|
2002
|
|
|
Nafarroako Unibertsitate pribatuan (UN NU), horko irakasle, ikasle eta AZPkolankide euskaldunek ezin
|
dute
euskaraz hitz egin beren laneko orduetan, etaeuskarazko komunikazio bertikal osoa ez da %lera heltzen.
|
|
2004
|
|
|
1850eko urtarrilaren 1ean jaulki zen Espainiako lehenengo posta zigilu modernoa. Ordutik, Correos ek 4.000 bat zigilu atera ditu, eta horietako hamarrek baino gutxiagok izan
|
dute
euskarazko hitzen bat »askotan herriaren izena soilik». Espainiako zigilu bakar batek ere ez du eraman sekula Estatuaren izena (Espainia) edo posta zerbitzuarena (Correos) gaztelania ez den hizkuntza batean".
|
|
|
Izan ere, honakoagatik betetzen du euskarak telebista lokalen programazioetan hain tarte murritza: iragarle gehienek ez
|
dute
euskaraz hitz egiten eta nahiago dutebe ren publizitatea gaztelaniazko edukiei atxikita joatea; eta Arabaren kasuan, gainera, ehuneko txiki bat ezik, ikus entzule gehienak gaztelaniadunak dira, eta beraz gaztelaniazko edukiak eskatzen dituzte. Canal Gasteizen saiatzen gara euskaldunen eskariari erantzuten, baina, egia esan, programazioaren %80 gaztelaniaz emititzen da merkatuak hala eskatzen duelako.
|
|
2008
|
|
|
Euskarak bizirik iraun du herrian duela hamarkada batzuk arte, baina gaztelaniak euskara baztertu du. Gaur egun, 50 urtetik gorako euskaldun zaharrek hitz egiten dute euskaraz, baita gazteago batzuek ere, baina 15 urte baino gehiago dituztenek ia ez
|
dute
euskaraz hitz egiten. Gazteenek eskola eta ikastoletan ikasten dute euskara, baina tarteko belaunaldi askotako lagunek ez dakite euskaraz.
|
|
2009
|
|
|
Kutxan ere ildo hori jorratu nahi dute. Hau da, langile helduenek jada ez
|
dute
euskara hitz egiteko moduan ikasteko indarrik gogorik edo dena delakorik, baina barne inkestetan dezentek adierazi du ulermena lantzeko prest egongo litzatekeela. Hori pauso polita litzatekeela uste du Irizarrek; gazteek badakite euskaraz eta erretirotik gertuen dabiltzan gaztelania hiztunek ez liekete gazteen jardunari oztoporik jarriko.
|
|
2010
|
|
|
• gazteek ez
|
dute
euskaraz hitz egiten eta horrek harridura sortarazten die
|
|
2011
|
|
|
Agian Ibilaldirako ez
|
dute
euskaraz hitz egiten ikasiko, baina ikastolen aldeko jaiarekiko jakin mina ageri dute. " Batez ere, hango irakasleek galdetzen digute ikastolen baliabide ekonomikoei buruz.
|
|
2018
|
|
|
2013ko urtarrilean Mintzanet martxan jarri zenetik, 1.055 lagunek hautatu
|
dute
euskaraz hitz egiteko eta praktikatzeko modu hori, eta urtean 500 ingurukoa da erabiltzaile kopurua. " Erabiltzaile gehienak euskal herritarrak dira (%77, 46), eta gipuzkoarrak ia hirutik bat (%29, 80).
|
|
|
Generoa funtsezko aldagaia da, eskola genero sistema erreproduzitzeko, indartzeko eta sendotzeko tresna delako.
|
dute
euskaraz hitz egiten, euskaragatik ez direlako kezkatzen, ez zaie euskara inporta" azpimarratzen zuten ikastetxe horretako zenbait neskek (13 urte).
|
|
|
Bermeon, aldiz, hizkuntzaren estatusa eta herri hizkera nahikoa ahul sentitzen dituzte. Ikusten
|
dute
euskaraz hitz egitea gaztelaniaz jardutea baino xumeagoa dela; eta, bestetik, bi kontu nabarmendu daitezke euskalkiari dagokionez. Batetik, euskara batua eta euskalkiaren arteko gatazka; eta, bestetik, herriko hizkeraren belaunaldiz belaunaldiko galera.
|
|
2019
|
|
|
Taldea berezia da eta modu berezian sortu zen. Mintzalaguneko arduradunak ikastolako irakasle bat zirikatu zuen taldearen ardura hartzeko eta ikastola inguruko hainbat lagun hasi ziren biltzen; beti kultur etxeko tabernan elkartzen dira, han baitago musika eskola eta mintzalagunean diren kideek haurrak musika eskolan dauden tartea baliatzen
|
dute
euskaraz hitz egiteko. Uriartek ez du uste taldea biltzeak ingurukoengan eragin handirik duenik:
|
|
|
Kontzientzia horretan eragiteko baliabideak jorratu ezean, nekez eragingo dugu euskararen erabileran. Gainera, Idiazabal, Manterola eta Díaz de Gereñuk (2015) diotenaren arabera, identitatearekin eta integrazioarekin lotura duten jarrerek neurri handiagoan eragiten
|
dute
euskaraz hitz egiteko joeran, jarrera erabat instrumentalek baino. Hizkuntza gutxituekiko jarrerak lantzeko, honako ikaste emaitza hauek jaso ditugu sekuentzia didaktikoan:
|
|
2020
|
|
|
azaldu du. Baskoien lurraldearen bihotzean egon arren, orain arte aurkitu dituzten izkribuetan ez
|
dute
euskarazko hitzik aurkitu, Uxuen edo Lergan ez bezala. –Nolanahi ere, horrek ez du esan nahi etorkizunean ustekaberik izanen ez dugunik, indusketekin aurrera jarraituz gero?. Hiria Santa Criz muinoaren eta pareko mendilerroaren babespean eraiki zen.
|
|
|
40 komunikabidetako 397 kazetarik bat egin
|
dute
euskaraz hitz egingo duen Eusko Jaurlaritza eskatzeko. Gobernu kontseilu berrian, hiruk ez dute euskaraz moldatzeko gaitasunik.
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, gaztelania jatorrian lehen hizkuntza dutenen artean, are modu bortitzagoan bizi
|
dute
euskaraz hitz egiten ikasi beharraren gaia; eskakizuna presio modura bizi dute, eta horren aurrean kexa edo gaitzespen mezuak garatu dituzte. Euren iritzian migratzaileengan jartzen den eskakizun maila ez ei da bidezkoa, izan ere, badakite asko eta asko direla euskaraz hitz egiten ez dakiten Gipuzkoako biztanleak, jatorri atzerritarrekoak ez badira ere.
|
|
2022
|
|
|
Parte hartzaileek Lizarrako euren egunerokoan, hau da, gurasoekin, nahiz koadrilakoekin, ez
|
dute
euskaraz hitz egiten edo oso gutxi egiten dute, nahiz eta batzuk erabiltzen saiatzen diren.
|
|
|
Erabilerari dagokionez, hasteko, parte hartzaileek Lizarrako euren egunerokoan, hau da, gurasoekin, anai arrebekin nahiz koadrilakoekin, ez
|
dute
euskaraz hitz egiten edo oso gutxi egiten dute (1), nahiz eta batzuk erabiltzen saiatzen diren. Hau da, gehiago hitz egin nahi dutela adierazi digute (2).
|
|
|
Honela, zehazten dute ingurua euskaraz hitz egiteko aproposa denean edo inguruan zailtasunik ez dagoenean, inguruak bultzatzen dituela euskaraz hitz egitera. Bestela esanda azaltzen
|
dute
euskaraz hitz egiteko bizi dituzten zailtasun horiei aurre egitea zaila dela (32).
|
|
|
Azkar erdalduntzen dira, eta kasu askotan gure taldekideen seme alaba askok uste etsigarriak sortu dituzte hizkuntzaren inguruan: " euskarak ez du ezertarako balio"," nire lagunek ez
|
dute
euskaraz hitz egiten", eta" euskaraz egiten badut, ez naute onartuko". Batzuentzat gogorra izan da.
|
|
|
Mahai gainean denek izaten
|
dute
euskaraz hitz egin dezaketela dioen kartela, baina egia da batzuei segituan antzematen diezula gaztelaniara pasatzeko joera. Gure lanagatik, gu ohituta gaude toki horietan ibiltzen, eta ni beti saiatzen naiz euskaraz hitz egiten; hala ere, litekeena da urtean behin joaten den herritarra, urduritasunagatik edo, errazago pasatzea gaztelaniara, parekoak hala egiten badio.
|
|
|
Ardi galduan, batez ere, gutun egileek gaztelaniara jotzen
|
dute
euskarazko hitzaren esanahia zehazteko. Noiz edo noiz euskarazko sinonimo batek edo latinak ordezkatzen badu ere, gaztelania erabat nagusitzen da, bere horretan utziz ala mailegatuta.
|
|
2023
|
|
|
Parkean Euskaraz egitasmoa 86 praktikatu; praktikatu ezik, ez
|
dute
euskaraz hitz egiteko gaitasuna behar bezain ongi garatuko, eta gaztelaniara joko dute lagunekin eta ingurukoekin komunikatzeko. Erabilerarako aukerak sortu behar ditugu, eskolaz haratago, aisialdian eta familian.
|
|
|
Ez
|
dute
euskaraz hitz egiten euren artean ez eta hezitzaileari ere.
|
|
|
Nire ikerketan horiek jorratu ditut, besteak beste. Euskaratik gaztelaniara pasatzen dira, adibidez, esaldi berean, edo gaztelaniaren egitura hartzen
|
dute
euskaraz hitz egiteko. Uste dut gakoa dela gabezia horiek badaudela konturatzea.
|