|
2000
|
|
|
Eta aitak, osabari akabatzeko betarik eman gabe, baietz erran zion, munduaren ezagutzea gauza ona zela eta hartan aitona Nikolasen ustekoa eta aburukoa zela, negozioen aitzinatzeko moduaz eta maneraz harekin deusetan akort
|
egon
ez bazen ere.
|
|
|
iturri bat behar dik, gure kasuan kaka iturria, eta toki egokia behar dik, produktuaren erakusgarri bat kalte handirik gabe jaso ahal izaiteko —eta, barrendik hats hartzen zuela, erran zuen—: Iturriaz denaz bezainbatean, zenbat eta joriagoa eta emankorragoa, hobe, zalantzarik
|
egon
ez dadin modu horretan... —eta, hatza bururat zeramala, segitu zuen—:
|
|
|
Hain suturik
|
egon
ez banintz, muturrera eginen niokeen irri. " Alderdi afektiboak"!
|
|
2001
|
|
|
Pena zeukaat halere, joan aurretik hirekin
|
egon
ez izana. Brigada Internazionalistetakoekin Chiapasera aurki joatekoa hintzela jakin arren ez deitzea.
|
|
|
Gustura ari naiz orain hori guztia gogoratzen, ezelango zirrararik
|
egon
ez bada ere. Are gehiago, pozik nagoela esango nuke amaren monologo histerikoagatik izan ez balitz.
|
|
|
Marcos Lisboan zegoen Romarekin, horregatik ari ziren Maria eta Lucas telebista ikusten arratsaldeko bostetan, bestela paseoan ibiliko ziren hirurak, uda zelako, eta oporrak," baina badakizu, gazteak", eta" ondo egiten dute", eta" ondo egiten ez badute ere, honezkero eginda izango dute egin beharrekoa, han, Lisboako hotel batean, ezkonduta
|
egon
ez arren". Edo are diabolikoagoak diren kanpin batean.
|
|
|
Eta zure mentura Ulisesena baino ederragoa izango da, edonora joanda ere, egundo
|
egon
ez zaren lekura itzuliko zarelako.
|
|
2003
|
|
|
txikia eta idazkaria. Betaurrekoak ere bazituela oihukatu zuen Luvinok halako batean, borobilak, eta, argia egon zein
|
egon
ez, distira irregularrak egiten zituztela idazkariaren betaurrekoek. Esan nahi zuen sekula ez zutela kristal biek batera distira egiten:
|
|
|
Eta E. H. Beregor tematu egin zen, eta esan zuen ez zuela zati hura berriro idatziko, oso gustura gelditu zela zati hura idaztean eta ezinezkoa zela berdin idaztea, eta ez zuela berriro idatziko. Eta zegoen lekuan zegoela, zati hura nobelako zatia izango zela, irakurtzeko aukera egon ala
|
egon
ez. Eta Vredaman publikatu zuenean, hutsune bat utzi zuen testu zatia falta zen lekuan.
|
|
2005
|
|
|
Haren ile gaztainkararen azpian zerbait nabarmentzen bada, zalantzarik gabe, inoiz ezabatzen ez den irribarre isekaria da, begi berdeetan ere ikusten dena. Irribarre politagoa zatekeen, dena dela, haginak nikotinak horiztatuta
|
egon
ez balira.
|
|
|
Naroak biei begiratu eta, Ametsek Madokaz ezer esaten ez duela ikusita, ez du ezer aipatu. Bera
|
egon
ez balitz, mutilek ohi dutenez, harro kontatuko ziokeen japoniar neska batekin egindakoa. Zerbaitek ezetz diotso.
|
|
|
Poztu da, Madokaren mezua jaso duela eta elkarlanean aritzeko prest daudela jakinda. Neska jatorra da, lagun ona izateko gai, Amets erdian
|
egon
ez balitz. Kableak betiko bota eta Urkori bere ordenagailu maitea itzultzeko bidea topatuko du.
|
|
|
–Teknikoki ez luke arazorik egon behar, aurrekoekin
|
egon
ez bada...
|
|
|
Eraikineko pantaila handiak eskaintzen dien bideo-klipa ikusten geratzeko asmorik ez dute, ordea, presaka dabiltzan japoniar guztiek bezala. Naroak astiroago ibili nahi luke, beti ametsetan ikusi duen hiriak eskaintzen dionaz gozatu, Tokioko bihotzetariko bat den alde honetatik ibiltzeko astirik ez baitu izan orain arte, aterpetxetik urrun
|
egon
ez arren. Komikietan sartuta sentiarazi du minigonak izterraren goialdea ozta ozta estaltzen dien marinel uniformedun nerabeak nonahi ikusteak, eskolara joateko ardura handirik gabe, antza (ez bada hango eskoletako ordutegia izugarri malgua dela).
|
|
|
Zuhaitzen atzean geratu da hesia, bistatik galduta. Aurrean biderik
|
egon
ez arren, badirudi Ametsek badakiela norantz egin korrika. Belarriak erne ditu, iristen diren ahotsetatik zer gertatzen ari den atera nahian.
|
|
|
Ea Labartzatik urrun
|
egon
ez arren, ez nintzen bertan inoiz izan.
|
|
2006
|
|
|
Ortega nola behar den zuzen ulertu, berak argitu du nahikoa, ez dago zergatik testuak bihurritu. Naturaren eta izpirituaren artean ez dago oposiziorik, hots, bateko arraza biologikoa eta besteko" izpiritualitate kolektiboa" ren artean, oposiziorik ez
|
egon
ez ezik, elkarren osagarritasuna dago erabatekoa, elementu biok, bi elementu baino gehiago, zer bat bera eta bakarra direla esateko moduan: zer bat bera hori(" arima espainola", adibidez) bere osoan kontsideratzeko utziezinezko bi aspektuak dira haiek.
|
|
|
–Eskerrak euskaldun batekin batera dagoela han, esaten zuen zure amak, hain dira tristeak Ingalaterrako neguak. Horrela esaten zuen zure amak, Ingalaterrako neguak oso tristeak direla, bera Ingalaterran inoiz
|
egon
ez bazen ere. Filmen batean ikusiko zuen, edo hainbeste gustatzen zitzaizkion nobela erromantiko haietako batean, nik al dakit.
|
|
|
Norekin ordea? Hain urduri eta atsekabeturik
|
egon
ez banintz, karkailaka hartuko nukeen galdera: ni gortean!
|
|
|
Ramonak bere izterren artean leku egin zidanetik, zainetan egiten nituen egunaren azken orenak, eguzkia noiz gordeko. Zeruari dei egiten nion Ixabel txikia erixko
|
egon
ez zedin edo harresiak zaintzera igor ez nintzaten. Zeruari dei, orobat, Domingo eta Estefania luze gabe lokar zitezen.
|
|
2007
|
|
|
Berrikiago ere, horixe da, filosofoarentzat, Espainian Juan Carlos erregeak idealki adierazten duena, Estatuaren ukoa izan zen frankismoaren ostean: ordena estatalaren berrinstaurazioa, hainbat urtetan Estaturik
|
egon
ez den tokian. –La Corona, restableciendo las condiciones de posibilidad del diálogo restaura el Estado propiamente dicho, transforma la pseudo paz encubridora de una guerra larvada en paz civil y hace así de nosotros verdaderos ciudadanos.
|
|
|
Napoleon-en tropek Alemania inbaditu dutenean ere, darrai Meinecke k, ehunka erresuma eta subirania txikitan banaturiko alemanek, batzuek itxaropenez ikusi dute sartzen, edo jeinu militar kortsikarrari miresmenez begiratu diote (Goethe, Hegel? Napoleon Izpiritu Unibertsalaren eramaile), printze txiki askok poz pozik hartu ditu sekularpenaren abantaila berriak; eta aurre egin diotenek ere armekin edo diskurtsoekin, ezin izan diote sentimendu nazional/ nazionalista bat kontrajarri, Iraultzaren soldaduek dakartenaren modukoa,
|
egon
ez dagoelako halako sentimendu bat eratxiki ahal zaion nazio aleman politikorik (artean. Alemania? –edo, les Allemagnes?, frantsesez orduan esan ohi zenez?
|
|
|
Beraz, gizakiak, zientziari entregatua, izpirituari?, nihilismoan amaitu du, esango du Nietzsche-k. Gaurko gizakiarentzat zinezko baliorik benetan
|
egon
ez dago, denak erlatiboak dira, eta da egon historizismoan eta zientismoan gaude, o, eta Nietzsche-k berak, horren ebidentzia eta kontzientzia nekagabe predikatzen diharduenak, ezin du jasan hori, Azkeneko bat behar du, absolutu bat, eta hori Bizia da.
|
|
2008
|
|
|
Eta hara: urtebetean txorakeriarik egin gabe
|
egon
ez bazaitezke, etxeko abereekin jaten emango dizut hurrengoan.
|
|
|
–Niri emandako hitza inoiz jaten baduk, badakik: Nazariok etxetik botako hau, eta dudarik
|
egon
ez zedin, esaldi esan berria biribiltzen zuèn hitza egotzi zuen hasperen baten arnasbeheran?: Amen.
|
|
|
–Nola esan dezakezu hori, inoiz
|
egon
ez bazara Madrilen?
|
|
|
esango zuen urte batzuk geroago Ernestinak. Ernestinak, baina, berezko marka zuen, bere izaera hura, adibidez, uso apal bat izatera bultzatzen zuena, ebanjelioaren hitzetan, edo bere egoteko modu hura, aditzera ematen zuena egon bazegoelako ez zegoela eta
|
egon
ez zegoelako bazegoela?, eta frai Millanek ez zion jada markatua zetorrenari ipar argi bat ipini baizik, beharbada.
|
|
|
–egin zuen oihu Squireak?. Livesey hemen
|
egon
ez balitz infernuko zulora bidaliko zintudan. Dena den, entzun egin dizut.
|
|
|
Bero usainik
|
egon
ez arren, mukizapiarekin lehortu zuen medikuak kopetako eta lepo ertzeko izerdi likina. Gaban jaxpeatuaren ezker poltsikotik koadernotxoa eta boligrafoa atera eta nota batzuk hartzeari ekin zion don Auxtin epaileak, gorpua altxatzeko baimena eman aurretik.
|
|
|
–Lurraldea, per se,
|
egon
ez dago, egin egiten den zerbait da. Mugarriz zedarritutako barrutia da, eta giza talde batzuk lurralde horrekin identifikatu egiten dira?.
|
|
|
Izan zezakeen arrakastaz lar konbentziturik
|
egon
ez arren, Anjos Intendente osoan saiatu zen, alferrik saiatu ere. Azkenik, adorea erabat galduta, Aingeruen Kalearen goiko puntarantz abiatu zen.
|
|
|
Jaiotza bitxia izan zen, pizza bat afaltzen genuen bitartean jaio baitzinen. Ez zen
|
egon
ez haurdunaldirik ez gaubeilarik, ezta pardel aldatzerik ere. Ez zintudan eraman eskutik helduta eskolara lehenengo egunean.
|
|
|
Eta hara: urtebetean txorakeriarik egin gabe
|
egon
ez bazaitezke, etxeko abereekin jaten emango dizut hurrengoan.
|
|
|
–Niri emandako hitza inoiz jaten baduk, badakik: Nazariok etxetik botako hau –eta dudarik
|
egon
ez zedin, esaldi esan berria biribiltzen zuèn hitza egotzi zuen hasperen baten arnasbeheran–: Amen.
|
|
|
" Gizon hark markatu zuen nire bizitza" esango zuen urte batzuk geroago Ernestinak. Ernestinak, baina, berezko marka zuen –bere izaera hura, adibidez, uso apal bat izatera bultzatzen zuena, ebanjelioaren hitzetan, edo bere egoteko modu hura, aditzera ematen zuena egon bazegoelako ez zegoela eta
|
egon
ez zegoelako bazegoela–, eta frai Millanek ez zion jada markatua zetorrenari ipar argi bat ipini baizik, beharbada.
|
|
|
–Nola esan dezakezu hori, inoiz
|
egon
ez bazara Madrilen?
|
|
2009
|
|
|
Gorpua oraindik gure eskuetan
|
egon
ez arren, familia batzarra egin genuen telebistarik gabeko egongelan. Izebak eta amak zerbezak eta pastak jarri zituzten mahai gainean, eta gero zutik gelditu ziren butaka eta sofa artean.
|
|
|
Z EIN HERRI DA Gandiagaren herri xumea, euskararen herria? Itauntzea, Gandiagak nola espresatu izango zukeen bere fedea edo/ eta fedegabea, edo nik neuk zer idatzi izango nuen, guretzat euskararen herri xume horren ardura beste ororen aurretik
|
egon
ez balitz, zientzia fikzioetan ontziratzea litzateke. Hasteko, seguruena biotako inork ez genuen euskaraz idatzi izango, gure lagunetarik ere apenas inork, nik uste?
|
|
|
Oskarrek hatzak gurutzatu zituen etxean inor
|
egon
ez zedin, baina argia ikusten zen pare bat leihotan eta ke hari bat zerion tximiniari. Oskarrek hasperen egin zuen:
|
|
|
Gogoratzen jarrita, barregarria eta guzti zen gure orduko ergeltasuna, erabateko inozentzia. Barregarria, tartean hildakoak
|
egon
ez balira.
|
|
|
Reginak ez zion hitzez erantzun, baina bai keinu anbiguo batez, burua goitik behera mugitu orduko egin zuen ezker eskuin, begiak hutsetik zintzilik uzten zituen bitartean?, aldi berean baietz eta ezetz esaten ariko balitzaio bezala; Reginak, izan ere, bazekien Feliperen eta Feliperen osabaren berri, haiek sendategian eskaini zituztèn saioetan
|
egon
ez bazen ere, eta bazekien, beraz, euskaldunak zirela, baita txistulariak ere; baina nola Reginak, euskararen mundutik gaztelerarenera egin zuenean eta herritik Madrilera, buruan halako aldaketa bat izan baitzuen, mundua bi planotan banatuta ikustera eraman zuena, identifikazio xinple bezain interesatu baten bidez, bere aita zenari eta munduari norbait zela erakutsi behar zien, azken batean, best... izeba Ursularena?, eta goikoan berak amets zuèn handitasunaren neurriko mundua, gaztelera= pianobiolinak= mundu zabala:
|
|
|
batetik, izan ere, ezin alaiago behar zuen, hain ikusten zituen neska mutilak alai eta umoretsu, baina bestetik, bere eginbeharrean fin ibili ez zelako susmopean behar zuen, bere lasaikeria hura Ernestinarekin konpartitzeko moduan bazegoen ere? ez baitzegoen dudarik bere semeek handia egin zutela, ez zekien arren zehatz mehatz zer egin zuten, semeen kontakizun hiperbolikoak fidagarriak ez zirelako; berak zuen, baina. Reginak?, gertatutakoaren errua, inork izatekotan, bere lekuan
|
egon
ez zelako: betartea beti bat eta beti serio, makila eskuan; arestian hartu ez zituèn neurriak hartzeko, ordea, berandu zen jadanik?
|
|
|
ez, berak ez zuen barrerik egingo, are gutxiago Domingo deabru alaenak bere erantzunarekin errespetuari faltatu ziola ohartuta, auskalo zer lurrezko eltze erruduntzat hartuta; aldamenera begiratu eta Ernestina barrez hasi zela ohartzean, ordea, bera ere barrez hasi zen? berak zuen, bai, gertatutako guztiaren errua, inork izatekotan, bere lekuan
|
egon
ez zelako, baina berdin zitzaion jada, barre hura baitzuen, olatu handiz osatutako itsaso bat bezala, errudun uste eta ezuste guztiak ahanzturaren kostaldera lehorreratzen zizkiona, kar kar kar, kar kar kar?
|
|
|
–Ezer ez, izeba! , eta dudarik
|
egon
ez zedin, bere itsustasuna ikus zezakeèn balizko lekuko baten lekukotzarekin izututa edo, erantsi zuen?: Ezertxo ere ez!
|
|
|
–Hala bada, beste anai arrebek ez dute haurra ikusiko, erabaki zuen; eta, dudarik
|
egon
ez zedin, gehitu zuen?: Eta hala ez bada ere, berdin.
|
|
|
–Berori Txopitea jauna izango da, jakina, Alemanian ikasitako mediku ezaguna?! Arren eta arren, ez ezetzik esan, nik Alemania usaindu egiten baitut, Alemanian sekula
|
egon
ez banaiz ere, esan zuen Damasok jarraian, gaztetasunak eman ohi duen ausardiaz; eta, medikuaren eskua berotasunez estutzen zuela, erantsi zuen?: Ni Damaso Orbe naiz, Ada eta Maria Bibianaren neba.
|
|
|
Ez dizkiozu eskerrak eman behar Alemaniari, Bibi? Don Julio Alemanian
|
egon
ez balitz, ez baikinateke mahai honen inguruan egongo?
|
|
|
Unibertsoko zazpi planetak noski. Hori guztia hutsa zatekeen, dena dela, oholtzaren gibelean pizturik
|
egon
ez balira ehunka zuzi, lanpa eta kandela. Argi parrasta horrek, gaua borrokatu ez ezik, areagotzen zuen muntaduraren ikusgarritasuna.
|
|
|
–Hala bada, beste anai arrebek ez dute haurra ikusiko –erabaki zuen; eta, dudarik
|
egon
ez zedin, gehitu zuen–: Eta hala ez bada ere, berdin.
|
|
|
–Berori Txopitea jauna izango da, jakina, Alemanian ikasitako mediku ezaguna...! Arren eta arren, ez ezetzik esan, nik Alemania usaindu egiten baitut, Alemanian sekula
|
egon
ez banaiz ere –esan zuen Damasok jarraian, gaztetasunak eman ohi duen ausardiaz; eta, medikuaren eskua berotasunez estutzen zuela, erantsi zuen–: Ni Damaso Orbe naiz, Ada eta Maria Bibianaren neba.
|
|
|
Ez dizkiozu eskerrak eman behar Alemaniari, Bibi? Don Julio Alemanian
|
egon
ez balitz, ez baikinateke mahai honen inguruan egongo...
|
|
|
Neskameak flan eder bat atera zuen postretzat, Bidasoako zeramikaren zigilua zuèn azpil batean; eszena bertatik bertara zainduta, edonor ohar zitekeen Reginak bizi zuèn bikoiztasunaz, orain modu batean azaltzen baitzen eta orain beste batean, itzal mehe batek tarteka begi argiak erdibituko balizkio bezala: ..., baina bestetik, bere eginbeharrean fin ibili ez zelako susmopean behar zuen, bere lasaikeria hura Ernestinarekin konpartitzeko moduan bazegoen ere... ez baitzegoen dudarik bere semeek handia egin zutela, ez zekien arren zehatz mehatz zer egin zuten, semeen kontakizun hiperbolikoak fidagarriak ez zirelako; berak zuen, baina –Reginak–, gertatutakoaren errua, inork izatekotan, bere lekuan
|
egon
ez zelako: betartea beti bat eta beti serio, makila eskuan; arestian hartu ez zituèn neurriak hartzeko, ordea, berandu zen jadanik... eta, hala ere –hala eta guztiz ere–, gauza bat jakin nahi zuen, zehatz mehatz jakin nahi zuen gainera, bere burua zuritzeko gutxienez, eta orduan bere galdera egin zuen:
|
|
|
Mutilek are barre handiagoak egin zituzten, harik eta neskak kutsatu zituzten arte; hura zen, beharbada, Reginarentzat, bere lekuan zegoela erakusteko mementoa: ez, berak ez zuen barrerik egingo, are gutxiago Domingo deabru alaenak bere erantzunarekin errespetuari faltatu ziola ohartuta, auskalo zer lurrezko eltze erruduntzat hartuta; aldamenera begiratu eta Ernestina barrez hasi zela ohartzean, ordea, bera ere barrez hasi zen... berak zuen, bai, gertatutako guztiaren errua, inork izatekotan, bere lekuan
|
egon
ez zelako, baina berdin zitzaion jada, barre hura baitzuen, olatu handiz osatutako itsaso bat bezala, errudun uste eta ezuste guztiak ahanzturaren kostaldera lehorreratzen zizkiona, kar kar kar, kar kar kar...
|
|
|
–Ezer ez, izeba! –eta dudarik
|
egon
ez zedin, bere itsustasuna ikus zezakeèn balizko lekuko baten lekukotzarekin izututa edo, erantsi zuen–: Ezertxo ere ez!
|
|
|
Reginak ez zion hitzez erantzun, baina bai keinu anbiguo batez –burua goitik behera mugitu orduko egin zuen ezker eskuin, begiak hutsetik zintzilik uzten zituen bitartean–, aldi berean baietz eta ezetz esaten ariko balitzaio bezala; Reginak, izan ere, bazekien Feliperen eta Feliperen osabaren berri, haiek sendategian eskaini zituztèn saioetan
|
egon
ez bazen ere, eta bazekien, beraz, euskaldunak zirela, baita txistulariak ere; baina nola Reginak, euskararen mundutik gaztelerarenera egin zuenean eta herritik Madrilera, buruan halako aldaketa bat izan baitzuen, mundua bi planotan banatuta ikustera eraman zuena, identifikazio xinple bezain interesatu baten bidez –bere aita zenari eta munduari norbait zela erakutsi behar zien, azken batean,... izeba Ursularena–, eta goikoan berak amets zuèn handitasunaren neurriko mundua –gaztelera= pianobiolinak= mundu zabala:
|
|
2010
|
|
|
beste atzerapentxo bat ere bai, zer gutxiago!; azkenik, belauna jada leiho koskan nuenean, txistu hotsak entzun nituen, Jainkoagana eraman nindutenak: bizi senak eraman ninduen, alegia, Helenaganako maitasunak porrot egin ondoren beste maitasun gai bat behar bainuen, beste amorante bat, huts egin ez zezakeena sekula santan, bizi sena aitzakia gehiago asmatzeko beharrean
|
egon
ez zedin, biziak biziari eusteko ahaleginean.
|
|
|
irudikatu bestela nola erreakzionatuko lukeen espainiar batek, baldin eta euskaldun batek esango balio: . Badakit Espainia ez dagoela ez Txinan ez Kontxintxinan, baina ez esan niri han
|
egon
ez zitekeenik, hain da espainiera hizkuntza aldrebesa?!??; gero, automobiletik atera eta, atera ahala, amak honela galdetu zion gure aurretik pasatzen ari zèn atso bati: –Señora:
|
|
|
gizonaren historian prehominidoa izan zen alfa puntua, eta supergizon morala izango da omega?. Ez dut ukatuko lehengusua, ohi bezala, bere hitz jarioan distiratsu
|
egon
ez zenik. Gerhard intelektual bat zen, azken batean, alarde piroteknikoetarako berezko joeratxoa zuena?, baina, Superludwigena entzun ahala arrotz sentitu nintzelako, zer osatzen zuten superrizen haiek, azken batean, Platonen ideiak izendatzeko beste izendegi bat baizik??, edo lehengusuaren erretolikarekin nekatzen hasia nintzelako, beharbada, nire bizi sena bere defentsak asmatzen ote zebilen, z... –Zuk hala uste???.
|
|
|
Zuk akordio batean ezin duzu bermatu erreferendumaren emaitza zein izango den. Baldintza hori
|
egon
ez balitz, agian onartzera irits zintezke: organo instituzional komun batek proposamena egin dezala, erreferenduma egin dadila eta, ateratzen ez bada, akabo.
|
|
|
Puskak biltzen hasi bezain pronto etorri zen Omar, neskatila eder hura inoiz han
|
egon
ez balitz bezala, irribarre puskatua zelaiaren erdian. Elenak eta Luiak Xabierren eta amonaren esku utzi zituzten Omarrekiko festak eta lausenguak.
|
|
|
" Sé que el País Vasco no está en China, pero el vascuence me suena a chino"; doña Primi bere grazia zuèn emakumea zen, eta esaldi hura esaten zuenean asmo txarrik gabe esaten zuen, xalo eta tolesgabe... irri zabal bat ere egiten zuen, nik beste irri batekin ihardesten niona, haren esaldiak batere graziarik egiten ez zidan arren —euskaldunok beti hain gizalegezkoak eta hain ongi heziak, badakizu... irudikatu bestela nola erreakzionatuko lukeen espainiar batek, baldin eta euskaldun batek esango balio: " Badakit Espainia ez dagoela ez Txinan ez Kontxintxinan, baina ez esan niri han
|
egon
ez zitekeenik, hain da espainiera hizkuntza aldrebesa...!" —; gero, automobiletik atera eta, atera ahala, amak honela galdetu zion gure aurretik pasatzen ari zèn atso bati: " Señora:
|
|
|
Edo Darwinen teoriak berriro aintzakotzat harturik: gizonaren historian prehominidoa izan zen alfa puntua, eta supergizon morala izango da omega’ Ez dut ukatuko lehengusua, ohi bezala, bere hitz jarioan distiratsu
|
egon
ez zenik —Gerhard intelektual bat zen, azken batean, alarde piroteknikoetarako berezko joeratxoa zuena—, baina, Superludwigena entzun ahala arrotz sentitu nintzelako —zer osatzen zuten superrizen haiek, azken batean, Platonen ideiak izendatzeko beste izendegi bat baizik? —, edo lehengusuaren erretolikarekin nekatzen hasia nintzelako, beharbada —nire bizi sena bere defents... ‘Zuk hala uste...? ’ Sutan dagoen basoa itzaltzeko baso bat ur aski ez den bezala, baina, nire hiru ur tanta haiek ez zuten Gerhardek iraultzari ziòn suzko sinesmena itzali, eta, eskuaz besotik heltzen zidala, halaxe mintzatu zitzaidan erreakzio berehalako batean, tonu larderiatsu ezin paternalistagoan:
|
|
|
bizi senak iratzarri zizkidan, alegia; ondoren, leihoa ireki nuen, neure burua handik botatzeko asmotan, baina orduan —orduantxe, hain zuzen ere— bizi senak Bécquerren ahotsa jarri zidan belarrian, nire bizitzak agur poema bat merezi zuen eta... beste atzerapentxo bat ere bai, zer gutxiago!; azkenik, belauna jada leiho koskan nuenean, txistu hotsak entzun nituen, Jainkoagana eraman nindutenak: bizi senak eraman ninduen, alegia, Helenaganako maitasunak porrot egin ondoren beste maitasun gai bat behar bainuen, beste amorante bat, huts egin ez zezakeena sekula santan, bizi sena aitzakia gehiago asmatzeko beharrean
|
egon
ez zedin, biziak biziari eusteko ahaleginean.
|
|
2011
|
|
|
Ez dut erranen, Feliperen hitzak entzunda, kezkatuta
|
egon
ez nintzenik: kolpe hura, baina, tipia nintzelako eta hain kontzientea ez nintzelako, beharbada?, ez zitzaidan inguruko jendeari bezain traumatikoa gertatu.
|
|
|
Eta guk, ikusia ikusita gero, ez dakit, bada, sinesteko puntuan
|
egon
ez ote ginen?
|
|
|
Eta zure mentura Ulisesena baino ederragoa izango da, edonora joanda ere, egundo
|
egon
ez zaren lekura itzuliko zarelako.? (433 or.)
|
|
|
Ondorioz, bi gatazka horietan arrazoi zuzenak eragindakoa izan zen nazioarteko inplikazioa, hau da, gatazkan zegoen herrialdearen interesek eragina, eta ez hirugarren nazio esku hartzaile baten interes berekoiak. Ezin da esan ezkutuko agendarik
|
egon
ez zenik, baina egon ziren neurrian ez zuten eraginik izan emaitzan.
|
|
|
Umeek ere bere normaltasuna behar dute, eta ospitalekoak haien egunerokoan ez eragitea adostu genuen aspaldi. Horregatik, familia eta lagunak txandakatzen dira ahal dutenean bisitan etortzeko, ahal den heinean ni bakarrik
|
egon
ez nadin.
|
|
|
Entzun egiten zidala uste nuen berarekin inoiz hitz egin ez banuen ere, ni espiatzeko bezainbesteko kuriositatea izango zuela, nire eztarri minduaz anplifikaturiko dezibelioak erremedio kuriositate hori faltako balitz ere. ...e esku zartatuez aurpegia helduko zidala amesten nuen, Hamiltonen pelikula erotiko hortera batean bezala eramaten ninduela errezeldun ohera, Jacques Louis Davidek Madame Recamierri pintaturiko soinekoaz; eta hori gerta zedin lortzeko bere ideiak, nireak ere bazirenak, inork baino hobeto arrazoitzeko gai izan behar nuen, ametsetan debate lehiaketak irabazten nituen, zeinetan epaimahaia nirekin ados
|
egon
ez, baina nire argudioen konplexutasun eta sotileziarekin txunditurik aitortzera beharturik sentitzen zen, eta berak irribarre egiten zidan sarreratik gertu paretaren kontra jarririk obserbatzen ninduela. Ametsetan.
|
|
|
Nolanahi ere, definizio zabalago baten argitan pentsatuta eta jardunda, estatuaren espazio politikoaren testuingurua oinarrizko erreferentzia da auzi honetan. Esan nahi dut, eskola sistemak ez zituela, bere horretan, munduan milaka eta milaka hizkuntza galzorian utziko hezkuntza sistemaren kontrola eta kudeaketa estatu etnokratikoaren esku
|
egon
ez balitz. Besteak beste, curriculuma eta hezkuntza helburuak hark ezartzen ditu, eta, horrela, eskola sistemaz ederki baliatu da, ederki baliatu denez, direnak eta ez direnak bere nazio identitatearen ezaugarrietan sozializatzeko.
|
|
|
Mostoa edaten ari zen Andonirekin batera Bilboko zazpi kaleetako pub irlandar batean. Arratsaldeko zortziak inguru ziren eta taberna bete bete
|
egon
ez arren, jende asko zegoen. Zutik zegoen bikotea eta eskuetan zituzten euren edalontziak.
|
|
|
Poliziaren aldetik inolako akusaziorik
|
egon
ez zen arren, pintada batzuk agertu ziren herrian haren aurka.
|
|
|
–Errugabea zela esan zenidan, esaten hasi zen ahul eta astiro Urtza, baina erantzunik
|
egon
ez zenez jarraitu egin zuen?. Neskatoa desagertu zen orduan lanean ari zela.
|
|
2012
|
|
|
Nahi nuena egin nuen azkenik, eta ez nintzen inoiz damutu. Nire neba Anderrek, aldiz, Ekonomia ikasi zuen, batere konbentziturik
|
egon
ez arren. Klaudiak lagundu zion berari ere, hura karrera bera ikasitakoa baitzen, eta Anderrek arratsalde asko eman zituen ondoko etxean praktikak eta proiektuak burutzen, edo.
|
|
|
Auzoari agur esaten diot. Maddi neska txikia eta arina zen arren, are gehiago,
|
egon
ez badago ere, edo ez dagoelako, marmolezko lauza baten itzal astuna ezartzen du Itsasmirako biztanleen gainean. Denek presente izango dute opariak erostean, txin txin egitean, urte batetik bestera igarotzean.
|
|
|
Ur ia izoztuan edo izotz gainean, beste edozein animalia handiagok ere zail jasango lukeen egoera gogorrean, glaziarretako zomorrotxoa nola edo hala moldatu egiten da, bai Upsalan, eta bai Patagoniako beste zenbait glaziarretan. Bizidunik
|
egon
ez lukeen leku batean bizi da. Glaziarreteko dragoitxoak ez dira ugariak, baino egon badaude.
|
|
|
Dagoen esperientziarekin, inortxok aipatu orduko torturatua izan dela, obligazio morala eta politikoa da beste gabe egia dioelako suposizioa; eta obligazio morala eta politikoa da torturarik egotea bidera lezakeen oro lehenbailehen eliminatzea. Torturatuari benetan eskertu egin behar diogu bere testigantza (berea bakarrik den ziurtasun absolutuarekin eta ziurtasun horren autoritate moralaz), are gehiago zuzenbidearen perbertsio total bategatik beste zigor bat arriskatzen duenean, bultzadarik handiena egunen batez agian torturarik gehiago
|
egon
ez dadin gaurko biktimen lekukotza baita.
|
|
|
Eta pentsatzen jarrita... akaso arrazoi pixka bat ere izango zuten, gaixo
|
egon
ez banintz, ez bainintzen hilko, seguru asko. Oso gazte hil nintzen; artean, hamazaz... ez, hamasei urte nituen, hamazazpi betetzera ez nintzen-eta ailegatu, oker ez banago.
|
|
|
Bazter batean zegoen mahaitxora jesarrita zegoen, aurrean koparik ez, mahai gainean botila baten tamainako kutxatila bat zeukala. Haren begirada sentitu nuen, zertara nindoan baleki bezala; beste inon lekurik
|
egon
ez eta, behartuta edo sentitu nintzen, horretarako gogo handirik ez banuen ere, haren ondoan esertzea ez ote zitzaion inporta galdetzera.
|
|
|
Eta orduan gogoratuko zitzaion hiltzaileari, dudarik gabe, gerrialdeko zerrenda. Huraxe erabiliko zuen, baldin eta gorpuaren inguruan bihurritua eta korapilo batez segurtatua
|
egon
ez balitz, eta, gainera, hura ez zegoen soinekotik, erauzia?. Errazagoa zen azpiko gonatik beste zerrenda bat ateratzea.
|
|
|
Mendia jaitsi eta uhartearen beste muturrean nengoela, ordu arte inoiz
|
egon
ez nintzen lekuan, jabetu nintzen gizon baten oin aztarna ikusi izana ez zela uste bezain gauza harrigarria uhartean. Eta ardura berezi batek basatiak inoiz joaten ez ziren uhartearen aldera eraman ez banindu, erraz jakingo nukeen kontinenteko kanoentzat, itsasoan gehiegi urrunduz gero, ez zela uhartearen alde horretan kairatzea baino gauza arruntagorik.
|
|
|
Bestalde, bere morroiek hainbat yahoorengan aurkitutako kualitate bat ere aipatu zuen ugazabak, berarentzat guztiz ulergaitza zena. Esan zuen, batzuetan baztertxo batera erretiratzeko kasketaldia izaten zuela yahooak, etzan eta uluka eta orroka, hurbiltzen zitzaizkion guztiak uxatuz egoten zela, nahiz eta gazte eta gizena izan eta ez
|
egon
ez janari ez edari faltan; ezin izaten zutela morroiek imajinatu zerk atsekabetzen zuen hala. Eta aurkitzen zuten sendabide bakarra lana gogor eragitea izaten zela, orduan beti beti etortzen omen zen bere onera.
|
|
|
Izan ere, ikusi nindutenek hain gauza harrigarriak kontatzen zituztenez, barrura sartzearren ateak behera botatzeko prest baitzegoen jendea. Ugazabak, bere buruaren interesaz, ez zuen onartzen inork ni ukitzerik, neure inudeak izan ezik; eta, arriskurik
|
egon
ez zedin, aulkiak jarri zituzten mahaiaren inguruan, guztien irispidetik kanpo geratzeko behar bezain urruti. Halere, zorigaiztoko eskola ume batek hur bat bota zidan zuzenean burura, eta ozta ozta ez ninduen jo; bestela, behintzat, hain indartsu zetorrenez, zalantzarik gabe, burmuinak aterako zizkidakeen kanpora, kalabaza txiki bat bezain handia baitzen ia; baina zital hura, ongi jipoitua, gelatik kanporatu egin zutela ikusteko atsegina izan nuen.
|
|
|
Baina laster atera zen bando bat, hori heriotza zigorpean debekatuz. Langileek ikusi zutenean ezinezkoa zitzaidala ihes egitea, inguruko lokarri guztiak moztu zizkidaten; ondoren, zeharo bihozgabetua altxatu nintzen, bizitzan sekula
|
egon
ez naizen bezala. Baina altxatzen eta ibiltzen ikusi nindutenean, jendearen zaratotsa eta harridura adierazgaitzak izan ziren.
|
|
|
Edo horrelako istripuren bat gertatzen bazaio emaztea ernalgarri ez duenen bati, beste bikoteren batek bere pottoko bat ematen dio, eta hauek berriro elkarbatzen dira ama ernalduta geratu arte. Ardura hauek beharrezkoak dira biztanle larregi
|
egon
ez dadin herrialde hartan. Baina houyhnhnmen arteko behe mailakoek, zerbitzari izatekoek, ez dute hain muga zorrotzik kontu honetan; sexu bakoitzeko hiru ere sor ditzakete, familia nobleen zerbitzari izateko.
|
|
2013
|
|
|
Baina ez gorago. Sartu naiteke agian, baina
|
egon
ez. Eta zure aita eta Kleo astopotro hutsak ziren.
|
|
|
Pedro Osak, guateke batean inoiz
|
egon
ez zen arren, entzuna zuen lagunarteko festa moduko bat zela: musika eta dantza, hizketa eta zurruta?
|
|
|
EZ ZEN ur gainean zebilen hondar bakarra. Burua tentetzeko hain unaturik
|
egon
ez banintz, ikusmiran izanen nituen bela eta masta puskak, krosko zatiak, karel atalak eta hilotzen bat. Kaioek, zerutik, pikardaturik ikusiko zuten itsasoa, batailaren hondakinez.
|
|
|
Berriz ere kutsu hori. Ahoan bertzerik ez nuen erabiliko, gure aitatxi 60 urte lehenago erresumako hiriburutik ihes egitera behartua
|
egon
ez balitz. Kontu handiagoarekin so egin nion.
|
|
|
Ira per vitium erraten zioten horri Salamancan, hau da, biziozko hira, bekatuzko haserrea. Higanotaren izkribuari josirik
|
egon
ez den denboran, mendekua luzaz erabili du buruan. Noizbait ohartu da Jeannotek berak eraman diola mendekua Iñigo de Cárdenasi, Agerrek berak ondu duen itzulpenean edo dena delakoan.
|
|
|
Hierro, Saiz Oceja, Dominguez eta Marey auto batean sartu ziren, eta Amedo eta Planchuelo, beste batean. «Dantxarineko mugara joan ziren denak, aurretik abisua emana baitzuten han poliziarik
|
egon
ez zedin Frantziara lasai pasatzeko. Oinez egin zuten bidea[...], Segundo Marey arrastaka zeramatela.
|
|
|
z betea? Bennet anderea bezalako tuntun axalekoentzat geratuko da, bere senarra duelu batean hilko ote duten beldurrez egon ondoren, gizona ondo eta osorik berriz ikustean duelurik
|
egon
ez izanaz pena duten horietakoentzat. Modako literaturan andere hauskor eta zaindu beharrak oso goi kotizatzen zirenean, Austenek osasun ona eta sendotasuna gurago izan zituen, eta De Bourgh andereñoa bezalako dama milika eta gaixoberak oso susmo txarrekoak iruditu zitzaizkion.
|
|
|
«Atzo utzi gintuenean, gure nebak uste zuen Londresera joanarazi zuen zeregina bizpahiru egunen buruan amaituta egongo zela, baina guk halakorik gertatzea ezinezkoa dela badakigunez, eta, bestalde, Charles hirira iristen denean berriz ateratzeko presarik izango ez duena ziur gaudenez, gure nebari bertara jarraitzea erabaki dugu, horrela bere asti orduak hotel deseroso batean ematera behartuta
|
egon
ez dadin. Gure ezagun asko Londresen dira jadanik negurako; nahiago nuke zeu ere, ene lagun maite maitea, jendetza horrekin bat egiteko asmotan zaudela entzungo banu, baina horretaz etsita nago.
|
|
|
Benetan kezkatuta, Elizabeth ahizparengana joatera deliberatuta zegoen, kotxea erabilgarri
|
egon
ez arren; eta, zaldi gainean ibiltzen ez zekienez, oinez joatea zuen aukera bakarra. Hala adierazi zien besteei.
|
|
|
Elizabethek apenas behar izan zuen ikusmiran egotea gauzen arrazoibideak bere zalantza guztiak garbi zitzan: Lydia eta Wickhamen ihesa gehiago burutu zen neskaren maitasunaren indarraz, gizonarenaz baino; eta harriduraz galdetuko zion bere buruari ea zergatik hautatu ote zuen gizonak Lydiarekin ihes egitea neskarekin zoratuta egon barik, baldin eta ziur
|
egon
ez balitz egoeren estutasunak bultzatu zuela gizona hanka jokoa egitera; eta, gauzak hala baldin baziren, Wickham ez zen konpainia edukitzeko aukerari muzin egiteko mutila.
|
|
|
Pedro Osak, guateke batean inoiz
|
egon
ez zen arren, entzuna zuen lagunarteko festa moduko bat zela: musika eta dantza, hizketa eta zurruta...
|
|
2014
|
|
|
Gure lehenengo eta azken aukera izango zen hura. Prest ote ginen galdetu zigun, eta nik, prest
|
egon
ez arren, baietz esan nuen garrasika. Argiak itzali egin ziren, foku bat piztu.
|
|
|
Ikusten dut ulertzen zoazela? oraindik konbentzituegi
|
egon
ez arren. Badakit, badakit; lehenago esan didazu:
|
|
|
Zoritxarrez, ez nintzen hilabete osoan lotan egon; azkenean, esnatu eta aurpegia eman behar zaio datorren egunari. Jaikitzeko gogorik ez daukan jendea egotea ulertzen dut; munduko toki beldurgarri guztietatik ohea baketsuena balitz bezala, beldurtzen duena norberaren buruan
|
egon
ez, eta kanpoan uzteko aukera balego bezala. Azken finean, ez nengoen horren gaizki, edo ez nekien oraindik.
|
|
|
–Ezetz? Hiru astean ez haiz behin ere izan nirekin, baldin eta hain mozkorrik
|
egon
ez bahaiz ez konturatzeko zertan ari hintzen ere.
|