|
2000
|
|
|
b) Erantzungailuan gaur ez zegoen amorantearen mezurik, baina horrek ez du ziurtatzen
|
egon
ez direnik, ezta egongo ez direnik ere.
|
|
|
Eta amak eta biok esku hutsik irten behar izan genuen, orduan ere diruarekin ordaindu ezinik. Guztiarekin, hori baino penagarriagoa egiten zait ama hau bezalako hoteletan egundo
|
egon
ez izana eta, seguruenik, egoteko aukerarik ez izatea (agian urteren batean, batek daki, elkarrekin joan gaitezke oporretan, zeren aitarekin...). Bai, sekula bururatu ez zaidan arren, ideia polita litzateke ama eta biok oporretan elkarrekin joatea:
|
|
|
Gainerakoak aurrena isilean geratu diren arren, berehala ahots handian mintzatzen hasi dira: orain ulertzen dela Luis atzoko epaiketan
|
egon
ez izana, norbaitek Visitor Center en neska arrotz batekin ikusi zuela, eta hau eta beste.
|
|
2001
|
|
|
Aita Zabalak  bazuen segur aski egiteko presakakoagorik eta aurrean bidaltzen du aski itxuratxarki erantzun batean Ulibarri eta Ulibarriren asmo hori; ez zuen ikusten zer arraiotarako behar zuen Bizkaiko foruak euskaraz jarria egon. Nik dakidanez gainera ez dago oraindik ere, eta ez da sekulan egon7 Gure lege zaharretan zaharrena eta begikoena, beraz, euskaraz sekula
|
egon
ez baldin bada, horrek zerbait adierazten du, alegia ez dela euskara izan, lehen adierazi dudan bezala, euskaldunen adierazpide eta mintzabide osoa, beti beste hizkuntzaren baten premian egon dela bere aldamenean.
|
|
|
" Itzuli det, dio hemengo zerrendan ageri den Gregorio Arruek? gure Probinziako euskerara, albait nekazari jendeak erraz adi lezakean erarik onenean, nere erritar maite euskaldun uts edo gaztelaniarik eztakitenak, Bizkaian ainbeste on egin duen liburu au gabe luzaroago
|
egon
ez ditezen".
|
|
|
Larramendik pizten du hemen behin ere itzalia
|
egon
ez zen hauspeko sua eta lehen liburuan, De la antigüedad y universalidad del Bascuence en España, de sus perfecciones y ventajas sobre otras muchas lenguas, demostración previa al Arte, que se darà ¡ à ¡ luz desta lengua, 1728: Artea, El impossible vencido deritzana, hurrengo urtean agertuko zen.
|
|
2003
|
|
|
Nere erritar maiteak: badakigu jatorriz geradena Españar uts utsak, anziñakoen eta are lenbizikoen etorkiak eta ondokoak; beragatik nasterik gabeko garbienak, piñenak, leialenak eta leñargi edo nobleenak, esbesteko nagusiren uztarripetan bein ere
|
egon
ez geradenak. Ez eta egon nai ere.
|
|
2005
|
|
|
Barre egin genuen hirurok; modu polita izan zen hizketan hasteko, nahiz eta Idoiarekin joanez gero isilik geratzeko arriskurik
|
egon
ez, isiltasunaren izozmendi bat urtzeko ere gauza zen eta hura. Adelak egongelara eraman gintuen.
|
|
2006
|
|
|
Iruditzen zaidak ate horretatik sar daitekeen edozein bezero izan litekeela nire lanaren lekuko. Nahiz dendan inor
|
egon
ez, aldian aldian burua paperetik jaso eta atzera begiratzen diat, inor begira ote dudan ikusteko, eta horrek sorgortuta eta sosegurik gabe uzten nauenez, ezin izaten diat idatzi. Horregatik ixten diat atea bezerorik ez dabilen orduetan, eta gora igotzen nauk.
|
|
2007
|
|
|
Egoerak ez zion bakerik ematen. Txitxarren kantuak beste gau epel lasai baten albiste ekarriko zukeen, baldin eta, ezinegonaren salagarri, gainerako etxeetan ere korraleko argiak oraindik piztuta
|
egon
ez balira.
|
|
2008
|
|
|
Zurrumurru moduan jakin nuen Mifuk gela propioa zuela. Behin baino
|
egon
ez banintzen ere, oso ondo gogoratzen ditut han aurkitutako unibertsoaren piezatxoak: Zeramika kurtso batean berak egindako teontzi bat, hormetan orratzekin iltzatutako irudiak, leihoaren ondoan zituen landareak eta metalezko altzariaren gainean zegoen koltxoia.
|
|
|
Aldi bat. Hemen
|
egon
ez nintzena eta egongo ez naizena ez dira aldi bat edo bi aldi; denbora dira eta denbora da, denbora besterik ez, baina hau ez da denbora, hau aldi bat da. Ederki:
|
|
|
Eskuinera jo, eta, handik berrogeita hamar metrora, Itsasok gomendatu zidan ziber kafea zegoen. Handik bidali nuen zutabea eta egun haietan ateratako argazkiak gorde nituen ziber espazioan, memoria txartelak mukuru
|
egon
ez zitezen. Zerbitzariak jatorrak ziren eta behin baino gehiagotan saiatu ziren gurekin hitz egiten, nongoak ote ginen jakite aldera.
|
|
2009
|
|
|
Aurrera jarraitu baino lehen, zehatz mugatu genituzke saiakera honetan erabiliko ditugun kategoria analitikoetako batzuk, gaizki ulerturik
|
egon
ez dadin. Etniaz eta etnizitate faktoreez ari garenean, ezaugarri soziokultural jakin batzuk dituen gizatalde bateko kide izatearen kontzientzia ulertuko dugu.
|
|
|
Hala, Mikel Laboaren diskoko partituran, ritardandoak (musika joaldia geldotuz joan behar dela adierazten duen musika adierazpeneko oharra) rit laburduraz adierazten dugu, eta Egañaren partituran, berriz, azken noten gainean dagoen ikurraren bidez markatzen ditugu. Nahasketarik
|
egon
ez dadin, Egañaren partiturako bereizketei konpas deituko diegu. Berez ez dira konpasak, baina antzeko zeregina betetzen dute:
|
|
|
Hain zuzen, neoliberalismoaren asmoak eta helburuak; hau da, ahozko komunitate solidarioak desegitea eta ezabatzea. Habermasek, ikuspegi horretatik, Derrida, besteak beste, filosofo atzerakoien artean kokatzen zuenean arrazoia zuen, emandako arrazoiekin ni ados
|
egon
ez arren. Zer ikusten zuen Habermasek?
|
|
2010
|
|
|
Ziur nago ez dakidala zer den zuk hor sentitzen duzuna, beraz, ezin dut inbidia errealik sentitu. Sara Xian ezagutzen baldin badut, gerta daiteke une hartan han
|
egon
ez izanaren penak harrapatzea...
|
|
|
Hori frogatu nahi izan dizut elkarrekin gaudenetik, Anizeto. Lastima nire gurasoak hemen
|
egon
ez izana momentu honetaz gozatzeko; ziur nago dauden lekuan, hala ere, badela gaur festa eta poza.
|
|
|
ez zen Bedaiopen Nicolasen zain egongo, bera joango zen Madrila bila, ezer esan gabe, jakina. Eta Mariorekikoan dena kontatuko ziola erabaki zuen, hasieratik bien arteko engainurik
|
egon
ez zedin. Gainera, Madrila nola joan zitekeen ere Mariok berak esango zion, informazio bulegoan bertan izango zuelako.
|
|
|
Horren gainean ezin dugu inolako duda mudarik izan. Horretan ezin da
|
egon
ez Gobernurik eta ez oposiziorik. Giza banakoen eskubideak urratzen dituztenak gaitzesterakoan, nik ez dut inoiz izan, eta ez izango, inongo desadostasunik edozein alderdi edo ordezkari politikorekin; gaitzespen hori datorrenetik datorrela ere.
|
|
2011
|
|
|
Egotea edo ihes egitea gauza bera da,
|
egon
ez zaudenean edo ihesari saiheska zatozenean.
|
|
|
Dena dela, ez zakiat zer egin eta nola jokatu. Batzuetan neure burua soldaduen esku uztea pentsatzen diat, argi uztea ez naizela erruduna eta ezkutuan zertan
|
egon
ez daukadala. Baina gero pentsatzen diat soldaduek ondo asko dakitela gauza nola izan den, eta ene berbak eta ene arrazoiak alferrikakoak izango direla.
|
|
|
Aitortzen dut, bai, ni pesimista izan naizela oso gaztetatik. Halakoa naiz nire bizitzan bizitu ditudan pasarte batzuetan nik nahi nukeen mailan
|
egon
ez nintzelako. Tipo zuzena izan nahi nuen, eta ez nintzen hain tipo zuzena izan beti.
|
|
|
Bizipozaren estrukturak higatu dituen dinamika historikoak, baina, eman digu errezetarik zauriak miazkatzeko: kontsumo hazkorra dugu konpentsazio mekanismo arrunt, ongizate subjektiboa dendetan salgai sekula
|
egon
ez bada ere. Are, dendetako salgaiok erosteko diru asko irabazi behar, eta horrek denbora eta energia kendu ohi digu salgai ez daudenak, garrantzitsuenak?
|
|
2012
|
|
|
...ukondotik heldu dit haren eta nire artean sekula
|
egon
ez den adeitasun antzeztu batez, eta Jainkoaren borondatea aipatu dit leun leun, nire samina arindu nahi zuen, badakit, baina ez dit batere onik egin, horixe egia, lanak izan ditut nire hira kontrolatzen, zerraldo neukan mundu honetan gehien maitatu izan dudan pertsona, eta apaizak zer esango ukondotik heldu didanean, eta Jainkoaren borondatea izan omen dela hala gertatzea, baina Jainkoaren boron...
|
|
2018
|
|
|
Nor zen, ordea, etxearen bazter guztiak hain ondo ezagutzen zituena? Julius Probo izan zitekeen..., baldin Julius Probo aspaldi hilda
|
egon
ez balitz. Arrotzak, bada, zer zuen ikustekoa etxearekin, zer nirekin?
|
|
|
Benetan esaten diat, Tomas, ez zakiat biotako zein egon den okerrago. Hil izan bahintz, ziur
|
egon
ez hintzatekeela bakarrik joango...
|
|
|
Horregatik ia erotzeko zorian egon nauk. Benetan esaten diat, Tomas, hil izan bahintz, ziur
|
egon
ez hintzatekeela bakarrik joango...
|
|
|
Kontua da txurrutero samarra zen erretzuar batek behin Larrañetako azokara joan nahi izan zuela, baina etxekoek dirurik ematen ez... Gizon hark, teilatutik oso ongi
|
egon
ez, antza, eta hurrengo azoka egun batez, dirurik ematen ez ziotela ikusirik, etxean une hartan zeuden guztiak garbitu zituen, hau da, ama, arreba eta iloba bat. Hilketaren ostean gizonak mendira jo zuen, ihesi, eta ziotenez, sasian ibili zen harik eta zakur batzuek Lezepiako borda batean aurkitu zuten arte, goseak eta hotzak hilik.
|
|
2019
|
|
|
Lale gainerakoekin batera igo zen trenera. Bere bagoian beste inor sartzeko lekurik
|
egon
ez zenean, Lalek ikusi zuen nola Eslovakiako armadako soldaduek, bera babestu zuketenek, ateak morroiloz ixten zituzten.
|
|
|
Zer axola zaio berari ondoan duen munstroa, neska errespetuz tratatzeko gai den edo ez? Egia esan, Baretski leku hartatik bizirik ez irtetea espero du, beste emakume batekin berriz
|
egon
ez dadin.
|
|
|
Beraz, Salinatarren sinbolo heraldikoan itxuraldaketa lexiko literario bat gertatu da, guk bere hartan utzi nahiago izan duguna. Espainieraz, jakina den bezala, El Gatopardo izena ipini zitzaion, idazkera moldatuta [jatorrizko tt gazteleraz t bihurtu izanaz ari da Biguri], gazteleraz horrelako izenik duen animaliarik
|
egon
ez arren. Beste hizkuntza gehienetan, aldiz," leopardo" hitza erabiliz itzuli izan da, baina gure edizio honetan, ahaztu gabe gure artean" Gattopardo" hitzak dituen oihartzun literario zinematografikoak, inolako itzulpenik ez egitea erabaki dugu, hitzaren konnotazio horiek ez galtzeko".
|
|
|
Nire gustuak eta sena, logika pitin batekin zipriztinduak, izan ditut itsu gidari mosaikoa diseinatzeko orduan, eta prosaren belazeetan atzera aurrera ibili arren, Literatura Unibertsaleko bilduman zentratu naiz bereziki. Ez, ordea,
|
egon
ez dagoelako iniziatiba pribatu inportanterik, baizik eta eiziek gidatzen duen proiektuak helburu duelako jada klasikoak diren obra erreferentzialen itzulpenak argitara  tzea. Nolanahi ere, ez ditut argitaletxeetako programazioak eta emaitzak baztertu.
|
|
2020
|
|
|
Egunsentira arte eta betazalak erre arteko onik gabe egin nuen lana. Bukatutakoan, ez nuen lotara joan nahi izan testuan zehar orrazketa hutsal batzuk egin arte kontraesanik
|
egon
ez zedin bi pasarte berrituen eta gainerako guztiaren artean.
|
|
|
Ikuskizun bat eman baino bizpahiru egun lehenago bi soldadu bidaltzen genituen ikuskizuna eman behar genuen herrira eta inguruko auzoetara bertan paskinak jar zitzaten, emanaldiaren tokia eta orduarekin, eliz atarian, udaletxeko bando panelean, herriko denda eta taberna ia beti bakarretan, horma ikusgarrietan eta herri sarrerako errepidean zeuden arboletan. Debekatua genuen herri sarrerako bidertzetan egon ohi ziren harrizko gurutzeetan paskinak jartzea, baina debekatuta
|
egon
ez balitz ere ez zi  tzaigun bururatuko horrelakorik, bestela inor ez zitzaigun  eta emanaldira etorriko.
|
|
|
Erraiak astintzen dizkioten barruko har itsusi eta deseroso horiek guztiak biziago sentitzen ditu patioan sartu zenez geroztik, baina egonezina lehenagotik hasi zen sentitzen, bere herriko paisaia sumatu zuen momentuan bertan, inguruko mendiak, lursailak, etxeak, Fraga de Mera, Lagoa da SaÃnza eta beste toki ezagunak ikustean. Oraintxe bertan akabatu luke, sententzia ozen esan ondoren, kristo guztiak entzun dezan eta dudarik
|
egon
ez dadin: bere borondatez eta gogotsu atxikitzea Fronte Popularreko altxamendu militarrari.
|
|
|
Baina Ana libre da. Halaxe hazi eta hezi nuen, libre izan zedin, gizon baten mende
|
egon
ez zedin. Eta libre denez, bere hautua egin zuen.
|
|
|
Berak ere bai. Eta, gurutzean iltzatuta
|
egon
ez balitz, Kristok ere egingo zukeen, beldurrak airean egin ere. Halakoxea zen, mundu txiki ilun eta heriotzazko hartan, pareten artean libre eta ahaltsu bizi zen beldurra.
|
|
|
Halaxe dabiltza denak. Denak eskuinak dira estatu berri horretan eta hala izango dira gero ere, hor ezin baitira
|
egon
ez eskuz ez bihotzez ezkerrak direnak. Ez, bera ez da hain desberdina soldadu txano puntaduneko eta begirada mesfidatiko gizon uniformatu haien aldean, zeren Guardia Zibikoko patriota haiek bezala berak ere sinisten baitu âsinisten baitzuenâ gauzak diferente eta hobeak izango ziren Mundu Berri batean.
|
|
|
Bera Galwayn zegoen eta ni hemen eta hori guztia. Imajinatzen dut errudun sentitzen naizela harekin gehiago
|
egon
ez izanaz.
|
|
|
Marianne astebururako bakarrik joan da etxera, baina Joanna orduan libratzen da lanetik. Telefonotik, Joannak maiz deskribatzen dio bere bulegoa, han lan egiten duten era bateko eta besteko pertsonaiak, haien artean sortzen diren komeriak, eta ematen du Marianne inoiz
|
egon
ez den herrialde bateko biztanlea dela Joanna, enplegu ordainduaren herrialdekoa. Mariannek atzera hozkailuan uzten du jogurt potoa eta Joannari galdetzen dio ea ez zaion arraroa iruditzen lanean egiten dituen orduengatik ordaina jasotzea; beste era batera esanda, dirua esaten zaion giza asmazio horren truke ematea mundu honetan pasatzeko duen denbora ikaragarri labur hori.
|
|
|
Hiruhilekoa amaitzerako, hitzaldi bat eman behar izan zuen Le Morte Darthur obrari buruz, eta, hizketan ari zelarik, eskuak dar dar egiten zioten eta begiak ezin zituen orri inprimatuetatik jaso inork entzuten ote zion ikusteko. Ahotsa ere dardaratu zitzaion zenbait aldiz, eta eserita
|
egon
ez balitz lurrera eroriko zela uste izan zuen. Geroago arte ez zen konturatu hi  tzaldi hark inpresio handia egin zuela.
|
|
|
Ba, ni urrun, oso urrun eskapatzea, Qinghai probintziaraino hain zuzen ere. Han
|
egon
ez banaiz ere, Googlen aritu, aritu naiz, eta asko irakurri dut, esango nuke ia dena dakidala nire jatorriko lurraldeaz, beste tesi bat idazteko adina seguru asko. Hara, Qinghain, antza, badago paisaia estralurtarreko eskualde bat, adituek" e.t.ren erlikiak" deitzen dutena.
|
|
|
Gure anaia Miguel hor
|
egon
ez balitz beste lagunen sufrikarioa izanen nintzen. Miguel, ordea, indartsua eta gaiztoa izaten ikusi nuen:
|
|
|
–Urte mordoxka bada inorekin
|
egon
ez naizela, esan diot. Lehendabiziko aldian esan nion bezala.
|
|
|
Eta zera esan nian nik: ametsetan izanez gero, amets eginak ginela eta bestea egiaz
|
egon
ez zela uste izango genikek, aitarekin amets egiten dugunean bezala. Eta animalia itxuran etorriko ginatekeela esan huen hik, adarzabal, basurde nahiz untxi, eta nik:
|
|
|
Bentako gelara sartu zirenean, orduan aitortu zion egia Mari Gabonek: Adrianek eskatuta joan zirela hiru gizonezkoak euren atzetik, hori bai, bakoitza bere aldetik, larrialdi bat suertatuz gero ere emakumeok bakarrik
|
egon
ez zitezen. Manuelak isilik entzun zuen bere lagunaren azalpena.
|
|
2021
|
|
|
Iratzargailuak jotzen zuen, baina ni esnatu ez. Zazpietan esnatzen nintzen, ikasteko denbora askorik
|
egon
ez eta eskolara abiatzeko jantzi beharra nuela. Ez nengoen pozik, beldurrak airean egoten bainintzen beti, eta desordena sentipena nuen eta errudun ustea ere bai.
|
|
|
" Minbera da begia, listua gazia", azaltzen zuen. Eta horrek ere zer esana eman zuen puska batez, maiseatzeko kontu gehiagorik
|
egon
ez zen arte.
|
|
|
Nola ulertuko gintuen, bada. Inongo gudutan sekula
|
egon
ez den soldadu batekin hitz egitea bezala zen. Birjinegia zen guretzat.
|
|
|
Adopzioa legez kanpokoa izan zen, inolako agiririk gabe. Haurtxo bat, inoiz haurdun
|
egon
ez ziren guraso batzuei emana. Beharbada ez zuten jakin egoera legeztatzen, eta agiririk gabe hazi zuten.
|
|
|
Lur prentsatuzko bidexkan gora igo eta gure hilerri txikiaren burdinazko atearen hesitik barrura begiratu nuen. Hogei bat nitxo berri zituen horma bat besterik ez, eta, alde banatan, zoru sakratua, Villaverdeko inork zapalduko ez lukeena, zoratuta
|
egon
ezik, bederen. Gure arbasoen hezur metatuak gordetzen zituen lur hark ez zuen toki gehiago hilerrian, eta zementuzko nitxoak eraikitzea erabaki zuten.
|
|
|
Internetera ere ez da sartu ordenagailutik ez gisako gailutik, laster egiaztatu ahal izango duzuenez. Gaur goizean bertan, gure mezularitza zerbitzuak Gasteiza bidali dizkizue hona heldu zen egunaz gero egin dituen mugimendu guztien grabazioak, zuen teknikariek egiazta dezaten ez dagoela inolako hutsik, eta ez dela falta minutu bakar bat ere nire bezeroa zaintzapean
|
egon
ez denik. Horrela, fede eman eta frogatu nahi dugu berak ezin duela izan bart gaueko hilketen egile materiala.
|
|
|
Haserre zegoen, sutan. Ordura arte inoiz
|
egon
ez zen bezala. Lehenago ere haserretu zen makina bat aldiz.
|
|
|
Ordutik aurrera egunero joan nintzaien Reda askatu ote zuten ikustera, eta ikustaldi haietan ama gaixoa egunean baino egunean makalago topatzen nuen. Hala eta guztiz ere, etxean egonaldi bat egin eta Badia kanporatzeko eskatzen zidan, beti etxe zuloan
|
egon
ez zedin.
|
|
2022
|
|
|
Txartela irakurrita sinetsi nuen hil zela, eta nahastu egin nintzen neure burua han geldi ikusita. Hilda
|
egon
ez balitz, denda atzeko gelatxo ilunera joango nintzen, eta bere besaul  kian eserita aurkituko nuen sutondoan, soingainekoan ia erabat ezkutaturik. Beharbada izebak High Toast pakete bat emango zidan harentzat, eta opari horrek gizona bere lozorro sorretik aterako zuen.
|
|
|
", amatxarra, zerriurdea, gizatxarrak". Javier zen Estebanenekoan
|
egon
ez zen bakarra, baina isilik geratu zen, beti ohi zuen bezala, jauna, eta ni, Catalinaren malkoek pazientzia agortzen zidaten era berean, hasita nengoen Javierren aho itxiarekin amorratzen. Berak ez zuen dudarik egiten istripua izan zenik, jauna, gehiago oraindik, Marco etxean hartu zuen batere eragozpenik jarri gabe.
|
|
|
Batzuetan izaten dut behar hainbat asti nobela bateko orrialde batzuk irakurtzeko, naizena ez banintz zer nintekeen irudikatzeko, zer izan nintekeen denbora guztian zain
|
egon
ez banu, hurrengo literatura eskolan idatzi behar dudanaz pentsatzen dut, Antonin Artaud engan, hark emakumeak haurdun ikusi eta sufritu egiten zuen, gaurgero behar baino gehiago ere badiren haurrak ikusi, jaiotzeko zorian daudenak irudikatu eta Arnaud hil egingo litzateke, Schreber presidenteagan pentsatzen dut, bere zain kosmogonian, eta Jainkoa besarkatzen duela, Schreber, mundua giza arraza b...
|
|
|
...anu, zenbat denbora izango genuke bizitzeko ahoa goitik behera eta ezkerretik eskuinera ibiliko banio, zenbat denbora plazerez korritu arte, munduaren azkeneko oinaztarrira arte, ez dakit, baina beharbada hobeko genuke gertatuko balitz, hobeko litzateke ni hiltzea gure artean ezer gertatu gabe, nire gurasoen bainugelako eszena berrinterpretatu beharrik ez izateko, jestuak jarri nire malkoak baizik
|
egon
ez diren tokian, beharbada hobeko genuke aurrez aurre jarri eta maitasunaz hitz egin, bainugelan bata besteari oldartu eta eskura erortzen zaiguna laztandu, hobeko litzateke une batez badarik ere bezero eta puta izan, saio batek irauten duen denbora tartean, ordain  tzen duena eta gorputza eskaintzen duena, rolak aldatu egin lirateke berak liburuak itxi eta nik besotan hartuta gizon bihurtzeko ...
|
|
|
âHilketaren lekuan beti uzten da zerbait ahaztuta: ile bat, metxero bat, atzazal bat, giltza bat, erloju bat, domina bat, malko bat, odol tanta bat, zapata lokarri bat, mahuka  biki bat, xingola bat, pelutxezko txakur bat, boligrafo bat, pistola bat, panpina txotxona bat,
|
egon
ez joan hauek dira gaur gaueko azkenak!, kartera bat, zigarrokin bat, aspiragailu  zurrupagailu eder bat, zain dago saria!, lore bat, sakelako bat, txartel bat, bagoazela! bagoazela!, harrapatuko zaituztet!, non ikusi da halako opari festarik!, giltzari bat, eguzkitako betaurreko batzuk, hara hara etxea leihotik behera!, bizikletak eta presio eltzeak, nespresso harrapatuko zaitut preso!, neskatila gaixoa, hortzeria bat, koka poltsatxo bat, bat, bihurkin bat, begira gizon erreminta  kaxari ez du-eta ezeren faltarik!, aleajartaes, bizirik dagoela dirudi eta, begiraiozue, eros eta egon, gaur bagoaz-eta urrutira bon bon!, pañelu bat, soka bat, burdinazko kate bat, kulerotxo urratu batzuk, labana zuri bat, porcelanas del Bidasoako baxera bat...
|
|
|
Baina ni etxean
|
egon
ez. Hura nahigabea!
|
|
|
Ama onaren eskulibururik
|
egon
ez arren, badago horretarako gizartean isileko arautegi bat, zeinaren arabera ama onak bere ekintza guztiak (jendaurrekoak, behinik behin) besteen begiraden iragazkitik pasatuko ote diren ala ez aurrez aztertu behar duen.
|
|
|
Zeri buruz hitz egingo duzu gero gainera, behin uda akituta, ea inoiz ezdakitnon egon ote zaren galdetzen badizute. Urteek, eta urteei lotutako irakurketek ematen duten egonarriarekin, ordea, eta lasai asko uda etxean pasata, kapaz izango zara
|
egon
ez zaren lekuez mintzatzeko. Batez ere Pierre Bayarden liburu ezin utilago bat, Comment parler des lieux où l, on n, a pas été?
|
|
|
Isabelle Huppert, Europako aktore nagusienetako bat, nagusiena ez bada, Urruña herriko Itsas Mendi zinema aretoan egon da. Bai, badakit, orain errabia ematen dizu aurretik jakin ez izana, bertan
|
egon
ez izana; baina horretarako gaude idazleok, eguna izorratzeko. Huppert Urruñan, beraz:
|
|
|
Galiziako Compostelan, Numax zinema aretoak ateak ireki zituen (liburu denda ere bada; inoiz handik bazabiltzate, ez galdu), eta Nubes pasaxeiras filmaren zuzendaria, Aki Kaurismaki. Europako zinema zuzendari handiena, orain bai, zalantzarik gabe?, emanaldian agertu zen. Errabia eman zidan, noski, bertan
|
egon
ez izana. Eta inbidia, ez inolaz ere sanoa.
|
|
|
Era berean, James Tully filosofoari jarraikiz, esan daiteke Kanadako Gorte Goreneko epaileek ez zutela behar besteko neurritasunik erakutsi gobernu zentralaren betebehar konstituzionalak identifikatzeko unean, 1980ko hamarkadaren hasieran Konstituzioa zentralizatzeko bidea eman baitzuten. Harrigarria bada ere, 1980an, Gorte Goreneko epaileek, guztiak ados
|
egon
ez arren, zentralizazioa baimentzeko orduan probintzia guztien adostasuna ez exijitzea erabaki zuten, eta gobernu zentralaren oztopo nagusia ezabatzen lagundu zuen horrek.
|
|
2023
|
|
|
Inoiz ezagutu ez dena, esaten zuen jendeak. Guztiok, bertan
|
egon
ez arren, ikus dezakegu tabernako jendetza hura; behi batek egiten badu marru kortan, gainerako guztiak hasiko dira marruka haren atzetik, zer gertatzen den ez badakite ere. Halakoak gara.
|
|
|
Egundo
|
egon
ez den etxearen bazter batera gidatu du. Gela argia da, oso, hormetan koadroak eta liburuak, eta loreak mahai gaineko pitxer batean.
|
|
|
Lotsa, baiki, gose denarena, seme alabei zer eskainirik ez duenarena, errua berea ez izanagatik; sarritan gertatzen da lotsaz egotea horretarako arrazoirik ez duena eta, aitzitik, izan lukeena ez izatea, hala konbentziturik. Etxera itzulitakoan, patata azalak sakeletatik atera, eta amak garbitu egiten zituen beltzuneak kendu ostean, gero gantzetan prestatzeko; diotenez, haiekin tortilla egiten zuten, baina etxean arrautzarik ere
|
egon
ez, garestiegiak izateaz gain, ez zutelako oilorik hazten. Beste batzuetan xingar axalak izaten ziren, nekez artatxiki zatiak, izan ere otorduan jan ezean etxera eramaten zituzten, seguruenik lizunak hartuak zeudelako, eta halakoetan ama arduratzen zen haiek garbitzeaz eta ahal zutena baliatzeaz; noizbait txerri buruko hezurren eltzekoa izaten zen, edota bizkarrezurrarena, soldaduek guztiz murtxatu gabe utzi, eta haiek garbi asko uzten zutena.
|
|
|
Biztanle asko ez, baina aro bidaiariak jakin du eguraldiaren gaineko lexiko oparoa daukatela mendatarrek, ñabardura askokoa, ondo jasoa eta gordea Idoia Mallearen lanari esker. Hura
|
egon
ez, baina haren lana ondotxo ezagutzen duten herritarrak badira gaurko bileran, xehetasunak eta zehaztapenak azaltzeko.
|
|
|
Gaur egun osasun mentalaren egoera larria da oso, batez ere nerabezaroan. Inoiz
|
egon
ez diren autolesio eta suizidio tasak ditugu, eta osasun mentaleko arazoak zaintzen dituzten erakundeentzat zaila da kopuru horiek kudeatzea. Gazteen artean ere berdin.
|
|
|
Beraz, hezitzaileen balioak eta bizi  tzaren ikuspegia eta nerabeek dutenaren artekoa iraganean baino handiagoa da gaur egun. Horren harira, liburuko bigarren atalean aipatu duguna ekarri behar dugu gogora, eta jakin behar dugu gure beldurrek eta espektatibek txikien osasun mentalarengan eragin zuzena eta negatiboa dutela, jarraian landuko dugun bezala. Era berean, inoiz
|
egon
ez diren dibortzio kopuruak ditugu, eta nahiz eta hori egoki eginez gero gauzarik osasuntsuena izan daitekeen, modu gatazkatsuan kudeatzeak izugarrizko eragina izan dezake gure txikien osasun mentalean, 135 batik bat haurtzaroan eta nerabezaroan, atxikimendu eta lokarri emozionalak direla-eta. Beraz, helduok, hori gauzatzean, gure txikiaren ongizatea izan behar dugu ardatz, gure egoen gainetik.
|