|
2001
|
|
|
Zailago da, ordea, inguruko erdaldunentzat beste edozein inguruko erdara baino. Ezin genezake, bada, egin Errepublika garaian Bartzelonako Unibertsitate Autonomoan
|
egin
ohi zutena: gogoko zuten hizkuntzaz mintzatzen zirela irakasleak, ikaslea, katalana ez izan arren, esaten zenaz beti jabetuko zelakoan.
|
|
2002
|
|
|
hilabetean behin presondegira
|
egin
ohi zuen ostera baten ondoren gogoratu zitzaizkion: " Manuelek esan zidak, jaso duela hire gutuna, eta eskerrak emateko".
|
|
|
" Ze laster hasi garen haren hutsunea nabaritzen!", suspiriatu nuen. Eta biak imajinatu nituen, aitita eta Manu alegia, eskutik helduta, mendian zehar
|
egin
ohi zituzten ibilaldi haietakoren batean. Baserri baten aurretik pasatzerakoan, amorratuak ziruditen  bizpahiru txakur inguratzen zitzaizkien zaunka.
|
|
|
Goitik behera begiratzen dit, hogei minutu lehenago ertzainak bezala. Niregana hurbildu, eta arropa usain  tzen dit, zigarroak erretzen ibili naizela  susmatu orduko
|
egin
ohi duen bezala.
|
|
|
Bigarrena oso jende gutxik egin dezake taxuz: irakurle benetan adituek
|
egin
ohi dute, literatur lanen edo egileen" berrirakurketa" aberasgarriak eskaintzeko gaitasuna daukatenek alegia; irakurle adituena dela esan dut, idazle ezagunak izan ohi dira eta, ez da harritzekoa, kritika mota honen egilerik behinenak (T.S.
|
|
|
Gure literaturan oraindik ere betetzen da, adibidez," egunkarietan poesiaz idazten dutenak poetak berak direla" ekuazioa, hein handi batean, behintzat: azken bi urteko kritikei begirada bizkor bat emanez gero ikusten da, esaterako, poesia liburu guztien kritiken %42 inguru poetek eginak direla; lan horien guztien iruzkinak
|
egin
ohi dituen Jon Kortazarrenak kenduz gero, poeten nagusigoa eztabaidaezina da esparru horretan (ezin da gauza bera esan, ordea, nobela edo ipuinari buruz: horien iruzkinak argitaratzen dituzten eleberrigileen eta ipuinlarien  kritiken portzentaia ez da, inondik ere, maila horretara hel  tzen).
|
|
2003
|
|
|
–Ikusiko... , utzi zidan airean, maleziaz, askotan
|
egin
ohi zuen moduan?. Berandutzen ari zaiguk.
|
|
|
Hasperen egin du emazteak, baietz, en  tzun diola adierazteko. Horrela
|
egin
ohi du lokartzear dagoenetan. Ez da Joseba horregatik kexatzen den aurreneko aldia, baina ia bi hilabete dira uda hasi zela, bere festa, kon  tzertu, kalejira eta guzti, eta gaur arte ez da horrela gaizkitu.
|
|
|
Trento aurretik jada prediku lana sermolari trebatuek
|
egin
ohi zuten, askotan erregeladun ordenatako fraideek, lan horretan propio adituak. Baina Trento ondoren izan zen misio katolikoen gorakada handia, fedegabeen lurretan nahiz lur kristauan.
|
|
|
Bilbo eta Donostiako portuetara iristen zirenean, udal edo errege  bihitegietan pilatzen ziren, agintariek erabaki ahala saltzen jartzeko. Prezioak igo egingo zirela aurreikusten zen urte batean, monopolistek zera
|
egin
ohi zuten oraindik gehiago igo zitezen: lur jabeek hamarren eta errenta moduan jasotako zerealak gorde, eta, geroago, baserritarrei beraiei saldu beren uzta horiek.
|
|
2006
|
|
|
Lankide batekin, S rekin. Emaztea eta umea Busturiara joanak ziren, aitaginarrebaren baserrira; hala
|
egin
ohi dute Karlosek txosten atzeratuekin dabilenean. Eta hala izan zen asteburu honetan ere:
|
|
|
" Gora ijtihada!". Zuk jatekoari buruz ere hitz egiten duzu, ez sukaldari batek bezala, nahiz eta sukaldari zoragarria izan; zuk jatekoari buruz ere hitz egiten duzu jatun on batek
|
egin
ohi duen bezala, nahiz eta zeliakoa izan halabeharrez eta begetarianoa ezinbestean.
|
|
|
Eta, noski, euskaldunok eta euskaltzaleok molde horiek guztiak aztertu ditugu, eta, aztergai ororekin
|
egin
ohi dugunez, sailkatu ere egin ditugu. Hasieran esan bezala, gehienetan lurraldearen irizpideari begiratuta.
|
|
2007
|
|
|
Justino eta Paula alde banatan zeramatzan, besoa bizkarrean jarririk, eta Jesusek gertutik segitzen zien. Zigarro bat biltzen hasia zen ordurako, nonbaitetik desagertu nahi zuenean
|
egin
ohi zuen moduan.
|
|
|
Gaztetan eskuinekoa, eta zahartzaroan ezkerrekoa, Mitterrand bezala... Intelektualek alderantziz
|
egin
ohi dute: Ezkerretik eskuinera, norabide horretan hainbeste irakurtzeagatik!
|
|
|
" Nor eta ipotxak, Gulliver handiaz barrezka!", esan zuen, erdeinuz. Ispilua bere aurpegi aurrean jarri zuen, andreek
|
egin
ohi duten moduan, eta motorraren eskulekuari lotuta zegoen zapi estanpatu gorri bat mutur zikinetik pasatu zuen, korrok egiten zuenarekin batera. " Ez begiratu horrela, Lisa", esan zion, betaurrekoak ukitu batez zuzen jarriz.
|
|
2008
|
|
|
Arrazoiaren jabe osoa sentitzen denean
|
egin
ohi ditu pertsonak gauza arrazoigabeenak. Adibidez:
|
|
2009
|
|
|
Une hartan, gizon hura satitsu bilakatu zen, eta txi eta txi aldendu. Nik, gutxienez, beste ordubete iraun nuen algara batean; izengabea ere kutsaturik, barre eta barre hasi zen, eta halako moduan berotu zen, non gizonek eta emakumeek
|
egin
ohi duten jolasari ekin baitzion gogotik nirekin, eta nik ezin isildu algara, eta bera, berriz, ero moduan jo eta su. Ondoren, biok nahikoa jolas eta algara egin eta gero, lo geratu ginen, berak belarrira hitz goxoak xuxurlatzen zizkidalarik:
|
|
|
Buelta eman eta ur apur bat gehiago bota die aitak. Eta entsalada prestatzen hasi baino lehen, txakolin botila bat ireki du, ospatzeko zeozer daukagunean
|
egin
ohi duen bezala. Neuk ere dastatu egin dut, ez didala onik egingo jakin arren.
|
|
|
Gau batean, telebista ikusten ari ginela, hiruzpalau bider joan zinen komunera. Zuk ukatu egiten zenidan arren, eskua edo eskuak ahora eramanez botaka egin beharrean gaudela adierazteko
|
egin
ohi dugun keinua egin zenuen komunera abiatu zinen ia guztietan. Alferrikakoa izan zen disimulatzeko egiten zenuen ahalegina.
|
|
|
Ez da justua, eta ez da euskararentzako batere mesedegarria? identifikatzea euskara ezker abertzale tradizionalaren jokamoldearekin eta errebindikazioekin, zenbaitek
|
egin
ohi duenez bere burua euskararen mundutik aparte jarri nahi duenean eta euskararen munduekiko eraso moduan. Ez da justua, ez da onargarria, ezin baita euskararen irudia era horretara mugatu.
|
|
|
Esandakoaren argitan, ordea, erraz ulertuko ahal da esaten badugu arduragabekeria iritziko geniokeela herri administrazioetan oro har, osasun zerbitzu publikoak barne, euskararen ezagutza neurri egoki batean aintzakotzat ez hartzeari. Arduragabekeria baita, gure irudiko, zenbaitek
|
egin
ohi duen antzera, euskararen ezagutza egiaztatzeari buruzko kontuak manipulatu eta euskara gutxiesten duen mezua gizarteratzea. Arduragabekeria galanta, osasun zerbitzuetako langile elebidunen gaitasun profesionala susmopean jartzea eta, bide batez, euskara dela medio, herritarren aurrean osasun zerbitzu publikoen kalitatea zalantzatan uztea.
|
|
|
Zenbaitzuek âzehatz esanda, hizkuntza hegemonikoaren itzalpean indartsu sentitzen direnekâ gizarteak berezkoa eta bereiztezina duen konplexutasuna alferrikakoak (omen) diren katramila eta konplikazioekin nahasten dute. Horrela, behin eta berriz entzun edo irakurri diegu modu erretorikoan eta apaltasun soberarik gabe
|
egin
ohi duten galdera hau: " Nolabait babestu eta toleratu bai, baina bultzatu, zertarako bultzatu edo elikatu hizkuntza aniztasuna?".
|
|
|
euskarak ere, garabidean den hizkuntza orok bezala, politika behar du, aldeko politika, edo politikak, inork honela nahiago balu. Guztiz saihestu behar dena da euskara politikaren zerbitzuan jartzea, mutur batetik zein bestetik sarri askotan
|
egin
ohi dutena; baina ezinbestekoa dugu euskararen zerbitzuan jarriko den politika bidezko eta eraginkor bat.
|
|
|
Lantzean behin lagunak eta biok Bilbotik
|
egin
ohi dugun buelta horrek, zelan esan, badu hezitzailetik asko. La Viejak eta San Frantzisko kaleak Euskal Herriaren ikuspegi ezberdina ematen baitute.
|
|
|
Nago Espainiaren identitate nazionala hortxe eraiki dela luzaroan, besteon bizkar gainean nolabait, Joxe Azurmendik sakon aztertu duen bezala (beharbada identitate kolektibo orok
|
egin
ohi du hori, neurrian datza aldea). Etengabe bilatu izan du pagaburu bat bere identitatea puntalatzeko.
|
|
|
Intxaurren ikuskizuna aitzakia zen, besterik ez, mutilen hormona gosetiek beste honengan aurkitu gura zuten esperantza aztarnaren bat, begirada samurren bat, lizunkeria hondarren bat. Honi eskainitakoak ziren gizonezkoek halakoetan
|
egin
ohi dituzten antzezpen xelebreak, papar ateraldiak barne. Ez zen, baina, esperantza aztarnarik edo begirada samurrik bueltan etorri; are gutxiago lizunkeria hondarrik.
|
|
|
Tribuko kide batek biak egiten zituen: lantzean behin emakumeen rolak egiten zituen, emeen zereginak egitea hautatzen zuen; bestetzuetan, hankarteko zintzilikarioaz espero zena
|
egin
ohi zuen. Hura beste kontu bat zen, ez zegoen erraz klasifikatzerik eta, besterik gabe, erraz estigmatizatzerik.
|
|
|
Arantzazun, xoxokabi epelean bailitzan, errunak dauzkagun asmo, grina, gutizia, desafio, gurari (bost arrautzatxo bailiran) guzti horien txorikumetze eta lumatzea abian ikusi baitugu gaur goizean. Xoxokabia erakutsi... lagun minenei soilik eta sekretu truke
|
egin
ohi genuen Amezketako sasien inguruan. Diputatu jauna, Markel Olano goierritar erromesa, eta Oñatiko alkate andere Lurdes Idoiaga izan dira Arantzazuko apitxoa zaintzeko, sekretu trukean konpontxo egindakoak.
|
|
|
Irlanda aldean, halaber, gure asabek hemen kaikuak egiten zituzten antzera, han ere esne pitxarrak
|
egin
ohi zituzten haltzarekin, horregatik" esne zain" ere deitzen zioten altzari. Tindatzeko eta tindagaiak ateratzeko ere usu zerabilten zeltar haiek, batez ere azal ondo helduak ematen duen margo gorria lortzeko.
|
|
|
Lehorrak penatzen du, hori bai. Zanga ondoak eta gustatzen zaizkio, bertako umidura xurrupatu eta zorua lasaitu
|
egin
ohi du, zopa zopa dagoen buztin zola arindu eta areatu.
|
|
|
Irlandako antigoaleko topografia dakarren liburu batean, Connlako Putzua ageri da, bederatzi hurritzez inguratua, bederatzigarrena izaki hurritza bera, zuhaitzen zerrendan?, eta hurritz hauek olerkigintzaren sinbolo omen dira: lore fruituak aldi berean ematen ari dira zuhaitzok, limoiondoak loreak pipitak fruitu helduak, denak batera emanez
|
egin
ohi duen gisara. Hurrak, heldu ahala, putzura jaulkitzen dira, bertako izokinak arrapaladan jaten dituztela; eta zenbat hur jango, hainbat orban gorrixka tindatzen zaizkio izokin bakoitzari.
|
|
2010
|
|
|
Pianoaren gainera salto egin nuen ezinbestean, eta munduari begiratu nion bertatik, izeba Inesek askotan
|
egin
ohi zuen bezala. Orduan ama azaldu zen Juan Ignacio Iribarrenekin.
|
|
|
Txiza egiteko baino ispiluaren aurrean minutu pare batez neure buruaren aurrean jartzeko joan behar izan nuen komunera. Arrazoia ez zen neure itxuraz arduratu eta, behar baldin bazen, txukuntzea, emakumeek
|
egin
ohi dutenez, ispiluan aurkitzen zen beste" ni" horri sosegua eta kemena txertatzea baizik erabat ezustean harrapatu zuen egoerari aurre egiteko. Urarekin igurtzi ederrak eman nizkion bisaiari eta amets gaizto batetik esnatu banintz bezala, esan nion neure buruari:
|
|
|
solasaldi luze samarrak
|
egin
ohi ditu.
|
|
|
Nork igarri, komunismoa erori eta handik gutxira gertatuko zena Vaticano Irratiaren eta Mosku Irratiaren artean? Urte askotan zehar, Komunismo garaian, Mosku Irratiak" interferentziak"
|
egin
ohi zituen mendebaldeko irrati batzuen aurka eta Vaticano Irratiaren aurka bereziki, entzuleek entzun ez zezaten. Bere emisoreak leku askotan jarrita zeuzkan horretarako.
|
|
|
Era guztietako saioak
|
egin
ohi genituen, baina oso mugatuak geunden, noski, informatiboak egiteko.
|
|
|
diskoak dedikatzea, arrosariorako asmoak esatea, eta asteroko zozketa batean parte hartzea. Gabonetan, noski, zozketa handi bat
|
egin
ohi genuen.
|
|
|
Gaur egun, gero eta gehiago dira Vaticano Irratiko saioren bat jaso eta beren entzuleriari eskaintzen dioten irratiak, Ameriketan bereziki. Guztira mila pasa dira hori
|
egin
ohi duten irratiak. Irratsaioetan erabiltzen diren hizkuntzak 40 dira gutxi gorabehera.
|
|
|
Eta kazetari guztiek jakin behar dituztela zein diren beren estatutuak eta zein diren beren nagusien helburu, iritzi eta asmoak. Honelako galderak, gehienbat, oraindik esperientzia gutxi duten kazetariek edo gazteek
|
egin
ohi dituzte. Duela urte asko, 1985ean edo, El PaÃseko zuzendari Juan Luis Cebrià ¡ n Bilbora joan zen hitzaldia ematera.
|
|
|
San Pedro plaza mundu guztiarentzat irekia dago, baina hortik Vatikano barrura sartzeko baimen berezia behar da, txartel eta guzti. Ospakizunik handienetan, jendetza handia biltzen denean, jendarmeak kontrol handiak
|
egin
ohi dituzte, sarreran, gaur edozein leku ofizialetan ohi diren bezala, terrorismoaren beldurrez.
|
|
|
Honetan ez dago zalantzarik. Orain 500 urte asmatuak badira ere, eta behar diren aldaketak eginda ere, hau da gaur egun oraindik, jesuitok urtero
|
egin
ohi duguna zortzi egunez. Harrigarria benetan San Ignaziok asmatu zuena, Jainkoaren bidea ezagutu, bere ondoren jarraitu eta haren agindura bere bizitza osoan eskaintzeko.
|
|
|
Urte haietan, ikasleek orduko batxilerra
|
egin
ohi zuten. Alegia:
|
|
|
RAI Italiako Irrati Telebistak
|
egin
ohi zituen saioak ikustera ere joan nintzen behin baino gehiagotan. Haietako batean, Rafaela Carrarekin hitz egiteko modua izan nuen bere gelan, haren idazkariari esker, saio bat amaitu ondoren.
|
|
|
Edozein kazetari, nazioarteko informazioa lantzen baldin badu bereziki, jakin min handikoa izaten da. Eguneroko bizitza arruntean ere, galdera asko
|
egin
ohi ditu. Baita gehiegi ere, zenbaiten iritziz.
|
|
|
Bitxia da, elkarrizketa ofizialak ez zuelako gehiegi iraun. Hilabete eta erdi igaro aurretik, abuztuaren 17an, komunikatu bat kaleratu zuen ETAk esanez prozesua krisian zegoela, eta, beti
|
egin
ohi duen bezala, besteak errudun eginez; oraingoan, Espainiako Gobernuari, PSOEri eta Eusko Alderdi Jeltzaleari bota zien errua.
|
|
2011
|
|
|
–Ahotsak gizonaren zirrara mingotsa islatzen zuen oraindik?. Miaketa zirkularra egiten ari ginen, kasu hauetan
|
egin
ohi dugun bezala. Bikotekide bat hautaturiko eremuaren erdian jartzen da eta besteak, soka bati lotuta, bueltak ematen ditu haren inguruan, gero eta zabalagoak eta zabalagoak... harik eta zerbait aurkitu arte.
|
|
|
Emakume gazte liraina zen, galanta, ilehoria, gainontzeko neskak baino altuagoa; besteen aldean, titi txikiak zeuzkan eta izterretarainoko larruzko bota takoidunak janzten zituen. Baina besteengandik gehien bereizten zuena dantzatzeko modua zen; besoak eta eskuak dotore higitzen zituen, ekialde urrutiko dantzariek
|
egin
ohi dutenez; bere hanka luzeak gimnasten malgutasunarekin luzatzen eta zabaltzen zituen ia mugarik gabe: lepoa tente tente zeraman, beti aurrera begira, bezero lerdetsuei kasurik egin gabe, txerri korta hartatik oso urrun balego bezala, oraindik ere Europa osoko antzokirik ospetsuenetan Bolshoi Balleteko lankideekin Beltxargen Aintzira edo Giselle dantzatzen ibiliko balitz bezala.
|
|
|
Lasterka zihoazela, atzera begiratu zuten lehendabiziko aldiz. Goiko solairuetan zuzien eta linterna batzuen argiak alde batetik bestera mugitzen ziren urduri, ipurtargiek udako gaugiro gozoan
|
egin
ohi duten antzera. Anna eta Fran ateraino ailegatu, eta harrituta geratu ziren, atzeko irteera hartan zaindaririk ez zegoela ikustean; ezbairik gabe, sektako kideek gutxietsi egin zituzten atxilotuak, eta burutik ere ez zitzaien pasatu ihesaren aukera.
|
|
|
Gaur goizean, hainbat abeltzain joan dira feriara, kalera. Horietako batzuk sartuko ziren gure etxera, inoiz
|
egin
ohi duten bezala, trago bat eskatzera. Abeltzain horien artean ziren Bracelet gaztea, kartzelatik irten berria, eta Ladre mozkorra, bere ama ere salduko lukeena trago bat ardoren truke.
|
|
|
Alineren gelan sartu zen, ohe hutsera hurbildu zen. Gero leihoa zabaldu eta behin berriro zeru arriskutsurantz begiratu zuen, gerraren hasierako lehen hilabete haietan etengabeki
|
egin
ohi zuten bezala, kaletik. Behetik ez zuen ematen seigarren solairu honetatik begiratuta bezain iluntasun sakonaren inpresiorik.
|
|
|
Ahulek
|
egin
ohi duten bezala, eszena bat saihesteko, emakumearen malkoak saihesteko, gizona ankerkeriaz mintzatu da:
|
|
|
Bestalde, Hermengoa kapitainak gorputza behi edo basurde larruz babesturik
|
egin
ohi zuen borroka; oholez egindako ezkutua ere eraman ohi zuen, goitik behera babesten zuena.
|
|
|
Historiak erakutsi digu gora egiten duen etxeak besteak azpian hartuta
|
egin
ohi duela, eta Abendañoren kasuan ere hala izan zen. Arratiako lurretan oinaztarren aldetik Zumelzu etxeak egiten zuen buru eta aberastasun handien jabe zen.
|
|
|
Basoko sei lagunok" Kaskabeltzen" herrira heldu gara, Espainiako soldaduen aurkako erasoak atontzeko asmoan. Gaur ere belzturik ekarri dute burua, jai eta ospakizun egun handietan
|
egin
ohi duten modura. Ez dira beltzak bestela, eta euren artean bada bat guztiz zuria dena.
|
|
|
Soineko jantziak garbitzen zituztenak guztiak izan dira andrazkoak. Lanbide hori beti
|
egin
ohi dute andrazkoek Basoan. Horretaz gainera, sei" neskatila" ere gugaz etorri dira.
|
|
|
Nork bere etxearen alde
|
egin
ohi du eta halatsu jokatzen dute Vise eta Malseedek, argi dago; alabaina, ezin uka, era berean, honek guztiak lurraldearen eta herritartasunaren eskemak inarrosi dituela. Baina egingo dugu aurrerago ere berba horri buruz.
|
|
|
batetik, bere baitara bildua izan da urte askoan, Juan Antonio Mogelek bertan kokatu zuen Peru Abarka baserritarra bera bezala [16]; haatik, herri horrek, bere baitara bilduta egonagatik, makina bat fruitu zabaldu ditu lau haizetara: Carrarara eroaten den marmol beltza, Napolin, Manilan, Kairon, Las Vegasen eta munduko bazterrik harrigarrienetakoetan ibilitako puntistak, Irak, Iran eta gudan ziren beste zenbait herrialdetara saldutako morteroak (Esperanza izeneko lantegiak
|
egin
ohi zituen...), Australiara, Ameriketara eta beste hainbat lekutara joaniko etorkinak, Europan barrena ibilitako dantza taldea...
|
|
|
Euren egoteko eta jarduteko modua ere guztiz bestelakoa da (zen): gomutan dut zelako etenaldiak
|
egin
ohi zituen osaba baserritarrak bidetik paseoan zetorren lagunen batek eupadaren bat egiten zionetan. Han ariko ziren elkarri kontu kontari, erlojuari begiratu ere egin barik.
|
|
|
Aurrera jarraitu zuen denborak, baldin eta egia bada behintzat denborak lerro zuzenari jarraitzen diola. Maiatz amaierara iritsita, egun politak izan genituen Bilbon, eta egun horietako batean Eñaut eta biok Mariaren Bihotzaren plazara joan ginen, ea motxaileak gitarrak aterata kantuan ote zebiltzan ikustera, beste urte batzuetan sasoi horretan
|
egin
ohi zuten moduan, baina ez, egun hartan ez zegoen gitarrarik, bai ordea motxaileak, nagusi eta gazte, eta umeak ere bai, eta ume ijitoak Eñautengana hurreratu ziren eta ea besoetan har zezaketen itaundu zidaten; baietz erantzun nien, baina, eurak txikiak izaki (eta Eñaut goitik beherako harri jasotzailea), ezinean zebiltzan eta barrez hasi ziren; eres un gordo, esan zioten, eta batek galdet...
|
|
|
Gizarte industrialaren garapena ondokoan oinarritu da: sortu diren egiturak eskala globaleko beharrizanak asetzeko sortu dira, eta modu zentralizatuan produzitu dira elikagaiak, energia eta ondasunak (zentralizazio mugimenduekin norbanakoek galdu
|
egin
ohi dute bere destinoaren gaineko kontrola). Era horretara, giza premiak asetzeko intentzioz gizarte teknologikoki aurreratuek askoz inpaktu ekologiko handiagoa eragiten dute lehenagoko gizarteekin alderatuz gero.
|
|
2012
|
|
|
Amaiaren eta Anderren azalpenak entzun ditu Inasek; zer pentsa ematen dion zerbait aditzerakoan
|
egin
ohi duen bezala, noizbehinka belarri gingila, eskuinaldekoa batik bat, igurtzi du atzamar lodi eta erakuslearekin, nola leun eta astiro hala indartsu eta azkarrago, auskalo zeren arabera.
|
|
|
Airean hartu zuen erdi ingurutik eskuineko eskuaz, aurreneko pausotik heldu nahi baitzion abiada azkarrari. Ordu eta erdi eskasean
|
egin
ohi zuen etxetik Bermeora, pausoa gehiegi behartu gabe; beraz, pixka bat saiatuz gero, ordu eta laurdenean egingo zuen itxaropena zeukan, erronka hori jarri zion, behintzat, bere buruari. Eragozpen bat izango zuen, nolanahi ere:
|
|
|
Izan ere, batzuetan sentsazio horixe edukitzen baitut: bizitzak egotzi egin nauela, itsaso zakartuak
|
egin
ohi duen bezala, eta itsasertz triste batean nagoela txalupa zahar bat bezala, oraindik sendoegia hondoratzeko, baina marguldua eta herdoildua uraren eta kresalaren eraginez?. Ez zaizkizu gustatzen ez ardoa, ez ehiza eta ez emakumeak; beraz, ez duzu ezeren faltarik sumatuko.
|
|
|
Kanpoan iluntasuna erabatekoa zen. Zutitu eta zurezko kontraleiho astunak itxi nituen gaueko isiltasunean
|
egin
ohi duten intziri goibelarekin. Zarata hark izutu bezala egin zituen, eta Hélènek etxera itzultzeko garaia zela esan zuen.
|
|
|
Bakarrik etorri zen. Hélènek eskua eman zion, gainerako guztiei bezalaxe, baina une batez, ezpainak zimurtu eta muzin irribarretsu bat egin zuen, emakumeek beren benetako sentimenduak disimulatzeko
|
egin
ohi dituzten horietako bat.
|
|
|
Azkenean erabaki zuten ahalegin guztiak egingo zituztela bere lursailez, bere labore eta uztez, hitz batean, bere semearentzat gordetzeko erantzukizuna zeukan ondasun guztiez ardura zedin. Utzi nituenean, atariko eserleku batean eserita zeuden, euren logelako leihoaren parean, garai batean neuk ere, itxaronaldi luze askoak
|
egin
ohi nituen eserleku berbera, gauez pauso batzuk hurbiltzen entzuteko itxaropenarekin.
|
|
2018
|
|
|
Laster izango dela han. Autotik atera, eta etxe ondoko jatetxe[*] batean opiltxo bat erosi du, esker oneko seme alabek
|
egin
ohi duten bezala, zerbitzaria etxean uztera igo baino lehen.
|
|
|
ile beltzarana zeukan, sarria, kiribildu samarra; begiak, urdin urdinak; eta sudurra, zuzena eta handiegia akaso, patrizioen gisara. Dotoreziaz mugitzen zen bulegotik, eta ez kikilduta, jende xumeak bere txokotik ateratzen denean
|
egin
ohi duen bezala. Leo haren ondoan zegoen, askoz ere txikiago eta sendoagoa, betiko txakur aurpegiarekin.
|
|
|
âAbere hiltzaileek
|
egin
ohi duten modu berean âgaine  ratu zuen Fabianek.
|
|
|
Abizenaz deitzen zion medikuari beti, jende guztiak
|
egin
ohi zuen bezala.
|
|
|
–Otsoak ere hala
|
egin
ohi du: ahuntza hil, eta zuloren batean ezkutatzen du, zortzi bat ordu igaro arte.
|
|
|
Atzera hizketa modu guztiz teatral hura! Ez al zen, bada, Aba Yakue halaxe hitz
|
egin
ohi zuena, gora goraka eta bularra puztuz. Baina Aba Yakue ordurako hila zen.
|
|
|
Ordurako noble jendea hiria uzten hasita zegoen, harri bat ur putzu batera bota orduko, ezkailuek, aztoratuta eta elkarri behaztopa eginez, ihes
|
egin
ohi duten antzera, putzuko urak atzera lasaitzen diren arte. Erregek gero eta bakartiago ikusten zuen bere burua, eta, gure gomendio guztien kontra, hirian segitzen baldin bazuen ere, hura ere, nobleen bidea hartu eta, uda jauregira alde egiteko irritsez zegoen.
|
|
|
Utikan! Oihu egingo nizuke, eta, zure lepora jauzi eginez, zintzurra bihurrituko nizuke, Battis Toberak gaztetan har  tzekin
|
egin
ohi zuen bezalaxe: nire bizitzarekin jokatzeko ez zenuen batere errukirik erakutsi, eta zure bizitza ezagutu nahi dudala uste al duzu...?
|
|
2019
|
|
|
Errudun sentitzen nintzen hura han izango ez zelako eta segundo batzuk geroago pentsatzen nuen bera zela niri hitz egiten ez zidana, bera kolegioko komunetan niri musu ematen saiatu zena, bera komun horietan beste neskato batzuekin ixten zena. Zortzietarako hogei minutu falta zirenean, ama nire gelan sartu zen, beti
|
egin
ohi zuen bezala, aurrez atea jo gabe.
|
|
|
Edonork pentsa lezake esker txarrekoa naizela, Merzedes emakume zintzoa dela eta bere seme zenaren andregaiari kariñoa diola, baina erraza da zintzoarena egitea denbora guztia, munduko diru guztia eta kasurik egiten ez dizun senar bat dauzkazunean. Behartsuez arduratu ordez, bere klaseko emakumeek
|
egin
ohi duten bezala, Merzedes nitaz arduratzen da, ni nau bere kristau proiektua. Neskato gaixoa.
|
|
|
Kristina bereziki maitekor egon zen uda hartan. Costa Bravan apartamentu bat alokatu ordez, uda oro
|
egin
ohi genuen bezala, eta hirugarren egunerako aspertuta egon ohi nintzena, urte horretan Londresa eraman ninduen. Aita oso lanpetua zebilen eta ez zuen izan gurekin etortzerik, ni urduri nengoen eta pozik hainbeste denbora amarekin egon ahal izango nintzelako, sekula izan gabe nengoen hiri hura erakutsiko zidalako, hegazkinez bidaiatuko nuen lehen aldia zelako, amak nirekin egun batzuk pasa nahi zituelako.
|
|
|
Ba, begira: Bilbon 17 egunetan
|
egin
ohi du; Donostian 17.5, eta Gasteizen, 18 egunetan. Eta hara, datu bitxia.
|
|
|
Abril aguas mil, pero todas en un barril. Alegia, sarri
|
egin
ohi duela barrualde horietan, baina beti ere gutxika, pixkaka, euri eskasean. Han hobeto betetzen da beste hau:
|
|
|
Lehorrak penatzen du, hori bai. Zanga ondoak eta gustatzen zaizkio, bertako hezedura xurrupatu eta zorua lasaitu
|
egin
ohi du, zopa zopa dagoen buztin zola arindu eta aretu.
|
|
|
Irlandako antigualeko topografia dakarren liburu batean, Connlako Putzua ageri da, bederatzi hurritzez inguratua âbederatzigarrena izaki hurritza bera, zuhaitzen zerrendanâ, eta hurritz hauek olerkigintzaren sinbolo omen dira: lore eta fruitua aldi berean ematen ari dira zuhaitzok, limoiondoak loreak pipitak fruitu helduak, denak batera emanez
|
egin
ohi duen gisara. Hurrak, heldu ahala, putzura jaulkitzen dira, bertako izokinak arrapalada batean jaten dituztela; eta zenbat hur jango, hainbat orban gorrixka tindatzen zaizkio izokin bakoitzari.
|
|
|
–Zirimiria, ur tantatxo guztiak uniformeak eta txikiak direnean, 0? 5 eta 2 mm tartekoak. Nolanahi ere, ttanttan ttikiak baina bixi bixi
|
egin
ohi du, segundoko bizpahiru metro jaisten dela.
|
|
|
arinenak, gutxien domestikatu eta kontrolatuak aiseago antzematen omen dio. Ilgorak horniketa lana
|
egin
ohi du landare eta bizidunetan. Landarearen zuztarrei laguntzen dien bezala, geurean ere barrunbea hornitu eta betetzen omen du:
|
|
|
Elur gaineko hegoa, motiko!, ez da beroa!". Eta motiko esatean
|
egin
ohi duen imintzioa, hori ja, ez dago idatziz adierazterik. Kontuz, bada, ipar ttiki negukoarekin, ez da batere beroa eta.
|
|
|
Esan gabe doa, denetariko erantzunak ateratzen zaizkidala. Izan ere, euria ari duenean, batzuetan segido samar
|
egin
ohi du, baina besteetan, makina bat aldiz atertzen du. Kostaldean, batik bat, udazkeneko garai  tsu honetan, erauntsi bakoitzaren ostean, normalean, atertzera jotzen du:
|
|
|
Egia esan, normala hitzaren zakua zenbatekoa den, ez daki batek? Nik esango nuke, gure honetan
|
egin
ohi dituen eguraldi koskak, normalak baietz, behar bada ez hain ohikoak, urtero behinik behin ez baitira gertatzen... Baina, utzidazu honako datu hauek gogoratzen.
|
|
|
Germania aldean, izerdi hau hartzen zuten goizean baraurik, giltzurrunetako harriak desegiteko eta hezuerian oineko minak kentzeko. Baserri askotan, sarde koilarak urki zurez
|
egin
ohi zituzten: ziurtzat zuten, erraminta horiekin janez gero, hezueria eta beste gaitz asko uxatuko zituztela.
|
|
|
40 eguna. Erroman suaren festa
|
egin
ohi zuten, ugalkortasunaren egunarekin batera. Gelasio Aita Santuak garaitsu horretan ekarriko du Jerusalen aldetik han ospatzen den Jesus Semearen Aurkezpena eta Ama Maria Birjinaren Garbikuntza festa.
|
|
|
Errege egunez
|
egin
ohi zuen Elizak. Garai aspaldiko haietan ez zen egutegirik artean, ez gure baserrietan eta gutxiago artzainen txaboletan.
|
|
|
Izotzila ere deitu izan diote, Nafarroa aldean justu. Usu eta franko
|
egin
ohi du izotza terreno eta paraje horietan, Sakanatik aurrera. Badakite horren berri Arakil aldean, Ultzaman, Egues, Artze, Erro, Oltza eta bestetan.
|
|
|
Udaberriz baitator berdamena gure barruti eta lurretara ere. Dena berdetu eta gaztetu
|
egin
ohi du maiatzak.
|
|
2020
|
|
|
Connell lotsaturik ibiltzen zen harekin. Hark tontakeria handiak
|
egin
ohi zituen Connelli zeloak emateko, baina inozentearena egiten zuen, biek garbi asko ez balekite bezala zertan ari zen: beharbada benetan uste izango zuen Connell ez zela konturatzen, edo beharbada bera izango zen konturatzen ez zena.
|
|
|
kafe hutsa azukre beltzarekin, eta limoizko hostore  pastel bat. Gosari horixe bera
|
egin
ohi du beti. Azkenaldian astiro jaten hasi da, hozkada handi azukretsuak hortzetan gatzatzen zaizkiola.
|
|
|
Handik urte batzuetara, taberna kinka larrian jarri zenean, erabaki zuten hizkuntza bat ikastea ez zela ezinbestekoa eta eskola partikular haietara joateari utzi nion. Harrezkero, bizi naizen auzoko bazar txinatarreko sal  tzailearekin
|
egin
ohi dut nolabaiteko mintzapraktika zeharo inprobisatu bat, ni hao, xiè xiè, bà o qià n eta abar. Beraz, batetik gabezia ahantzarazten eta estaltzen; bestetik, aldi berean, djaren chinoiseriemania setatiak nik txineraz ez nekiela nabarmendu besterik ez zuen egiten.
|
|
|
Ongi ohartzen naiz oroimenak
|
egin
ohi dituen tranpez. Buruak hedatu ohi dizkidan xederez, gogoan gauza onak baizik ez izanik, erretilutik sagar politak baizik ez baititu hautatzen, bestelakorik, hala nola azalik, gaztaina oskolik edota beste ezer txarrik, sekula izan ez balitz bezala.
|
|
|
Argiegi erakutsi nion norantz botako nuen eta gainera, indar gutxirekin astindu nuen baloia. Dani, gure berebiziko jaurtitzaileak
|
egin
ohi zuen antzera," paradinha" moduko bat egin nuen, baina gau hartan biok egin genuen kale. Nire kirol bizitzako egunik tristeena izan zen.
|
|
2021
|
|
|
–Ados. . Bostekoa eman nion, aitaitak
|
egin
ohi zuenez?. Hitza ematen dizut.
|
|
|
Ezagutzen dut bat, aspaldi gure deiaren zain dagoena. Medina sendagileak betidanik
|
egin
ohi zuen, eta nik... badakizue: ikusi, aditu eta isilik.
|
|
|
Baina, faborez, jarri denak marmeladazkoak, eskatu nion saltzaileari. Adin ertaineko emakume bat zen, ile granatekoa, eta, beste behin, ez zion kasurik egin nire erreguari eta kartoizko kutxan iruditu zitzaizkionak sartu zituen, beti
|
egin
ohi zuenez.
|