|
2001
|
|
|
Azken batean, fusilatua izatera doanaren bakardade eta horrorea da nobelaren gune tematikoa bilbatzen duena, eta horretarako, heriotzaren gaia azpimarratzeko, hainbat idazle, soziologo, filosofo edo musikarik heriotzaz idatzitako obrak aipatzen dira hizkuntza desberdinetan. Hamaika pauso k dituen testu arteko erreferentziok izugarri aberasten
|
dute
nobelaren horizonte literarioa eta palimpsesto harrigarria bihurtzen dute. Hortxe daude, ikuspuntu soziologikoz heriotzaz hitz egiten duten E. Morin-en edo P. Ariés en lanei egindako erreferentziak edo hainbat literaturgilek idatzitako lan ezagunak (besteak beste, Unamuno, Pavese, Camus edo Sartrerenak).
|
|
|
Azken batean, fusilatua izatera doanaren bakardade etaizua da nobelaren gune tematikoa bilbatzen duena, eta horretarako, heriotzarengaia azpimarratzeko, hainbat idazle, soziologo, filosofo edo musikarik heriotzazidatzitako obrak aipatzen dira, hizkuntza desberdinetan. Hamaika pausok dituentestuarteko erreferentzia horiek izugarri aberasten
|
dute
nobelaren horizonte literarioa, eta palimpsesto harrigarria bihurtzen dute. Hortxe daude, ikuspuntu soziologikoz heriotzaz hitz egiten duten E. Morin-en edo P. Aries-en lanei egindako erreferentziak, edo hainbat literaturgilek idatzitako lan ezagunak (besteak beste, Unamuno, Pavese, Camus edo Sartre-renak).
|
|
2002
|
|
|
Oilarraren promesako narratzailea orojakilea da eta ugariak dira autore inplizituaren tartekako agerpenak, behin eta berriz bere ideologia adieraziz. Gai batzuk, hala nola bakezaletasuna, aldaketa soziala, eskubide politikoak... sarri agertzen dira testuan eta, K. Otegi kritikariaren ustez, ilundu egiten
|
dute
nobelaren hizkuntza ironiko eta mitikoa. Bukatzeko, aipatzekoak dira anakronia ugariak eta, batik bat, errealismo magikoaren eragina, bereziki Rulfo edo García Márquezena.
|
|
2003
|
|
|
Hasieran, nobela beltzaren bilbe edo trama paralelo bat gauzatzeko aukera ikusi nuen, nobela poliziakoetan badaude beti aukera horiek, krimen perfektuaren kontakizuna gauzatzea helburu
|
dute
nobela hauek. Krimen perfektuari buruzko nobela asko idatzi da eta politak dira.
|
|
|
Bereziki gustatu zitzaidan lana izan zen, errealitatea eta fikzioa maisuki nahasten zituelako, irakurlea ere zalantzan jartzeraino. Von Briton idazlearen editoreak eta itzultzaileak gehiago idatzi nahi ez duen gizona bahitzen
|
dute
nobela bat idaztera behartzeko. Von Britonek dezenteko edadea du, nekatu egiten da eta tarteka itzultzaileak laguntzen dio, baina, noski, maila jaitsi egiten dela uste du editoreak.
|
|
2009
|
|
|
II. Mundu Gerran zehar osatutako Vichy-ren gobernuaren menpeko Frantzian kokatu izan ditu Modianok maiz bere nobelak La Place de l' Étoile, La Ronde de nuit eta Les Boulevards de ceinture k osatzen duten trilogia ka su, Frantziako historiaren une lotsagarri eta mingarrienetakoan, beraz. Udaberri alua n garai hori zeharka baino ez da azaltzen, baina, nolanahi ere, XX. mende erdiko Europako sarraskiek II. Mundu Gerra, Holokaustoa... eta beren ondorioek presentzia handia
|
dute
nobela honetan.
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, Ciechanoverren kasuan gertatu zen bezala, aurtengo Kimikako Nobel sariak zerikusia du medikuntzarekin. Hain zuzen, Richard F. Heck, Ei ichi Negishi eta Akira Suzuki ikertzaileek partekatuko
|
dute
Nobela, sintesi organikoan paladioak katalizatutako akoplamendu gurutzatua garatzeagatik.
|
|
2011
|
|
|
muinean dagoen gai bat da». Lau kapituluk edo imitaziok osatzen
|
dute
nobela. Bakoitzak bere kontakizuna du, baina laurak osotasun baten barruan txertatuta daude, imitazioaren gaia ardatz dutela.Sortzailea orrialde zuri baten aurrean, gora begira, inspirazioaren zain erakusten duen irudi topikoak ez du inondik ere islatzen sortzailearen benetako izaera eta errealitatea, Agirreren ustez.
|
|
|
Goitizen horiei eusten die Urretabizkaiak kontakizun osoan zehar, nahita eutsi ere. Hain zuzen, goitizen horiek harreman estua
|
dute
nobelak aztertzen duen gaietako batekin, hots, tradizioarekin. Txurik liburuaren hasieran aipatzen duen bezala, goitizenak jartzearena joera zabaldua da herrian.
|
|
2012
|
|
|
Ez dituzu berdin tratatzen pertsonaia horiek, jakinik errealitatearen islaren bidez sortutakoak direla. Hori da nire apustua, baina gero, egia da, zenbaitek esaten duela historia hori oso presente daukan jendearentzat distortsioa handiagoa dela; beharbada belaunaldi gazteek errazago irakurtzen
|
dute
nobela hau fikzio bezala, presentzia hori, datu asko… Errealitatetik oso gertu egoteak sortzen du fikzioaren barruan halako inplosio bat.
|
|
|
ETAko kideek amets egiten
|
dute
nobeletan, baina Markos Zapiain horretara jarri den arte, inork ez dio erreparatu azken hamarkadetako narratiban egoskor, zerbait adierazi nahian bezala, behin eta berriz errepikatu den ezaugarri horri. Etakideen ametsak (Elkar) liburuan amets horien interpretazio zorrotz bezain freskoa egin du Bermeon laketutako irundarrak.
|
|
2014
|
|
|
Irudi trinkozko deskribapenetan oinarrituz, eldarnio eta haluzinaziozko mundu batera garamatza, giro itogarri batean. Aurrerabidearen ideia zalantzan jartze horrek eta anbiguotasun horrek bihurtzen
|
dute
nobela hau XX. mendeko literaturaren aitzindari, abiaburuko abentura hutsa gainditurik.
|
|
|
" Jakin behar da zer testuingurutan dagoen idatzita gauza bakoitza. Adibidez, Xabier Etxeberriaren Egun denak ez dira berdin errealitatetik gertu dagoela iruditzen zaigu, baina, beharbada, hamar urte barru, gazteek esango
|
dute
nobela horrek ez daukala inolako loturarik beraiekin. Azken batean, egileak emandako irudia ageri da hor".
|
|
2015
|
|
|
Irtenbidea ez zela atzerriko ereduak kopiatzea (Hego Amerikako nobelagintza, esaterako) adierazten zen gainera: " Mugimendu batek, eskola batek (berdinkeriarik gabe), eboluzio batek egiten
|
dute
nobelaren tradizioa. Mugimendu, eskola eta eboluzio burujabe batzuek:
|
|
2021
|
|
|
Gallastegik proposatzen digun lan honetan irakurlea abenturazko zurrunbilo batean sartuko da; itsas zurrunbiloak bezala, honetan ere irakurlea gero eta barnerago, gero eta aurrerago jarraitzeko gogoz ibiliko da. Horretan, liburuaren ilustrazioek, Iosu Mitxelenak era errealistan eginek, lagundu egiten
|
dute
nobelaren haria jarraitzen; baina, batez ere, kapitulu laburretan antolatutako liburuaren egiturak eta deskribapenen gainetik protagonisten arteko elkarrizketa ugariek laguntzen dute irakurketan. Bestalde, narratzailea abenturetako protagonista bat dugula esan dugu arestian, eta horrek eragiten du irakurlea haiekin identifikatzea, hurbilago sentitzea.
|
|
|
Pertsonaiaren sakonera psikologikoari ez zaio gogoeta luzeetan edo introspekzioan antzematen, baizik eta inguruko guztiaren berri ematen duen begiradan. Izan ere, propio esan edo pentsatu gabe geratzen diren gauza guztiek aberasten
|
dute
nobela: hortxe daude pertsonaien arteko inkomunikazioa, desengainua, gaizki ulertuak, bakardadearen beldurra eta hari eskapu egin ezina...
|
|
|
Nolanahi ere, hitz eta esanahi zopa horretan murgil dabiltzan adiera gehientsuek balio dute, modu batera edo bestera, Nikos Kazantzakis idazle greziarraren Alexis Zorbaren hitzak eta egintzak nobelaz aritzeko: izan ere, existentziaren lorra bizkarreratzeko bi modu horiek, biziminak eta bizi-minak, alegia, hara eta hona zabukatzen
|
dute
nobela, bizitza bere gozoan zukutzeko grinatik existentziaren hutsalkeriaz penatzeko oinazera.
|
|
|
Nobelaren hasieran, narratzailea Kreta uhartera iristen da, lignito meatze bat erosi berritan, liburu artetik aldendu eta bizimodu soilago bati ekin nahian, eta hara non ezagutzen duen Alexis Zorba bizizalea, eta meategian enplegatzen arduradun gisa. Bi pertsonaien hartu emanek ardazten
|
dute
nobela, antitesi betean ardazten ere. Pertsonaia bizi bizia da Zorba, magnetikoa, limurtzaile porrokatua, bere egarri existentzial aseezina bizitzaren mama goxotik edanez berdintzen duena.
|
|
|
Esateko zerbait eduki eta ez zara esateko moduaz gehiegi arduratzen. Egunkari pertsonal baten zatiak ematen
|
dute
nobela baino gehiago.
|
|
2022
|
|
|
Agirrek onartu duenez, berak ez du sexu eszena askorik idatzi bere ibilbidean. Baina nahita bilatutakoa da absentzia hori, esaterako, Amek ez
|
dute
nobelan; azaldu duenez, ama bihurtu ostean sexuari uko egin samarra dagoen pertsonaia bat deskribatu nahi izan baitzuen kasu horretan. Eta Atertu arte itxaron nobelan egon badaude pasarte batzuk, baina halako «gutxi» idatzi dituela dio idazleak.
|
|
|
Beste batzuek bere bizitza esperientziekin lotu
|
dute
nobelan gertatzen den bazterketa.
|
|
2023
|
|
|
Amek ez dute idazten, idatzita daude, Susan Suleiman. Katixa Agirrek Amek ez
|
dute
nobela gogoangarri eta ederra idatzi zuen 2018an. Katalanera, gaztelerara, frantsesera, ingelesera eta neerlanderara itzulia dago eta Mar Coll zinegilea eleberrian oinarritutako pelikula filmatzen ari da.
|