|
2000
|
|
|
Arantxa Urretabizkaia izatea, euskal emakume idazle bakarretakoa izatea hainbat urtetan... Zein harremana
|
duzu
zure pertsonaiarekin?
|
|
|
Lau labur filmatu eta gero," Geroztik ere" (1993)," Zureganako grina" (1996)," Pregunta por mi" (1996) eta" Haragia" (1999), bilakaerarik nabaritu
|
duzu
zure zinean?
|
|
|
Zer iritzi
|
duzu
zure atzetik etorri diren Kultur sailburuez?
|
|
|
Batik bat azken urte honetan aukera hurbilak izan ditut. Baina garbi ikusten ez dituzun proiektu handietan ez dakit aterako ziren hala ez, zuk ez
|
duzu
zure aldetik dena ematen aurrera atera dadin. Orduan, proiektu on batekin atera gura duzu, zertxobait nabarmendu daitekeena.
|
|
|
Originaltasunaren aurkako krimentzat jotzen da plagioa. Zer iritzi
|
duzu
zuk plagioaz?
|
|
|
Irakurria dut diskoak egiteari utziko diozula. Nola hartzen
|
duzu
zuk musika, bitarteko edo helburu bat bezala?
|
|
|
Dena segidan irakurrita," Bi" zati hori momentu batzutan oso ezkorra aurkitu dut. Izan ere, Ezaren apologia egiten
|
duzu
zuk, baina heldu da momentu bat zeinetan esperantza non jarriko ote zenuen kezka sortu zaidan. Deskribatzen duzun" eternitatearen amaigabe" hori ez al da nahiko latza ere?
|
|
|
Eta orain, Irlandan eta disket hotz bati esker, G12 kalera eraman duzun egia osoa ari zait agertzen, eta nahi izan arren ezin dut burutik kendu zu zeu zarela kontatzen didana Rocío harekin enrollatu zinela, Jabirekin izandako aferak uste zenuena baino garrantzi handiagoa izan zuela azkenean, eta oraindik ere" Connemara" aipatzen duzu, eta toki horretara zeure bila joan nahi duzula. Oraindik ez
|
duzu
zure burua aurkitu ala. Ba nik bai, Eider, nik aurkitu dut zure benetako izaera.
|
|
|
Barkatu zuk: orain faltan botatzen dituzun gauza txikien premia izan
|
duzu
zuk beti, eta horiek berdin beteko zituen Eiderrek zein beste edozeinek. Beharbada azkenean afektua zenion, edo maitasuna edo berdin zait zer.
|
|
|
—Zergatik ez
|
duzu
zuk skribatzen bertze liburu bat euskaraz, zure esperientziak eta zure pentsuak harrointzat harturik?
|
|
|
Arrazoin zuen François de la Rochefoucauldek, eta arrazoin
|
duzu
zuk ere, jaun André, zeren eta halakoak baitira anitzetan guhaurk asmatzen ditugun hitzak, iduri ederrekoak kanpotik baina baita huts hutsak ere barrendik, eta iduri horrek ekartzen dit gogora antzinako egiptoarrek baltsamatzen zituzten Faraoiena, eternitatea amets, azala eta itxura mamiaren eta muinaren sostengua izan zitekeelakoan. Vanitas vanitatum et omnia vanitas.
|
|
|
—Bada, errazago
|
duzu
zuk Potosirat joaitea, zure lagunek mapako Utopiarat baino, nahiz eta Potosi urrunago dagoen —ihardetsi zion aita Zacaríasek— Zeren, harat joaiteko, etorri bidetik itzuli baitzenuke eta Limarako bidea hartu, Panamako lur besotik; aldiz, bertze hauen bidetik joanen bazina, zu ere galdurik zeundeke... zeren batzuetan biderik laburrena izaiten baita luzeena, ongi dakizun bezala....
|
|
|
—Jainkoak igorria izan behar
|
duzu
zuk, Joanes, zeren lehengo astean hil baitzitzaigun Neftalí, gure etxeko skribatzailea izan zena, eta zeren zuhaurk bete baitzenezake, halatan, haren kargua...
|
|
|
—Jainkoaren aingerua izan behar
|
duzu
zuk, zeren eta ene zalantzez mintzatu baitzatzaizkit, eta kendu dizkidazu guztiak dagoeneko...! Eta, beraz, orain ohartzen naiz ezen gaizki ikusten nuena ene benturazko benturaren alde eta fabore zela.
|
|
|
—Eduardo, zer ostia egiten
|
duzu
zuk hemen?
|
|
|
Zertarako behar
|
duzu
zuk auto bat, John Smart?
|
|
|
Oroitu nahi al
|
duzu
zurea, gurea, gu biona. Etorriko al zara ni ikustera?
|
|
2001
|
|
|
Lan asko egin behar izan duzu zauden tokira heltzeko. Nola baloratzen
|
duzu
zure ibilbidea?
|
|
|
ETA gatazkaren ondorioa dela mantentzen
|
duzu
zuk zeuk. Abertzaletasunetik mantendu den tesia deuseztatzera iritsi ote daiteke?
|
|
|
«Amerikara joan nintzen, xentimorik gabe...» Nola bete
|
duzu
zuk indianoaren ametsa?
|
|
|
«Hitz bakoitza sentitu behar
|
duzu
zure mingainean, kantatu ahal izateko»
|
|
|
Nola bizi
|
duzu
zuk bizkartzaina eramatearena?
|
|
|
Ez al
|
duzu
zure burua ezkutatzeko gogorik sentitu, trikimailuren bat gaizki atera zaizunean?
|
|
|
Zer espero
|
duzu
zure alderdiak datoren urtarrilean burutuko duen Konferentzia politikoaz?
|
|
|
Telebista asko ikusten
|
duzu
zuk.
|
|
|
(Haserretzen) Zergatik ez
|
duzu
zure neurriko bat aukeratzen?
|
|
|
(Largabistaak berreskuratuz) Ba nahikoa
|
duzu
zure sasi mutil lagunarekin. Ale, ohera!
|
|
|
(Haserretzen) Gezurra dirudi, oraindik ez
|
duzu
zure senar ohia ezagutzen. (Pausa) Hor daramazun umearen aita.
|
|
|
(Harrituta) Eta zertarako behar
|
duzu
zuk ingelesa?
|
|
|
Iragarki bat jartzearekin beteko
|
duzu
zure, gizontasuna?
|
|
|
(Tomasi) Zer, zer egiten
|
duzu
zuk hemen?
|
|
|
Zuk han igarotzen duzu egun osoa; beraz, haiek egiten dutena egiten
|
duzu
zuk ere: saloitik ohera eta ohetik...
|
|
|
Orduan sentitzen
|
duzu
zure gorputzak daukan koadro betekada neurrigabea dela eta oka egin behar duzula. Museo handi horretako txoko batera hurbiltzen zara, museo zaindarien aulkia dagoen txokora hain zuzen, eta oka egiten hasten zara, beti ere une horretan museo zaindaria komunera joan dela konprobatu eta gero.
|
|
|
‘Eta zer ezkutatzen
|
duzu
zuk? ’ galdetu dit Gorriak adarra jotzeko gogoarekin..
|
|
|
‘Zer egiten
|
duzu
zuk hemen, mutikoa? ’
|
|
|
‘Zer egin behar
|
duzu
zuk tabernazuloan? ’ esan zion amak.
|
|
|
Eta itsaso horren ostertz urrun izenik gabean igarriko
|
duzu
zure sortetxera bidea, han azken azkenean ogia eta kafesnea, eta lixiba isiltasuna eskaileretan, eta han jarraituko du zure herriak bere erresistentzia egoskorra.
|
|
|
Ez al gara denak jainko beraren seme? Zergatik ez
|
duzu
zuk orduan lana egiteko eskubiderik izango. Konkordunek ere lan egiteko eskubide osoa dute!
|
|
|
G (beste bi kopatxo eskatuz): Eta nola
|
duzu
zuk grazia, adiskide?
|
|
|
Halako zer edo zer, bai. Eta zer
|
duzu
zuk, gazte, Presidentearen kontra?
|
|
|
Ez da oraindik jaio niri agindurik emango didanik! Zer uste
|
duzu
zuk, ordea!
|
|
|
Hori ez dago nire esku bakarrik, Felipe. Aise esaten
|
duzu
zuk. Nire larruan bazeunde!
|
|
|
Jesuiten ikasbidea, beste ordena batzuetakoen aldean, bakar zalea omen da. Zure lana bakarbakarrikegin
|
duzu
zuk ia beti. Jesuiten eragina al da hori, zurebe rezko joera, edo halabeharrak eta hala beharrak derr igo rtu zaituzte hala jardutera?
|
|
|
Nik behintzat balio literario handia ikusten diot liburu horri (ere). Nola juzgatzen
|
duzu
zuk zeuk bildutako materialen literaturtasuna (gene ro ka)?
|
|
|
Kanpotik begiratuta, gizon batek egin dezakeen guztia eta askoz gehiago egin
|
duzu
zuk. Zuk zeuk, halaere, izango duzu egin gabe utzitako zerbaiten damurik.
|
|
|
–Eta zer uste
|
duzu
zuk. Sinets ala ez, bi abentura bitxi eduki nituen Jeanekin plantatu aurretik; ile apaintzailea naiz ofizioz badakizu?
|
|
|
–Besteena aise partekatzen
|
duzu
zuk ere!
|
|
|
– Tira, hortxe
|
duzu
zure hiltzailea –esan zidan begiak lurretik altxa gabe.
|
|
|
– Erantzungo al didazu behingoz ala nahiago
|
duzu
zure sufrikario partikularrarekin bakarrik geratu? –bota nion nazka nazka eginda.
|
|
|
Baina asko jakin usteko zu bezalako jendea ezin dut eraman, traje dotoreen azpitik darizuen ustel kiratsak zorabiatu egiten bainau. Zenbat behar
|
duzu
zure informazio puta horren truke. Hamabost, hogei mila?
|
|
2002
|
|
|
Nola utziko duzu hau dena horrela? Zuk sekulako bizitza eta indarra duzu, eta konpartitu egin behar
|
duzu
zu bezalakoak direnekin. Jar zaitez harremanetan mozkorrekin:
|
|
|
Zer nolako poesia mota idazten
|
duzu
zuk?
|
|
|
Epe laburrean ikusten
|
duzu
zure burua idazlearen rola betetzen?
|
|
|
Intelektualtzat jotzen al
|
duzu
zure burua?
|
|
|
Eta zer dela-eta moldatu
|
duzu
zuk liburu hau?
|
|
|
Bukatze aldera. Nola ikusten
|
duzu
zure partidua urte batzuk barru?
|
|
|
Lurraldetasuna Hegoalde mailan lotzeko aukera galdu bat aipatzen
|
duzu
zuk, garai horietaz ari zarela.
|
|
|
Zuk aipatzen
|
duzu
zure anekdota pertsonal bat 1972tik 1978ra artean abertzaleen artean elkar ulertze minimo batetik eta zenbaitetan konplizitatetik elkar ezin ikusira nola pasa zen ilustratzeko. Urruntze hori Lizarra Garazi eta ETAren tregua garaietaraino luzatu zen eta...
|
|
|
Sokratek, Zenoni entzun ondorean, lehen mintzoaldiaren hypothesis lehenaren berrirakurtzea othoi egin zeraukon, eta hunela eginik, Sokratek erran zeraukon: Nola hulertzen
|
duzu
zuk hori, Zenon. Izakiak anhitz baldin ba dira noraezeko da ahantzekoak eta ahantzegabeak batetan izaitea.
|
|
|
Aragoiko zalduntxoa, non utzi
|
duzu
zure usoa?
|
|
|
Izan zaitez errealista: ba ote
|
duzu
zuk pirata informatikoarentzat zerbait interesgarria?
|
|
|
Ura bekizu lankizun eta lanartea, ariketa ta atsedena; loak eta logabeak emazkiozu. Iruditu ta arrpikotu zurea beti izango dan lanen bat; gaiñerako ogasunak zu ilda, beste batenak; au, ostera beti izango
|
duzu
zurea. Ba dakit nori nagon; zure gogo ta biotza ezagunak ditut.
|
|
|
! Kontu handiz ibilki lortuko
|
duzu
zure helburua
|
|
|
Hobe
|
duzu
zuretako ez nehori deus erraitea; bestela, benetan, hor hilko zaitugu!!!
|
|
|
Teniente bat eta bi soldadu zetozkion, soldaduak beren mauserrarekin eta tenientea pistola batekin, hiru armak gure aitagana zuzendurik. " Zer arraio egiten
|
duzu
zuk hemen?", tenientearen galdera. Aitak erantzun zion:
|
|
|
–Nik neure desioa bete dudan bezala, ez al
|
duzu
zuk beste desio berezirik?
|
|
|
" Eta zuri?" galdetzekotan egon naiz, amak askotan esaten diona gogoan: " Abildade aparta
|
duzu
zure gustua eginez besteak saritzen dituzula sinesteko".
|
|
|
Erabaki txikiak, txikiak arrazoiak ere. Baina zuk beti pentsatu
|
duzu
zure alaba zorigabeko dontsu bat dela. Ezbeharra erakartzen dudala.
|
|
|
Eta batzuetan umeek zailtasun objektiboak izan ditzakete, laguntzarik ez dutenez, lan horiek behar den bezala egiteko. Nolako esperientzia izan
|
duzu
zuk honekin?
|
|
|
Handiuste eta maisukeria maiteegi, nonbait, euskaltzaleok. Ez
|
duzu
zuk holakorik ikusten inguruan?
|
|
|
Orain unibertsitatean ikasteko aukera
|
duzu
zuk, euskal gazte horrek, baina ez da izan beti hola. Eta euskaraz ikas dezakezu, dena ez bada ere, zenbait gauza bederen.
|
|
|
Hiztegi entziklopedikoaren kontua biribildua geratzen da kutxaren baten propaganda sartuz gero tartean, edo egunkarien harrobia agortu ondoren produktua bere osotasunean kutxa edo banketxe batek erosten badu bezeroei honenbestetan eskaintzeko. Eta nik ez nuke horren kontra deusik ere, diru publikorik tartean ez balego, hots, nik ordaintzen ditudan zergen zatitxo bat horretarako erabiliko ez balitz, ikasiko
|
duzu
zuk ere zenbat kostatzen den zergetan ordaintzea jakinik dirua hola erabil daitekeela gero. Eta nork egiten du hori?
|
|
|
Gure akademiak, euskararen alde lan egiteko, eta horretarako bakarrik, dugun akademiak, holakorik merezi al du? Zer uste
|
duzu
zuk?
|
|
|
Hauxe zen galdera: " zer egiten
|
duzu
zuk euskararen alde?". Eta hona hemen erantzun argi baino argiagoak:
|
|
2003
|
|
|
Presoak «politiko» eta «sozialak» bezala bereizten ohi ditugu. Nola ikusten
|
duzu
zuk bereizketa hori?
|
|
|
Euskal Herrian gaindi ibili zen, eta bereziki Pasaian. Berak deskribatu zuen Pasaia horretatik aurkitu al
|
duzu
zuk zer edo zer?
|
|
|
Baina niri asko interesatu zait hauek idazle izateaz gain eduki duten konpromisoa euren garaiarekin eta ni bezalako tipoekin. Azken batean argia bilatzen
|
duzu
zu baino listoagoak direnengan, eta hauek bostak dira ni baino listoagoak. Badaude gehiago ere, baina niretzat hauek izan dira nabarmenenak.
|
|
|
Irakurlea izan omen
|
duzu
zure lan honen abiapuntu eta helmuga. Zer esan nahi duzu horrekin?
|
|
|
Juan Marik, aldiz, baietz dio, konfrontazio hori badatorrela. Pernando, zergatik ez
|
duzu
zuk hori ikusten?
|
|
|
Eta zer balorazio egiten
|
duzu
zuk estrategia politiko militarraz?
|
|
|
Bestetan, testua erdi borobildua duzu buruan, eta gero, marrazkia horrekin lotzen duzu. Dena dela, ez duzu notario lana egin behar, aitzitik, osagarri bezala azaldu behar
|
duzu
zure tiran, zubi lana egin behar duzu.
|
|
|
Zer irrati entzuten
|
duzu
zuk?
|
|
|
Ikasten da bertsotan, eta ikasten da pertsona moduan. Ikasten
|
duzu
zure burua ezagutzen, zeintzuk diren zure mugak. Eta baita ere jendeagaz tratatzen, jende artean egoten.
|
|
|
Albistegiak eginaz bukatu
|
duzu
zure irrati ibilbidea.
|
|
|
Hainbat ikerkuntzak sortarazitako eztabaidak direla eta, etika batzordeak sor daitezen eskatu
|
duzu
zuk.
|
|
|
Aita, nola segituko ditut nire ikasketak Turkian izanen garenean. Zoin ikasketa? Moztu zuen Osman-ek, zer uste
|
duzu
zuk, emazteak ez dira eskolarat joaten Turkian. Aski luzaz izan zara kolegioan.
|
|
|
Dagoeneko burmuina bere ohiko egoeran daukazunez, pentsamendu sakonetan murgildu zara, zeure filosofo senari ohore eginez. Betiko bidean, eguneroko errepidetik... Dagoeneko ez
|
duzu
zure ekintzei buruz nahikoa gogoetatzen ordea, sarritan inertziaz, automatikoki funtzionatzen duzu, esaldi bera behin eta berriz errepikatzen duen panpinaren gisan. Zure afizio eta gogoez ahazten joan zara, nolabait.
|
|
|
Pedalei eraginez hemen zatoz berriro; askotan pentsatzen dut txirrindularitzatik bizi ahal izateko adina dohai baduzula, baina nahiago
|
duzu
zure eguneroko etaparekin jarraitzea, erlojuaren kontrakoa hain zuzen ere. Ene bada!
|
|
|
–Anaia ikusi nahiko
|
duzu
zuk –esan zion Anak.
|
|
|
–Heliportu batera joan
|
duzu
zuk –erantzun zion treneko nagusiak.
|
|
|
–Zine askotxu ikusten
|
duzu
zuk –esan nion.
|
|
|
Orduan erraz ahaztu ninduzun. Zuk salbatu
|
duzu
zure koadrila, salbatu zenuen zure larrua. Ederki.
|
|
|
Eta makina izateaz asperturik, jendetu naiz, ikasteko eta ikusteko, are gehiago ikasteko eta ikusteko. Gerla guztien aurka zaude baina ez al
|
duzu
zure bihotzaren barneko zokotto batean gerla berezi bat, bereziki hain zuzen, sustatzen duzuna?
|
|
|
Ez
|
duzu
zuk, Sokrates, aramearraren ezagutzeko astirik ukan!
|
|
|
Zu euskalduna izango zara, gazte, baina hau Espainia da. Eta, izan ere, zer iritzi
|
duzu
zuk nazionalismo baztertzaileaz, integrismo mozorrotuaz, herrien autodeterminazio eskubideaz, federalismoaz, kapitalismo basatiaz eta diru bakarraz?
|
|
|
Horrela ona da gizakiek maitatzen dutena, besterik ez. Ala besterik uste al
|
duzu
zuk?
|
|
2004
|
|
|
Urtarrilaren 18an gauzatuko da bere izendapena. Nola ikusi duzu hautaketa eta nola ikusten
|
duzu
zure alderdia datozen urteetako politikari begira?
|
|
|
Zer hautematen
|
duzu
zure alderdian?
|
|
|
Filosofo mota hori ez da oso erakargarria... Nolako filosofoa maite
|
duzu
zuk?
|
|
|
Erreboltaren ziaboga bukatzear zegoenean, berba hauek entzun nituen: " Agian ez
|
duzu
zuk mundua aldatuko, konformatu zaitez, orduan, munduak zu ez aldatzearekin". Harrezkero, mundua bera baino zabalagoa den esaldi honen zentzuak, nire eguneroko pentsamendua astintzen du.
|