|
2002
|
|
|
Torrealdairen datuetara itzulita, argi dago euskal
|
emakume
idazleen kopurua inguruko literaturetakoa baino txikiagoa dela, gaztelaniazko literaturan idazleen% 14 baitzen emakumezko 1988an, eta frantsesezkoan% 18 baita egun. Horretaz gain, euskal emakume idazleen soslaiari begiratuz gero, honako ezaugarriok nabarmendu lirateke:
|
|
|
Torrealdairen datuetara itzulita, argi dago euskal emakume idazleen kopurua inguruko literaturetakoa baino txikiagoa dela, gaztelaniazko literaturan idazleen% 14 baitzen emakumezko 1988an, eta frantsesezkoan% 18 baita egun. Horretaz gain, euskal
|
emakume
idazleen soslaiari begiratuz gero, honako ezaugarriok nabarmendu lirateke:
|
|
|
• Orokorrean,
|
emakume
idazleak gizonezkoak baino gazteagoak dira (emakume idazleen% 58,8k 40 urte baino gutxiago ditu).
|
|
|
• Orokorrean, emakume idazleak gizonezkoak baino gazteagoak dira(
|
emakume
idazleen% 58,8k 40 urte baino gutxiago ditu).
|
|
|
Gizonezkoa da azterketaren gune eta zentroa eta horrek eragin zuzena du eskaini ohi diren emaitzetan. Whiteren ikerketaren ondorioei kasu eginez gero, 1980 bitarteko
|
emakume
idazleen ehunekoa, %2 ez, baizik% 32 litzateke; literatoena, berriz,% 3 ordez,% 27 Honetaz gain, bada beste datu aipagarri bat: gerra aurreko emakumezko idazle gehienek aldizkarietan argitaratzen bazuten eta ogibidez andereño ziren obra bakarreko egileak baziren, gerra ostean aldatu egiten dela emakumezkoen idazle soslaia eta hainbat ogibidetako egileez osatua dela.
|
|
|
Eleberriari dagokionez, I. Borda (2), Y. Arrieta, A. Urretabizkaia, L. Oñederra eta I. Rozas ditugu artean eleberriak kaleratu dituztenak; guztira, 5
|
emakume
idazle. Esan beharrik ez dago, kopuruok urruti daudela Alicia Redondo Goicoecheak 1998an kaleratutako emaitzetatik.
|
|
|
X. Etxaniz (1996), E. Martin (1998), M. Lopez (2000) 33 Aipatzekoak dira, halaber, Nevadako Unibertsitateak Renon duen egoitzan irakurri diren bi tesiak: bata euskal
|
emakume
idazleei buruzkoa (White, L.: 1996), euskal polizi eleberriari buruzkoa bestea
|
|
|
Horiekin guztiekin batera, aipagarriak dira, euskal
|
emakume
idazleen lanak aztergai dituzten argitalpenak. Hasi Kultura Sailak argitara ematen duen Bidegileak sailean kaleratu diren Euskal emakume idazleak() (M. Atxaga, Eusko Jaurlaritza, 1997) eta Emakumea Euskal Antzerkian (H.
|
|
|
Horiekin guztiekin batera, aipagarriak dira, euskal emakume idazleen lanak aztergai dituzten argitalpenak. Hasi Kultura Sailak argitara ematen duen Bidegileak sailean kaleratu diren Euskal
|
emakume
idazleak() (M. Atxaga, Eusko Jaurlaritza, 1997) eta Emakumea Euskal Antzerkian (H. Cano, Eusko Jaurlaritza, 1997) liburuxkekin, eta M. J. Olaziregik 1998ko Angel Apraiz bekari esker idatzitako Intimismoaz haraindi.
|
|
|
Deigarria da hainbat emakumezko idazlek parte hartu zuela argitalpen horietako batzuetan, hala nola Euskal Esnalea eta Euskalerriaren alde aldizkarietan. M. Atxagak Euskal Emakume Idazleak() (Eusko Jaurlaritza, Gasteiz, 1997) lanean egiaztatu duen bezala,
|
emakume
idazleen zerrendan zeuden, besteak beste, Rosario Artola, Katalina Elizegi, Sorne Unzueta, Tene Muxika, Julia Gabilondo, Maria Pilar Lekuona eta Julene Azpeitia.
|
|
|
1 Euskal
|
emakume
idazleen lanei dagokienez, hogeigarren mendearen lehenengo berrogei urteak benetan emankorrak izan ziren. Nazionalismoaren deiari erantzunez, emakumezkoek euskararen defentsan eta hedapenean protagonismo itzela izan zuten.
|
|
|
Nuñez Beteluk tesiaren ondorioetan dioskun modura, erlijioak eta nazionalismoak zehaztu zuten euskal
|
emakume
idazleon lanen ildoa. Euskararen aldeko defentsa erlijioaren defentsaren barnean kokatzen da eta Ama Birjina bihurtzen dute euskaldun ama zintzoentzako eredu.
|
|
2019
|
|
|
emakume fatalak, biktimak edo haien amak agertuko dira gehienbat, baina oso gutxitan bilakatuko dira emakumeak eleberrietako benetako protagonistak. Bestalde, Gema Lasartek bere tesian gaiari
|
emakume
idazleen ekarpenari buruz ziharduela honakoa esan zuen:
|
|
|
" Beraz, datu soziologikoetan, genero indarkeriaren inguruan hain diskurtso hedatua badago ere (kontzeptuetan, legeetan, datuetan), euskal literaturan
|
emakume
idazleek erreparo handiz hartzen dute gaia. Balirudike komunikabideek mediatizatzen duten gai honen eta euskal literaturan emakumeek itxuratzen duten genero indarkeriaren artean oraindik alde handia dagoela" (2011: 141).
|
|
|
" Bere ondorioetan, Cillerok polizia eleberrien sorrera eleberri errealistarik ezaren ondorio bezala ikusten du; bestela esanda, gerra ondoren (1940) idazleek bizi zuten egoera politikoaren aurrean, errealitate gordina errepresentatzeko modu bat. Beste ondorioetako bat, gure tesiaren gaiaren inguruan bilbatzen dena, genero honetan
|
emakume
idazleen eskasia eta pertsonaia femenino edota emakume detektibeen hutsunea da. Garate eta Gereño aipatzen ditu genero honen oinarrian.
|
|
|
Arantxa Urretabizkaiaren Zergatik panpox? eleberria (1979) izango da ordura arte aldizkarietan narrazio laburrak edo haur literatura idaztera bideraturiko
|
emakume
idazleen hastapena. Laurogeitan argitaraturiko emakume idazleen lanak Laura Mintegi idazlearen Bai, baina ez (1986) eta Urretabizkaiaren Saturno (1987) izan ziren, baina, harrera kritiko zorrotza izan zuten.
|
|
|
eleberria (1979) izango da ordura arte aldizkarietan narrazio laburrak edo haur literatura idaztera bideraturiko emakume idazleen hastapena. Laurogeitan argitaraturiko
|
emakume
idazleen lanak Laura Mintegi idazlearen Bai, baina ez (1986) eta Urretabizkaiaren Saturno (1987) izan ziren, baina, harrera kritiko zorrotza izan zuten. Geroxeago, emakume protagonistak ETAren militantzian kokaturik aurkeztu zituzten bai Mintegik eta bai Urretabizkaiak, militantzia armatuak emakume eta ama gisa zekartzan arazoak aintzat harturik.
|