|
2000
|
|
|
Didaktika alorraren
|
egoerari
garrantzi berezia eman zaio joan den asteburuko mintegian eta berrikuntza ugari ipiniko da abian hemendik aurrera. Horrek ez du esan nahi orain arte esparru horretan ahaleginik egin ez denik.
|
|
|
Herri kazetaritzaren indartzea ere ikusi dugu aspaldion, herri aldizkarien bidez batez ere, baina irratiak eta telebistak ere baztertu barik. Eta Topagunearen baitara bildutako elkarteen artean ez da eredu finkorik izan, nork bere
|
egoerari
egokitu dio hizkuntza moldea, baina euskarak izan duen aberastasun handienetako bat herri kazetaritzan dagoela ezin ukatu. Sarri askotan itzelezko onarpenaz gainera.
|
|
|
Niri iduritzen zait zailena pasatu dela, bai erakaskuntza mailan eta besteetan ere. Nahikoa da atzera begiratzea, duela bi urte ginen
|
egoerari
. Orain, oinarriak finkatuak dira, eta ez luke arazorik izan behar aurrera segitzeko.
|
|
|
Ezin esan idazlea oso baikor agertzen zenik, aitzitik alde onak eta txarrak zuhur neurtzen ahalegindu zela baizik. Haseratik bertatik hauxe irizten zion txiletarren
|
egoerari
: " Iparamerikarrak bere egoaldean bizi diran Herrien senidetasuna egokitera eziñezkoa du.
|
|
|
Denboraren iraganean, jarraikortasuna da nagusi. Haatik, zenbaitetan oroitzapenak alde batean utzi eta narratzaileak bere orainaldiko
|
egoerari
egiten dio erreferentzia, prolepsiak han hemenka tartekatuz. Biografia honi sinesgarritasuna emateko, noski, kronotopo determinatua darabil.
|
|
|
2 Ez zaio begiratuko gainera, pertsona zein herrialde edo lurraldetakoa den; ezta hango politikari, legeei edo nazioarteko
|
egoerari
, nahiz eta herri hori burujabea izan, besteren zainpeko lurraldea, autonomiarik gabea edo nola halako burujabetasun mugak dituena.
|
|
|
Ildo honetan, CSA (Conseil Superieur de l. Audiovisuel/ Ikus entzunezkoen Kontseilu Gorena), gaian itsutu gabe, hiru irratiek euskal preso politikoen
|
egoerari
buruko informazioa ematen dute. Presoenoihartzuna, deritzan emankizunean, zenbait sostengu elkarterekin txandakatuz, Ahaideak barne, egitendena.
|
|
|
Nahaste neurotikoguztiak, gizabanakoak bere burua eta inguruaren arteko orekari eusteko etaaurkitzeko gaitasun ezagatik gertatzen dira. Neurosiaren bidez gizabanakoak bereburua mundu erasotzailetik babesten du, eta hori da
|
egoerari
aurre egiteko hartzenduen biderik onena. Honela, autorregulazio zentzuari eta orekari eusten saiatzenda, berak zorte gabeko irizten dion egoerari aurre egiteko.
|
|
|
Neurosiaren bidez gizabanakoak bereburua mundu erasotzailetik babesten du, eta hori da egoerari aurre egiteko hartzenduen biderik onena. Honela, autorregulazio zentzuari eta orekari eusten saiatzenda, berak zorte gabeko irizten dion
|
egoerari
aurre egiteko. 9
|
|
|
Aginduaren Administrazio barruko historia ezagutzen ez dugun bezala, harenaplikazio sozialarena ere ezezaguna dugu, baina badakigu
|
egoerari
Gotzainak nolaegin zion aurre.
|
|
|
Euskal Herrian bizi dugun egoera politikoan kulturaren izaeraz hainbeste adierazpen desegoki egiten direnean eta euskal kulturari buruzhorrenbeste balioztapen interesatu eta ez zientifiko irakurri, ikusi eta entzuten direnean.Horregatik, derrigorrezkoa da guretzat ekarpen hau lehenbailehen egitea. Jakinbidehauen guztien irizpideez (gure
|
egoerari
egokituta) baliatuko gara, fenomeno musikaleninguruan sortzen diren komunikazio eta errepresentazio sozialen jokoak aztertzeko.
|
|
|
euskaldunakizan garela, euskarari gagozkiola, eta gure izatea euskara dela. Gero, botere kontuaketa, Estatu auziak eta, hori gure
|
egoerari
omen dagokio. Izan ala egon; izaera ala egoera.Izatezkoa (hizkuntza) ala axalekoa (boterea).
|
|
|
Gose nintzen eta kapitainarekin hitz egin beharra nuen, osaba Joanikotek hartu erabakiaz mintzatzeko eta neure
|
egoerari
aterabide baten edireiteko, eta, hala, itxurak eta gehiegizko protokoloak bazterrerat utzirik, molderik sinple eta bakunenean ihardetsi nion:
|
|
|
Irribarrez ikusirik nuen lehenago, anaiarendako beti. Oraingo hau niretako zen, ordea, eta horrek anarteraino ohartu gabeko ñabardurak eransteaz gain —mazelen tolesdura liraina, ezpainen luzapen xarmanta—, halako irrealtasuna zekarkion
|
egoerari
. Igande goizean bi metro haratago elkarrekin izan genuen mokokaldiaren irudiak dantzan zebilzkidan gogoan, ezin aurkituz orduko mikatzaren eta oraingo gozoaren arteko lotunea neskaren begitartearen ortzadarrean.
|
|
|
dena. Baina aurre egin behar nion
|
egoerari
, duintasunez, gogor, etsi gabe, eta neurri horretan nire bizitzaz dena zekitela jabetu izanak eta zekiten hura nola erabilia izango zen ulertzeak, bada, asko lagundu zidan arerioei benetako neurria hartzen jakiteko. Neure onera etorri aurretik, baina, beste bi aurkezleek nire zazpi andregaien aipamen burlatia egin zuten, esanez zazpiak beren buruaz beste egin zutela, nik, atsekabeak jota, beren lore ezkutua urratu nahi izan ez nuelako.
|
|
|
Hamabost hamasei urteko gorputzez jantzita zeuden nire hamar urteak, eta beldur nion egoera hari. Beldur,
|
egoerari
hamabost urteko mutil batek bezala erantzuteko kemenik izango ez nuelako. Zerua nire gainera, gainerakoan.
|
|
|
Eta orduan Dabid nola egongo den pentsatzen hasten naiz, norekin egongo ote den.... Beldur naiz, bestalde, bidailagunek ez ote dioten nire barne
|
egoerari
antzemango: nonbait irakurria nago argaltzeko maitemintzea bezalakorik ez dagoela, baina kontrakoa ere gertatzen da, hau da, amodiorik gabe geratzeak mehetu egiten du (horretaz gain, egoera horren islarik argiena, ikusten dakienarentzat, aurpegia izaten da).
|
|
|
Bada, arauzko ezkontza, moldeaz eta zuzenbideaz burutua, bakarra da seme alabak legeztatzeko bidean. Ostera, seme alaba legezkotzat hartu dira itxurazko ezkontzarenak, hau da, ezkontideek legezkotzat hartu duten ezkontza horrenak, baldin eta ezkontza hori alderdiek modu askean egin badute, euren
|
egoerari
dagokiona betetzeko eta ordenapean bizitzeko, ezkontza amodioaren bertute eta garbitasunean.
|
|
|
Egoitzaren autuak, gehienetan, pertsonen
|
egoerari
lotuak dira. Horretan, emaztearen egoitza senarrarena da, eta seme alaba adingabekoena aitarena edo tutoreena.
|
|
|
Kartzelero bereziak ziren, garai hartako
|
egoerari
eta guri aurre egiteko propio hautatuak. Errepresioa gustatzen zitzaien, sadikoak ziren, komisaldegietako txakurren antzekoak.
|
|
2001
|
|
|
"(...) Azken bolada honetan indarberritu egin da jokabide iraingarri bat, euskal kulturgintza eta hezkuntza susmagarri bilakatzea helburu duena. (...) Egitasmo horiek hainbat hedabideren babesa izan dute.(...) Asmo garbiro pozointzaileez barreiatzen ari diren sasi informazioek gure hezkuntza sistema bera bilakatu nahi dute susmagarri, eta gure gizarteak pairatzen duen
|
egoerari
etekin politikoa ateratzeko erabiltzen ari dira. (...)
|
|
|
Imanol Olabarria duela 25 urte Gasteizko greban esku hartze handia izan zuen langileetako bat dugu. Gertakari haietatik 25 urte igaro direnean, garai hari eta gaur egungo
|
egoerari
begiratu ondoren, oso jarrera ezkorra errealista, erakusten du hura bezalako beste borroka bat gauzatu ahal izateko aukeraz. Imanol Olabarriak duela 25 urteko Gasteizko greban esku hartu zuen, eta hori dela eta, beste kide batzuekin batera atxilotua izan zen.
|
|
|
Riskiren koadrila mutilez osatua da, ez neskak atsegin ez zaizkielako, haiekin ibiltzea kosta egiten zaielako baizik. Riskiri, adibidez, izugarri gustatzen zaio Anuxka deitzen den neskatoa, baina honek ez dio kasu zipitzik egiten eta gure mutikoak ahalik eta egokien
|
egoerari
eustea beste erremediorik ez du. Liburu honetan, Riski eta bere lagunei azken aldian gertatu zaizkien abenturen eta koadrilan edo bakarka egin dituzten aldrebeskerien berri izango duzue.
|
|
|
Horrela, Espainiako Bankuak, bertako gobernadore Jaime Caruanaren bidez, hainbat errezeta eskatu ditu lan merkaturako: mugikortasun geografikoa indartzea eta, horretarako, langabezia babesteko" ezaugarri batzuk" aldatzea; soldata berritzeko klausulak kentzea; soldata igoerak produktibitatearen arabera finkatzea, eta ez inflazioaren arabera; soldatak, sektore guztian homogeneoak izan ordez, enpresa bakoitzaren
|
egoerari
egokitzea; eta, beraz, hitzarmen sektorialak, probintzialak eta autonomikoak ezabatzea.
|
|
|
Data horrezkero Iberian egiten diren hegaldi erreserbak %18 jaitsi dira, eta aseguruen kostu igoera 15.000 eta 20.000 euro bitartekoa izan da. Beti gertatu ohi denez,
|
egoerari
aurre egiteko lehen neurria langileak kaleratzearena izan da, nahiz eta, diotenez, kaleratze hori ez den traumatikoa izango erretiro aurreratuak eta pizgarri bidezko bajak eta enplegu erregulaziorako espedienteren bat erabiliko direlako.
|
|
|
Horrez gain," planu" hitzaren aipu esplizitu horrek, eszena filmatzen ari diren2 sensatzioa ematen digu. Azkenik, azpimarratzekoa da eszena hau basket ekipo baten mugimenduekin konparatzeak
|
egoerari
kentzen dion dramatismoa.
|
|
|
Dudarik ez dago, gutako asko" dibertitu" egin garela Ene Jesus (1976) irakurtzen (Joyce eta Becketten nobelek ere dibertitu gaituzten moduan). Baina kasu honetan" dibertitu", hots, ongi pasatzea, irakurketaren plazer estetikoak guregan sortzen duen
|
egoerari
dagokio. Gustukoak zituen nobelekin etxeko lekurik ezkutu eta egokienean, komunean, gordetzen zen Proust gaztearen modura, geu ere, R.
|
|
|
Estresak luzaro irauten badu, antsietate
|
egoerari
lotutako larruazaleko patologiak ager daitezke.
|
|
|
Datu guztiak bildu ondoren, ibai bakoitzari buruzko txostena idatzi zen eta bakoitzaren azken kalifikaziora iristeko honako ponderazio sistema ezarri zen: uraren kalitateari ematen zaion tratua azken notaren %20 zen; ibaiertzen kontserbazio
|
egoerari
puntuazioaren zati handiena, %50; ibaiaren aisialdi eta jolaserako erabilerari %10eko balioa eman zitzaion eta, azkenik, ingurumen arloko gaien inguruko heziketarako ibaia erabiltzeari %20.
|
|
|
Gurasoek erreparatu egin diete ikastetxea bisitatzen dutenean instalazioen kontserbazio
|
egoerari
eta segurtasun baldintzei.
|
|
|
Ondoko azalpenetan ikusiko den bezala, bata bestearekin lotuta daude hipotesi horiek. Esan liteke ezen, arrazoi horietakoedozeinen aldaketak, ezinbestean, beste guztien iraulketa eragingo lukeela.Horregatik, non edo nondik tiraka hasi eta
|
egoerari
buelta ematen hastekolehenengo bultzadatxoa ematea da irakasleon eginbeharra.
|
|
|
Bultzada hori konbinazioan agertuko da trebetasun hartzaileekin.Helburuaren prozesuaren bukaera da, beraz, eta ez da laguntzarik egongo, ezsortzen dutenean ezta hartzen dutenean ere. Ikasleak kalean aurki ditzakeenegoerak klaseratuko ditugu, erreal errealak hizkuntzari dagokionez; eta ikasleakaurre egin dio
|
egoerari
bat batean, inolako laguntzarik gabe.
|
|
|
oraintsu hasiak gara, eta doi doihasiak, problematika hori gainditzen. Baliteke euskal literatura bizitzen ari denerrealismo nazionala (ez, preseski, nazionalista) deritzon korronte horren arrakastagure literatur esparruak esparru mundialean bizi duen gaurko
|
egoerari
ongi egokituta egotetik etortzea. Gure literaturarena esparru periferikoa da guztiz (baimunduko eta bai hurbileko esparruekin alderatuz gero), eta nazionala izatetik libratzea halabeharrez kostatzen zaio; baina, hala ere, gainditua bide du deskolonizatzearen etapa folkloriko edo herderianoa23 Erdibide horren emaitza eta isla estetikoa dateke gaur egungo eleberrigintza errealista.
|
|
|
Gaur egun ohartzen gara, soilik Euskal Herriko
|
egoerari
mugatzen gatzaizkiola, emaztea, eta, bereziki, idazten duen emaztea, gutxietsia den hizkuntzabat ezpainetan darabilen kolonizatuaren kinka berean dagoela:
|
|
|
Honako emaitza hauekjasotzen dira motibazioari dagokionez: 1) guztiz instrumentaletik guztiz integratibora doan continuum batean biltzen diren 7 orientazioak 3tan berkodatzendituzte; instrumentalak, tartekoak eta integratiboak bereiziz; 2) ikasleak zenbat etagazteagoak izan, hainbat eta era nabarmenagoan eragiten die motibazioarennoranzko instrumentalak, hori gazteagoek lana aurkitu beharraren
|
egoerari
egotzdakiokeelarik; 3) gizonezkoek joera handiagoa dute tarteko orientazioa ez hautatzeko eta eskala osoan zehar sakabanatzeko, hots, elkarren antz gutxiago dute etaemakumezkoak baino integratiboagoak izateko joera daukate; 4) noranzko integratiboak gehiago eragiten die Euskal Herrian jaiotako gurasoen seme alabei EuskalHerritik kanpo jaiotakoenei baino; 5) noranzko instrumentalak ikasle uniberts...
|
|
|
Bi azpilaginekiko emaitzetan oro har eredu bera lortzen da, esperozitekeen bezala. Hau da, alde batetik, euskararen erabilera testuinguruaren egoerarilotutako aldagai soziodemografikoek eta soziolinguistikoek baldintzatzen dute, baina baita subjektuen
|
egoerari
lotutako aldagai psikosozialek ere; bestalde, baldintzatze hori egoera soziolinguistiko edo eremu ezberdinetan gertatzen da, etabaita subjektuen sare sozialean egiten den euskararen erabileran ere, bi kasuhorietan erabilera soziala edo kanpokoa delarik, eta ez subjektuen barne erabilerapertsonalean. Bi aldagai moten artean, euskararen erabilera azaltzeko eraginzertxobait handiagokoak edo gehixeago baldintzatzen dutenak, euskararenpresentziarekin lotzen direnak dira:
|
|
|
Hasiera batean, psikologizaziohorren ondorioz, bizitasun etnolinguistiko subjektiboaren (BELS) kontzeptua sortu zen, eta horrela BELS delakoa hautemate prozesu gisa ulertzen da (Bourhis, Giles eta Rosenthal, 1981); geroxeago, BELS kontzeptua irudikapen sistema gisa ulertu zen (Johnson, Giles eta Bourhis, 1983), eta azkenurte hauetan, uste sistema gisa; ikuspegi horretatik, bi uste mota bereiztendira: 1) Uste exozentrikoak (gizabanakoek ikusle gisa dituztenak), eta 2) Uste egozentrikoak (gizabanakoek parte hartzaile gisa dituztenak); bi uste mota horiek erreferentzia egiten diete gaur egungo eta etorkizuneko
|
egoerari
(Allard eta Landry, 1986). BELSaren psikologizazioa ondorengo ideianoinarritzen da:
|
|
|
4 Azkenik, laugarren aroa XIX. mende bukaeratik 1936 urtera arte luzatzenda. Hizkuntza
|
egoerari
dagokionez, euskararen atzerakada biziak ezaugarritzen du aro hau batik bat. Garai hartako hainbat euskaltzalek, adibidez, Campionek (1907), Sabino Aranak (1894), Azkuek (1896)?, herria erdaldunduz joatearen arrazoi nagusietako bat eskola zela uste zuten (1912kodatuen arabera, Hego Euskal Herriko maisu maistra gehienak? %61. Euskal Herritik kanpo jaiotakoak ziren).
|
|
|
Euskararen normalkuntza osoa lortzea premiazko arazoa eta helburua da; horregatik, gaur egungo
|
egoerari
normalizazio prozesu egoera deitzen zaio,, normalkuntza, eta, normalizazio?
|
|
|
Horrek kolesterol eta triglizerido maila murrizten laguntzen du, eta, gainera, odola diluitzen du, eta, ondorioz, koaguluak edo odol tronboak sortzeko arriskua murrizten du. Kalitate irizpideak erosketan, manipulazioan eta higienean Produktu hau erostean, ondo begiratu behar diegu etiketatzeari eta ontziaren
|
egoerari
, iraungitze edo kontsumo data lehenetsiei eta nutrizio etiketari (produktua bitaminaz edo mineralez aberastuta dagoen edo ez, etab.).), beste marka bateko baliokidearekin alderatzeko. Ontzia ireki ondoren, hoztu egin behar da, eta gehienez ere hiruzpalau eguneko epean kontsumitu, hasierako propietateak aldatu ez daitezen.
|
|
|
Guardiako epaitegia eskualdeko gobernuari bidali zaio, epidemiaren aurka hartu diren neurrien berri eman diezaion, bai eta bakterioa emititu ahal izan den guneen berri ere. Osasun
|
egoerari
dagokionez, Francisco Marqués Murtziako Osasun sailburuak atzo baieztatu zuen legionellak jotako pertsona bat hil zela joan den asteazkenean Murtziako Arritxakako Ama Birjina ospitalean. Hildakoak, 67 urteko gizonak, maskuriko minbizia zuen aspalditik.
|
|
|
osagairen batek, mantenugaia izan ala ez, organismoaren xede funtzioei eragiten die, modu espezifiko eta positiboan, eta ohiko nutrizio balioaz haraindiko efektu fisiologiko edo psikologikoa eragiten du. Ondorio positiboa izan daiteke, bai osasunaren eta ongizatearen
|
egoerari
eusten laguntzen duelako, bai gaixotasun jakin bat izateko arriskua murrizten duelako. Kasu berezi honetan, elikagaien industriak produktu berri bat sortu du, behi esnearen gantz naturala (gantz asea) omega serieko gantz poliasegabeekin ordezkatuz, osasunari onura nabarmenak dakarzkiona.
|
|
|
Jakin badakigu, eta aldez aurretik azaldu behar gainera, askok aurpegiratuko digutela euskarak eta gaztelaniak ez dutela zerikusirik, gizarte
|
egoerari
dagokionez behinik behin. Hala da.
|
|
|
Erran bezala, Euskal herri osoan estrategiazko oinarriak berriz ere sakon kolpatzeko premia gero eta larriago sentitzen baitu sistemak. Horrengatik, erasoak oraingo
|
egoerari
zuzenduak bezainbat geroari begira dira oldoztuak. Batzuk bortxazkoak (legediak, debekuak, trabak, zonaldeak...), besteak —hizkuntzarekiko pertzepzioa besterentzea eta lausotzea helburu—, ideologiaren baitakoak.
|
|
|
Esp reski eta Nafarroako
|
egoerari
begira, euskararenofizialtasunaren aldeko ekimenak alferrikako jarduerak dira, egoera, biztanleriaren botoa eta Parlamentuaren osaketa kontuan hartzen baditugu.
|
|
|
lerroa marraztean puntuen aniztasunei ezartzen zaien sintesia; 3) Denbora agerpen ororen apriorizko baldintza formala da. Espazioa kanpoko agerpenen baldintza da, baina denbora agerpen ororena, zeren zuzenki barneko agerpenen baldintza izateaz gain zeharka kanpokoena ere baita, hauek azken buruan gogamenaren determinazio gisa barneko
|
egoerari
dagozkion heinean.
|
|
|
Eta zenbat lokarri, hainbat askatu behar. Hortik dator askatasun mota asko daudela baiestea, gizakiaren izaerari ez baino gizakiaren
|
egoerari
dagozkienak. Nik hitz biak erabiliko ditut, baina, zehaztu behar izanez gero, hautamena hobetsiko dut gizakiaren izanarentzat.
|
|
|
Baina, jakina, lehen Aita Zaindarien Gazteluko ziega zaintzen zuena lotzeko estola erabili bainuen, eta gero antropofagoekin izandako gorabeheren ondorioz, hori esatea ezinezkoa zen. Bizitzan
|
egoerari
egokitzen jakitea dohain handia da, ordea, nik oparo dudan dohaina, eta pasarte hau aldatu nuen, haren ordez beste hau esanez, eztarriko marranta arintzeko erabili nuen zalantzazko une labur labur baten ondoren: " Baina ez larritu, hemendik alde egiten dudanetik aurrera ez dut atsedenik hartuko derbirako sarrera bat, zer diot bat, bi, bi sarrera lortzen ditudan arte".
|
|
2002
|
|
|
Luis Sanzok Erein argitaletxearen bidez kaleratu duen saiakera da" El Pueblo Vasco y la Autodeterminacion". Bertan, bere garaian EEko partaide, eta egun, inongo alderdirekin loturarik ez izan arren, sozialismo europarrarekin lerratzen den gizon hau Euskal Herriak jasaten duen bortxa
|
egoerari
irtenbide errealista eta bidezkoa eskaintzen saiatzen da. Horretarako, euskal alderdi abertzale guztiek burujabetasunaren inguruan dauzkaten ikuspuntuak ohartasunez begiratu eta gero, planteamendu hauei Espainiako konstituzioak zein nazioarteko zuzenbideak ezartzen dizkien mugak azpimarratzen ditu, SESB eta Yugoslavia ohiko federazioen banaketa, edota Belgika, Irlanda eta Quebeceko prozesuak aztertuz.
|
|
|
parte hartzea, dinamismoa, mobilizazio ahalmena... Hor nahiko energia dago
|
egoerari
buelta emateko. Horrez gain, etorkizuna bera ere idatzi gabe dago, orrialde zuri bat da, eta errealitatea lantzen dugun arabera etorriko dira emaitzak.
|
|
|
Ieltsinek berehala ikusi zuen ordea irtenbide bat bilatu behar ziola
|
egoerari
, eta 1996an bere izenean negoziatzera bidalitako Lebed jeneralak bakea sinatu zuen Txetxeniarekin.
|
|
|
Finean, herri bateko literatura kultur alorreko beste produktu bat besterik ez da. Literatura unean uneko eta tokian tokiko kulturaren
|
egoerari
dagokion zerbait da, ez da sortzen literatur tailer batean, nolabait esanda. Alabaina, euskal literaturak ez du lotsarik izan behar inguruan ditugun literaturen aldean jartzeko, bereziki, gaztelaniaz egiten den literaturaren aldean.
|
|
|
Aitorpena gerta dadin, M. Bajtinek iradoki bezala, beharrezkoa da arau sozialak haustea, eta nobela honen kasuan Bibliako agindu funtsezkoenak(" ez duzu hilko" eta" ez duzu adulteriorik egingo") dira hausten direnak. Senar koldarrak, harremanaren gainbehera onartu eta
|
egoerari
irtenbide" duina" bilatu beharrean (nobelan Beltran pertsonaiak Léo Ferréren kanten bidez adierazten duen jarrera), nahiago du mendeku hartu eta emaztea hil, eta, hartara, objektu desiratuaren sakrifizioaz burutu maitasun istorioa (ik. Bataille, G.:
|
|
|
Gertakizun horrek abiarazten ditu protagonistak bizi dituen zalantza eta estutasun guztiak, ez baitaki taldeburu den Gerald D.k jarri dion segada ala benetako sorospen ekintza ote den. Pertsonaia iragana gogoratzen saiatzen da bere
|
egoerari
esplikazio bat eman nahian.
|
|
|
emakumearen lanaldi bikoitza, eskola, haurraren zaintza... Emakumeak gizarte modernoan duen funtzioaren inguruan dauden gogoeta asko biltzen ditu eleberriak, eta etengabeak dira emakumearen
|
egoerari
, emakume gorputzaren aurkikuntzari, etab. egindako erreferentziak. Emakume bakarra da protagonista, senarrak bost urte lehenago utzi zuenetik haurra bakarrik hazi behar izan duen ama.
|
|
|
Ongizate
|
egoerari
, tarteka, hainbat irizpide eransten zaizkio, hala nola ingurunea geroz eta naturalagoa izatea, elikadura osasungarriagoa, astia ugariagoa, etab.
|
|
|
Beti izan behar du
|
egoerari
alderdi positiboren bat aurkitzeko moduren bat, edo gutxienez, larritasuna erlatibizatzekoa.
|
|
|
Politika horrek eragin erabakigarria izan zuen euskal industria berreskuratzeko aukeretan. Lan kostuei eusteak eta zergen ezarpen txikiak onura handiakekarri zizkion enpresa etekinen
|
egoerari
, baina inbertsioen kontrolak zaildu egitenzuen etekin horiek produkzio ahalmena handitzeko erabiltzeko aukera. Bestalde, lehengaien, makineriaren eta baliabide energetikoen eskasiak eragotzi egiten zutenprodukzioaren handitzea, lehentasunezko industrien kasuan ere; industria horiek, askotan, beren ahalmenaz azpitik aritzen ziren lanean.
|
|
|
Horregatik, Estatuak gogor eusten die EBrekin auzitan ez dauden eskumenei. Bitartean, erregioak eta estatu gabeko nazioak beren
|
egoerari
atxikitzen saiatzen dira, estatueneskumenak murrizten diren heinean.
|
|
|
Eskaintzaren gaur egungo
|
egoerari
begiratzeaz gain, interesgarria da azkenurteotako bilakaerari erreparatzea (1 irudiak). Biokimika lizentziaturan aurtenhasiko da eskaiñtzen enborrezko irakasgairen bat euskaraz (1 irudia).
|
|
|
Analisi hori bera ongizate estatuaren
|
egoerari
edo, bestela esanda, asistentziazko ondasun eta zerbitzuen gaur egungo eskaintzari buruzko ikuskerari ereaplikatzen zaio. Ildo horretan, bere aplikagarritasuna eta, batik bat, eraginkortasuna, ezintasun edo desengainu hori eragingo ez duen iritzi jakin bat profesionaleihelarazteko ahalmenean datza.
|
|
|
Geremek en lanari jarraituz gero, Europako agintariek
|
egoerari
nola erantzunzioten ikusiko dugu. Bi bide hautatu zituzten, osagarriak direnak:
|
|
|
Gizarte indibidualizatuetan gatazka berriak eta askotarikoak sortzen dira. Pertsonari eta
|
egoerari
lotutako gatazkak dira. Aldiz, gatazka luzeak pertsonari berariazkoak zaizkion ezaugarrietatik sortuko dira, besteak beste, arrazatik, sexutik, etniatik eta naziotik, hain zuzen ere.
|
|
|
Gizarte garaikidean arriskuak etengabe hazten dira. Baina
|
egoerari
aurre egiteko moduaren arabera, inoiz ezagutu ez diren aukerak ere zabal ditzakete. Hitzarmen berri baten bidez, bizidun guztiak bere baitan hartuko dituen gizarte global bateko politika demokratikoak, ondoko bi inperatiboak behar ditu bete, pertsona harremanetan eta sistema harremanetan baliagarria, eta era orotako baieztapen, metastasikorako?
|
|
|
Xorroxin Irratia Baztanen, eta Euskalerria Irratia Iruñerrian. Biak jende nafarrak eginak ziren, eta Nafarroako bizitzan sustraituta bertako berezitasunak kontuan hartua, euskararen eta euskal kulturaren
|
egoerari
zegokionez, batik bat. Administrazioak, hizkuntza zonaldeetan zatituta, Euskararen Legeak mugatuta eta Euskal Autonomia Erkidegotik zetorren, okupazio kulturalaren?
|
|
|
“Ez du zentzurik orain iritzi berriak eskatzea jarrera bat adosten saiatzeko; izan ere, hasieratik sektoreko eta kontsumitzaileetako agente gehienek adierazi digute dendek ez dituztela jaiegunetan pertsianak irekitzen”, adierazi dute galdetutako iturriek. Alde horretatik, hiru probintzia patronalak egungo
|
egoerari
eustearen alde daude; izan ere, sektorea erabat liberalizatuta dago Euskal Autonomia Erkidegoan, profesionalek berek ezarritako autorregulazioak eta sindikatuen arbuioak, salbuespenak salbuespen, irekierarik ez egotea eragiten dute. Azalera handiak Oso bestelako iritzia du Banaketa Enpresa Handien Elkarte Nazionalak (Anged).
|
|
|
3 Aurreko bi idatz zatietan aipatzen diren kasuetan, interesdunak hala eskatzen duenean, tratamenduaren arduradunak datuak jakinaraziko dizkio, bai eta azken sei hilabeteetan horren gainean jakinarazi diren ebaluazioak eta iritziak ere, eta datuak jakinarazi zaizkion pertsonaren edo erakundearen izena eta helbidea. 4 Interesdunen kaudimen ekonomikoa epaitzeko erabakigarriak diren datu pertsonalak soilik erregistratu eta laga ahal izango dira, baldin eta aurkariak badira, sei urte baino gehiagokoak badira, baldin eta egiatasunez erantzuten badiote haien egungo
|
egoerari
.
|
|
|
Egia da dezelerazio ekonomikoa sektorean islatzen dela, baina egia da, halaber, zifrak 2001eko datuekin alderatzen ari garela, urte errekorra izan baitzen", gehitu zuen. Sektorearen Espainiako
|
egoerari
dagokionez, azpimarratu zuen logistika kostuak eta erabaki zentroak beste herrialde batzuetan egotea direla Espainiako automobil industriaren arazo nagusiak. Oztopo horiei aurre egiteko, malgutasuna handitzearen eta lan kostu lehiakorrak izatearen alde egin zuen.
|
|
|
Egunero erabiltzen dira aparatu elektrikoak, entxufeak, korronte hartuneak edo etengailuak, egoera onean ez badaude erredurak edo bestelako ondorio larriagoak eragin ditzaketenak. Jakin beharreko gutxienekoa Mantentze edo konponketa lanei ekiten zaienean, kableen
|
egoerari
erreparatu behar zaio. Korronte elektrikoa haietatik igarotzen da eta, beraz, egoera onean egon behar dute.
|
|
|
Gainera, agindutako tratamenduaren aplikazioa onartzen ez bada, medikuak borondatezko alta sinatzeko eta ez onartzeko proposatuko dio pazienteari, eta ikastetxeko zuzendaritzak nahitaezko alta xedatu ahal izango du legeak araututako baldintzetan. Informazioa Araudi horrek, halaber, herritarren osasun
|
egoerari
eta komunitatearen osasunari buruzko informazioa jasotzeko eskubidea indartzen du. Ez jasotzeko eskubidea ere izango du, non eta informazioa ez den bere osasunaren onerako.
|
|
|
«gehiegi entzuten da, oso oldarkorra da eta inolaz ere ez du eskolara joan nahi» dio Fuentesek. Familia, etsita Jelosia normaletik pasatzen denean eta familiak ez badaki nola aurre egin
|
egoerari
, egiturak desorekatu egiten dira eta denak «desenkitatuta» amaitzen dira. Jimenezek dioenez, «gurasoak ohartzen dira eskuetatik ihes egiten dien egoera dela, eta haurraren erreakzio asko ez direla aurrez pentsatuta», eta, beraz, honako hau esaten du:
|
|
|
Era berean, akats asko daude pisua galtzeko jarraibide egokienekin alderatuta, eta gai horrek emakume gazteen ehuneko handi bat kezkatzen du. Arlo honetan, nutrizio arloko heziketa handiagoa eskatzen da dieta irrazionalen jarraipenari aurre egiteko, eta horrek kalte egiten dio nutrizio
|
egoerari
, eta horrek baldintzatzen du, hain zuzen ere, osasunerako galera gutxi, labur eta arriskutsuak izatea. Beste azterketa batzuen arabera, ogiaren eta karbohidrato konplexu ugari dituzten beste elikagai batzuen kontsumoa baliagarria izan daiteke pisua hobeto kontrolatzeko eta pisua galdu ondoren pisua galtzen laguntzeko.
|
|
|
Gainera, azpimarratu zuen proiektu hori oraindik amaitu ez dela eta azken urteetan 160.000 euro inguru inbertitu dituztela, «gure lurraldea eta ingurumena kontserbatzeko» lanean jarraitzeko. Biodibertsitatea galtzea Kanarietako artxipelagoko biodibertsitatearen egungo
|
egoerari
dagokionez, Bakailaoak azpimarratu zuen gero eta «gutxiago» doala, «garapen neurrigabea eta hazkunde demografikoa lurraldearen konkistan eragina duelako», eta, beraz, zenbait naturgune suntsitzen ari direla. Tenerifeko hegoalderago, Tenerifeko Granadilla de Paga herria jarri zuen adibide gisa.
|
|
|
Ikastetxeko zuzendariak, Ana Josefa ahizpak, azaldu zuen “ikasle guztiek ez zutela jan —70 bat—; izan ere, arrain plater batekin zerbitzatu zuten, eta nahi zutenek bakarrik hartu zuten”, azaldu zuen. Intoxikatuen
|
egoerari
dagokionez, Granadako osasun barrutiko zuzendari Aquilino Alonsok baieztatu zuen “ez duela larritasunik”. Hori bai, atzo arte (asteartea) lau pertsona zeuden ospitalean, horietako bi haurrak.
|
|
|
Urdaiazpiko, paleta eta solomo iberikoen kanaberarako kalitate arauak 2002an jarri zuen indarrean. Horren bidez, amaiera eman nahi zaio jatorri desberdineko zerrietatik datozen produktuak izendatzeko" iberiko" izena bereizi gabe erabili duen sektore baten ezaugarri izan den alegaltasun
|
egoerari
.
|
|
|
telefonoa eta irratietako informazio buletinak. Madrilen bizi direnek edo hiriburura iristeko bide nagusietatik iritsi edo ibili behar dutenek, haien
|
egoerari
eta trafiko dentsitateari buruzko informazio zehatza aurki dezakete http://www.dgt.es/carretera /degidad.html helbidean. Zirkulazio intentsitate berezia duten zubiei eta oporraldiei dagokienez, aurreikuspen eta segurtasun gomendioen orri bat dago hemen:
|
|
|
Mariano Rajoy Gobernuko presidenteordeak asteartean jakinarazi zuen isuria Frantziako salbamendu eremura hurbiltzen ari dela, eta, beraz, “laster” operazioak batera izango direla. Itsasontziaren
|
egoerari
dagokionez, Rajoyk adierazi zuen teknikariek ikusi dutela oro har gutxitu egin direla popako ihesak, eta dagoeneko egin direla neurketak buxadura elementuak diseinatzeko. Elementu horiek arratsalde honetatik aurrera hasiko dira jartzen, lehenengo arraildura buxatuen kasuan izan ezik.
|
|
|
Ezin daiteke esan harro nagoela, nire ustez pertsona bat ezin baitaiteke harro egon bizitzak zoriz eskeini dionaz. Konforme nago, hori bai; baina ez konforme horrela maitatzea tokatu zaidalako, baizik eta nire buruan bueltaka egon den
|
egoerari
azkenik irtenbidea eman diodalako. Izan ere, nire lagun guztiek badakite eta errespetatzen naute, eta, bestalde, mutil bat ezagutu dut, eta harekin nago; eta ez dut uste egoera transmititzen dizkidan zirrara eta emozioak beste gizakiek bizi dituztenetatik bereiztu daitezkeenik.
|
|
|
Garbi zegoen karta hura desesperazioaren ertzean zegoèn norbaitek bakarrik idatz zezakeela. Eta Sara desesperaturik egon zitekeen artean ere, ospitale psikiatrikoan hartu zuèn laguntza psikologikoarekin eta errehabilitazio programan hartzen ari zenarekin ere aski ez balu bezala,
|
egoerari
gaina hartzeko. Eta desesperazioak eman zion, ausaz, karta hura idazteko ausardia, baldintza normaletan nekez idatziko zuena.
|
|
|
Baita gezur txiki bat ere. Eta, deus baino lehenago, eutsi egin behar nion
|
egoerari
, kontu hark guztiak eskutik ihes egin ez ziezadan. Sarak bajarekin zeramatzan egun batzuk, eta etxeko sofan aurkitu nuen, Benito Lertxundiren disko bat entzuten.
|
|
|
Hain izan ziren sentsazio haiek bortitzak, non, halako batean, erotu egin behar nuela bururatu baitzitzaidan. Baina eutsi egin behar nion
|
egoerari
, kosta ahala kosta. Inoiz baino gehiago.
|
|
|
Bi faseetan landuko diren hausnarketarako materialak osatzeko, aditu talde bati eskatuko zaio iritzia; galdetegi baten bidez, euskararen eta euskalgintzaren
|
egoerari
eta aurrera begira euskararen normalizazioan egin beharreko urratsei buruzko iritziak jaso dira.
|
|
|
Klase politikoaren erantzukizuna saihestezina da gai honekiko. Bizitzen ari garen
|
egoerari
behar duen erantzuna ez ematea akats historikoa litzateke; Euskal Herriko hizkuntza eta kulturaren bizi indarra eta, ondorioz, biziraupena, daude jokoan. Ez dezagun ahaztu, hala ere, gizarteakematen diola boterea klase politikoari, ez beste inork.
|
|
|
enplegu pribatu eta publikoaren pisu demografikoari erreparatuz, Eustatek Euskal Autonomia Erkidegoko datu ezin adierazgarriagoak eskaintzen dizkigu: ‘16urte eta gehiagoko biztanleria landuna, lanbide
|
egoerari
ja rraiki’ izeneko taularen arabera, ehun alokatu edo soldatapekotik 14,1 baino ez dira sektore publikokoak (Euskal Urtekari Estatistikoa 99: 62).
|
|
|
Bada, horratik, askozaz hizpide kontsolagarriagoa presoen
|
egoerari
dagokionez. Zigorpetik askatu eta presoak gizartera itzultzen ditugunean, zer egingo dute beren lanetatik ahalik onura handiena ateratzeko?
|
|
|
Santosek
|
egoerari
tentsioa kentzearren txantxa tonukeran ahoskatua zuen, baina semearen aurpegian ez zuen lasaiturik susmatu.
|
|
|
• Lehen argitalpenean egin hautu bera atxikitzen dugu: a b idazkera(" a ken b") hein batean baizik ez lot b z ttipitzen den zenbakiaren
|
egoerari
eta" ken" edo" zenbat gelditzen da?" gisako galdeei.
|
|
2003
|
|
|
Edozein eratan, konkistaren ondorengo 20 urteak kenduta, gero ez zen ahalegin handirik egin zegoen
|
egoerari
buelta emateko.
|
|
|
Hor dago koska! Eusko Jaurlaritzak «Egunkaria»ko langileen
|
egoerari
dagokionean badirudi esku hartu nahi duela. Baina galdera betikoa da:
|
|
|
Hona hemen definizio ofizial hori: " Laneko edukiaren, antolamenduaren edo inguruaren alde adbertsoen edo txarren kontra gertatzen diren hainbat erreakzio emozionalen, kognitiboen, fisiologikoen eta jokabidezkoen multzoa da estres laborala, eta urduritasun nahiz angustia handiak eta jeneralean
|
egoerari
aurre egin ezinaren sentsazioak ezaugarritzen dute estresatua".
|
|
|
Era askotako interpretazioak egon daitezke instituzio desberdinetan, baina, aurretikoak kontuan hartuz, hiruko gobernua eta Espainiako Gobernuaren arteko enfrentamendu gune nagusiena Eusko Legebiltzarrean aurreikusten da. Dirudienez, eta Gorenaren beste agindu zehatzik ez dagoen artean, hirukoak orain arteko
|
egoerari
eutsi ahal izango lioke eta Sozialista Abertzaleen taldeak bere horretan jarraitu.
|
|
|
Ez hemen bakarrik, estatu guztian eta nik esango nuke Europan ere hala zela. Rock erradikalak sekulako bitamina ekarri zion hemen
|
egoerari
. Baina aldi berean, mugimendu hori aurrekoaren ukazioan oinarritu zen.
|
|
|
... subiranotasunaren zertarakoa aztertzen du, kulturalki plurala den herri gizarte batean. Horretarako saiatzen naiz, hitz horren jatorrizko esanahia eta gaur egun izan lezakeen legitimazio etikoa ikertzen, ondoren gure gaurko herri
|
egoerari
aplikatzeko.
|
|
|
Euskal Herrira bakea ekar dezakeen une historikoan gaude, izan ere, berrehun urte baino gehiago iraun duten liskarren ondoren orain aberastasuna modu zuzen eta bidezkoago batean banatuta baitago. Subiranotasuna da gaur egungo
|
egoerari
edozein irtenbide emateko oinarritzat erabil dezakegun funtsezko zutabeetako bat. Alabaina, badago edonolako subiranotasunaren aldeko apustua egiten ez duenik.
|
|
|
Hainbat konturi dagozkie, hala nola medikuntza prozesu jakin batek gure osasunean izan dezakeen eraginari, gure osasun
|
egoerari
buruzko xehetasunak gure sendagileak eta guk erabakitzen ditugun pertsonek bakarrik ezagutzeko eskubidea, osasuna mantendu edo suspertzeko beharrezkoak ditugun botika eta gainerako produktuak lortzeko eskubidea, etab.
|
|
|
Etxean non jartzen ditugun, eta ureztatzeko edota ongarritzeko dauzkagun ohiturak oso garrantzitsuak dira landareen
|
egoerari
dagokionez; are gehiago, detaile txiki batek haize korronte hotz batek edo egun osoan oso argi gutxi izateak itxura ona izan dezaten guk egindako ahalegin guztiak zaputz ditzake.
|
|
|
Suaren eraginaz gainera (urtero baso hedaduraren %1 galtzen da), artzantza neurrigabea, kontrolik gabeko urbanizazioa eta turismoa, kutsadura eta basoak zatikatzea min handia ematen ari zaizkio baso horien
|
egoerari
, espainiar espazioen alderik basatiena ordezkatzen dutela kontuan hartu gabe.
|
|
|
Amaitzeko, onargarria da itzalgailuen kopuru eta
|
egoerari
dagokiona, bisitaturiko zentroen %11 bakarrik gertatu baitira gainditzeke.
|
|
|
Frogabideak proposatu ahal izango dituzte delitu egitateari buruz eta hori egitean gertatutako inguruabarrei buruz, salbu eta adingabearen psikologia, hezkuntza, familia eta gizarte
|
egoerari
dagozkion arazoetan.
|
|
|
Talde teknikoak Fiskaltzari hori eman dio, askoz jota, hamar eguneko epean; epe hori luzatu ahal izango da, gehienez ere, hil baterako, arazoa oso konplexua denean. Talde teknikoak idazkia aurkeztuko du adingabearen egoera psikologikoari, hezkuntza
|
egoerari
eta familia egoerari buruz, haren gizarte inguruneari buruz, eta, orokorrean, lege honetan araututako neurrietatik edozein hartzeko erabakigarri izan daitekeen inguruabar orori buruz.
|