|
2003
|
|
|
“Garraio horretan gertatzen den edozein aldaketak eragina izango du Lurreko kliman maila globalean; horregatik, azterketa horrek eman diezazkiguke klima aldaketa ulertzeko gakoak”. Octavio Llinás en arabera, zientzialariek oraindik ikertzen
|
dute
klima aldaketa dagoen ala aldakortasun naturala den. Klima aldaketa hori egon ala ez, Corica proiektuak Kanarietako klimari buruzko informazioa lortu nahi du, “Ipar Atlantikoko motor termodinamiko handia da”, azpimarratu zuen Llinasek.
|
|
2004
|
|
|
CEAMeko zuzendariak adierazi du, gainera, prozesu zikliko bihurtu dela, eta desertizazioak eta atmosferaren poluzioak udako ekaitzak desagertzea eta tanta hotza areagotzea eragiten dutela, desertizazioa higatu eta “are gehiago” eragiten baitute. Ikerketak Millan aurkeztu zituen zenbait ikerketak erakusten
|
dute
klima aldaketako prozesuek “garrantzi” handia dutela mendebaldeko Mediterraneoan, baita eskualdeko klima prozesuek Mediterraneo inguruan, baina baita klima globalean ere. Era berean, klima aldaketak Mediterraneoan maila globalean duen inplikazioari buruzko beste azterlan baten emaitzak erakutsi zituen.
|
|
2005
|
|
|
Izena eman dien itsas bazterrez gainera, Kaliforniak, Txileko kostaldeak eta Lurmutur Hiriak
|
dute
klima hau.
|
|
|
Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak (UAB) eta Cardiffeko galesak ikerketa batean parte hartu dute, eta frogatu
|
dute
klima erregulatzen duen fenomeno bat dagoela Ipar hemisferioaren eta Hego hemisferioaren artean, ur ozeanikoen “autodoikuntza mekanismoen” bidez. Egiaztapen horrek, iraganeko klima erregistroetatik abiatuta, ozeanoek berotze globalaren aurrean duten portaeraren iragarpena hobetu lezake. Azterlanaren arduradunak, Rainer Zahn ek, UABri atxikitako Kataluniako Ikerketa eta Azterketa Aurreratuen Erakundeko (ICREA) kideak, hauxe dio:
|
|
|
Horrela, Kiotoko Protokoloaren jarraipena bermatzen da lehenengo konpromiso aldiaren ondoren. Erakunde kontserbazionistaren arabera, munduko herrialde gehienek batera eta erabakigarriago borrokatu behar
|
dute
klima aldaketaren aurka, Kiotoko Protokoloaren jarraipena ziurtatu da 2012aren ondoren, eta emisioak gehiago murrizteko bideak ezarri dira. “Sen ona nagusitu da, eta ministroak prest daude emisio murrizketa berriei buruz hitz egiteko”, esan zuen Jennifer Morganek, WWFko Klima Aldaketaren Nazioarteko Programaren zuzendariak”.
|
|
2006
|
|
|
Kardiologoek agerian uzten
|
dute
klima aldaketek eragina dutela bihotz hodien osasunean
|
|
|
Ugaltzeko zailtasunak Berotegi efektuak zuzenean eragiten die hegaztiei, tenperaturak, euriak eta hezetasuna aldatzean, eta, zeharka, habitatak aldatzean, itsasoaren maila handitzean edo lurra nekazaritzarako gehiegi erabiltzean eta basoak suntsitzean. “Txoriek pairatzen
|
dute
klima aldaketa, munduko eskualde guztietan. Zientzialariek ikusi zuten zenbait herritan %90erainoko murrizketa izan zela, eta ugaltzeko ezintasun osoa eta aurrekaririk gabea", azaldu du WWFk.
|
|
2007
|
|
|
Fosilen eta izotz laginen iraganeko azterketek erakusten
|
dute
klima sistemak bat bateko jauziak izan zituela iraganean.
|
|
|
Komunikabideetan etengabe hitz egiten
|
dute
klima aldaketari buruz. Hori positiboa dela uste duzu?
|
|
|
). Aditu horiek orain uste
|
dute
klima aldaketak bakterio eta birus desagertuak aska ditzakeela.' Rutgerseko ikertzaile taldeak bloke izoztuak atera zituen Beaako haraneko glaziar batetik. Duela milaka milioi urteko laginak zituen.
|
|
|
Zer iritzi duzu erakunde ekologistek gai honetan duten zereginaz? Dozenaka mila lagunek oporrak hartzeko aitzakia izan
|
dute
klima aldaketari buruzko Baliko gailurra Baliteke GKEak ausartegiak izatea klimari buruzko gai nagusien tratamenduan. Kazetarien eta ikusleen arreta erakarri behar dute, eta, beraz, nahiz eta beti ez izan, batzuetan gehiegikeria egiten dute.
|
|
2008
|
|
|
Gero eta gehiago hitz egiten
|
dute
klima aldaketaren balizko irtenbideei buruz: poluzio iturrien ondorioak berehala gutxitu behar dira, eta hartu beharreko neurriak eta araudiak hainbat eremutara ari dira zabaltzen.
|
|
|
Espainian 2,4 milioi erlauntz daudela kalkulatzen da Ikerketak ondorioztatzen duenez, eskualde mailako etxeko erleen egungo eredu geografikoa faktore historiko eta klimatikoen ondorio da. “Azken horiek garrantzia hartzen
|
dute
klima aldaketak izaki bizidunen banaketan duen eragina egiaztatu ahala”, dio biologoak. Transhumantzia Azken hamarkadetan, espeziearen Penintsulako banaketan antzemandako irregulartasunen jatorria erlauntzetako transhumantziaren garapenean izan daiteke, eta horrek herrialdeko 2,4 milioi erlauntzen %80ri eragiten dio.
|
|
|
Huelva eta Tarragonako polo kimikoak edo Galiziako itsasadarren egoera “atzerapenik gabe” konpondu behar dira, Greenpeaceren arabera. Klima aldaketa Ekologistek gogorarazi
|
dute
klima aldaketak eragina duela dagoeneko gure kostaldean, tropikoetako itsas espezie ugari agertu baitira. Itsas mailaren igoerak kosta lerroaren atzerapena eragingo du, bai Atlantikoan (35 zentimetro inguruko igoera), bai Mediterraneoan (2050erako 20 eta 50 zentimetro bitarteko igoera kalkulatzen da).
|
|
|
Iparraldeko herrialdeek 1948an NBEko herrialdeek sinatutako Adierazpen Unibertsalean oinarritu behar dituzte klima aldaketaren aurkako politikak. Intermón Oxfamek adierazi duenez, nazioarteko auzitegiek Giza Eskubidetzat hartu behar
|
dute
klima aldaketaren aurkako borroka, herrialde aberatsek atmosferara igorritako emisio poluitzaileak murriztu ditzaten. “Klima aldaketa arazo zientifikotzat jo zen hasieran, eta, gero, arazo ekonomikotzat.
|
|
|
Urte gutxiren buruan, indibiduoen hazkunde masiboa izan arren, leming populazioak asko murriztu dira ordutik. Nils Stenseth ikertzaile norvegiarrak eta haren laguntzaileek bide hau hautatu
|
dute
klimak lemingak desagertzearen erantzuna ezkutatzen duen zehazteko: neguko klimak elurraren baldintzetan dituen ondorioen konparazioa eta karraskarien populazioen dinamikaren 38 urteko erregistroa.
|
|
|
Herrialde pobreek diru-laguntza handiagoa jasoko
|
dute
klima aldaketari aurre egiteko, baina uste dute ez dela nahikoa
|
|
2009
|
|
|
Horietatik, batek, bik edo hiruk 5 maila dituen Saffir Simpson eskalan 3 maila gaindi lezakete; hau da, haizeak 177 kilometro orduko baino gehiagoko abiadura izan lezake. Zenbait adituk uste
|
dute
klima aldaketaren eraginez zailagoa dela iragarpenak egitea; hala ere, Jane Lubchenco NOAAko zuzendariaren arabera, beroketa orokorrak ez du eraginik urakanen kopuruan, baizik eta euren indarrean.
|
|
|
INTERMON OXFAM. Erantzukizunezko kontsumoko produktuak eskainiko dituen postu bat jarriko dute eta kontzientziazio kanpaina bat ere egingo
|
dute
klima aldaketa sortzen duten igorpenak murrizteko.
|
|
|
150 herrialdetako ordezkariak bileraz bilera ibiliko dira asteon Genevan. Bertan jarrera zientifiko bat adostuko
|
dute
klima aldaketaren ondorioak hobeto iragartzeko eta guztion esku informazio fidagarria jartzeko.
|
|
|
Klimari buruzko Mundu Batzarreko hizlari guztiak bat etorri dira: mundu osoak, eta bereziki garapen bidean dauden herrialdeek, informazio zehatza eta egokia behar
|
dute
klima aldaketaren ondorioei aurre hartzeko.
|
|
|
Beraz, ingurumenaren aurkako mehatxua moda mediatiko baten gisa gelditu da jende askorentzat. Aitzitik, froga guztiek adierazten
|
dute
klimaren berotze baterantz goazela; eta zientzialariek gogorarazi lukete hori orain, inoiz baino gehiago, eta azpimarratu, gainera, mehatxu hori ez balego ere beti izango dela hobea mundu poluitu batean bizitzea baino mundu garbi batean bizitzea.
|
|
|
Gaur egun, politikoki zuzena bilakatu da. Ahal duten neurrian, enpresa askok barneratu egin dute, produktuen publizitatea egiteko; gobernuek programetan sartu dute; bai eta alderdi politikoek ere, gobernuan egon ala ez; gobernuetatik kanpoko erakunde askok ere laguntzen
|
dute
klima aldaketaren kontrako ekintzetan.
|
|
|
(off) Gaur egun denak ari dira CO2az hitz egiten. Baina lainoek garrantzi handia
|
dute
klima aldaketan.
|
|
|
Kontraesana dirudien arren, “distira globalaren” efektua da, duela hiru hamarkadaz geroztik gertatzen ari den fenomenoa, berriki egindako azterlan baten arabera. Nolanahi ere, zientzialariek gogoan
|
dute
klima hain konplexua dela, non ikerketa gehiago behar baitira gerta daitezkeen aldaketen irismena ongi ezagutzeko.
|
|
|
Arrantza industriak eta herrialde bakoitzeko sektoreko arduradunek ahalegin handiagoa egin behar
|
dute
klima aldaketak mundu mailako arrantzan izango dituen ondorioak ulertzeko eta horretarako prestatzeko. Hala adierazten du FAO Nekazaritzarako eta Elikadurarako NBEren Erakundearen “Arrantzaren eta akuikulturaren mundu egoerari” buruzko azken txostenak (SOFIA, ingelesezko siglen arabera).
|
|
|
Horrek esan nahi du klima aldaketan duen eragina gutxietsi egin dela, aditu horiek diotenez. Horregatik, “Science” aldizkarian argitaratutako azterlan batean, Klima Aldaketari buruzko Adituen Gobernu arteko Taldeak (IPCC, ingelesezko siglak) datu hori kontuan har dezala eskatu
|
dute
klimari buruzko txostenetan eta ereduetan. “Nahita eragindako suteek eragindako deforestazioa jatorri antropogenikoko berotegi efektuaren bostena dela kalkulatzen dugu, eta ehuneko hori handitu egin daitekeela”, adierazi du Arizonako Unibertsitateko (Estatu Batuak) Thomas Swetnam ikerketaren egileetako batek.
|
|
|
Horrek pertsonen joan etorri masiboak eragin ditzake. Gaur egun, 26 milioi pertsonak etxea utzi behar izan
|
dute
klima aldaketaren ondorio zuzen gisa, eta urtero milioi bat gehiagok egiten dute bat kopuru horrekin klimarekin zerikusia duten arrazoiengatik. Egoera horren aurrean, Oxfamek dei egiten die G8 ko liderrei erantzukizun pertsonala har dezaten, klima aldaketari aurre egingo dion akordio global “bidezko eta egoki” batera iristeko; izan ere, “maila goreneko konpromiso politikoak soilik prebeni dezake giza hondamendia”.
|
|
|
Gero eta zientzialari gehiagok ohartarazten
|
dute
klima aldaketak bioaniztasunean dituen ondorioez. 2004an argitaratutako Science aldizkariaren artikulu baten arabera, mundu osoko milioi bat espezie desagertu ahal izango lirateke hurrengo 50 urteetarako aurreikuspenak betetzen badira.
|
|
|
“Vitis Vinifera” mahatsetik ardoa lortzen da muztioaren hartzidura alkoholikoaren bidez. Prozesu hori legamien eraginez gertatzen da, fruituaren azukrea alkohol eta gas bihurtzen baitute, eta karbono dioxido. Azken emaitzan eragina
|
dute
klimak, altuerak, argiak edo latitudeak, eta elaborazio prozesuan erabilitako lehengaiak. Mahatsa biltzen den unearen arabera, kalitatea aldatu egiten da:
|
|
|
Ohartarazi
|
dute
klima aldaketak izugarri handituko dituela azaleko minbiziak
|
|
|
Logroñon egin den Dermatologiako XXI. Biltzar Nazionalaren esparruan, adituek iragarri
|
dute
klima aldaketa dela eta, larruzko minbizien kasuak nabarmen ugarituko direla. Ohartarazi dute eguzki erradiazioa gehitzeak minbizi mota horren “leherketa” ekarriko duela berekin.
|
|
|
Kitxuaz kitanka deitzen den landareak 80 urtero ekoizten ditu haziak. Zientzialariek uste
|
dute
klima aldaketa ari dela kitankaren loratzeko gaitasunean eragiten, eta inguruetan ibiltzen den ganaduak landare berriak jan eta zapaltzen ditu.
|
|
2010
|
|
|
Ikertzaileek diotenez, fitoplankton kopurua gehiago txikitu da ozeanoa berotzen ari den eremuetan. Eta, horrenbestez, uste
|
dute
klima aldaketak eragina duela murrizketa horretan.
|
|
|
Mundu osoan erregistratzen den klima aldaketak eragin espezifikoak ditu Kanariar Uharteetako lurreko eta itsasoko floran eta faunan, Kanarietako Garapen Iraunkorrerako eta Klima Aldaketarako Agentziak egindako agiri baten arabera, tenperatura igotzeak artxipelagoan izango dituen ondorioak zehazteko. Lurreko landare bioaniztasunari dagokionez, azterketa egin duten teknikariek adierazi
|
dute
klima aldaketak espezieei eragiten diela, eta, zeharka, landareen eta animalien arteko elkarreraginak aldatuz edo lurzoruan ondorioak sortuz. Hostoak, loreak eta fruituak eratzeko aldian aldaketak daudela uste da.
|
|
|
Erakundeak beharrezkotzat jotzen du klima aldaketari buruzko negoziazioetan haurren eskubideak, beharrak eta gaitasunak kontuan hartzea. Halaber, uste
|
dute
klima aldaketari lotutako krisi egoerako alerta mekanismoek beren finantzaketari buruzko erabakiak hartzearekin lotuta egon behar dutela. Gainera, adierazi dute haurrak ez liratekeela hain ahulak izango klima aldaketara egokitzeko hartzen diren neurrietako parte hartzaile aktiboak balira.
|
|
|
Horren ondorioz, lehen mailako ekoizpen modu tradizionala suntsitzen da eskualde askotan, eta, azken batean, herritar gehienek, batez ere garapen bidean dauden herrialdeek, elikagaiak eskuratzeko eskubidea dute. Baina ikerketa gutxik ebaluatu
|
dute
klima aldaketak elikagaien segurtasunean duen eragina, hau da, kalitate ona eta kaltegabetasuna.
|
|
2011
|
|
|
Francoren hitzetan, ikerketaren ondorioa begi bistakoa da: «Mundu osorako neurriak hartu behar ditugu, baita tokikoak ere; izan ere, hemen egin diren zenbait giza jarduerak uste dugun baino eragin handiagoa izan
|
dute
klima aldaketan». Tokiko politikak garatzea ezinbestekoa dela dio, «denbora aurrera doalako».
|
|
|
Helburu agerikoa berotze globala saihestea bada ere, ezkutuko helburua kutsatzen jarraitzea da (asko dutenen irabaziak handitzen jarraituz); izan ere, kaltetutako dena garbitzeko gai izango omen gara gero. Nazio Batuetako zientzialariek dagoeneko eskatua
|
dute
klimarekin esperimentatzeari uzteko, hain da kontua larria.
|
|
2012
|
|
|
FAOk eta Europako Batzordeak nekazaritza sustatuko
|
dute
klima aldaketari aurre egiteko
|
|
|
Orain arte, klima aldaketa hurrengo hamarkadetarako ondorio larriekin azaldu izan balitz, haren liburuak etorkizun ezkorra ekarriko luke, ehunka mila urterako! “Gure co2 ak hurrengo izotz adina saihestuko du” Gaur egun, pertsona askok uste
|
dute
klima aldaketari buruzko liburu guztiak menderatzaileak eta deprimigarriak direla. Hau desberdina da.
|
|
|
Nazioarteko zenbait txostenek ohartarazi
|
dute
klima aldaketan parte hartzen duten gasen gorakada markak hautsi direla
|
|
|
Eraikinek energia eta baliabide asko kontsumitzen dituzte, eta, horregatik, erantzukizun handia
|
dute
klima aldaketan eta kutsaduran. Karbonozko eraikin neutroek hainbat sistema erabiltzen dituzte co2 aren emisioen azken balantzea zero izateko.
|
|
2013
|
|
|
a) Adineko lekukoek zer iritzi
|
dute
klima aldaketari buruz?
|
|
|
landaredia, animaliak... Horiei bioma deitzen zaie, eta lotura zuzena
|
dute
klimarekin. Hain zuzen, horixe aztertuko dugu orain.
|
|
2014
|
|
|
" Gutxi ikertu dira dio Stoverrek jendeek aldaketan den munduaz dauzkaten pertzepzioak, eta aldi berean, jendearen pertzepziook garrantzia berezia
|
dute
klimaren aldaketaren kontrako borrokaren eraginkortasunean. (...) Jendea prest dago aldaketak onartzeko bere bizirautea arriskuan dagoenean, baina [arriskuez ez ohartzeagatik] iruditzen zaio azpiegituretan, energian, zergetan eta arauketan egin beharreko aldaketak garestiegiak direla".
|
|
|
Urrian argitaratuko den laburpen dokumentu batekin batera, IPCCren Bosgarren Ebaluazio Txostena osatzen dute, klima aldaketari buruzkoa. Trilogia horretan, haren egileek frogatzen
|
dute
klima aldaketa gizakiak «zalantzarik gabe» eragiten duela eta, kontrolik gabe, mehatxu larria dela pertsonentzat, eta gerrak eta migrazio masiboak eragin ditzakeela. Klima aldaketaren aurka borrokatzea, ekonomiarako ona Begen emisioak, batez ere, erregai fosilen kontsumoan oinarritutako giza jardueren ondorio dira.
|
|
|
Arnasten dugun airearen kalitatea hobetzeko nahikoa arrazoi ez balego, Europako Ingurumen Agentziak (EIA) beste bat gogorarazten du: gas eta partikula poluitzaileek ere eragina
|
dute
klima aldaketan. Artikulu horrek adierazten du nola eragiten dion klima aldaketari airearen poluzioak eta Europako ingurumen arazo horri buruzko azken datuek.
|
|
2015
|
|
|
Politikariek eta beren laguntzaileek, aski ongi badakite mintzatzen. Heien hitzaldiek erakutsi
|
dute
klima aldatzearen ondorioak jotzen dituen herrialdeak kondutan hartzen dituztela. Politikaren lana hau da:
|
|
2016
|
|
|
Irudia: Iraunkortasunaren Behatokia 7 Autonomia erkidegoek ez
|
dute
klima aldaketaren aurkako politikarik onartu Autonomia erkidegoek «ez dute erronkaren larritasuna onartu», dio Alfonsok. Txostenaren arabera, emisioen salerosketa horretarako karbono merkatuak ez dira funtzionatu, eta egokitze politiketan ez dira egin, oro har, lan politiko gehiago, hala nola Kataluniak, Andaluziak, Valentziako Erkidegoak eta Extremadurak lan politiko handiagoa egin dute, eta, aldi berean, Asturias eta Murtzia oso gutxi zentratu dira».
|
|
|
1 CO 2 emisioen eraginaz kontzientzia hartzea Irudia: eddiephotograph Zientzialariek azpimarratzen
|
dute
klima aldaketa errealitate bat dela: gizakiak industria iraultzaz geroztik igorritako karbono dioxidoak (CO 2) eta berotegi efektuko beste gas batzuek (BEG) eragindako berotze globalean murgilduta bizi gara.
|
|
|
«Oraingoz, tenperatura epelenak penintsulako hegoaldeko eremuetan ari dira esperimentatzen, eta lehorte handiak dituzte penintsulako hego ekialdean», apatsutxoa. IPCCko adituek adierazi
|
dute
klima aldaketak ekarriko dituela muturreko gertaerak (adibidez, bero boladak, lehorteak, euriak edo inpaktu handieneko zikloiak). Oro har, Gómez adierazi du aldaketak sumatu direla muturreko gertakarietan 1950etik:
|
|
2017
|
|
|
Alde horretatik, benetan da kezkagarria nola uzten diren erantzukizun horiek denak goikoen esku; kezkagarria da, hain zuzen, ez arazoaren erantzukizuna ez delako utzi behar gizarteko eta ekonomiako sektore menderatzaileen gain, baizik eta sektore horiexek ez direlako erakusten ari egiazko asmorik eta konpromisorik arazoa konpontzeko. Are, usuegi haiek erabiltzen
|
dute
klima aldaketaren diskurtso berdea, zurigarri gisa erabili ere, horrela ez baitute betebeharrik sentitzen boterearen gailurrera bultzatu dituzten egitura sozioekonomikoak funtsean aldatzeko. Klima aldaketaren arazoa ulertuko badugu, ekonomia politikoa eta ekologia politikoa aintzat hartu behar ditugu gatazka sozioekologikoen azterbide gisa.
|
|
|
gaitzesgarri hori, Donald Trump magnatea beren herrialdeko presidente aukeratzekoa. AEBek, izan ere, zeresan zinez handia
|
dute
klima aldaketaren auzian, nagusiki haiek eragiten ari baitira krisi, edo kaos?, global hau, arriskuan jartzen ari dena mundu osoa ez ezik haren etorkizun ziurgabea ere.
|
|
|
Klima Aldaketari buruzko Gobernu arteko Aditu Taldeak (IPCC), Nazio Batuek mundu osoko zientzialariekin klima aldaketan adituak diren zientzialariekin sortutako erakundeak, pertsona pobreenen bizitzari bereziki eragiten dion beste txosten batean ere aipatzen du, laboreen errendimenduak murriztu, etxeak suntsitu edo elikagaien segurtasunik eza sortzen baitu. Haren arduradunek uste
|
dute
klima aldaketaren inpaktuak areagotu egingo direla, eta foku berriak sortuko dituztela munduko herrialde guztietan. Irudia:
|
|
|
Mixteriozko mekanika horri esker hazten dira landareak. Fotosintesi horri esker landareek ekarpen handia
|
dute
klimaren beroketa eztitzeko: karbono gas kaltegarria biltzen dute airetik, eta bizitzeko baitezpadakoa dugun okzigenoa itzultzen daukute nasaiki.
|
|
|
Joan den asteburuko bilanean 64 presuna hilik eta beste 160 kolpaturik utzi dituzte Portugalen gertatu diren suteek. Adituek estimatzen
|
dute
klimaren beroketaren gatik luzatzen dela suteen sasoia Portugalen, bi hilabetetik bost hilabetetara. Ardura oihanetan gertatzen ohi diren sute horiek badute gaitzeko errextasuna garatzeko eukaliptuz zuhaitzekin.
|
|
2018
|
|
|
Baina beroak ez du tiro egiten guztion sexu grina ez eta sexologoak ere. Pertsona batzuek joera handiagoa
|
dute
klima aldaketen eragina jasateko. Xiringa uda Udak sexu grina zergatik pizten duen ulertzeko, lehenik norberaren izena jarri behar zaio desiraren kimikari.
|
|
|
Daniel O’Neill ingurumen ekonomialariak dioenez, Britainia Handiko ikerlanaren egileetako batek dioenez, oinarrizko behar batzuk ditu, hala nola elikadura osasungarria edo higiene eta osasun sistema egokia, «estu estu lotuta daude herrialde bateko biztanleek beren baliabide naturalak erabiltzearekin (edo gehiegikeriaz erabiltzearekin)». Planetaren (eta herrialde bakoitzaren) muga ekologikoek barne hartzen
|
dute
klima aldaketaren ondorioak arintzeko gaitasuna, bai eta lurzoruaren eta uraren erabilera ere. Ulertzeko, zientzialariak dio baliabide naturalei baliabideak birjartzeko gaitasuna baino bi edo sei aldiz handiagoa den esfortzua horietatik ateratzen duguna.
|
|
|
«Azken hori da berotzearen arrazoi nagusia, eta beroketaren zer alderdiren aurrean egin behar dugu zerbait», dio. Baina hamar espainiarretik zortzik uste
|
dute
klima aldaketa «oso arazo larria» dela (Eurobarometroaren datuak), emisio kutsatzaileak hazten ari dira etengabe. Espainiak urtean 340 milioi tona CO2 botatzen ditu atmosferara.
|
|
2019
|
|
|
Ugazabei ez zien inporta gu hiltzea eta munduaren oraingo ugazabei ere ez. Eurek ez
|
dute
klima aldaketaren ondoriorik pairatuko, bizitzeko eskubidea erosteko beste diru daukate eta.
|
|
|
Agintariena ez ezik, munduaren eta ingurumenaren babesean dabiltzanen erronka nagusia da klima aldaketari aurre egitea, haren iritziz. Gizarte zibilaren boterean dauka itxaropena ekintzaile ekologistak, zeina Rainbow Warrior itsasontziaren hondoratzearen lekuko izan zen 1985ean.Ikerketa zientifikoek ohartarazi
|
dute
klima aldaketa ez dela abisu bat, errealitatea baizik. Uste duzu ari garela erantzuten berotze globalaren abiadura berean. Zoritxarrez, ez.
|
|
|
zientzialariak konturatu ziren makinen bidez ordura arte ebatzezinak ziren arazo asko eta asko kudea zitzaketela. Horrela heldu ginen Ilargira.Alemanian landuko dituzun matematikek lagunduko
|
dute
klima aldaketaren ondorioak aurreikusteko eredu hobeak garatzen. Matematikak indar asko ditu, eta horietako bat hauxe da: aukera ematen dizu aurrerantz begiratzeko, baina baita atzerantz ere.
|
|
|
–Lur jabeek erabaki zuten Suaren eguna sortzea, eta basoei su ematea, ganaduarentzat bazka landatzeko lekua izateko gero?. Bien bitartean, Kolonbiako Gobernuak proposatu die Brasili, Boliviari, Ekuadorri eta Peruri proiektu bat egitea guztien artean, suteari aurre egin, eta prebentzio lanak koordinatzeko. Agenda bateratu bat sortu nahi
|
dute
klima larrialdiari eta deforestazioari elkarrekin aurre egiteko, Ricardo Jose Lozano Kolonbiako Ingurumen ministroaren esanetan.
|
|
|
COP hau Txilen egin beharrekoa zen, baina Txileko herria kalera atera da, bere eskubide demokratikoak defendatzera eta diktaduratik heredaturiko konstituzioa aldatu behar dela aldarrikatuz. Espainiako Gobernuak COP hau Madrilen jasotzea eskaini zuen eta aukera izan dutenek, billeteak aldatu, diru gehiago gastatu eta Madrilera bertaratu dira, besteak beste, Txilera gerturatu behar ziren indigenak, GKEak, aktibistak, eta noski, gobernuak, baina baita enpresak, lobbyak eta klima aldaketa ukatzen dutenak ere, Madrileko Ifema aretoan daude orain.Ukatzaileek beraien aukera aprobetxatu
|
dute
klima krisia eta hauen ondorioak ezeztatzeko, baina ez hori bakarrik, Trump, Bolsonaro eta Abascalen lagunek bide batez poluzioa, genero ezberdintasunak, arrazakeria eta ezberdintasun sozialak existitzen ez direla esateko erabili dute goi bilera (negoziazioak oztopatzen dituzten bitartean). Aste honetan, aukera izan dut COP25ean sartzeko, eta ikusi dudana deigarria iruditu zait; kontatzeko grina ... Aurrerago, enpresa energetiko ugariren kartel erraldoiek pasealekuari eskolta egiten diote hainbat metrotan zehar.
|
|
|
El Banik azaldu du zergatia: Batetik, Artikoan feedback mekanismo asko gertatzen dira, eta horiek eragin zuzena
|
dute
klima aldaketan. Adibidez, itsas izotzak ozeanoa berotzea eragozten du, eguzki izpiak islatzen baititu.
|
|
|
Amazonia galtzen badugu, klima aldaketaren aurkako borroka galtzen dugu. Amazonasko basoek eginkizun kritikoa
|
dute
klima aldaketa arintzeko, eta sute beldurgarri horiek areagotu egingo dute landaretza eta lurzoruen materia organikoa erretzean sortzen diren karbono emisioen klima krisia. Bestalde, kaltetutako eremuak ahulagoak izango dira lehorteetan, uholdeetan eta klima aldaketaren beste ondorio batzuetan.
|
|
2020
|
|
|
Agintean sartu zenetik, mugak eta murrizketak baino ez dituzte jaso. Aldi berean, babesa eta bultzada jaso
|
dute
klima aldaketaren negazionistek, eboluzioa ukatzen dutenek, eta, oro har, oinarri zientifikoen aurka diharduten hainbat elkarte, erakunde eta mugimenduek.Orain ere, Science en editorialak salatu duenez, zientzialariak pandemiaren datuak ematen saiatzen diren bitartean, administrazioak informazioa blokeatu edo desitxuratu egiten ditu. Esaterako, aurreko astean gobernuak adierazi zuen birusaren hedapena mugatua zela.
|
|
|
Adituen bost aholku ditugu. Hainbat adituk adierazi
|
dute
klima aldaketaren eta biodibertsitate galeraren zati handi bat gaur egungo elikadura kontsumoaren ondorioz gertatzen dela, animalia jatorriko elikagai gehiagotan oinarritzen baita landare jatorrizkoetan baino (frutak, barazkiak, lekaleak, osoko zerealak, fruitu lehorrak eta haziak). Elikagaien ekoizpenak eragiten ditu berotegi efektua eragiten duten gasen emisio globalen% 30 eta ur gezaren erabileraren% 70 Ekosistema naturalak labore eta larre lur bihurtzea da gaur egun desagertzeko arriskuan dauden espezieei presio gehien egiten dien faktorea.
|
|
|
" Ministerio guztien politikek koordinatuta egon behar dute. Elikaduraz, osasunaz, nekazaritzaz, hezkuntzaz hartzen diren erabakiek kontuan eduki behar
|
dute
klimaren auzia, neurtu ahal izateko nola eragingo duten hartzen diren erabakiek berotegi gasen isurketen bilakaeran. Zeren ikuspegi hori aintzat hartzen da energiarako, baina ez lurraldea antolatzeko, garraiorako edota nekazaritza politikak finantzatzeko, esate baterako".
|
|
2021
|
|
|
Erronka handia ikusten
|
dute
klimaren aldaketa dela eta, lur lantzea aldatzera doala. Hortarako oraindanik gogoetak eraman behar dira, ikusi zer gertatzen ari den eta horren arabera behar diren haziak prestatzen hasi.
|
|
|
Naturklima Gipuzkoako Klima Aldaketaren Foru Fundazioak berotze globalak lurraldean eragingo dituen ondorioen berri emateko txosten bat aurkeztu zuen atzo, Donostiako Kursaal jauregian. Haren bitartez, adituek berretsi
|
dute
klima aldaketa dagoeneko aztarna uzten ari dela, eta hori islatzen da, besteak beste, azken hamarkadetan tenperaturan izandako igoeran. Izan ere, 2010 eta 2020 arteko epea orain arte Gipuzkoan erregistraturiko beroena izan dela ohartarazi du Naturklimak, 1970etik hona batez besteko tenperatura 1,2 gradu igo baita.
|
|
|
Ingurumen administrazioaren lege egitasmoari jarritako zuzenketa kritikatu dute EH Bildu, EP IU eta PP C' s ek. EAJk eta PSE EEk esan
|
dute
klima aldaketaren erronkei erantzuteko tresna bat dela
|
|
|
Lurraren berotzeak 2100 urtean 1,5 gradu ez gainditzeko ahaleginak egingo zituztela hitzeman zuten 195 estatu sinatzaileek, eta bi graduko sabaitik ahalik eta urrunena gelditzeko konpromisoa hartu zuten. Adituek uste
|
dute
klima aldaketaren ondoriorik larrienak saihestuko liratekeela 1,5eko helburua lortuta.
|
|
|
Itota dago planeta, eta beharrezkoa du arnasa hartzea; ukatu ezin den errealitate bat da berotze globala, eta gasen isurketa masiboek eragin
|
dute
klima aldatzea. Horri aurre egiteko asmoz, hainbat plan eta estrategia garatu dira urteotan.
|
|
|
Atzo telematikoki egindako aurkezpenean izan ziren, besteak beste, Teresa Ribera Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako ministroa, Jokin Bildarratz Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburua eta Mikel Gonzalez Egino BC3ko ikerlaria. Behatoki horren bidez, herritarrek eskura izango
|
dute
klimaren, ingurumenaren, energiaren, ekonomiaren eta gizarteko hainbat aldagairen inguruko datu base bat, datuak urtez urte eta grafiko bidez ematen dituena.
|
|
|
Ikertzaileek espero dute biztanleek beraiek proposatutako «aldaketa txiki horiek» egitea, baina «ardurarik handiena gobernuek» dutela adierazi dute. Izan ere, salatu
|
dute
klima aldaketaren auzia nazioarteko agenda guztietan agertzen den arren orain arte hartutako erabakiek ez dutela «askorako balio izan».
|
|
|
Bai. Zientzialariek mahai gainean dituzten datuak kontuan izanik, azkar erreakzionatzeko garaia dela argi dago. Ekonomikoki botere handiena dutenek —AEB, Txina eta Europa, besteak beste— premiazko gaien artean kokatu
|
dute
klima larrialdia, eta horientzat halako garrantzia hartu duenerako, egoerak larria izan behar du derrigorrean. Muturreko fenomenoak betidanik existitu dira.
|
|
|
Horrek garapen iraunkorra, biodibertsitatea eta edateko ur segurua eta saneamendua eskura izateko giza eskubideak mehatxupean jartzen ditu, Agendaren helburuekin talka eginez. Gauzak horrela, 2019an NBEk argitaratutako Climate Change and Water dokumentuan argi uzten
|
dute
klima aldaketarako egiten diren politika eta planifikazio nazional zein erregionalek klima aldaketa eta uraren kudeaketa modu integratuan hartu behar dituztela eta etorkizuneko beharren asetzeak ur erabilera desberdinei erantzuteko modu berrietan pentsatzera eraman behar gaituela; hau da," business as usual" edo gauzak" betiko legez" egiten jarraitzea ez dagoela, dagoeneko, ze...
|
|
2022
|
|
|
Azkoitia, Errezil, Zestoa eta Azpeitiko bizilagunak biltzen dituzten" Sañu bizirik" eta" Oletan ere ez" taldeetako kideek prentsaurrekoa egin dute beren eskualdean eraiki nahi diren parke eolikoen kontra protestatzeko. Hala ere, argi utzi
|
dute
klima larrialdiari buru egiteko trantsizio energetikoa ezinbestekoa dela. Baina pentsatzen dute mendietan makro zentral eolikoak ezartzea ez dela aterabide egokia.
|
|
|
Era berean, inkestan antzeman
|
dute
klima aldaketari aurre egiteko zenbait neurriren aldeko jarrera nagusi dela, baina zenbat eta inplikazio pertsonal handiagoa eskatu orduan eta handiagoa dela neurri horien kontrako iritzia.
|
|
|
Izan ere, gazteentzako arlo bat tratatzeko asmoa dute: OMEren arabera, 16 eta 25 urte arteko gazteen artean, %59k «antsietate larria» sentitzen
|
dute
klima aldaketarengatik eta horrek eragiten dituen kalteengatik, pandemia barne. Jardunaldiak antolatuko dituzte, hain zuzen, gazteek bereziki jasaten duten «antsietate klimatikoari» buruzko hausnarketa egiteko.
|
|
|
IPCC Klima Aldaketari Buruzko Gobernu Arteko Taldearen txostenetan, ondorio argi eta garbiak jaso dituzte: nabarmen seinalatzen
|
dute
klima aldaketari ez heltzeak arrisku larria dakarkiela gizakiei eta herririk ahulenei, baina ondorio horiek ez dute behar bezalako erantzunik Nafarroako klase politikoan.
|
|
|
Uste
|
dute
klima aldaketarekin lotura daukaten bi faktorek eragin dietela txoriei: «Lumen kolore aldaketa tenperatura igoeraren eta prezipitazioen gutxitzearen ondorioa dela esan genezake», azaldu du Lopezek.
|
|
|
Argi utzi dute ez dutela onartuko halako funts baten eratzea jasoko ez duen testurik. G77 blokeak —garabidean dauden estatu ia guztiak biltzen ditu, Txina barne— aste honetan proposatu zuen funts horren oinarriak ezartzea 2023an Dubain egingo den COP28rako, eta argudiatu
|
dute
klima larrialdiaren erantzule nagusiek jarri luketela dirua; hau da, herrialde aberatsenek.
|
|
|
Pandemiak, Ukrainako gerrak eta klima larrialdiak arazoa okertu dute. «Diru asko behar
|
dute
klima aldaketari aurre egiteko, pobrezia borrokatzeko, beharrezkoa duten azpiegitura eraikitzeko... eta zorrarekin arazoa dutenez, arazo handiagoa dute horiek finantzatzeko», ohartarazi du Bradlowk.
|
|
2023
|
|
|
Ingurumen hezitzaile batek eta Malandain Balleteko dantzari batek tailerrak gidatuko dituzte. Ikasleek gogoetatu
|
dute
klima aldaketak sortzen dituen ondorioeri buruz, izan bazterretan edo (ta) itsas eremuetan. Proiektuan parte hartzeko izena eman duten ikastetxe bakoitzean saioak eginen dira.
|
|
|
Fisikak, klimatologiak eta historiak gezurtatu arren, indarrean jarraitzen
|
dute
klima aldaketa saihesteko ahaleginik ez egiteko argudio ekonomikoek
|
|
|
Andreek eragin txikiagoa
|
dute
klima aldaketan, baina ondorioak gehiago nozitzen dituzte
|
|
|
Elikadurari dagokionez, emakumeek barazki eta fruta gehiago kontsumitzen dituzte, eta gizonek, berriz, animalia jatorriko elikagaiak. Horren guztiaren ondorioz, emakumeek, oro har, eragin txikiagoa
|
dute
klima aldaketan.
|
|
|
Ikerketaren egileek eskatu
|
dute
klima aldaketaren erronkari «berehala» heltzeko, baina lurzoruaren erabileraren kudeaketari buruzko ikuspegi «modernoa» hartuta; hain zuzen, eremu babestuak biodibertsitaterako babesleku bakartzat jo gabe. Haien iritziz, eremu horiek Lur planeta osoan hedatutako sare baten osagai izan behar dute, lurrean zein itsasoan.
|
|
|
Klima aldaketari erantzuteko neurriak orain hartzen hasteak berebiziko garrantzia duela ohartarazi du Drawdownek. Orain ezar daitezkeen irtenbideek
|
dute
klima aldaketa geldiarazteko gaitasunik handiena, aurrerago ezarriko diren politiken aldean eragin luzeagoa izan baitezakete. 2020ko hamarkadan gasen isuriak murrizteko egiten diren urratsek ekarpena egiten jarraituko dute 2030eko hamarkadan, eta 2040koan, mende erdian karbono neutraltasuna lortzeko helburuari begira.
|
|
|
Zenbait mahasti itsas mailatik 670 metrora daude, eta eskualdeko eragin atlantiko handiena
|
dute
klima mailan. Horrek esan nahi du ardo freskoak, aromatikoak eta zaintzeko ahalmen handikoak direla, azidotasunari esker.
|
|
|
Enpresa kutsatzaile handiek, transnazionalek eta Ibex35ekoek milaka milioi euro irabazten dituzte urtero, herritar guztien poltsikoen kontura; eta, aldi berean, klima krisia azkartzen eta desberdintasunak areagotzen dituzte». Hala, «premiazkotzat» jo
|
dute
klima krisiari «eraginkortasunez» aurre egitea, eta «pertsonen eta ingurumenaren aldeko trantsizio ekosozial bidezko eta iraunkor bat» abiatzea, «herritarren benetako beharrak kontuan hartuko dituena, eta ez enpresa handien onurak».
|
|
|
Energia fosiletik erabat irteten edo murrizten joatea, edo murrizte edo irtete hori ikatzaren kasuan bakarrik mugatzea. COP28ko Arabiar Emirerri Batuetako presidentetzak aukera guztiak eztabaidagai jartzea erabaki du, eta hori aurrekorik gabeko albiste bat dela iragarri
|
dute
klimari buruzko goi bileren lekuko izan diren adituek. Aurreko goi bilera bakar batean ere ez delako halako planteamendurik izan.
|
|
|
Hiruren artean, mundu osoko biodibertsitatearen bi heren biltzen dituzte. Baina ez hori bakarrik, oihan tropikalek garrantzi handia
|
dute
klima krisiari aurre egiteko ere. Funtsezko ekarpena egiten dute, gai baitira karbono dioxido kopuru handiak xurgatzeko.
|
|
|
" Plan bat eta finkatutako irizpide batzuk izatea helburu dutela". Aldaketa horiek guztiak herritarren iradokizun eta eskaeratan oinarrituta ere badaudela gaineratu dute.Azkenik, adierazi
|
dute
klima aldaketaren erronkak ingurunea ikusteko modua aldatzera behartzen duela. " Gure kaleetako zuhaiztia ongizatearen eta osasunaren bermea da, eta horren arabera jokatu behar dugu".
|