|
2000
|
|
|
Gero apezak izan ziren aitzindariak laborantza eta sindikatu munduan lan izugarria egin dute hauek. Horiek denak isildu egin dira, eta abertzaleek hartu izan
|
dute
haien segida. Iparraldean behintzat, gure herri honen historiaz eta geroaz proposamen duin bat egin duen proiektu bakarra abertzalea da.
|
|
|
Esparru zientifikoan, Gabriel Nahas eta A. Campbellek kalamuaren kalte organikoen inguruko ikerketak burutu zituzten. Azken ikerketa medikuek ez
|
dute
haiek aipatutako kalte gehienak frogatzerik izan.
|
|
2001
|
|
|
Bi ikastolakoak eta bat eskolakoa. Bada, batzuetan, hizketan ari direnean, ikastolakoek euskaraz egiten
|
dute
haien artean, eta erdaraz bertze lagunari. Harrigarria benetan.
|
|
2003
|
|
|
Bi mende luzeko kultur ezarpenak bere ondorioak ekarri ditu: Hexagonoaren hizkuntza batzuk hil zorian daude (bretoieraz, esaterako, biztanleriaren %10 baino gutxiagok hitz egiten du) eta denek frantsesaren mesedetan galdu
|
dute
haien hizkuntz nagusigoa. Lehen" gutxiengo linguistikoak" zirenak" hizkuntza gutxituak" bihurtu dira.
|
|
2004
|
|
|
Garai horretan sagarrondoak kolore gorrixka du. Baina hortik hiru bat egunera, eta tenperaturak hotziltzen jarraitzen badu, petaloak ireki egiten dira eta agerian uzten
|
dute
haien kolore zuria.
|
|
|
Salaketa horren aitzinean transnazional espainiarrek esan
|
dute
haiek dekalogo etikoak sinatzen dituztela haien arropa egiten duten tailerrekin. Dekalogo bat, baina, paper bustia da, baldin eta tailerrei ezartzen dizkiezun ekoizpen baldintzek ezinbestean esklabutzara bultzatzen badute.
|
|
2005
|
|
|
Euskara eta haren kultur ondarea bereizi ditugun hamarkada hauetan, gure hizkuntzaren eta kulturaren arteko etena nola berreskuratu dezakegu? Gazte belaunaldiek ez
|
dute
haien gurasoen edo irakasleen antzera hitz egin nahi, eta hizkuntzaren zuzentasunaren zuzentasunaz, nazkatu ditugu, euskararekiko grina are gehiago apalduz, hizkuntza baliatzeko behar duten askatasuna murriztuz. Zein erregistro eta zertarako?
|
|
2006
|
|
|
Ardura, beraz, haiena da. Eta erakutsi
|
dute
haien gizartearen maila berean daudela. Badakit demagogiko samarra dela gizarte zibilaren eta politikarien arteko halako banaketa egitea.
|
|
2007
|
|
|
" Ez, ez daukagu dirurik!". Aurrekontuen aitzakia
|
dute
haiek beti. Errepideetako seinaleka eta, euskaraz jarri?
|
|
|
Paramilitarrak koadrilatan dabiltza batera eta bestera; Bogotako soldaduek batzuetan ezikusiarena egiten dute eta beste batzuetan lagundu egiten diete paramilitarrei. Hori bere begiz ikusi du Giuseppe Marzok, eta gauza bera kontatu
|
dute
haien webgunean AEBetako Carolina Peace mugimenduko kideek, soldaduen ondoan arma eta guzti paseatzen diren paramilitarren argazkiak erakutsiz.
|
|
|
Internetek ikus entzunezkoen mundura dakarren iraultzaz ari da. Vilaweb tv egiten
|
dute
haiek bideoz.
|
|
2008
|
|
|
Zein egoeratan daude egun Ekuadorreko indigenen hizkuntzak, eta zer garrantzia
|
dute
haien kultura berreskuratzeko borrokan?
|
|
|
Gaur egun, gurasoak euskaldunak direnean euskararen transmisioa ia ziurtatuta dago. Guraso horiek euskaldunak izateaz gain, euskara etxean jaso badute, seme alaba ia guztiek euskara jasoko
|
dute
haiengandik. Gehienek euskara bakarrik eta gainontzekoek erdararekin batera.
|
|
|
Azpi-titulurik gabeko pastorala nekez ulertuko du manexak, egia, baina batua, Gipuzkoa epizentro duela, egiten ari da bere lana, eta igartzen hasiak gara. Euskal gazteen hizkerek antz handiagoa
|
dute
haien aitite amamenek baino. Pena, zenbait euskalki ari direla galtzaile suertatzen.
|
|
2009
|
|
|
Hego Euskal Herriak zerbait behar baldin badu, beti hor egongo gara hemengo abertzaleak. Baina haiek ere jakin behar
|
dute
haiek ere ematen ahal dutela, baina ez ordainketa moduan, ez aprobetxatzeko moduan.
|
|
|
Badituzte sare zabal batzuk. Gu gaztetan bezala sinetsi eta bizi direnekin ez dute fitsik moztu, harremanetan segitzen
|
dute
haiekin, baina maite dute sorkuntza, elkarrekilako lotura zaintzen dute. Beste manera batean.
|
|
2010
|
|
|
Frantsesaren zentralizazioaren seinale izan daitekeena elkarrizketatuen iritziz. Hala eta guztiz ere, lekuko batzuek esan digutenaren arabera, ZUPen bizitzeari esker, hobeto atxiki ahal
|
dute
haien haurrek etxeko hizkuntza Baionako erdiguneko karriketan baino. Hau da, haurrek frantsesa bere tokian ikasten dute, komunikatzeko eta gizartean nagusi den bizimoduan ibiltzen ikasteko, baina aldi berean, estuago identifikatzen dute etxeko hizkuntza eta etxeko kultura, eta gehiagotan praktikatu eta bizi ahal dituzte beren jatorriaren ezaugarriak.
|
|
|
Ezker abertzale ofizialistak ere kultura hori bera hobetsi izan du. Tirorik gabe, baina bestelako modu askotan, amenzale izan ez direnek nabaritu
|
dute
haien geziak nolakoak ziren: kale eta tabernetan, beraien kaleetan ibiltzean bereziki, telefono deietan, bazterketa modu askotan...
|
|
2011
|
|
|
Argentinan hainbat herrik galdu
|
dute
haien hizkuntza. Zer gertatu da herri horiekin?
|
|
|
Argentinan bizi diren herri batzuen kasuan, hizkuntza propioa galdu ondoren, beste herri indigena baten hizkuntza bereganatu dute. Adibidez, Santiago del Estero probintziako herri indigena guztiek kitxua egin
|
dute
haien hizkuntza. Iparraldeko probintzietan, aldiz, diagitek ketxua ikasi dute; haien berezko hizkuntza, kakan izenekoa, desagertua baita.
|
|
|
Egun dozena bat pertsona inguruk aitortzen
|
dute
haien burua txana herriko kide. Denak Entre Rios probintzia inguruan bizi dira baina sakabanaturik.
|
|
2012
|
|
|
haien lanak ez die ezer zor zehaztasunari. Aldiz, gaur egun nekez aurkitzen den osagaia
|
dute
haien kronikek, liburuek, argazkiek: bihotza.
|
|
|
UABn lan egin nahi duten irakasleek katalanaren oinarrizko ezagutza frogatzen duen ziurtagiria behar dute, edo behintzat, lanean hasten direnetik bi urteko epean eskuratu, unibertsitateak berak ordaintzen dituen ikastaroen bitartez. Idazkaritza eta jangela zerbitzuko langileek ere, lehenetsia
|
dute
haien eginkizunetan.
|
|
2013
|
|
|
Bi aldeetatik akats larriak egin dira. Batekoek eta bestekoek, puntu batzuetan, gezurra esaten
|
dute
haien interesak tarteko. Baina Bauza presidentea da eta ulertu luke negoziatzen ez badu TIL hil egingo dela.
|
|
|
Alta, negargarria da Madrilen eta Parisen jokoa. Ez
|
dute
haien logiciela aldatu: ukatzen dute Euskadi bake bidean dagoela.
|
|
|
" Etorri naiz dirua gastatzera eta han egingo dut eta ez hemen, han euskaraz artatzen nautelako". Jakin behar
|
dute
haien jarrerak kostu bat daukala, ez dela dohainik. Kontsumitzaile gisa horrela jokatzea erabakitzen baduzu haiei adieraztea merezi du, hizkuntzaren beharra sortzen ari zarelako.
|
|
|
Hamabigarrena da Baiona, eta azkena Biarritz. Liga gogorra da Frantziakoa, aurrekontu handia eskatzen duena, eta jaitsieraren amildegian behera ez jausteko, Baionak eta Miarritzek ezinbestekoa
|
dute
haien diru poltsak handitzea.
|
|
2014
|
|
|
El Salvadorreko bake prozesuaren ondoren, nola beatuko dituzte Oscar Romero eta Ignacio Ellacuriaren hilketak askapenaren teologiaren oinordekoek eta ARENAkoen seme alabek? Serbia, Kroazia eta Bosniako egungo agintariek zer bateratu
|
dute
haien arteko gerraren ikuspegiaz. Gerra Hotzaren memoria berdina izan daiteke, adibidez, Josep Fontana historialari katalanaren Por el bien del imperio irakurri ondoren?
|
|
|
ardiki odola. Ardi jendearen milaka litro odol isuriko da, Erresuma Batuan urtero, hiltegietako isurbideetan barrena; eta, norako bidea hartzen ote
|
dute
haien ile, larru, barrunbe... Lorategietara bideratuz gero, azkarrago, oparoago, alaiago, gozagarriago loratuko lirateke chagual xelebreak, askoz ikusle gehiago erakarriko lukete eta zaintzaile arretatsu txorrotxak alde ederrean hartuko lituzke loak.
|
|
|
Europako hegoaldeko kontsumitzaileek zein enpresek behar duten finantzazioaren arazoa ez datza likidezia faltan, baizik eta ekonomia osoaren kaudimen ezean. Enpresek finantzazioa eskuratzea baino nahiago dute zorra kitatu, eta eskari arazoak dituzten enpresek bezeroek sarrerak handitzea nahi
|
dute
haien gastua igo dadin. EBZk Europako bankuei diru gehiago luzatuta ez duela ekonomia piztuko aurreikus daiteke, lehenik ere bide hori jorratu baita, neurri apalagoan izan arren.
|
|
|
Bistakoa denez, Urduñako ekimenek zerikusi eta lotura handia
|
dute
haien artean. Herriak amankomunean dituen helburuak identifikatu eta haien inguruan jarri dira lanean eragileak.
|
|
2015
|
|
|
Informazioa negozio bilakatu zutenean, egia erlatiboa izatera pasa zen. Hedabide handiak negoziorako egiturak dira eta ikusle ratioa handitzeko lehia basatia
|
dute
haien artean. Oso bide sinpleak erabiltzen dituzte horretarako:
|
|
2016
|
|
|
Nire buruari galdetzen diot, zer egiten ote duten EAJ ez diren beste alderdiek EITBko Administrazio Kontseiluan? Zer eztabaidatzen
|
dute
haien bileratan, langileen kanporatzeaz gain?
|
|
|
1980ko hamarkada bukaera da Euskal Herrian eta pil pilean egon den punkak ez du sorpresa handiagorik emango. Aurreko belaunaldiak erraietatik eta Ingalaterratik edan du, baina ondorengoek ez
|
dute
haien freskura bera. Donostiako auzo batean, ume moko batzuek, RRVari bizkarra emanez politika eta musika bereizi nahi dute eta AEBetako punk taldeei jartzen diete arreta gehiago.
|
|
|
Arabiar herriak anitzak dira, herrialdeen hegoaldeak eta iparraldeak ezberdinak, baita herrialde berauek ere. Ezaugarri horiek eta Europako estatuek haiekiko duten menpekotasunak eragin handia
|
dute
haien arteko harremanetan. Nik horiek guztiak Aljerian ezagutu ditut, eta beste neurri batean Albanian.
|
|
2017
|
|
|
Elkarrizketari erantzun dioten SNTE hezkuntzako langileen sindikatuko bi kideek ez
|
dute
haien izen edo irudirik agertzerik nahi, errepresioaren beldur direlako. Bietatik bat sindikatuaren estatu mailako koordinazio ordezkaria da.
|
|
|
Joujou ez da gelditzen. Jarraitzen
|
dute
haien kantua ezer gertatu ez balitz bezala. Ilunpean, sonorizaziorik gabe, segitzen dute 5 minutuz!
|
|
2018
|
|
|
Gobernuak, eta zehazki PPk, erabiltzen ditu gizonezkoek sistematikoki bortxatzen dituzten emakumeak, zigor politika zehatz batzuk sortzeko; ondoren, esaten du zuzenbide penalak emakumeak babesten dituela. Haatik, antidoto horiekin, erantzukizuna soilik errudunengan jartzen dute, eta estaltzen
|
dute
haiek egiten ez dutena: indarkeria matxista bultzatzen duten botere egiturak suntsitzea.
|
|
|
Lekeition bi hiru hilabete igarotzen dituen udatiarraren adibidea jarri digu Harok. Bilbo ingurukoak gehienak, eta askok euskaraz egingo ez badute ere, ulertzen dute, eta guraso ugarik nahi
|
dute
haien seme alabek euskaraz egitea Lekeition. Herrian bestelako jarrera hartu da ordea, ostalaritzak gaztelaniaz egiten du eta kultur ekintzak ere gaztelaniaz egin izan dira bisitariei begira.
|
|
|
Raquel Padillak dioenez, Yaqui herriak elite intelektual garrantzitsua du eta lege kontuetan oso trebeak dira: " Ez da komunitate indigena handiena, baina bai enblematikoa, eta beste indigena askok imitatzen
|
dute
haien gobernuarekiko harremanetan".
|
|
|
Badira historialariak, hizkuntzalariak, idazleak, abokatuak, antropologoak, musikariak… Lege kontuetan oso trebeak dira. Ez da komunitate indigena handiena, baina bai enblematikoa, eta beste indigena askok imitatzen
|
dute
haien gobernuarekiko harremanetan.
|
|
|
Pertsona zintzoa izatea eta gama altuko auto batean ibiltzea zorte kontu hutsa baino ez da. Zer erru
|
dute
haiek, ezta. Zergatik ibili gaizki esaka zorteko jendearen kontra?
|
|
2019
|
|
|
Emakume bertsolari batzuek adierazi
|
dute
haiek ez direla hala sentitu.
|
|
|
Testuaren sinatzaileek aitortzen
|
dute
haiek ere bat egiten dutela alaba urrikalgarriari laguntzeko borondatearekin, baina arrunt arriskutsua iruditzen zaiela lagundu nahi izate hori sendagilea hautatzeko prozedurarekin nahastea. Haien ustez, hori ez bertzelako arrazoiak hartu behar ziren kontuan.
|
|
|
Eta bat batean, preso ikusten dute beren burua. Ez
|
dute
haiekiko kriminalizazioa ulertzen. Errefuxiatuak ez zaizkigu iragana, oraina eta etorkizuna duten pertsona gisara aurkezten; terrorista islamiarrak dira, lana kentzera, emakumeak bortxatzera eta beloa inposatzera datozenak.
|
|
|
Orain feminismoa irakurtzen dute, baina betiko berak dira. Ez lurra, ezta gu ere, ez gara konkistarako lurraldeak eta UNAMek babesten zaitu, guk salatzen zaitugu... gisako leloekin adierazten
|
dute
haien jarrera mobilizazioetan parte hartzen duten emakumeek.
|
|
2020
|
|
|
Erabateko kontrol soziala ezartzen dute, bizitzak eta jokaerak baldintzatzen dituzte. Eskualde batzuetan, adibidez, 19:00etan etxeratzeko agindua ezarri
|
dute
haien lana askatasun osoz egiteko. Eta etxetik ateraz gero, berehala hilko zaituzte zu eta zure familia, ziur izan.
|
|
|
Klima aldaketa garai honetan, egitasmo extraktibista suntsitzaileen kontrako mezua zabaltzen dabiltza Kanadako Lehen Nazioak. Azkenean, autoktono ez direnek ere
|
dute
haien lekua trenbideetako barrikadetan.
|
|
|
Ez naiz ni mintzo, ni kolektibo bat da mintzo, gu bat, gisa horretako irainak jasotzen ditugun emakumeona. Emakume batek bideraturiko iraina izanki, antzokiko emakumeek ez
|
dute
haientzat hartzen, gizonek dute jasotzen eta galdekatzeko balio du. Garrantzitsua zitzaidan horrekin hastea.
|
|
|
Sistema suntsitu daitekenaren mezua ere hor da, azkenean suntsitzen dutelako. Baina ez
|
dute
haiek suntsitzen, aurretik egin dutenaren emaitza da pareten bilakaera.
|
|
|
lur erreforma, lur gatazken konponketa, agro ekologia, kooperazioa finantzazioarentzako, tokiko merkatuaren bultzada, baserri munduaren garapena, populu indigenen eskubideen defentsa eta ingurumenaren babesa. 2013an bozkaturiko Laborarien Babeserako eta Botereen Azkartzerako Legea ere
|
dute
haien alde, 1960ko lur erreformaren printzipio batzuk berriz jartzen dituelako lehen lerroan, tartean, lur eskubideari dagokionez Suhartoren diktadurak helburua alde batera utzi zuen. SPI gisako erakundeak buru belarri inplikatu dira helburuan:
|
|
|
" Leku askotan ezin duzu gobernuari lotutako lanetan sartu, ezta armadan edo Polizian ere, Wasta ez badaukazu, politikari batekiko lotura moduko bat. Hala eraikitzen
|
dute
haiekiko leialtasuna, nahiz eta ustelkeria dagoela jakin, jendeak politikarien kontra eginez gero lana galdu dezakeela sentitzen du. Asko zor diete".
|
|
|
Gustatzen zaiena sortuko dute, eta bide batez, ezagutuko dute zer dagoen, euskal kulturaren erreferentzietatik abiatuko direlako. Lau sortzaile izan dira gurekin lanean, eta egin
|
dute
haien ekarpena: Oskar Alegria, Ines Osinaga, Oier Zuñiga eta Leire Urbeltz.
|
|
2021
|
|
|
" Dimititu duten ingeniari guztiak ez diren arren derrigor anti-kapitalistak, elkarrizketatu ditudan guztiek nabarmendu
|
dute
haiek ekologiaren eta gizartearen aldetik dauzkaten helburuak ezi direla ezkondu merkatuarekin. Enpresek etekina handitzeko balio ez dioten proiektuak oro abandonatzen dituzte, berdin dio gizadiarentzako edo biosferarentzako interesgarriak izan ala ez".
|
|
|
Kultura txinatarrean gurtuak izan dira sugeak, eta Egipto zaharrean leku berezia eman zieten, eta haiek sugeekiko gertutasun hori greziarrei transmititu. Hala, igarpenaren, zuhurtziaren, birsorkuntzaren eta sendagintzaren adierazle bihurtu ziren sugeak heleniarren artean, eta gu konturatu gabe, gure herrietaraino ekarri
|
dute
haien pentsamoldea. Gu konturatu gabe, Euskal Herriko herri askotan sartu dute Eskulapioren sugea.
|
|
|
Autoritateen begietatik, naturaren iraupenak gizakien presentzia ezarekin errimatzen zuenez, haien lurretatik haizatu zituzten 1956an. " Bata bestearengandik hain urrun aurkiturik, azken 30 urte hauetan ezin izan
|
dute
haien modura aitzinatu, komunitate gisa definitzea ere ezinezkoa bilakatu zaiela" irakurri daiteke Les ‡Khomani San de l' Afrique du Sud(" Hego Afrikako ‡Khomani Sanak") dokumentuan.
|
|
2022
|
|
|
The event edo Gertaera. Horrela izendatzen
|
dute
haien ustez gertatuko den kolapso globala, hau da, ekonomikoa, soziala, klimatikoa, eta horien ondorioz demografikoa. Haien dirutza inbertitzen ari dira" gertaera" horretatik beraien burua babesteko.
|
|
2023
|
|
|
Asko estimatzen
|
dute
haien iritzia entzuna dela sentitzea. Guk galderak egiten dizkiegu eta saiatzen gara elkarrekin pentsatzen.
|
|
|
Irain asko jasan dugu kongresutik. Heldu dira esatera Tawantinsuyu a, gure bandera, jatetxe txar bateko mahai oihala zela, horrela gutxiesten
|
dute
haien herria.
|
|
|
Estatubatuarrak oso eroso daude ekonomikoki, estrategikoki, logistikoki, politikoki eta militarki. Bai gerrak baita Errusiari ezarritako zigorrek ere asko zigortzen
|
dute
haien etsai handienetakoa den Errusia. Petrolioa daukate gainera, gasa, nazioarteko merkatuetan prezioak kontrolatzeko gaitasuna...
|
|
|
" Etengabeko konparazioan" sentitu
|
dute
haien burua Tatxerstarrek, nostalgikoak ez direla aitortu behar izan dute sarri. Britainiako rocka dela, Itoiz eta Balerdi Balerdi direla, nostalgiaren uhinetan kokatzen dituzte.
|
|
|
Jakina," belar txarrak" ez da inongo kategoria zientifikoa, besterik gabe nekazaritzarako desiragarriak diren landareei lehia egiten diete. Modu tradizionalean nekazariek beti egin
|
dute
haien kontra hainbat teknika erabilita, besteak beste sustraitik aterata. Oraindik ere hala egiten da munduko leku askotan.
|