|
2000
|
|
|
Esate baterako, bere ikasketa guztiak hizkuntza gutxiagotuan burutu dituzten ikasleak unibertsitatera iristen direnean eta han ezin dutenean beraien hizkuntzan estudiatzen segitu (demagun legediak eskubide hori errekonozitzen duela), orduan ikasle horiek umiliaturik sentitzeko arrazoi sendoak dituzte. Eta ez soilik ikasleek; gutxiengo kulturaleko kideak direnak ere umiliaturik senti daitezke, nahiz eta unibertsitatean ez egon eta inoiz
|
egon
ez izan, lehen aipaturiko izaera kutsagarriari esker. Estatuak ezin du kasu horietan neutraltasunez jokatu.
|
|
2001
|
|
|
merkurio pozoinketa (Conseil Cri de la sante et des services sociaux de la Baie James, 1998). 70eko hamarkadan ordura arte inoiz
|
egon
ez ziren arazo neurologiko larriak hasi ziren agertzen James badiako cree en artean. Kalteak burmuinean, giltzurdinetan eta transmisio genetikoan agertzen ziren gehienbat.
|
|
2002
|
|
|
Nafarroan, gainera, bada bestelako arrazoi bat unibertsitatearen ateak euskarari ixteko: unibertsitateko ikasketak euskaraz ezin badaitezke egin, haurrak euskaraz eskolaratzeko joerak ahul daitezke, hizkuntzaren araberako mozketarik
|
egon
ez dadin hezkuntza maila batetik bestera igarotzeko unean.
|
|
|
Ez da oso zabala, mila irakasle inguru, baina esperientziaduna eta ondo formatua da; jakintza alor anitzeko eta unibertsitate irakaskuntza maila guztietako irakasleak dauzkagu (lehenengo zikloetatik doktoregoraino). Irakasleriaren banaketa aztertu gabe badago ere, dauzkagun datuen arabera giza eta gizarte zientzietan hobeto gaude osasun zientzietan eta zientzietan baino, nahiz azken hauetan oso txarto
|
egon
ez. Problema da irakasleria euskalduna gain zamaturik eta sakabanaturik dagoela, baina horiek ez dira arazo konponezinak.
|
|
|
Nolanahi ere, sasoi batean Goirienak, orduko UPV EHUko errektoreak," zenbait asignatura jakinetarako ez dugu aurkitzen kualifikazio handikoa izateaz batera euskara menperatuko duen irakaslerik" zioen bezala, Manu Montero egungo errektoreak beste horrenbeste diotzu hainbeste urteren bueltan. Eta ezin da bestela izan, euskaraz arituko diren irakasleak prestatzeko ganorazko plangintzarik inon
|
egon
ez denean. Ereiten ez denean nekez biltzen da uzta oparoa, eta ikuspegi horretatik Paleolitotik irten eta Neolitora igaro ezinik gabiltza.
|
|
2003
|
|
|
Baina aitortu behar da produkzioaren maila altu horrek errealitate gordinagoak ezkuta ditzakeela. Aipatu dugu bat eta da edizio agente txiki asko
|
egon
ez balira, modu nabarmenean jaitsi zitekeela edizioa. Edizioa sostengatzen duten handiek frenatu izana bada esanguratsua.
|
|
2004
|
|
|
Hortxe dago, nire ustetan, afera honen gakoa. Zinemaren historia Euskal Herriko historiatik horren urruti
|
egon
ez badago ere, ezin izan da orain arte gure kulturatik —hau da, gure hizkuntzaz, estetikaz zein berezko gaiez— munduko gainerako kulturekin harremanetan jarriko lukeen euskal ikusleriarik burutu. Honetan ere, bada, herrikolonizatuak gara ezinbestean... baina Olasagastik dioenez:
|
|
|
2. " Euskaraz bizi" proiektua ren epe luzeko eragina neurtzeko 35 urte arteko segimendua egin proiektuan egon diren eta
|
egon
ez direnDereduko bi multzo aztertuz: euskararen inguruko jarrera ohartun eta oharkabeak, euskara lantzeko saiorik egin ote duten eskola utziz geroztik, etxean zein hizkuntza erabiltzen duten, euskaltzale edo erdaltzale ote diren beren eguneroko hautuetan (egunkaria, irratia, telebista, internet, lagunartea...).
|
|
2005
|
|
|
XX. mendearen hasiera (gerra aurreko garaia); 1980ko hamarkada (edo diktadura osteko garaia) eta XX eta XXI. mendeen arteko trantsizioa (edo gaur egungo garaia). Garai hauetako hasierei buruz hitz egiten denean, emakume idazleen tradizioaren hasierari buruz hitz egiten da, aurretik ezer
|
egon
ez balitz bezala, Bizenta Mogeli buruz, Sorne Unzuetari buruz, Amaia Lasari buruz... Horrela txatal guztiak batu eta soinekoa erakusten jarraituko dugu hemen.
|
|
2006
|
|
|
2002an bertan arreta desbideratzeko operazioak antolatu ziren, akordiotara iritsi behar zuten batzorde" misto" fantasmak sortuz. Akordiorik
|
egon
ez zenez —eta batzordeko ordezkari katalan jasankorren alde asko esaten du horrek—, PP, Salomon erregea bailitzan, aldeetako baten alde jarri zen. Suposa zitekeen bezalaxe, betiereko Espainiaren alde, jakina.
|
|
2007
|
|
|
Promesa zirenak, zertan geratuko dira orain? Barcina egon ala
|
egon
ez, Iruñeko euskaldunek dute euskarazko egunerokoa ala. Ez nuen ondo ulertu isilpean gordetako atzerapen hori.
|
|
|
Hasierako 29 kideei bakarrik beste 8 batu zitzaizkien, eta denok dakigu askoz ere idazle eta itzultzaile gehiago direla oso kritikoak Euskadi Sariekin. Atxikimendu gehiago
|
egon
ez bazen, ez zen izan idazleak kokildu zirelako, baizik eta manifestua bera eta berau bideratzeko prozesu osoa zakarra, sektarioa eta gutarrismoak jota izan zirelako. Bestalde, manifestuaren sinatzaileen oso oso ingurukoa saritua izateak, eta sariari uko ez egiteak ere, ez dio lagundu ekimenari.
|
|
2009
|
|
|
Odoluste hori nola gelditu ez da ikusten. Zertan
|
egon
ez da etorkizunari begira zer gertatzen den ikusi eta ondorioak ateratzeko.
|
|
2010
|
|
|
Enjoy Poverty (Goza ezazu pobrezia) neoizko kartel handia kokatu zuen herri horien inguruan, eta haien miserien argazkiak ateratzen irakasten hasi zitzaien, gero saldu ahal izateko. Pelikularen bertsio luzea oraindik leku askotan ikusgai
|
egon
ez den arren, ezin ukatu motzak bizarrak zutik jartzen zituela. Ume indargeen angelurik garratzenak zein ziren bilatzera bultzatzen zituen Martensek kongoarrak, argazkirik" onenak" lortzeko.
|
|
2011
|
|
|
Aranberriren lanek ezaugarri nagusi hori baitute, hots, esanahi handiko mugimendu sinpleek osatzen dituztela. Alde batetik, ekologista, politikoa eta batez ere popularra izan zen borroka baten oroitzapena gogora ekarri zuen Itziarkoak, eta, bestetik, Lemoizen sekula
|
egon
ez zen argi hori sortu. Aldi berean, Guggenheima bere garaian Lemoiz bezala kanpoko inposizio erradiaktibotzat joko zuen, eta, ondorioz, gizarteak" inbasio" bakoitzaren aurrean izandako jarreraren gaineko galderak planteatu.
|
|
|
Zu zeu Arantzazuko biltzarrean ez zinen izan. Baduzu pena biltzar historiko hartan
|
egon
ez izanagatik?
|
|
2013
|
|
|
Beraz, hona lehen konstatazioa: aukera dagoenean, hizkuntza gutxituko komunitateak beren hizkuntzazko komunikabideak izaten saiatzen dira, horien eta hizkuntzen joan etorrien arteko loturari buruzko teoria landuegirik
|
egon
ez arren.
|
|
|
Aldekoak, kontrakoak, erdibidekoak eta kolore guztietako iritziak. Sarri ideologiak bideratu du iritzia, datuei jaramon gutxi eginez, datu kontrastagarrien eza
|
egon
ez denean. Urtarril bukaera otsail hasiera honetan Ekai Center ikerketagunea Euskal Yari buruzko artikulu serie bat argitaratzen ari da (http://ekaigroup.blogspot.com.es), Eusko Jaurlaritzak berak argitaratutako azterlanetan oinarritzen delarik.
|
|
2014
|
|
|
Anaitasuna errebista hau lehen mementotik Lapurdiko aditz klasikoaren alde agertu zen (derautzut, derautazu...); baina ingurua aditz aberats honen abantailak ikusteko prest
|
egon
ez, eta, aldiz, haren zahar kutsua(?) dela kausa, behar baino gehiago gaitzesteko gertu zegoela ikustean, konponbide bezala, Lapurtar modernoaren alde abiatu zen (dautzut, dautazu...), nafar, gipuzkoar eta bizkaitar gehienen antz haundia duena (Kintana 1971).
|
|
|
" Ez daukagu erakusketak egiteko aurrekonturik" bota zion bere lana, hain zuzen ere, erakusketak programatzea den eragile batek. Bere soldata ordaintzeko aurrekonturik
|
egon
ez zitekeenik ez zuen, ordea, inondik ere auzitan jartzen. " Inor egotekotan, nor zegoen han soberan, bera ala ni?", galdetu zidan adiskide bere urguiluan zaurituak.
|
|
2016
|
|
|
Eta zer da ezkutuko curriculum delako hori? Ba, ikasleek bereganatzen dituzten jakintzak, nahiz eta horiek curriculum ofizialean jasota
|
egon
ez. Jakintza horiek ‘irakatsi’ daitezke berariaz edo ez.
|
|
|
Horretarako aitzakia nagusia, noski, krisia izan zen. Horrekin ez da esan nahi krisi ekonomikoa
|
egon
ez zenik: jakina da 2011 eta 2012 artean EAEk krisiaren kolpea sumatu eta murrizketa anitz egin behar izan zituela.
|
|
2021
|
|
|
Kopuru absolututan izandako jaitsiera dela-eta, ez du merezi atalez ataleko zifrak konparatzen hastea, horien banaketan eta ehunekoetan aldaketa nabarmenik
|
egon
ez bada ere.
|
|
|
Horien esperientziak azterIndibidualizazioa eta zentzu kolektiboa elkarrezinak direla uste duten zenbait planteamenduren aurka, ikusi dugu bi dimentsio horiek uztartuta agertzen direla euskal gazteen praktika ekintzaile berritzaileetan tu ondoren, defendatzen dugu politika indibidualizatua eta bizi proiektu pertsonalak besteengana bideraturik egon daitezkeela; are gehiago, berdinen arteko lankidetza eta laguntza behar dutela gauzatu ahal izateko. Halaz ere, nabarmendu behar da gaur egungo kulturan orientazio kolektiborik
|
egon
ez dagoela per se. Aitzitik, aztertzen ari garen gazteen kasuan gertatzen den bezala, eskatzen du inplikatutako gazteak beren partaidetza praktiketan lankidetza sareak eta loturak eraikitzeko beharrezko baliabide kognitiboen eta harreman baliabideen jabe izatea.
|
|
|
Haatik, elkarrizketen bitartez luzetarako perspektiban berreraikitzen saiatu garen ikaskuntza prozesuek agerian uzten dute arlo politiko ideologikoan edo politiko alderdikoian familia transmisio espliziturik
|
egon
ez izana ez dela oztopo izan familiek belaunez belaun beste osagai batzuk helaraz ditzaten, besteak beste, konpromiso komunitarioarekin bateragarriak diren balio humanista edo erlijioso jakin batzuk, eta bizitza kolektiboarekin lotutako kezka etikoak eta solidarioak. Familiak ez ezik, beste agentzia sozializatzaile batzuek ere garrantzi handia izan dute dinamika horietan, sarritan familiaren eragina indartzeko hautatu den eskolak, adibidez.
|