|
2008
|
|
|
miliunka baitzituen Frantziak presunerak bere soldadoetarik Alemanian,
|
egunak
ziren orduan presuner haientzat pilota partidak eta kermeza moduko antzerki batzu egiteko, hango gure gazte dohakabeeri, koliak, deitzen ziren laguntzatto batzu igortzeko.
|
|
|
Ax 45: Eztut bekhaturik egin nahi, zeren benturaz hetan nengoela, neure azken
|
egunak
atrapa nintzake. Eztut ebatsi nahi, zeren benturaz iustiziak atzeman nintzake, urkha edo azota.
|
|
|
Hasiera hartan, aurreko orrialdea zuen bakarrik idatzita, eta egunean eguneko datu, teknikoen? ondoan, esaera zabal xamarren bat eman ohi zuen, eta merkatu eta adorazione
|
egunak
ez ziren falta. Euskalkien gainetik jauzi egin nahia ageri da bertan, egunen izenak hainbat moldetan ematen baitzituen.
|
|
|
Liburu gisara datorren arren, bere urterokotasuna hain zintzo gorde duen honek leku egin bat irabazita du jada euskarazko kulturaren munduan. 1984an jaioa, gaur
|
egunak
arte iraun du:
|
|
|
Gorago esan duguna errepikatu nahi nuke berriz: Baroja ez zen euskararen etsaia, bai ordea nazionalismoarena, eta nazionalismorik gabe euskarak
|
egunak
kontatuak izaki (edo hori zen behintzat euskaltzale askoren kezka). Batak, Barojak, gauzak zeuden moduan egotearekin nahikoa zuen; nazionalistentzat, berriz, euskara, proiektu nazionalaren muina?
|
|
2009
|
|
|
– . Atari gisa?, inManuel Uztapide, Lengo
|
egunak
gogoan, vol.1, arg. Auspoa, 1974.
|
|
2013
|
|
|
Lau hilabethe, luze da eta ezta luze. Sofritzeko gau eta egun sofritu dituztenak, hor harat joan gizon gaizoek, eta hemen heien eskasaren jasaiteko,
|
egunak
, asteak, hilabetheak ikharan bizitzeko, herioak ereman ditzan zoin beren etchetan hain behar semeak, aneiak, senharrak, bi, hiru, lau haurren aitak, luze da: lau hilabethe!
|
|
|
891 Jean Elizalde, «Oraiko
|
egunak
!», Eskualduna, 1916ko uztailaren 21a.
|
|
|
Beste batean Jean Saint Pierre mintzatu zen Euskal Herriko lagunez. Acheriberro izeneko bat eta haren lagunak permisionez joanak ziren Euskal Herrira, eta haiek gabe pausa
|
egunak
tristeak zirela idatzi zuen, haiek «andre madalen» eta «uso xuria» kantatzen zituztela gogora ekarriz. Euskal Herriko lagunen presentziaren faltak ere erakusten zuen herrimina.
|
|
|
Eta nik aldiz nere azken
|
egunak
hemen. Martchoaren hogoieko etchean!
|
|
|
Delako emazte hark senarrari idatzi omen zion desertoreak besta egiten ari zirela mugako herrietan, eta nahiago zuela berak bere senarra holakatu baino, permisione
|
egunak
han pasa zitzan pausaleku batean. Blaise Adémak antzeko aipamen bat egin zuen, azpimarratu zuenean ama batek nahiago zuela jakin semea hila zela desertore izan zela baino.
|
|
|
Eguberri
|
egunak
are garrantzi handiagoa zuen. Euskaldunak Eguberriko kantuen emateko elkarretaratzen zirela idatzi zuen Saint Pierrek.
|
|
|
Guduaren lehen
|
egunak
izan ziren gaichotenak guretzat. Gure lehen lerroak herraustu zituzten, eta hiriari buruz jautsi ginen, lau bortz kilometrez.
|
|
|
Gerlako leku esanguratsuenetik hasiko gara. Soldaduek orenak eta orenak,
|
egunak
eta egunak iragaten zituzten lurrean egin zuloetan, lubakietan, etsaiarekin parez pare, tiroen edo obusen mehatxuaren azpian. Eskualduna n idatzi zuten berriketarien lekukotasunen arabera, eta baita haien erregimentuen ibilbideen arabera ere, argi da berriketari horiek zenbait denbora lubakietan pasatzen zutela eta hurbiletik ezagutu zutela zer ziren.
|
|
|
Gerlako leku esanguratsuenetik hasiko gara. Soldaduek orenak eta orenak, egunak eta
|
egunak
iragaten zituzten lurrean egin zuloetan, lubakietan, etsaiarekin parez pare, tiroen edo obusen mehatxuaren azpian. Eskualduna n idatzi zuten berriketarien lekukotasunen arabera, eta baita haien erregimentuen ibilbideen arabera ere, argi da berriketari horiek zenbait denbora lubakietan pasatzen zutela eta hurbiletik ezagutu zutela zer ziren.
|
|
|
Jean Etxeparek ere lubakietako
|
egunak
kontatu zituen zenbait artikulutan. Lubakien antolaketari buruzko xehetasun haiek guztiak eman zituen aste hartan, artikulu haren beste atal batean hiltzeko arriskua zenbatekoa zen zehaztu zuen.
|
|
|
Lubakien antolaketari buruzko xehetasun haiek guztiak eman zituen aste hartan, artikulu haren beste atal batean hiltzeko arriskua zenbatekoa zen zehaztu zuen. Lubakietako
|
egunak
lasaiak baldin baziren, lehen lerroetan zauritu eta hil guti izaten zutela jakinarazi zuen: astean bizpahiru zauritu eta hamabost egunean behin hil bat.
|
|
|
Saint Pierrek aipatu izan zuen garai lasaietan lurpeko lan anitz egin zutela eta tokiak ongi ezarri zituztela. Gisa hartan, pausa
|
egunak
goxoki iragaten omen zituzten dantzan eta pilotan.
|
|
|
Ene iduriko, bazen zinkurina gehiago Aisne-ko eskualde hartan, hain luzaz tokiaren gainean egoiteak mintzen baititu azkenean gogoak, eta zainak hiltzen. Hemen aldiz, harritzeko da zoin laster
|
egunak
eguna iresten duen.1222
|
|
|
Iragan urthean, hemen aiphatuko ez dugun Frantziako eskualde batean, gibel, aitzindari begi chorrotch batek holachet jaiki zituen 5.930 soldado, beren sailean etzirenak. Bertzalde 3.513 aurkitu, zibil batzuek edo behar orduan emazteek egin zitzazketen lan batzuetan beren
|
egunak
eramanki. Horra 10.000 gizon han berean, zuzen kontra gerla tokitik bazter zaudenak.
|
|
|
Ikustekoak dira hemengo otomobil handien lerroak, ehunka baitabiltza, bat bertzearen ondotik, herrautsaren barnean, gizonak daramaztela Verdun era, edo Verdun etik pausura. Ez da dudarik guk ere
|
egunak
laburtuak ditugula, eta sartu dugula laster karrosa handi hoien barnean.1295
|
|
|
Gosea, aroa, euria, hotza, lohia, arratoiak, gogortasuna, hilketak, sufrimendua, zorriak, kemena, andazainak, fronteko
|
egunak
, elkartasuna, laguntasuna, talde giroa, lubakietako baldintzak
|
|
2014
|
|
|
egin> genuen, > eztabaidatu> egin> genuen.> Esan> zidan> ahotsa> jaitsi> eta> nire> belarrian> utziz: >. Beldurra> ematen> dit> zu> eus > karaz> hasiko> zaren>
|
egunak
–(?). > Pentsarazi> egin> zidan??.
|
|
|
baten maneran sentitze ko izan behar duzu, eta era berean, euskaldunaren begirada izateko euskararen uretan sartu. Eako herrian bisitan, Arestiren azken
|
egunak
gordetzen dituen kostaldeko hegi krista lezkoan, duela ez asko, portu zaharreko hondartzara gerturatu ginen. neska mutil koskorrak begira begira geratu zitzaizkigun, paisaia eder hura gure presentziarekin mugiarazi bagenu bezala. Marea behera zegoen eta horrelakoetan Ean ezin da txaluparik atera kaitik, itxaron behar dute gordean marea igo arte, ura da goenean ez beste nabiga dezaketelako batelek. idazleon ibilbi
|
|
2016
|
|
|
Huna zer paper behar duzun fornitu, nahi baduzu diru laguntza hori ardietsi. Lehenik, zure laneko nausiari galde zozu iragan urteko irabazi guzien ageria, bere sinadura eta tanponarekin(...) Ageri hortan ezar ditzala ere, zure laneko
|
egunak
eta orenak(...) Eta ere, ean diruz bestalde, laguntza edo abantailik ukan duzun harenganik. Bigarrenekorik, geldi denbora pagatuak, zonbat izan dituzun eta noiz, ageria behar dugu(...) Ageri hori eman dautzu geldi denbora pagatuen moltseroak.
|
|
|
Yamattit Chinto, Piarres Etcheverry, J. Hiriart. Orai beretik eta batere dudarik gabe erraten ahal dugu, izkirioz hasteko Bordachuri nagusi zaiola Etchauni, hori dio berriz ere M.B.k. Artikulua bukatzen da ikusgarrien
|
egunak
emanez.
|
|
2017
|
|
|
Hizkuntzei buruzko diskurtso orokor berritu baten beharrarekin batera, prest da Euskaltzaindia lankidetzan aritzeko euskararen ikuspena lagunduko duten jarduera guztietan, hala nola: besta
|
egunak
, kolokioak, jardunaldiak, erakusketak, funts prestaketak, liburuak, artxiboak, eta beste.
|
|
2019
|
|
|
Horrez gain, Euskararen herria ehuntzen unitate didaktikoa eta Euskaltzaindia:
|
egunak
eta lanak dokumentala ere ekoitzi eta plazaratu berri ditu Euskaltzaindiak.
|
|
2020
|
|
|
Gehiegi nuke gaur araino toki hartako lehen
|
egunak
idatzi behar banitu. Hitz batez erraiteko:
|
|
2021
|
|
|
Jainkoa leku guztietan, eta nonahi dago, horregatik ere Zeruetan zaudena esaten diogu (Ubillos); Festa hau bera zen, orduan ere! Haatik egungo
|
egunak
ordukoak ez bezalako begitarte du[...] (Larzabal); Albiste gutxi izaten zuten Zabaletakoek. Horratik ere, noiz edo noiz etorri ohi zen eskutitz bate do beste (Agirre); Ni lotsarik gabe Zu ofenditzen:
|
|
|
Errota); Lagun bezala ona bazen, etsai bezela beldur izatekoa zenuten; gainerontzean, mesede egiteko eta laguntzeko beti prest zegoen (Etxaniz); Ez, ez daukat kexatzerik, gainerantzean aski ona atera zait orain arte (P. Lizarralde); Gainerantzean,
|
egunak
ez zuen deus interesgarririk ekarri (Jon Muñoz).
|
|
|
Antonimia harremana ere indartsua da dvandva elkartuak eratzeko: atze aurreak, estutze lasatzeak, galde erantzunak, gau
|
egunak
, goi beheak, goiz arratsak, hezur mamiak, zeru lurrak... Egia da, bestalde, antonimia harremanean ere badagoela esanahi kidetasuna, esan baitaiteke arlo bereko bi muturrak direla elkartzen ditugunak.
|
|
|
Beste batzuetan, ordea, erresunptiboak beste forma bat ere izan dezake. Helduko da eguna, zeinetan esango jatan, abiatu, ta presta nadilla ondo ilteko; Jinen dira
|
egunak
, [Ø herriari gosea igorriko baitiot] (Añibarro). Pentsa dezakegu badela bigarrenean ere erresunptiboari dagokion sintagma bat, aldi honetan agerikoa ez bada ere.
|
|
|
Aurten oporrik gabe? Beno, joango gara, dirurik badut eta opor
|
egunak
lortzen baditut.
|
|
|
Atzo dioenak ‘hizketan ari den eguna’ du erreferentzia, eta haren aurreko eguna seinalatzen du; bezperan dioenak, berriz, aldez aurretik ‘aipatutako egun bat’ du erreferentzia, eta haren aurreko eguna seinalatzen. Hala, Atzo zinean izan nintzen perpauseko atzo adberbioari esaldia esandako
|
egunak
ematen dio balioa; eta Handizki ospatzen dugu urtero San Sebastian eguna; bezperan hasten dira ospakizunak esaldiko bezperan sintagmari San Sebastian egunak ematen dio erreferentzia.
|
|
|
Atzo dioenak ‘hizketan ari den eguna’ du erreferentzia, eta haren aurreko eguna seinalatzen du; bezperan dioenak, berriz, aldez aurretik ‘aipatutako egun bat’ du erreferentzia, eta haren aurreko eguna seinalatzen. Hala, Atzo zinean izan nintzen perpauseko atzo adberbioari esaldia esandako egunak ematen dio balioa; eta Handizki ospatzen dugu urtero San Sebastian eguna; bezperan hasten dira ospakizunak esaldiko bezperan sintagmari San Sebastian
|
egunak
ematen dio erreferentzia.
|
|
|
Erlatiboa da horrela eraturiko perpausa, jakina, oporretan ibili naizen egunetan perpausa bezala, baina bada aldea bien artean: izen ardatza agerian du azken honek(
|
egunak
), eta, hain zuzen ere, izenak ematen dio perpausari denbora balioa —§ 35.2.3g atalean aztertu dira izen sintagmaren gainean eraikitako postposizio sintagma hauek— Oporretan ibili naizenean perpausa, berriz, ageriko izen ardatzik ez duena da, honen lekuan izen zehatz bat ez, baizik eta ‘denbora’ nozioa duena: oporretan ibili naizen [‘denbora’] n (§ 31.4.3.13) 1 Horrelako perpausetan —ageriko izen ardatzik ez dutenetan— zuzenean eransten zaio inesiboko postposizioa erlatiboaren n morfemari, denbora adierazteko espezializatu eta ‘finko’ bilakatu den nean forma eratuz.
|
|
|
(J. A. Mujika); Jakintsu ala ezjakin eta ergel izan, hausnartzen ari izan nintzen hobea zer ote den (Elizen arteko Biblia); Itxura ona edo itxura txarra, ea bietatik zer dakarren
|
egunak
(P. Zabala).
|
|
|
Horrela, ekarri bezalako aditz baten kasuan, ondoko lau adizkera hauek elkarren parekoak edo izan daitezke erabileran: Biharko
|
egunak
berri hobeak ekarriko balitu/ ekartzen balitu/ ekar balitza/ balekartza. Eta euskalkietan agertzen diren mugak bazterrean uzten badira (argi da, adibidez, euskalki batzuetan ekarri aditzaren jokabide sintetikoa ez dela erabiltzen, alegialdian bereziki, edo, beste euskalki batzuetan,* ezan laguntzailea ezin jokaraz daitekeela baldintzazko perpausetan), ez dirudi lau aukera horietako bihi batez aurreko adibidean gaizki erabilia dela esan daitekeela.
|
|
|
28.4.9f Zenbaitetan, juntagaiak errepikatuz, enfasia edo ugaritasuna adierazi nahi izaten da: Pesimistak direnetatik asko eta asko mihiz bakarrik azaltzen dira pesimistak (Villasante); Patxik bethe bethe zeukan kolkoa eta jan eta jan zebilen (Oskillaso); Egunak eta
|
egunak
igaro zituen erotzeko zorian (Altzaga).
|
|
|
25.3.3d Predikatu batzuek perpaus osagarriko aditz izena ablatiboan izatea eskatzen dute (gelditu, gibelatu...): Hara joatetik gibelatu ditut; Deusek ez du gibelatu etsaia haren azken
|
egunak
nahigabeaz eta kriestasunez pozoindatzetik (Hiriart Urruti); Ez omen zen irri egitetik gelditu hogei ta lau orenez (Trounday). Gisa berean, etorri k ablatibozko postposizioaz jantziriko aditz izena har dezake:
|
|
|
Izenaren eskuinean ageri da: Ulerzaila onari hitz gutxi (RS); Hain denbora gutian (Beriain); Zeinek iragaiten ote ditu gau
|
egunak
geldiago eta malenkonia gutirekinago? (Axular); Sineste gutxiko gizona (Lardizabal); Gauza gutxi behar zuen, beraz, atzera egiteko (Etxaniz); Aste gutxi barru (Mitxelena).
|
|
|
Ene ahalak eskasten dira: eta ene
|
egunak
, nola gutiak baitira, erdietsi hurran dira: hargatik erranen diot (J.
|
|
|
Alde batetik, euskalki guztiek erabiltzen dute, eta bestetik, hizkera gehienek beste molderik baldin badute ere, adizki hau dute maizen erabiltzen: Datorren urtean,
|
egunak
luzeen direnean etorriko gara (Iñurrieta); Bihar, Marsellako bideari emanen diogu (Aintziart); Baina urde horiek bizirik segituko dute, gizonek beso artean estutu eta musukatu egingo dituzte (Sastre). Geroago ikusiko dugu molde hau ziurtasun eza adierazteko ere erabiltzen dutela Hegoaldeko hiztunek (ikus § 26.6.3.2a):
|
|
|
San Bernardoren amak[...] bere haurrak[...] Jesus gure jaunari ofrezitzen zizkion, eta orduan danik haiek maite zituen errespetuarekin, gauza sakratua[...] bezala (Pouvreau); Gazte danik hasi zen Pierre Lhande literaturari ohartzen (Lafitte); Orok ikasi behar beren ofizioa, eta ttipi danik (J. B. Etxepare); Nahiz eta legeetarik urrundu zareten eta ez dituzuen begiratu zuen arbasoen
|
egunak
danik (Duvoisin); Jaunaren izena lauda bedi orain danik betiere artio (Artxu).
|
|
|
Garmendia); Ordu arte, zerbait ikusirik bazuen Frantsesek[...] baina zer ziren[...] horko itsuskerien ondoan? (Narbaitz); Gain haietan
|
egunak
luze eta bortitz dituk gero... Zerbait dakiena mintzo zaik (Larzabal); Ipar Ameriketako zinemaz zerbait dakitenek...
|
|
|
– Aditz partizipioa A, aditz partizipioa B,+ P. Nagusia: Goizean joan, arratsaldean joan, lanean aurkituko duzu; Goiz izan, berandu izan, nik lanean jarraituko dut; Egunak etorri,
|
egunak
joan, ez da bere onera etortzen Pantxika; Ibili eta ibili, ez zuen herririk ikusten.
|
|
2023
|
|
|
Anaiaren heriotzak etsipen han dia ekarri zion. Ez zuen aukerarik izan anaiaren azken
|
egunak
harekin igaro tzeko, ez eta haren hil mezara eta otoitzetara joateko. Azken olerkietan bere mina azaldu zuen, eta bere dolua luzea izan zen.
|
|
|
Luisa Savoiakoa erregearen semeak, printzeak, lagundu zituen Gaztelako bidean. Ondoko
|
egunak
besta egunak izan ziren. Urraska Paris aldera abiatu ziren eta bide osoan Frantzis ko I.ak opariz estali zuen arreba, egindako diplomazia lana es ker tzeko.
|
|
|
Luisa Savoiakoa erregearen semeak, printzeak, lagundu zituen Gaztelako bidean. Ondoko egunak besta
|
egunak
izan ziren. Urraska Paris aldera abiatu ziren eta bide osoan Frantzis ko I.ak opariz estali zuen arreba, egindako diplomazia lana es ker tzeko.
|
|
|
Poitou aldera joana zen anaiarengana hurbiltzeko, baina bere osasunak ere okerrera egin zuen, eta Tussongo monasterioan gelditu behar izan zuen, estutasunaz beterik iragan zituen
|
egunak
. Egun horietan gaitzaldi moral batek hunkiturik ez zen anaiaren ondora heldu, eta bitartean erregea zendu zen.
|
|
|
Antolamendua irekia dagoela ere azaltzen diegu, eta Jolasteka herriaren beharrei egokituko dela. Haiekin batera zehaztuko ditugu Jolasteka egiteko
|
egunak
, ordutegia eta maiztasuna.
|