|
2000
|
|
|
Jadanik 2 urte pasa dira Lizarra Garaziko Akordioa sinatu zenetik. Gezurra dirudien arren momentu horretan esan eta egindakoek ez dute zerikusi askorik gaur egungo
|
egoerarekin
erkatuz gero. Bereziki bertan ziren hainbat alderdiren jarrera aztertzeko garaian, nahiz denek hitzarmenak duen gaurkotasuna beren azterketa eta planteamenduetan aipatu.
|
|
|
Hitz batez, etena ekarri du, eta aurreko egoerarekiko etena aldarrikatu du, eten horretan parte hartzera deituz. Zer esanik ez, horimingarri gertatzen zaie, teorian
|
egoerarekin
konforme egon ez arren praktikan egoerahorretan eroso bizi direnei, nola edo hala sisteman integraturik daudenei. Eta horrekekarri du bazterketa ofiziala; baina, aldi berean, horrek sortu du askorengan berelanagatiko eta ibilbide osoagatiko estimua.
|
|
|
Gai garrantzitsuotan gure lege proiektuen oinarri izan diren horiek azaldu beharrean gaude. Berebat, proiektu horiek onura orokor, ohitura publiko, norbanakoen bozkario eta gauza guztien oraingo
|
egoerarekin
izan ditzaketen harremanak agerian utzi beharrekoak dira.
|
|
|
Badirudi Hamletek dioenak ona eta txarra, guregandik kanpoko munduaren ezaugarriak ez diren arren, gure gogo egoeren ezaugarriak direla inplikatzen duela. Baina esan nahi dudana da gogo egoera ez dela ez ona, ez txarra, zentzu etiko batean, gogo
|
egoerarekin
, deskriba dezakegun gertakari batez ari garen heinean. Adibidez, gure munduko liburuan xehetasun fisiko eta psikologikoez betetako hilketa baten deskribapena irakurriko bagenu, gertakari hauen deskribapen soilak ez luke proposizio etiko dei genezakeen ezertxo ere edukiko.
|
|
2001
|
|
|
Gobernuak Kupoa handituko dela eta Espainiako Gobernuak beste erregioko
|
egoerarekin
berdindu nahi duela dirudi. EAJ prest legoke" pase foral" moderno bat egiteko?
|
|
|
Horrela erabaki zuen 1995ean eginiko bere lehenengo kongresuan. 1973 urtean, UEUren abiaburuan, Euskal Herriko unibertsitateen egoera oso bestelakoa zen gaurko
|
egoerarekin
alderaturik, artean, unibertsitate mailako prestakuntza lortu nahi zuten Euskal Herriko unibertsitario gehien gehienek kanpoko unibertsitateetan ikasi behar zuten. Aukera ez zen oso zabala; Deustuko Unibertsitatearekin batera Nafarroako Unibertsitatea (OPUS), Industri Ingeniaritza Goi mailako Eskola eta «Bilboko Unibertsitatea» zeuden.
|
|
|
Sastrek esaten duenarekin bat egiten dut, dena den. Nire aburuz antzerkiak gaurkotasun bati lotuta egon behar du,
|
egoerarekin
bat egin eta esanahi bat plazaratzearekin batera. Kontzientzia hartzeko balio behar du antzerkiak eta ez soilik barre arin batzuk eragiteko.
|
|
|
Hala ere, ez gara hemen kopuru hauek aditzera eman lezaketen oasisa erabat sinesteko bezain inozoak izango. Tamalez, gaur egun ezagutzen dugun literaturak, sorkuntzarako eta banakuntzarako azpiegitura hobe honek, morrontza handiegia du, oraindik, euskararen
|
egoerarekin
.
|
|
|
Eta hau diodanean, ikasleakokatuta dagoen ingurua esan nahi dut; baita ikaslea euskaltegira hurbiltzendenean dituen espektatibak, helburuak eta berezko motibazioa ere. Hau da, daukagun
|
egoerarekin
jokatu behar dugu, ez nahi genukeenarekin. Eta lehendabizi, datorkigun ikaslearen helburuak ase behar ditugu.
|
|
|
Alde batetik, ondasun horiek ez zeuden egitaratuta eta antolatuta esplotazio handietan; bestetik, nobleziaren jabegoak oso sakabanaturik eta zatikaturik agertzen ziren. Gainera, VII. mendeko
|
egoerarekin
alderatuta, aristokraziaren ondareak askoz mugatuagoakziren. Kasu adierazgarri batek komentatzea merezi du:
|
|
|
6 Soziologiaren arabera: bai euskararen
|
egoerarekin
lotzen diren aspektuak (adibidez, ukipen egoerarekin lotzen direnak), bai gizarte testuingurupartikularrekin lotzen direnak (adibidez, euskararen beharrarekin lotzendirenak) eta baita gizabanakoarekin lotzen direnak ere, adina, eskolatze maila, eta horrelakoak (soziodemografikoak deitzen direnak); azkenik, baita elebitasunaren, diglosiaren eta kulturbitasunaren arteko erlazioak ere.
|
|
|
6 Soziologiaren arabera: bai euskararen egoerarekin lotzen diren aspektuak (adibidez, ukipen
|
egoerarekin
lotzen direnak), bai gizarte testuingurupartikularrekin lotzen direnak (adibidez, euskararen beharrarekin lotzendirenak) eta baita gizabanakoarekin lotzen direnak ere, adina, eskolatze maila, eta horrelakoak (soziodemografikoak deitzen direnak); azkenik, baita elebitasunaren, diglosiaren eta kulturbitasunaren arteko erlazioak ere.
|
|
|
ez dakizuela, asmorik onenarekin, zenbait aldiz, zein bide hauta. Pentsatzekoa dirudi beraz ez ote daitekeen beste horrenbeste hizkun  tza baten
|
egoerarekin
gerta. Batez ere, orain arte, luzaroan gainera, erabili diren sendabideek ondore onik izan ez dutenez gero.
|
|
|
Premiazkoa da euskal kulturgintzak bere berri zuzena ematea. Zabaltzen duten iritziak zerikusi gutxi du benetako
|
egoerarekin
. Mila aldiz hobea da errealitatea.
|
|
|
Aulkitik jaiki eta beste kafe pare bat eskatzera joan nintzen. Kontatzen ari zen guztia ezin nuen aise mamitu, denbora behar nuen; hala ere kontaketa bat zetorren Amaiaren barne
|
egoerarekin
, horretaz ez zegoen zalantzarik. Kafeak barraren gainean zeudela Pablori begiratu nion.
|
|
2002
|
|
|
Argentinako gazteriak ez omen du gauzak aldatzeko ahaleginik egiten; nazkatuta omen dago bertako
|
egoerarekin
. «Badakizu non topatuko duzun gaur egungo Argentinako gazteria?» dio Aitor Ibargurenek, «Espainia eta Italiako enbaxaden ate pareko ilaratan.
|
|
|
Kontua da, egungo
|
egoerarekin
, etxe horietako asko erretiratutako fraile eta mojeek jasotzen dituzten erretiroetatik bizi direla. Mari Jose Arana Jesusen Bihotzeko ordenako kidea Algortan bizi da.
|
|
|
Nagusiki Nafarroaz ari naiz, orain, eta ez horrenbeste Iparraldeaz. Iparraldeko zenbait neurri berri ez dira nik nahiko nituzkeenak, baina duela hamar edo hogei urteko
|
egoerarekin
alderatuta positiboak dira, nahiz eta ez dakidan joera aldaketaren seinaletzat har daitezkeen.
|
|
|
Iparraldeko
|
egoerarekin
ez naiz batere itxaropentsu, baina eman dezagun Hegoaldean nolabaiteko estatua sortzeko gauza garela. Estatua sortzeko gauza bagina kontuan hartu genuke hemen demografia aldetik aldaketa izugarria eman dela estatu hauek erraztu duten inmigrazioaren fenomenoaren bitartez.
|
|
|
Behiala U. Ecok esan bezala," Dena kontatuta dago, baina gogoratu egin behar da" premisa posmodernoak baldintzatu du euskal nobela, 1976an, Ene Jesusekin, esperimentalismoak goia jo zuenetik. Saizarbitoriaren eleberri horrek isiltasunaren poetikarekin jarri gintuen aurrez aurre, hau da, modernitatearen amaieran arteak bizi izan duen
|
egoerarekin
: narrazioa etengabe bortxatuz, behin eta berriro porrot egiten duen kontaketa saioa irudikatu zigun donostiar eleberrigileak.
|
|
|
4.1916tik 1923ra bitarteko atzera egitea, gerra
|
egoerarekin
eta gerrarenondorengo krisiarekin lotu behar dena.
|
|
|
Gisa berean, Ipar Baionako kantonamenduan, departamendutik kanpo aridirenen partea handia da (%20, 7) kostaldeko
|
egoerarekin
parekatzen badugu (%5, 7). Pentsa daiteke Bokaleko jendea, hurbil den eta lan dinamika gorakorraduen hego Landetako eskualdera lan egitera joaten dela, egunero.
|
|
|
Horiekguztiek, ordea, mundu osoko unibertsitateak ezagutzea eta baloratzea eskatukolukete, eta ez ditugu gure buruak horretarako prest ikusi. Horren ordez, EuskalHerriko unibertsitateetan dagoen egoera aztertzea erabaki dugu, eta unibertsitatehorietan erdarek duten
|
egoerarekin
alderatzea, nahiz eta jakin metodo horrekikuspuntu partziala baino ez digula eskainiko. Esate baterako, gure metodoarekinEuskal Herriko unibertsitateetan ikutzen ez diren gaietan ez dugu gabeziarikikusiko, edo euskararen presentzia gaztelaniazkoaren adinakoa izatearekinkonformatuko gara, nahiz eta agian hori Bretainia Handian ingelesez egindaitekeenaren zati txiki bat besterik ez izan.
|
|
|
Izan ere, urteotan Euskal Herriko Erdi Aroari buruzko ikerketak eta argitalpenak oso erritmobizian garatu dira. Interesgarria deritzot, Estatu Espainiarreko
|
egoerarekin
alderaketa egiteari. Arestian argitaratutako lan historiografiko batean, Jose A. Garcia deCortazar mediebalistak zioenez, Espainian, 1968tik aurrera argitaratu da historiaz egindako ikerlanen %95 eta agiri bildumen %80 Geure lurretara begiratzen badugu, mutatis mutandis, Hego Euskal Herrian, behintzat, gauzakoso antzera gertatu dira.
|
|
|
Hala ere, sintesia eta hutsune tematikoak ez dira nabari daitezkeen arazobakarrak. Erakundeen deskribapena beste lurraldeetako
|
egoerarekin
alderatu gabeegin da, euskal erakundeak kasu isolatuak balira bezala. Gainera, salbuespenaksalbuespen, instituzio horiek ikertu dituztenek, ez dituzte behar adina kontuan hartuGaztelako Koroa eta bere ofizialeekiko harremanak.
|
|
|
Medikazio antirretrobiralak paziente seropositibo baten gastuaren %85 sortzen du Estatu Batuetan. Errealitate hori, hain zuzen, Espainiako
|
egoerarekin
konparagarria da. Saag ek lan egiten duen klinikan egindako ikerketa batek frogatu zuenez, paziente bakoitzeko tratamenduaren kostua 14.000 euro ingurukoa da terapia martxan dagoen defentsa sistemako zelulen maila milako 350 baino handiagoa denean.
|
|
|
–Atzo balitz bezala gogoratzen naun –esan zion Sarari– Gure etxera bi egunetan segidan etorri ondoren, hain etsitua zegonan medikua aitaren
|
egoerarekin
, non hala mintzatu baitzitzaion gure amari: ‘Barkatu, etxekoandre, baina... ’, eta burua ezker eskuin mugitzen zuela, erantsi zuen:
|
|
|
Euskaltzaindiak ongi bete du orain arte zeregin hori, historian zehar eta askotan garairik ilunenetan, erakunde honek hartu baitu bere gain euskararen kandelari pizturik eusteko ardura zail eta neketsua. Eta, gainera, anitzetan bere barnean bildu ditu urteen joan etorrietan euskararen
|
egoerarekin
kezkarik handiena erakutsi izan duten idazle, ikertzaile eta euskaltzaleak. Oso hizkuntza akademia gutxik egin du Euskaltzaindiak egin duen lan adina hain denbora laburrean.
|
|
2003
|
|
|
Gaurkotasuna aitzakia hartuta, marrazki eta letra zorrotzek, ironia eta kritika hedatzen dituzte. Fanzineko arduradunak eurak, merkatua nola dagoen ikusita, gustura daude daukaten
|
egoerarekin
. 5.000 ale banatzen dituzte Hego Euskal Herrian eta Espainiako Estatuan.
|
|
|
Zoritxarrez baina, neskei futbolean jokatzen uzten ez zitzaien garaian bizitzea egokitu zaio Klaudiari, eta bere adineko mutikoek baloiari nola ematen dioten begira egon behar izaten du. Neskatoa ez dago batere konforme
|
egoerarekin
, ordea, eta ahalegin guztiak egiten ditu berak ere futbolean aritzeko eskubidea duela mutikoei adierazteko. Alferrik, haiek berean jarraitzen baitute, harik eta beraietako baten ostikoak baloia zuhaitz baten adar baten kontra bota, eta bertan zulaturik geratzen zaien arte.
|
|
|
Hasteko, Euskal Herriko egoera politikoa hain aldrebestua dagoenez gai horrekin literatura egiterik ez dagoela uste dutenei," La estrategia de la sardina" rekin erantzun die. 60 euskal belaunaldiaren biografia heterodoxoa egin du bertan, 1967an Gipuzkoan indarrean jarri zuten salbuespen
|
egoerarekin
hasi, eta Franco hil ondorengo amnistia eta geroko hilabetetaraino doan narrazioan. Juan Garayarrek dioenez, hiru aldiz jaiotakoa da berak nobelan islatzen duen belaunaldia:
|
|
|
Eta ekonomiaren eremutik beste eremuetara hedatu daiteke gaitz hori. Vichyko garaia aipatu dugu, orduko gobernua eta orduan gertatu zena lotzen ditut egungo
|
egoerarekin
. Orduz gero, herrialdeen kultura eta bizitza galduz joan dira.
|
|
|
" Duela gutxi, Eslovenian nengoela, galdetzen nien hangoei zelan zen posible halako gerra bat piztu izana hain zibilizatua ematen zuen toki batean. Eurekin hizketan nengoela ikarak hartu ninduen, hemengo
|
egoerarekin
lotura asko ikusten nituelako" dio idazle ondarrutarrak, Madril aldeko hedabideak gerra estrategi batean daudela gehituz, eta gerra estrategian arerioari gizaki izaera kentzen zaiola nabarmenduz. " Pelikula amerikarretan egiten zen moduan indioekin.
|
|
|
Goian, sabaian, bere burua zekusan, eskuek geldiarazita. Une batez
|
egoerarekin
ahaztuta, gorputzari begiratu zion: han zeuden mutil askoren ametsetako kizkur gorritxoak, gasnazko azalari kolore emanez izter zuriak elkartzerakoan sua piztu zela ematen zuen; goruntzago, sabel erdian, ziltxoa, eta are goruntzago, bulartxoak, txiker goxoak, euren buruetan ilearen kolore bereko tontortxoak zeudela, zeruari begira.
|
|
|
Nekazaritza sektorean nazioarteko merkataritzarakodauden oztopo eta babes neurri guztiak kentzea proposatzen dute, ahalik eta azkarrena gainera. Gaur egungo
|
egoerarekin
galtzaile ateratzen direla argudiatuz, edobeste modu batera esanda, merkataritzaren liberalizazioarekin lortzea espero dutenonura guztiak jasotzen ez dutelako egungo agertokian. Babes neurriak orokorrean, baina esportazioen gaineko dirulaguntzak ezabatzea da lehentasuna.
|
|
|
Herrien autodeterminazioari buruzko gaiak, Euskal Herrira etorriz, ingurumenaren
|
egoerarekin
eta naturaren defentsarekin du lotura. Joan den mendeko zazpigarren hamarkadatik hona mugimendu ekologista dinamiko bat dago, ekonazionalismo bat sortu duena, beste herri batzuetan. Europako Ekialdeko herrialdeetan, esaterako?
|
|
|
Urte horietan nabarmendu zen euskal kulturaren loraldi berria, eta arte arloan, literaturan eta musika munduan izan zuen isla. Berrikuntza hori mendebaldeko beste lurraldeetako kulturaren
|
egoerarekin
eta bizikizunekin lotura zuten pertsonek bultzatu zuten: Krutwig, Mirande, Aresti edota Txillardegi idazleek, eta Oteizak, besteak beste.
|
|
|
Ascensión Marcos ikerketaren zuzendariaren arabera, “garagardoa neurriz kontsumitu ondoren, linfozitoak handitu egin dira hasierako fasearekiko eta abstinentzia fasearekiko; beraz, edari hori neurriz kontsumitzeak, pertsona heldu osasuntsuak direnean, gure organismoaren immunitate erantzuna hobetu dezake”. Garagardoa neurriz kontsumitu ondoren, CSICeko ikertzaileek serie gorriaren parametroak (hematiak, hemoglobina eta hematokritoa) nabarmen hobetu zirela ikusi zuten, abiapuntuko
|
egoerarekin
alderatuta. Marcosek dioenez, “gertaera hori garrantzitsuagoa da emakumeen taldean gizonen taldean baino”.
|
|
|
Sortzen ari diren arriskuak dira. Hala ere, aurreko urteetako
|
egoerarekin
alderatuta, nabarmen hobetu da egoera. Europako testuingurua Salmonella eta Campylobacter patogenorik ohikoenak dira herrialde garatuetan Datu epidemiologikoek antzeko emaitzak ematen dituzte Europako herrialde gehienetan, bai kontinentearen iparraldekoak, bai mediterranear arrokoak.
|
|
|
Bartzelonako Albaitarien Elkargoak, legearen aurka egiteko idazkian, honako hau adierazi zuen: “txakurra ez da arriskutsua arraza batekoa izateagatik, baizik eta jabeek edo edukitzaileek emandako heziketa zehatzagatik, bizi den eta hazi den
|
egoerarekin
batera”. Hala, zakur bat noiz den arriskutsua ezartzeko lege testuak deskribatzen dituen ezaugarriak baztertu zituen, “zehaztasun zientifikorik ez dutela” esan baitzuen.
|
|
|
Zenbait kasutan, ondorio kaltegarririk hauteman ez den atalaserik ez duten substantziak dira. Eta onartzen du aflatoxinen kasuan, adibidez, ezin dela eguneroko dosi onargarria finkatu, ezin baitira guztiz ezabatu ezagutza zientifiko eta teknikoen egungo
|
egoerarekin
, ez eta ekoizpen eta biltegiratze praktiketako hobekuntzekin ere. Arazoa konpontzeko legezko irtenbide bakarra izan da ahalik eta mailarik baxuenean mugak jartzea, eta, ondoren, elikagai katean parte hartzen duten guztien ahalegina eskatu da, ekoizpen, uzta eta biltegiratze baldintzak hobetuz, batez ere lizunen garapena murrizteko.
|
|
|
Alemania (84,7 web 1.000 biztanleko), Danimarka (71,7), Norvegia (66,4), Erresuma Batua (64,2) eta Estatu Batuak (62,7). ELGAk 2002ko uztaileko egoera 2000ko uztaileko
|
egoerarekin
konparatzen du, eta ondorio honetara iristen da: nabarmen egin du aurrera web orrien ezarpenean; batez beste, %35 hazi da ELGEko 30 herrialdeetan eta %7 EBko 15 herrialdeetan.
|
|
|
Aparte hartu nuen apaiza, eta esan nion ibil zedila zorrotzago, adieraz zezala aforismo bat bizi genuen estutasun
|
egoerarekin
bat egingo zuena; eman zezala, finean, esperantza eta alaitasunezko mezu bat.
|
|
|
Gehiengoarentzat, ordea, alfabetatzeko, irakaskuntzarako eta hizkuntza zientifiko eta literarioa garatzeko ezinbesteko bidea zen. Mendeetako diglosia
|
egoerarekin
amaitzeko, finean, eta Lizardik bere Biotz begietan (1932) idatzi zuen hura gauzatzeko: " Baña nik, izkuntza larrekoa,/ nai aunat ere noranaikoa/ yakite egoek igoa".
|
|
|
Jainkoak bakoitzari merezi duena, dagokiona, ematen dionez, inork ez du hobeto dagoenaren zortea irrikatu behar. Behartsuak konforme izan behar dira bere
|
egoerarekin
: " Jangoicoac ifini cituan munduan aberatsac ta pobreac:
|
|
|
Egia da, gizaki guztiek lehenengo bi legeen espirituaren arabera jardungo balute, bakoitzak zuzentasunez interpretatuko lukeela zer eskatzen duen seme alabak gurasoen oinordeko izateko agintzen duen legeak, baita ondasunak testamentu bidez xedatzea ahalbideratzen duen legeak zer agintzen duen ere. Bestela esanda, kasu horretan gizakiak jakingo luke bi xedapen horiek nola lotu bere ondasuneta familia
|
egoerarekin
, edota seme alabei begira dituen eginbeharrekin; halaber, gizakiak beste pertsona bat aitortu behar izango balu edo norbaiti eskuzabaltasunen bat eman balio, jakingo luke harako xedapenak nola egokitu egoera horiei. Baina gizaki orok ez dio espiritu horri ekiten; alderantziz, batzuek euren ondasunak xedatzeko askatasunaz abusatu edo ondasunon nahiz negozioen egoera jakin ez, eta seme alabei begira dituzten eginbeharrak urratzen dituzte.
|
|
|
bata, Jainkoaren mendeko izatea, gizakiak Jainkoaren aginduak bete behar dituelako, eta, bestea, gizakiak askatasunez jardutea, hori ere Jainkoaren nahia baita. Hori dela eta, betebehar mota hauek guztiak bat datoz gizakiaren izaerarekin eta gizaki horrek bizitza honetan duen
|
egoerarekin
.
|
|
2004
|
|
|
Egungo bizimoduarekin eta bizitza martxa honekin ez diot zentzurik ez tankerarik antzematen. Aitzitik, egungo
|
egoerarekin
lotzen den poesia mota bat dago eta nik leku bat egin nahi diot poesia horri. Poesia estilo hori idazten saiatzen naiz.
|
|
|
Nola da posible, azken berrogei urteotan hainbeste diru eta esfortzu inbertitu ondoren, euskaraz erabat hezitako belaunaldiek beste hizkuntza batera jotzea kideen artean komunikatzeko? Lagun batek esaten dit euskarak parekotasun handia duela erlijioaren eguneko
|
egoerarekin
: umeek eta zaharrek praktikatzen dute.
|
|
|
Aitzitik, entzunaldien, epaiketen eta ikustaldien data zehaztean saihestu egin dira aginduzko arauak, horiek bete gabe geratuko baitira; horren ildotik kontuan izan behar da, legeak egintzak bateratzearen ondorioz, data zehazteak egundoko garrantzia duela, prozesu adierazleen egitura berriaren barruan. Beste batzuetan, berriz, ulertu da auzitegietako egutegiek, egintzoi dagokienez, bat egingo dutela prozesuen
|
egoerarekin
eta Justizia Administrazioko zerbitzari guztiek legez nahiz erregelamendu bidez duten eginbeharra betetzearekin.
|
|
|
Ezin izango da inolako idazkunik egin Erregistroak frogatutako seme alabatasun
|
egoerarekin
bat ez badator, salbu eta bestelakoa xedatzen denean adierazpeneko epaiketan emandako epai irmoaren bidez, betiere Fiskaltzaren entzunaldiarekin.
|
|
|
Erabilera orok ez du ordea nahitaez mintzamenaren garapena ahalbidetzen. Mintzamenaren eta gainerako trebetasunen garapenak zerikusi handia dauka, orobat, hizkuntzaren beraren eta hizkuntza horren kulturaren eta gizartearen estatus
|
egoerarekin
.
|
|
|
Hizkuntza batek bere gain hartuak dauzkan funtzioen zer nolakoa hizkuntza horren beraren estatus
|
egoerarekin
lotua dagoela dirudi. Funtzioen zer nolako hori izango dugu, inondik ere, hizkuntzaren erropen eta erakarpen indarraren adierazlerik zuzenena.
|
|
|
Industrializazioaren prozesua lantegiak ugaltzen direnean hasten da. Eta lantegiak sortzen eta ugaltzen dira, industrializazioaren aurreko garaietako
|
egoerarekin
alderatuz, ekonomiaren produktibitateak orokorrean gorakada nabarmena jasaten duenean. Honek lanaren zatiketa eragiten du.
|
|
|
Gero, sistema hori gauzatuta agertuko da mundu fisikoan nahiz sozialean, de factoko egiturei legitimazio teoriko eta erlijiosoa eskainiz.Ikuspegi horretatik begiratuta, egungo z.enbait garaikidek nietafisika ontoteologikoaren etabortizkeriaren artean aurkitu uste izan duten lotura aintzat hartzekoa da. Eta Erdi Arokopentsaeraren alderdi horiek ere ez dira ahaztu behar, nahiz aitortzekoa izan ez zetozela batorduko gizakiak bami barrutik sentitzen zuen autonomia desioarekin, bai, ordea, egiturasozial eta politikoen
|
egoerarekin
.
|
|
|
Espainiako ia zortzi milioi etxek, guztizkoaren %56, 24k, arazoak dituzte hilaren bukaerara iristeko, eta horrek okerrera egin du duela urtebeteko
|
egoerarekin
, 2003ko azken hiruhilekoko Familia Aurrekontuen Etengabeko Inkestaren arabera (ECPF). Inkesta hori atzo zabaldu zuen Estatistika Institutu Nazionalak.
|
|
|
Gaixotasun hori oso mingarria da, eta hainbat arrisku faktorek zehazten dute. Faktore horiek zerikusia izan dezakete pertsonaren eraketarekin eta
|
egoerarekin
, edo faktore biomekaniko zehatz edo genetikoekin. Badira zenbait faktore, hala nola aldakari, obesitateari, sedentarismoari edo zahartzeari estres handia dakarkioten jarduerak, horiek guztiak agertzen baitira.
|
|
|
Uztaila zen eta hiru egunetan zehar itxi zuten, berriz ireki zutenean garbi zegoela esanez, pertsona batzuk negalak izan zituzten. Teorian ez zeukan loturarik uraren
|
egoerarekin
, baina nork daki!
|
|
|
Orduan, garai bateko
|
egoerarekin
gaur egungoa ez dago konparatzerik, ikaragarri aldatu baita dena. Aldaketaizugarria izan da.
|
|
2005
|
|
|
Tinko Euskara Elkarteak, adibidez, 1993 urtetik darama euskara zinera eramateko ekintzetan lanean. Elkarteko lehendakari Marian Galarraga pozik dago egungo
|
egoerarekin
: «Hasi ginenean pentsaezina zen euskarazko filmak areto komertzialetan ikusiko zirela, baina kontrakoa frogatu dugu».
|
|
|
Eta halakoak ez dira soilik Irlandan edo urrutiko herrialdeetan gertatzen. Izan ere, gertaera horiek gauza askotan bat datoz Euskal Herriko hainbat gizataldek pairatzen duten
|
egoerarekin
: botere guneetatik giza eskubideen kontra buruturiko jazarpenak izatea, ekimen horiek zuritzeko legeria muturreraino behartuz »bortxatuz?».
|
|
|
Hori uste du behintzat Koordinakundeko lehendakariak. Kontatu digunez, gure gizartea munduko
|
egoerarekin
sentibera da, gertakari puntualei azkar erantzuten die eta boluntario ugari daude, «baina GKEetan parte hartzen duten lagunen kopurua txikia da, herritar guztien kopurua kontuan hartzen badugu».
|
|
|
Nik uste dut bakea nahi duela, baina baldintza zehatz batzuetan, prezio politiko zehatz batekin eta bera protagonista den prozesu baten bitartez. Nire iritziz, bere asmoak ez datoz bat demokraziarekin, ezta arazoaren benetako
|
egoerarekin
ere. Erratuta egotea nahiago nukeen arren, ezin diot eszeptiko izateari utzi.
|
|
|
Gizaki orok egungo gizarte moderno batean legalki errespetatuak izan lituzkeen eskubideek munduan zehar benetan daukaten errespetu eta berme maila aztertzen da bertan. Nazio Batuen Erakundeko zein Europar Batasuneko testuinguruan giza eskubideek izan duten bilakaera historikoa eta gaur egun duten egoera azaldu ondoren, Espanian zer nolako garapena izan duten aztertzen ahalegintzen da egilea, garapen hori jarraian Euskal Autonomia Erkidegoan giza eskubideek duten
|
egoerarekin
kontrajartzeko.
|
|
|
Proposamen horien artean, “telefono lagun” lerro bat eta Interneteko orri bat daude, 2006 urtea “inflexio urtea” izan dadin arazo horren joeran. Eskola batzuetan bizi diren ikasleen arteko jazarpen
|
egoerarekin
amaitzeko, abian jarri behar da. Morgadesek prentsaurreko batean esan zuenez, bi argitalpen aurkeztu behar dira, eskola jazarpena hautemanez gero nola jokatu behar den azaltzeko, bata nerabeei zuzendua eta bestea gurasoei.
|
|
|
Hori dela eta, gaixotasun horiei aurrea hartzeko funtsezkoa da amaren elikadura ona. Izan ere, «fetuak amaren inguruan jasotzen dituen giltzarriak eskasiak dira, eta bere organismoa programatzen du hari aurre egiteko, baina kanpoan aurkitzen da kontrako
|
egoerarekin
, ugaritasunarekin; beraz, ibilbide metaboliko batzuk gainezka egiten dute, eta horrek esan nahi du helduaroan II. motako diabetesa, hipergluzemia edo dislipemia (lipidoen maila normalen aldaketa) izan daitekeela», esan zuen Morenok. Gizentasuna Bestalde, Gregorio Marañón Ospitaleko Nutrizio Kliniko eta Dietetikoko Unitateko buruak, Pilar García Perisek, esan zuen «malnutrizioari lotutako gaixotasunen artean obesitatea dago, ia epidemia bat, diabetesaz eta gaixotasun kardiobaskularrez gain, eta heriotza tasa handia eragiten ari dira».
|
|
|
Arbitroaren laudoak, arbitroaren azken erabakiak, epai judizial baten balio bera du. Errentamenduari dagokionez, arbitrajea eska daiteke ez ordaintzeagatik, etxebizitzaren
|
egoerarekin
gustura ez egoteagatik edo kontratuaren iraupenari buruzko eztabaidengatik, besteak beste. Prozedura erraza da:
|
|
2006
|
|
|
Horrek zerikusia ote du euskarak Iparraldean duen
|
egoerarekin
–Luze pentsatu gabe, supituki erantzun digu Uda Lekuko zuzendariak:
|
|
|
Euskal alderdien aldetik ez dugu benetako ahalegina ikusten
|
egoerarekin
bukatzeko. EAJren jarrera da kritikagarriena.
|
|
|
Bisitan presoen eta atxilotuen
|
egoerarekin
zerikusia duten gorabehera guztien berri izango dute, eta euren eskumenen araberako neurriak hartuko dituzte, antzemandako abusuak zuzentzeko.
|
|
|
Deskribapen hau garaiko
|
egoerarekin
azaldu daiteke. Garaiko biografietan protagonista goraipatzen zen eta garaiko panegirikoek Karlomagnoren irudia goraipatzeko betebeharra zeukaten.
|
|
|
Enpresaria bada lan kontratua eten nahi ez duena, langilearen babeserakoneurriak motz geratzen dira. Gogoratu behar da legearen letran etetea azkenneurria dela, hau da, etetea erabaki aurretik, enpresariak saiatu behar du langilearibere
|
egoerarekin
bat datorren lanpostua ematen. Hala ere arriskua mantentzenbada, langileak enpresariari lan kontratua eteteko eska diezaioke eta onartu ezean, lan jurisdikziora jo dezake bere eskubidea aldarrikatzeko edo lanera ez joateaerabaki dezake.
|
|
|
Langilearen segurtasuna eta osasuna babesteko beharrezkoa den denbora eta berelanpostura edo bere
|
egoerarekin
bat datorren beste lanpostura itzultzeko ezintasunakirauten duen bitartean.
|
|
|
Haurdunaldian arriskuagatik lan kontratuaren etendura bukatuko da amatasunbiologikoarengatik lan kontratuaren etendura hasten den egunean edo bere lanposturaedo bere
|
egoerarekin
bat datorren beste lanpostura itzultzeko ezintasuna desagertzendenean.
|
|
|
...sorospena jasotzeko eskubidea sortuko dahaurdunaldi bitarteko arriskuaren ondorioz lan kontratua eten den egunean (GSLO135.2 art. eta AHPE 18.1 art.). Sorospen hori jasoko da langilearen edo umekiarensegurtasuna eta osasuna babesteko behar den beste denboran, eta sorospenajasotzeari utziko zaio amatasunaren ondoriozko lan kontratua eten baino egun batlehenago edo langilea bere lanpostuan edo bere
|
egoerarekin
bat datorren beste lanpostu batean lanean hasi baino egun bat lehenago (AHPE 18.2 art.). Haurdunaldibitarteko arriskuaren ondoriozko sorospena iraungiko da: amatasunaren ondoriozlan kontratua eteteagatik, langilea bere lanpostuan edo bere egoerarekin batdatorren beste lanpostu batean lanean hasteagatik, lan kontratua iraungitzeagatikedo onuradunaren heriotzagatik (AHPE 18.4 art.). Amatasunaren ondoriozjasotzen den prestazioa, berriz, ez da iraungitzen lan kontratua iraungitzeagatik.
|
|
|
Prestazioaren dinamikari buruz, sorospena jasotzeko eskubidea sortuko dahaurdunaldi bitarteko arriskuaren ondorioz lan kontratua eten den egunean (GSLO135.2 art. eta AHPE 18.1 art.). Sorospen hori jasoko da langilearen edo umekiarensegurtasuna eta osasuna babesteko behar den beste denboran, eta sorospenajasotzeari utziko zaio amatasunaren ondoriozko lan kontratua eten baino egun batlehenago edo langilea bere lanpostuan edo bere egoerarekin bat datorren beste lanpostu batean lanean hasi baino egun bat lehenago (AHPE 18.2 art.). Haurdunaldibitarteko arriskuaren ondoriozko sorospena iraungiko da: amatasunaren ondoriozlan kontratua eteteagatik, langilea bere lanpostuan edo bere
|
egoerarekin
batdatorren beste lanpostu batean lanean hasteagatik, lan kontratua iraungitzeagatikedo onuradunaren heriotzagatik (AHPE 18.4 art.). Amatasunaren ondoriozjasotzen den prestazioa, berriz, ez da iraungitzen lan kontratua iraungitzeagatik.
|
|
|
Langilearen
|
egoerarekin
bat datorren lanposturik ezari buruzko enpresarenadierazpena.
|
|
|
Enpresariak berregituraketak egin ditzake baina kontuan izan behar du LEren 53.4 artikuluak esandakoa, hau da, amatasunaren ondorioz lan kontratua etenda daukan langilearen kaleratzeadeuseza izango dela, enpresariak erabakia bidezkoa dela frogatzen ez badu. Bestelaesanda, enpresariak froga dezake enpresaren krisi
|
egoerarekin
harremana duenarrazoi objektiboa dela eta langilearen lanpostua amortizatzeko beharra duela, baina hori ez da nahikoa bere erabakia Zuzenbidearen araberakoa izan dadin. Frogatu behar du ere bere erabakiak langilearen amatasun edo aitatasun egoerarekinzerikusirik ez daukala eta legeak eskatzen dituen prozedura eta gainerako inguruabarrak bete behar ditu.
|
|
|
Hori lortzeko, zonan, hartzen duen luzeran eta duen altueran oinarritzen da. Azken ordainagiriaren balioa beste erreferentzia bat da, merkatuaren
|
egoerarekin
zerikusi handirik ez badu ere. Gainera, bere garaian hipoteka bat eskatu bazen orain salduko den etxea erosteko, bankuak tasatu egin behar izan zuen mailegua emateko.
|
|
|
Apetituak hainbat seinale hormonal eta neurologiko biltzen ditu, nahi den objektuarekin ez ezik, organismoaren nutrizio
|
egoerarekin
ere zerikusia dutenak, Utrechteko Unibertsitateko (Herbehereak) aditu talde baten arabera, Paul Smeets en zuzendaritzapean. «Ingurumenean eragina duten beste faktore batzuek, aurkeztutako janari kopurutik (erdi hutsik dagoen erretilu batek gainezka egiten duen beste batek baino gose handiagoa sortzen du) norberaren egoera sozioekonomikora eragiten dute», diote adituek.
|
|
|
Alde horretatik, “SOS Contra o Lume” kolektiboaren lehendakariak ere esan zuen, eta gogorarazi zuen, gainera, iaz kendutako mendien jabeek oraindik ez dituztela jaso iragarritako laguntzak. Landínen arabera, azken euriteen ondorio larriak zuzenean lotuta daude suak kaltetutako mendi asko geratu ziren
|
egoerarekin
, eta esan zuen sugarrek ibaiak suntsitu zituzten udaletan izan dutela eraginik handiena uholdeek.
|
|
|
Oinezkoen ehuneko handi batek zebra bideak ez diren eremuetatik zeharkatzen jarraitzen du, semaforoak dituztenean eta oinezkoentzat berde daudela adierazten dutenean (duela hiru urteko %16tik %15era pasatu da), zebra bideak semaforoz araututa ez daudenean bezala (2003ko %22tik gaurko %14ra). Duela hiru urteko
|
egoerarekin
alderatuz gero (arau hausleak %11tik %24ra igaro dira), oinezkoek hainbat ibilgailuren aurkako jarrera dute: galtzada zebra bide ez diren eremuetatik zeharkatzea, erabil ditzaketen semaforoek arautu gabeko zebra bide bat gertu dagoenean.
|
|
|
Getxoko PPko bozeramaileak agertu duenez," agerian gelditu da berriro ere alkatearen eta bere udal gobernuaren eraginkortasunik eza. Orain hilabete batzuk
|
egoerarekin
keskatuta azaldu ginen, jakin bagenekielako udalerrian arratoi asko zegoela eta hori saihesteko zer egiten zen jakin nahi genuelako. Udal Gobernuko kideek, aldiz, ahohanditzat jo gintuzten eta egoera kontrol pean zegoela adierazi zuten.
|
|
|
Erosketak. Opor aurreko egoera asteko erosketak egin osteko
|
egoerarekin
alderatzen nuen. Etxera iritsi, eta gauza guztiak euren tokietan uzterakoan lortu ohi dudan bakea edo antzekoa sumatzen dut esku artean erabilitako arazoei buruzko txostenak euren tokietan uztea lortzen dudanean oporretara joan baino lehen.
|
|
|
Laugarren arrazoia ere arestian aipatu dugun hizkuntza ordezkapenezko
|
egoerarekin
lotuta dago. Gure, norberaren, muga linguistikoez ari gara.
|
|
|
Euskal Herriari begira, eta euskal literaturari begira, une politiko eta koiuntural txarragoetan literatura hobeki egon dela uste dut, eta orain ez gatoz bat
|
egoerarekin
.
|
|
2007
|
|
|
Gizarteko maila makroaz hitz egiten dugunean, gizarteko jardunguneak3 ditugu hizpide; dimentsio orokor eta objektiboez ari gara, non egunerokotasuneko dimentsio mikrosozialak txertatzen diren. Adibidez, eguneroko lantokiko egoera lan jardunguneari dagokio; ikasgelako egoera, hezkuntza sistemaren jardunguneari; film baten emanaldia, kultura eta aisialdiko jardunguneari; irratsaio bat, komunikabideenari; e.a. Beste horrenbeste gertatzen da eguneroko edozein
|
egoerarekin
ere: horietako bakoitza jardungune orokorrago eta zabalago baten gauzatze eta osagaietako bat baino ez da.
|
|
|
Izaera pertsonaleko datuak zehatzak eta eguneratuak izango dira, ukituak unean unean duen
|
egoerarekin
benetan bat etor daitezen.
|
|
|
5 Haurdunaldi bitarteko arriskua dagoenean, Lan arriskuen Prebentzioari buruzko azaroaren 8ko 31/ 1995 Legearen 26 artikuluan, 2 eta 3 idatz zatietan ezarritakoaren arabera, kontratuaren etetea amaituko da amatasun biologikoaren ondoriozko kontratu etetea hastean edo langilea bere lanpostuan edo bere
|
egoerarekin
bat datorren beste lanpostu batean berriro lanean hasteko ezintasuna desagertzean.
|
|
|
...intzak edo denbora ezin direnean egokitu edo, egokitu arren, lanpostuaren baldintzek haurdun dagoen langilearen edo fetuaren osasunean eragin negatiboa izan dezaketenean, eta hori berori ziurtatu dutenean Gizarte Segurantzako Institutu Nazionaleko edo mutuetako mediku zerbitzuek, langileari mediku zerbitzuak ematen dizkion Osasuneko Zerbitzu Nazionalaren mediku txostenarekin batera, langileak bere
|
egoerarekin
bat datorren beste lanpostu edo eginkizun bat bete du. Enpresaburuak, langileen ordezkariekin kontsultatu ondoren, halako arriskuetatik kanpo dauden lanpostuak zehaztu ditu.
|
|
|
...ori teknikoki zein objektiboki ezin bada egin, edo justifikatutako arrazoien ondorioz ezin bada gauzatu, ukitutako langileari lan kontratua etetea adieraz daiteke, Langileen Estatutuaren 45.1.d) artikuluak jaso haurdunaldi bitarteko arriskuaren ondorioz; etete hori izango da langile horren segurtasuna eta osasuna babesteko behar den beste denborarako, eta langile horrek aurreko lanpostuan edo bere
|
egoerarekin
bat datorren beste lanpostu batean lan egiteko ezintasunak iraun bitartean.
|
|
|
Hona hemen tratu desberdin bat onargarria izateko abiapuntu moduan erabil daitekeen egitezko kasuen bereizkuntzaren adibidea: desgaitasunen bat duten pertsonen egoera desgaitasunik ez duten pertsonen
|
egoerarekin
alderatzea.
|
|
|
Espainiako
|
egoerarekin
alderatuta, oso bestelakoa da Frantziakoa?
|
|
|
Egoera honek guztiak zerikusi handia dauka beste kontu batekin: kazetariarenlan
|
egoerarekin
. Azken batean, seiehun euro irabazten duen kazetariari, eguneansei prentsaurreko babestea eta astebururako erreportajea eskatzen badizkiozu, askoinportako zaio zergatia.
|
|
|
Hoffman-en ustez, enpatia da norberaren
|
egoerarekin
barik inoren egoerarekin ados dagoen erreakzio afektiboa. Hoffman-ek dio enpatia hautespen naturalaren emaitza dela.
|
|
|
Hoffman-en ustez, enpatia da norberaren egoerarekin barik inoren
|
egoerarekin
ados dagoen erreakzio afektiboa. Hoffman-ek dio enpatia hautespen naturalaren emaitza dela.
|
|
|
Alegia, ni baino gehiago diren horiek onartzen badute egoera, bat egiten baldin badute
|
egoerarekin
horiek, nik ere antzera egin dut. Norberaren gainekoek irentsia bada, norberak irensteko modukoa ere bada.
|
|
|
Espainiako kontsumitzailea kezkatuta dago bere osasun
|
egoerarekin
, eta, gero eta gehiago, ohitura osasungarriak hartzen saiatzen da, hala nola, tabako ohitura uztea eta dieta osasungarriak egitea, edo ariketa fisikoren bat egitea, EROSKI FUNDAZIOAk 3.218 pertsonari egindako azken iritzi makroinkestak erakusten duenez. Azterketa horretan, kontsumitzaileak kontsumo arlo desberdinetan dituen pertzepzioak eta jarrerak aztertzen dira, besteak beste, aldagai hauen arabera:
|
|
|
Hala, Polonian, Suitzan, Finlandian, Letonian, Lituanian eta Estonian, osagai horiek erabiltzeak funtsezko eragina du likorearen zaporean. Europako Parlamentuak onartzen du likore horren formula tradizionalak, XV. mendean Polonian eta Errusian sortuak, ez datozela bat mahatsetatik edo beste fruta batzuetatik datorren vodka aurki daitekeen merkatuaren benetako
|
egoerarekin
, ezta hartzi dezakeen edozein nekazaritza produkturekin ere. Alde horretatik, «sekretu» tradizionalei lotzen ez zaizkienek diote zenbait lehengai vodka egiteko erabiltzeak ez duela inolako eraginik vodka horren azken zaporean, eta kontsumitzaileak ezin duela inola ere hauteman.
|
|
|
Espainian autonomoen interes orokorrak eta zerbitzuen ETEa defendatu, ordezkatu eta sustatzea du helburu. Konfederazioko kide aktibo gisa, Miguel Ángel Fraile (Enpresa Zientzietako lizentziaduna eta Kanpo Merkataritzako diplomaduna) optimista da Espainiako ekonomiaren egungo
|
egoerarekin
. " Kasu askotan, saltokietako lanpostuen eskaria eskaintza baino handiagoa da.
|