|
2009
|
|
|
Zureetan, geroko
|
egunak
ikusten ditut nik. Zuk nireetan aurrekoak.
|
|
|
Horregatik, Pete Aguereberryk pozik ekin zion bideari laguntzat nor eta Shorty Harris zuela, Heriotza Ibarraren historiari lotutako pertsonaia berritsu eta harroxka, baina, zalantzarik gabe, hango bideak ederki ezagutzen zituena. 1905eko ekainaren azken
|
egunak
ziren, eta Shortyk lehenbailehen heldu nahi zuen Ballaratera, hango ostatuetan uztailaren 4a ospatzera. Aguereberry beste asmo batekin zihoan.
|
|
|
Egoera hau ametsezkoa da munduan inor gutxik hitz egiten duen hizkuntza bateko hiztunentzat. Mintzaira egunen batean desager daitekeelako ideia, izaki bizi baten gisa geratzen zaizkion
|
egunak
gutxi direlako ustea, ez da, esaterako, ingelesez arituko bagina bezain pentsaezina. Kultura txikien geroko existentzia ez da inoiz gauza segurua.
|
|
|
Ez dugu uste hori denik kasua. Hain zuzen, liburuan pixka bat aurrerago eginez, Laxaltek azalduko digu nola aitari, Dominiqueri, Nevadako Sierran igaro zituen lehen
|
egunak
zinez gogorrak egin zitzaizkion, hango orografiak, arras idorra berau. Euskal Herrikoarekin batere zerikusirik ez zuelako; nola, agertokiaren zailtasunak zirela medio, artzainik trebatuenak ere ezgai ikusten zuen bere burua.
|
|
2010
|
|
|
Joxe Azurmendik, Zeruko Argiaren paperezko izaretan idazten zuenetik, luze eta sakon idatzi du, eta oraingo Azken
|
egunak
Gandiagarekin ez da salbuespena: ez dakit zenbat egile desberdin aipatzen dituen orri bakoitzean, eta denak Gandiagaren inguruan:
|
|
|
Joxe Azurmendiren Azken
|
egunak
Gandiagarekin lan mardula hartuko dut orain aintzat. Liburuaren kanpoko azalean agertu ez arren, tituluak badu bigarren zati bat:
|
|
|
Beraz, apurka apurka joango zara orrialdeetan zehar, adi eta jakituz, lerrokada txiki batek zer pentsa asko emango baitizu, eta hurrengoak, eta hurrengoak. Azken
|
egunak
Gandiagarekin astiro irakurtzekoa da, ez da arina. Ez da liburu erraza.
|
|
|
Bere laburtasunean (91 orri besterik ez ditu), handia iruditu zait Esnaolaren estreinako lana. Lan honetan ezin hobeto uztartuta azaltzen dira giroa (udako azken
|
egunak
, galerna gertu dela) eta pertsonaien arteko gorabeherak (berrogei urteren bueltan dabilen emakumea; adin txikiko neskatila batekin dabilen haren senarra; neskatilaren aita, bikotea uda igarotzen ari den hoteleko zuzendaria; neskatila bera). Galernak, Esnaolak liburu hasieran aipatzen duen bezala, udaren amaiera iragarri ohi du pertsonaiak dauden kostaldeko herrian, S.S. delakoan.
|
|
|
New Yorken pasatuko nituen azken
|
egunak
ziren, eta zerbait desberdina egiteko proposatu nion Marcusi; ordura arte, museoetako tour errituzkoa alde batera utzita, bere hiria erakusten saiatu zitzaidan, 80ko hamarkadako musika oroitzapenez beteriko Sagar Handi bat. CBGBa zegoen kalexka, Ramones en Queens, Tom Verlaineren etxea, Suzanne Vegak lehenengo emanaldia eskaini zuen kafetegia, Hugo Largo taldearen probasaioen lokala??, eta, egia ... Baina gutizia bat nuen.
|
|
|
Liburu bi utzi zizkigun, lerrootan azaldu duguna, eta Larraundiko sendia nobela, 1968an argitaratu zena. Txori zaletasuna txikitatik zetorkion, eta 36ko gerlan preso emandako urte mingotsen ostetik etxera itzuli zenean, etzuen geiago izkillurik gura izan, ez txoririk ez gizonak iltzeko, txoriak goresten eta gizonak maitatzen bizi
|
egunak
eman baizik?.
|
|
2011
|
|
|
Sintomatikoa da. Lengo
|
egunak
gogoan oroitzapen liburua idazten hasi zenean (1974an), aurreneko atalean bertan aitatu zuen garraio kontua. Hau dio 60ko hamarkadako Eibarko saio bati buruz:
|
|
|
Dagoeneko Kepak aipatutako Mentura dugun artean (2001) aparta nabarmendu nahiko nuke neuk ere eta, batez ere, Stendhali egiten zitzaion gorazarrea, Lertxundiren poetika ulertzeko erreferentzia ezinbestekoa. Baina bere eleberriak ere aipa genitzake, Argizariaren
|
egunak
(1998) nobela, kasu, Carla (1989) eleberriaren ostean gailenduz joan zen metaliteraturarekiko zaletasunaren adibide esanguratsuena. Eta metaliteraturaz ari garenez, esan dezagun errealitatearen eta fikzioaren arteko loturak/ mugak izan direla betidanik Lertxundiren sorkuntza literarioaren akuilu.
|
|
|
Lasterketa ikustera pilatzen zen jendetza arrisku bizia zen gidarientzat eta pertsonentzat beraientzat. Gainera, aurreko
|
egunak
beroak eta lehorrak izan ziren Frantzian eta egun haietako beroaren eraginez, errepideak hautsez bete ziren.
|
|
|
Eskola amaitu eta egun osoa izaten genuen guretzat; egun osoa diot
|
egunak
orduan amaigabeak zirelako, eta goiza unibertso bat zen egunaren beraren barruan, eta arratsaldea beste horrenbeste, iluntzeraino luzatzen zela (gaua ez, gaua beste leku bat zen, non mamu, lupu eta gantzeroekin beldurtzen gintuzten). Gure urteroko aberria zen udaldia, non arratsalde eguzkitsuetan grabitatearen indarra senti genezakeen.
|
|
|
Etxetxo bat dago bertan, zaharkitua. Toki hori sarritan izan dut lagunekin biltzeko txoko; idazteko aterpe; neure buruarekin bakarka egoteko kaiola; zenbait hitzordutarako uharte; baita Eako poesia
|
egunak
prestatzeko biltoki ere (esan barik doa Asunek jardunaldi horietan duen funtsezko partea, poemaren sorreran zeharka duenarekin batera). Horregatik da baratzea elementu errepikakorra Bitsa eskuetan liburuan, txerazko adiera guztiengatik.
|
|
2012
|
|
|
Ondotxo nekien ordurako zer balio duten zurrumurruek; ama hil berria nuen, neka neka eginda nengoen, eta lagun batek edo bestek osatzear zegoen gobernuan parte hartzeko prest egon nintekeen galdetu zidan arren, banekien Lehendakariari zegokiola hurrengo lau urteetarako nolako taldea nahi zuen erabakitzea. Beraz, azterketak zuzendu, behin behineko notak jarri, azterketak berrikusteko
|
egunak
zein izango ziren ikasleei jakinarazi, eta Eskoziara joan ginen oporretan bi alabak eta iloba hartuta
|
|
2013
|
|
|
Baina gogoz kontrako egoeran epe hori luze luzea gerta daiteke: monotonian murgilduta dauden
|
egunak
astiro astiro pasatzen dira, eta gaua iristea da desira bakarra, atsedena hartzeko eta egunen batean gauzak aldatuko direla amesteko.
|
|
|
Lanean, eta urrun zeuden senide eta lagunei beregogoetak idatziz,
|
egunak
pasatzen joan ziren poliki poliki. Uda heldu zen azkenik, 1956ko abuztua, eta baita nire amari egindako promesa betetzeko unea ere.
|
|
2015
|
|
|
«WaltDisneyk egina, zer izanen da oraino hori?»... Horrelako
|
egunak
frangotan gertatzen zaizkit: goizean argituaitzin mendi kasko batean nintzen, kasik bakarrik, nireerleekin, egunari begira, eta berriz eguzkia sartu zenekoDonibane Lohizuneko zineman nintzen burgesia tartean, ez zen burgesia bakarrik, baina ere?, erleez, eta film bikain bat ikusi nuen.
|
|
2016
|
|
|
Bai, eta ni saiatzen nintzen nire papera jokatzen. Behin, aitak liburu denda baten eskaparatearen aurrean aurkitu ninduen, kasualitatez(
|
egunak
ematen nituen aita ikusi gabe, tabernatik ia ia irteten ez zelako). Seme ikasia liburuen aurrean!
|
|
2017
|
|
|
Haren higidura neurtzen Vicentek utzi zizkigun bi maketa ederretan. Datuak, orduak,
|
egunak
eta minutuak apuntatzen koaderno batean. Gure auzokoen galderei erantzuten; izan ere, harrituta zeuden, eguzki orduetan etxeko atarian hain kontu handiz jartzen genituen maketa arraro haiek zirela eta.
|
|
|
Han zituen bi lagun hil direla gogoratuz, bukaera hau eman zion bertsoari: «Zeperiño ta Potxolorekin/ alkartzen bazera baldin/ lengo
|
egunak
gogoratuaz/ alkarte eder bat egin».
|
|
|
Ander Lipusek zuzendu eta Markina Xemeingo Abarka antzerki talde ez profesionala jokatzen ari den Besaulkiak antzezlanerako idatzitako poema da «Besaulkiak». Idatzi, jokatu, berridatzi eta berriz jokatu genuen, ekainaren 10eko estreinaldi
|
egunak
13 bertsioan pausatzera derrigortu gintuen arte. Bertsio horretan, poema kanpo utzi genuen.
|
|
2018
|
|
|
Hamar urte igaro direla pentsatzean, ematen du agudo joan dela denbora; baina luzeak izan dira
|
egunak
, ilunak urtemugak, zu gabe. 2008ko apirilaren 30ean utzi gintuzun.
|
|
|
J.M. Coetzee: Jesusen haurtzaroa eta Jesusen eskola
|
egunak
, Meettok, 2013, 2017
|
|
|
Nolanahi den, hertsiki fikziozkoak izango liratekeen bere zenbait lanetan ere hausnarketa filosofikoak funtsezkoak dira, hainbeste ezen, maiz, istorioa bera baino garrantzitsuagoak diren. Jesusen haurtzaroa eta Jesusen eskola
|
egunak
nobelek osatzen duten bilogian, adibidez (biak Aritz Gorrotxategik euskaratuak Meettok etxean), David izeneko ume baten ibilerak kontatzen zaizkigu, haren okerbideak mundu aski enigmatiko batean zehar. Poetika errealista tradizionaletik aparte samar eta egiantzekotasunaren betekizunari lotsagabe, aski bitxi eta bakana den kontakizuna ondu du, irakurlearengan txundidura (are egonezina) eragiten duena.
|
|
|
Metroko pertsonaia gehienok bakarrik geunden, elkarrekin bakarrik. Londres bezalako hiri handi batean bakartasuna izkina eta begirada gehienetan aurkitzen da, eta nire Londreseko
|
egunak
eta gauak lagunez inguratuta pasa arren, bakartasun hori susmatzeko gai nintzen. «Bidaiariari» olerkia igande batean etxetik South Bank era nindoala idatzi nuen.
|