erromatarraren garaian ziren bezala, familiaren gauza: jaun feudalaren jabetza ziren, eta
|
emakumea
ere hari zegokion. Jaun feudalak aukeratzen zion senarra; emakumeak jaunari ematen zizkion haurrak, senarrari baino gehiago:
|
|
|
Izan ere, gizona ere haragi da emakumearentzat, eta emakumea ez da haragizko objektu hutsa; haragiak esanahi singularrak ditu bakoitzarentzat eta esperientzia bakoitzean. Hori bezain egia biribila da emakumea naturan sustraiturik dagoela, gizona bezala?; emakumea espeziearen mendekoagoa da gizona baino, eta nabariagoa du aberetasuna, baina bai emakumearengan eta bai gizonarengan existentziak bere egiten ditu zirkunstantziak;
|
emakumea
ere giza erreinuaren parte da. Aurrejuzgu hutsa da emakumea Naturarekin berdintzea.
|
|
|
Stendhali dagokionez, ikusia dugu emakumeak ia ez duela balio mitikorik harentzat: iruditzen zaio transzendentzia bat dela
|
emakumea
ere; humanista horrentzat, elkarrekiko harremanetan mamitzen dira libertateak; Bestea beste bat izatea nahikoa zaio Stendhali bizitzak, gatza eta piperra, izan dezan; ez du, izarren orekarik?
|
|
|
gizonek lantzen dituzte kodeak. Naturala da gizonek azpiko egoera batean jartzea emakumea; imajina genezake, ordea, haurrak edo azienda bezala onberatasunez tratatzea
|
emakumea
ere. Ez da hala gertatzen.
|
|
|
Emakumearen joputza amaigabea hautsi, eta emakumea beretzat eta beragatik bizitzen hasten denean, gizonak, orain arte abominablea izan den horrek? bide ematen dionean,
|
emakumea
ere izango da poeta! Emakumeak ezezaguna aurkituko du!
|
|
|
Baina gizonak ezin dio utzi gizon izateari. Horra hor gizona errudun, nahi gabe ere, eta berak egin ez duen falta batek zapaldurik; eta halaxe
|
emakumea
ere, biktima eta atso gaiztoa aldi berean, nahi gabe ere; gizona, batzuetan, sumindu eta krudeltasunez aritzen da, baina, orduan, bidegabekeriaren konplize bihurtzen da, eta zinez berea du falta; batzuetan, suntsi eta irents dezan uzten dio bere biktima aldarrikatzaileari: baina engainaturik sentitzen da orduan; askotan, erdibide bat onartzen du, aldi berean apalgarri eta deseroso gertatzen zaiona.
|
|
|
Borondate oneko gizona emakumea bera baino urratuago sentituko da egoera dela kausa: alde batetik, beti hobe da garaituen alde egitea; baina
|
emakumea
ere borondate onekoa eta bere kasa moldatzeko ezgai baldin bada, eta uko egiten baldin badio bere destinoaren zama guztia erabiltzeari gizona zapaltzeko, galdurik ibiliko da guztizko nahasmendu batean. Eguneroko bizimoduan, kasu askotan ez dago inolako konponbide gogobetegarririk aurkitzerik, halako kasuak gogobetegarriak ez diren baldintzek definitzen dituztenez gero:
|
|
|
Eguneroko bizimoduan, kasu askotan ez dago inolako konponbide gogobetegarririk aurkitzerik, halako kasuak gogobetegarriak ez diren baldintzek definitzen dituztenez gero: gizona biktima sentitzen da beharturik baldin badago materialki eta moralki mantentzera maite ez duen emakume bat; baina bitartekorik gabe abandonatzen badu bera ardatz erabatekotzat hartu duen emakumea, orduan
|
emakumea
ere antzeko bidegabekeria baten biktima da. Arazoa ez da maltzurkeria indibiduala, eta errua batak besteari leporatzen dionean hasten da fede txarra?, baizik ezein jokabide singularrek ezin alda dezakeen egoera bat.
|
|
|
–Emakumeak emakume izango dira beti?, esaten dute sinesgogorrek; eta beste igarle batzuek profetizatzen dute emakumeek, feminitateaz gabetuz gero, ez dutela gizon izatea lortuko, baizik munstro bilakatuko direla. Hori esatea oraingo emakumea naturak sortua dela onartzea da; berriro esan beharra dago, ordea, gizadian ez dagoela ezer ere naturalik, eta zibilizazioak sorturiko produktu bat dela
|
emakumea
ere, beste batzuk bezala; bestek jatorritik esku hartu du emakumearen destinoa moldatzen: esku hartze hori bestelakoa balitz, emaitza ere bestelakoa litzateke guztiz.
|
|
|
maitaleari ordaintzen dion, maitalea mendean duen emakume bat, esaterako, harrotu daiteke bere nagitasun miresgarriaz, eta pentsatu berak menderatzen duela gizasemea, nahiz eta hura aritu aktiboki; dagoeneko badira sexualki orekaturiko bikote asko, trukearen ideia darabiltenak garaipenaren eta porrotaren nozioen ordez. Egiaz, gizona haragizkoa da emakumea bezala, hau da, pasibotasun bat da, hormonen eta espeziearen jostailu bat, bere desiraren harrapakin artega bat; eta
|
emakumea
ere, gizona bezala, haragizko sukarrean onespena da, borondatezko ematea, jarduna; bakoitzak bere erara bizi du gorputz eginiko existentziaren anbiguotasun bitxia. Ustez elkarren kontra ari diren borroka horietan, nork bere kontra dihardu, ohaidearengan proiektatuz bere buruarengan arbuiatzen duena; bere kondizioaren anbiguotasuna bizi ordez, bakoitzak ahaleginak egiten ditu doilorkeria besteak paira dezan eta ohorea norberarentzat izan dadin.
|
|
|
Hala, beraz, gizonak, helduak zein gazteak, zuhaitzetan gora galtzen diren bitartean, Naiarak argiuneko etxola batera gidatu ditu beste hiru neskak, haur tropel batek inguratuta, arrotzei jakin minez begira, isil isilik batzuk, zalapartaka besteak. Izeiri belarrira berba egin dion
|
emakumea
ere batu zaie, Hodeiri begirik kendu gabe. Zamariak etxolatik kanpo lotu eta zorroak eta iskiluak etxolan uzteko eskatu diete.
|
|
|
–Azken gauzatxo bat jakinarazi nahi dizugu: bihar,
|
emakumea
ere aske irtengo da. Susmagarria izango bailitzateke zu kalera atera eta emakumea atxilopean gelditzea.
|
|
|
Joxe lagunaren onespenak poztuko luke, baldin eta, bristada modura, emakumearen irudi lauso bezain bortitza gogoratu izan ez balitzaio. Zeren eta, erasoak berez duen arriskuaz gain,
|
emakumea
ere tartean baita, lehendik ere iluna dena are eta gehiago goibelduz, haren inozoan gupidagarri?
|
|
|
Gainetik laburtuko dizut, detaile guztiak zehaztu gabe. Gizona pilotu militarra zen eta
|
emakumea
ere militarra zen, baina fisioterapeuta lanak egiten zituen armadan. Bera Emilio sarjentua zen eta emakumea Victoria deitzen zen.
|
|
2020
|
|
|
Harry Thuku lider antikolonialista babestu zuen, eta, kolono ingelesek atxilotu zutenean, Nyanjiruk hartu zuen bere herriaren gidaritza. Sarojini Naidu Indiako
|
emakumea
ere azalduko da —Gandhirekin batera aritu zen borrokan bere herrialdearen independentzia mugimenduan—.
|
|
|
Batean larrea, bestean harea, noizbait belar gizen eta perfumatua... Gorputzean makurtuta daukan
|
emakumea
ere aldatzen da. Mikel izterretatik ezagutzen dut.
|
|
|
Bandako lehenengo
|
emakumea
ere zeu izan zinen.
|
|
2021
|
|
|
Crocetta gure garbiketako emakumea zen. Egia esan, artean
|
emakumea
ere ez zen, hamalau urte baitzituen. Jostunak aurkitu zigun.
|
|
|
–Haurrak ez ziren batera jaio, baina alde txikia kentzen zioten batak besteari, eta hil zirenean, bosna urte zituzten. Benantzio eta
|
emakumea
ere adin berekoak ziren: biak ere berrogeita bost urterekin hil ziren.
|
|
|
Beauvoirren obra anbiguotasun eta tentsio horrek zeharkatzen du, beraz. Batetik,
|
emakumea
ere gizaki, norbanako eta hiritarra dela aldarrikatzeko saiakeran, neurri batean ontzat jo eta birsortu egin zituen transzendentzia, giza kondizioa, norbanakoa eta hiritarra ulertzeko erak. Giza kondizioa eta transzendentzia/ immanentzia ulertzeko eran, adibidez, transzendentzia (bere borondatearen arabera menderatutako espazio eta denboraren, beharraren, proiektuaren, ekintzaren eta arrazoimenar... Dualismo horren baitan, emakumeak lurrera eta ingurura begira egoteari utzi eta berak ere zeruari desafio egiteko apustua egin zuen, giza kondizioa, transzendentzia eta unibertsaltasuna lortzeko bidetzat hori joz.
|
|
|
32). Hala, gizon eta emakume klase politiko, sozial eta ekonomikoak desagertuta,
|
emakumea
ere subjektu indibiduala izango da. Beauvoirren ildo beretik, ezberdintasunean berdin edo identiko beharrean, berdintasunean nor izango dira.
|
|
|
Ezkontzan, sexuan, lanetan, amatasunean edo zahartzaroan, Bata transzendentziarantz mamitzen den subjektua da; Bestea, berriz, immanentzian giltzapetzen den objektua. Horren aurrean, feminismo ilustratu, sufragista eta sozialistari segida emanez,
|
emakumea
ere gizakia, norbanakoa, subjektua eta hiritarra zela aldarrikatu zuen. Zehazki, transzendentziarantz, helburu propioak finkatu eta era aktiboan ekin, asmatu eta sortuko duen norbanako aske, burujabe, oso, autonomo, aktibo eta erantzulea jotzen zuen xedetzat.
|
|
|
Horrez gain, eremu zibil zein politikoan ordezkaritza propioaren alde egin zuten, ordezkariak hautatzeko bozka eskubidea eta ordezkariak izateko aukera galdeginez. Beraz, familian, enpleguan, hezkuntzan edota eremu zibil eta politikoan
|
emakumea
ere norbanako burujabe, aske eta berdinak izan zedila aldarrikatu zuten.
|
|
|
Horren aurrean,
|
emakumea
ere subjektu edo norbanako autonomoa izateko apustua egiten du Beauvoirrek. Helburu propioak finkatu eta era aktiboan ekin, asmatu eta sortzeko aukera eskain dakiola aldarrikatzen du, bere izatearen egile aktiboa eta erantzulea izan dadila:
|
|
|
435). Azken batean,
|
emakumea
ere norbanako aske, burujabe, oso, autonomo, aktibo eta erantzulea izan dadila aldarrikatzen du.
|
|
|
Ezkontzan, sexuan, lanetan, amatasunean edo zahartzaroan, Bata transzendentziarantz mamitzen den subjektua da; Bestea, berriz, immanentzian giltzapetzen den objektua. Horren aurrean, feminismo ilustratu, sufragista eta sozialistari segida emanez,
|
emakumea
ere gizaki, norbanako, subjektu eta hiritar dela aldarrikatu zuen. Zehazki, transzendentziarantz, helburu propioak finkatu eta era aktiboan ekin, asmatu eta sortuko duen norbanako aske, burujabe, oso, autonomo, aktibo eta erantzulea jo zuen xedetzat.
|
|
|
Ikusi dugunez, gizonak gizadiaren irudia gainjarri izana zorrotz kritikatu zuen. Horren aurrean, printzipio ilustratuak bere egin, kontraesanak azalarazi eta beroriek emakumearengana ere hedatzeko apustua egin zuen,
|
emakumea
ere gizaki, norbanako eta hiritarra izan zedin: " Beauvoirrentzat, maskulinoa ‘gizaki’ generikoarekin solapatu da[...] Ondorioz, emakumeak ebatsi zaion partea aldarrikatu behar du, ‘gizaki’ generikoaz bere termino propioetan birjabetuz" (2009:
|
|
|
Ondorioz, Beauvoirren asmoa hauxe zen:
|
emakumea
ere helburu propioak finkatu eta era aktiboan ekin, asmatu eta sortuko duen norbanako aske, burujabe, oso, autonomo, aktibo eta erantzulea bihurtzea. Bide horretan, dependentzia, animaltasun, natura, partikulartasun, gorpuztasun, pasio, immanentzia eta lan erreproduktiboetatik askatu eta norbanako burujabe gisa askatasun, gizatasun, kultura, unibertsaltasun, gogo, ekite, transzendentzia, sorkuntza eta produkzioaren eremura salto egitea proposatu zuen.
|
|
|
Azaldu dugun bezala,
|
emakumea
ere norbanako aske, burujabe, oso, autonomo, aktibo eta erantzulea bilakatzea zen Beauvoirren xedea, hainbat ñabardura gehituta. Testuinguru eta autore berrien argitan, ordea, norbanako aske, burujabe, oso, autonomo, aktibo eta erantzulea bera jarri da auzitan.
|
|
|
1 Norbanako buru jabearen eskutik kontratu heterosexualak ezarritako sexualizazio eta subordinazioaren aurrean,
|
emakumea
ere gizaki, norbanako, subjektu eta hiritarra zela aldarrikatzeko saiakeran, beroriek ulertzeko era modernoa eta horri lotutako dualismoak hein batean birsortu egin zituen Beauvoirrek. Transzendentziaren eta immanentziaren arteko dualismoan norbanakoa eta burujabetza ulertzeko era, adibidez.
|
|
|
Irauntza eta subordinazioaren aurrean, Pardo Bazan, Pizan, Arenal, Pullain de la Barre eta beste hainbatek urratutako bidean sakonduz,
|
emakumea
ere gizaki, norbanako, subjektu eta herritar zela aldarrikatzen hasi ziren feminista ilustratuak. Bide horretan, Gougesek 1791n aurkeztutako Emakumearen eta Emakumezko Hiritarraren Eskubideen Adierazpena rekin batera (2015), mugarria izan zen Wollstonecraften 1792ko Emakumearen eskubideen bindikazioa lana (2016).
|
|
|
Bide horretan, Gougesek 1791n aurkeztutako Emakumearen eta Emakumezko Hiritarraren Eskubideen Adierazpena rekin batera (2015), mugarria izan zen Wollstonecraften 1792ko Emakumearen eskubideen bindikazioa lana (2016). Bertan, printzipio ilustratuak bere egin, birsignifikatu eta hedatuz,
|
emakumea
ere jopu eta animalien parekoa izatetik izaki razional eta finean gizaki gisa aitortzeko apustua egin zuen. Gizonaren nagusitasuna onartuta, menderakuntza natural hori artifizialki ez areagotzea zen bere xedea.
|
|
2022
|
|
|
Jada ez da neska. Jada ez da ezta
|
emakumea
ere, bere zentzurik aseptikoenean. Orain andrea da, kalean esan ohi dioten moduan, «señora bat», gerri bueltako gantz flotagailu eta guzti, eta hortaz, zaintzarako sistema sentsorial berezia eta txukunketarako gorputz adar espezializatuak garatu dituena, baina teknologiarako eta mekanikarako erabateko tuntuna, definizio zabalduenaren arabera.
|
|
|
Espainiako Estatuan eta nazioartean lan asko egin dugu, baina, orain, jende gazteagaz lan egiteko jomuga hartu dugu, uste dugulako hortik hasi behar dela sexu indarkeriaren eta prostituzioaren katea apurtzen. Horretaz gain, migratutako
|
emakumea
ere banaiz, Errumanian jaio bainintzen 1984an; horrek, garrantzia handia dauka nire testuinguruan. Horretaz gain, langile klasetik nator, klase kontzientzia nabarmena daukat eta agerian jartzen saiatzen naizen gauza bat da.
|
|
|
Emakume izatearen kontzientzia dut, eta emakume izateak ekartzen dituen egiturazko diferentzia eta zapalkuntzena. Ez naiz, ordea, bereziki teorikoa izan, ez hagitz talde
|
emakumea
ere. Gaztetan irakurtzen nituen Simone de Beauvoir eta gainontzekoak, anitz inspiratzen ninduten.
|
|
|
" Kaixo" eta pintadari begiratu zion. Ni isilik geratu nintzen eta
|
emakumea
ere autotik nola jaisten zen ikusi nuen. " Kaixo, esan nion, hemen duzue herri guztia zuei begira".
|
|
|
" Emakumeak emakume izango dira beti", esaten dute sinesgogorrek; eta beste igarle batzuek profetizatzen dute emakumeek, feminitateaz gabetuz gero, ez dutela gizon izatea lortuko, baizik munstro bilakatuko direla. Hori esatea oraingo emakumea naturak sortua dela onartzea da; berriro esan beharra dago, ordea, gizadian ez dagoela ezer ere naturalik, eta zibilizazioak sorturiko produktu bat dela
|
emakumea
ere, beste batzuk bezala; bestek jatorritik esku hartu du emakumearen destinoa moldatzen: esku hartze hori bestelakoa balitz, emaitza ere bestelakoa litzateke guztiz.
|
|
2023
|
|
|
Assata Shakur (Joanne Chesimard esklabo izenez) Ameriketako Estatu Batuetan umotutako arrazismo instituzionalizatu bortitzaren eta azpijoko polizial eta instituzionalaren biktimetako bat da, besteak beste, beltza izateagatik zapaldutakoa. Eta besteak beste diot, beltza izateaz gain,
|
emakumea
ere badelako, eta, gainera, pobrea, hau da, bi aldiz ez, ezpada hiru aldiz subalternoa, eta, beraz, are zokoratuagoa. Bizitza guztian zehar pertsona batek jasan ditzakeen biolentzia modu guztiak bizi izan ditu, oso gazterik gainera:
|
|
|
Beste oinaztarri batek jo zuen. Ohea argiztatu zuen argi xuriak, bai eta barrenean lo zetzan
|
emakumea
ere, betazalak itxirik eta begitartea bare, nora zihoan baleki bezala. Eta segidan durundatu zen trumoia, zintzurkari eta erraldoi, etxe barrenean berean lehertu izan bailitzan.
|