|
2002
|
|
|
Dinamika horren ondorioz, indibidualismo, korporatibismo eta elkartasun ezarekin batera, erdal irakasle hutsaren" zentralitatea" ezarri
|
dute
euskara ez dakiten irakasleek unibertsitatearen oinarrian; funtzionamendu arruntae rdara hutsean ziurtatuz eta irakasle elebiduna ghetto bantustan baten eremuan bigarren motako irakasle bihurtuz. Halaber, euskal irakasleak boteredinamika ren periferian kokatuz. Horrela, unibertsitate estatalak pilaturiko dinamika historikoak euskara ez dakiten irakasle pila bat kontratatu ditu, unibertsitatearen euskalduntzea ezinezko bihurtuz.
|
|
2012
|
|
|
%85 ingururi arazo iruditzen zaio euskara galtzea, uste duelako hizkuntza guztiek garrantzia bera dutela eta biziiraun dezaten neurriak hartu behar direla. Bestalde, uste
|
dute
euskara ez dela zama bat enpresentzat. Beraz, azken batean, eta gure ikerketarako, esaldi bakarrean laburtu daitezke ikerlan honen emaitza nagusiak:
|
|
|
Euskalgintzan dihardutenak, eragileak, mota askotakoak dira, esate baterako, hizkuntzalariak, irakasleak, idazleak, kazetariak, euskaltzaleak, euskararen militanteak..., baina lehen sailkapen bat egitean bi multzotan bana ditzakegu guztiak, bi jarrera kontrajarrien arabera: batzuek uste
|
dute
euskara ez dela euskal nazio identitatearen osagarri gisa hartu behar; eta bigarren multzoan sar daitezkeenek pentsatzen dute euskara euskal identitatearen osagarri gisa hartu behar dela. Hizlariak aurrera egin ahala, eta gaia politikaren esparrura hurbiltzen hasi orduko, entzuleen arteko zenbait aurpegi itxuraldatzen hasi ziren zertxobait, nahiz eta edukazioak eskatzen duen gisan ez zen aparteko imintzio eta zalapartarik nabaritu (gure herrian izan zen hitzaldi hori eta bertan denok elkar ezagutzen dugu).
|
|
2016
|
|
|
«Beharrezkoa da langileei argi azaltzea zer egin behar duten euskaraz, zer gaztelaniaz eta zer ele bitan; azken batean, lanpostua eskuratzeko euskara gaitasuna egiaztatu badute, behartuta daude bi hizkuntza ofizialetako edozeinetan lan egitera, itzultzaileengana jo gabe». Bestetik, beldurra? «askok pentsatzen
|
dute
euskara ez dutela menderatzen akatsen bat edo beste egiten dutelako, eta erdaraz idazten jarraitzen dute»?, eta bi hizkuntzatan egitearen zama: «Lan bikoitza alferrik egitearen sentsazioa da beste arrazoi bat».
|
|
|
Kanpotik iritsitako pertsonek, eta euren seme alabek, gizartean ikusten dutena egingo dute: euskaldunak zuzenean gaztelaniaz mintzatzen bagatzaie, pentsatuko
|
dute
euskara ez dela beharrezkoa, ez dela mesedegarria, eta gu izango gara bizkarra ematen ari gatzaien lehenak. Etorkinak ez dira erdaldun elebakarren ezberdinak:
|
|
2017
|
|
|
—Eskola, frantsesa ikasteko egina da. Gure haurrek ikasketak egin ditzaten nahi baldin badugu eta geroan lanpostu on bat ukan dezaten, hobe
|
dute
euskara ez jakitea. Bestenaz gu bezalako astoak izanen dira.
|
|
|
Ondorioz: "... gehienek uste
|
dute
euskaraz ez daitekeela jakintsun izan, ez daitekeela jakinduriarik irakatsi" (Larreko 1916), hizkuntzari egozten dio errua eta" [jendearen ustez]... eskuara sukaldetik kanpo ez daike atera. Bego han, supazterrian, atsoentzat, zaharrentzat" (Manezaundi) dela pentsatu; hala A/ BA izatetik 0/ AB izatera pasako da, hots, Euskara galtzera, erdaldun elebakarra bihurtuz.
|
|
2019
|
|
|
Transmisioa, identitatea eta kultura kontzeptu ezinbestekoak ditugu etorkizuna jorratze aldera, betiere, ikuspegi dinamiko eta eraldatzaile batetik landuta. Euskaltzaleen mugimenduak eta euskalgintzak oro har asmatu behar
|
dute
euskararena ez ezik, euskaltzaletasunaren transmisioa elikatzen, identitate ireki eta integratzaileak eraikitzen eta kultur testuinguru egokia eta aberatsa eskaintzen euskaraz bizi eta euskaratik sortu nahi duten guztiei. Erakundeen eta administrazioen elkarlana ezinbestekoa izango da alor honetan ere, hizkuntza hegemonikoen presioari aurre egin ahal izateko eta euskarazko eskaintza bermatu ahal izateko, maila honetan aparteko garrantzia hartuko dutelarik ingurune digitalak eta ikus entzunezkoen eskaintzak.
|
|
|
Baina Unamunok diskurtso fatalista hura egin eta ehun urtera ere, Francok gogotik eta gorrototik zigortutako etaparen ostean ere, euskaldunek ez
|
dute
euskara ez hil ez hiltzen utzi. Aitzitik:
|
|
2021
|
|
|
Eta azentuak kanbiatzen baitzuen hitzaren adiera edo zentzua. Jendeek erraiten
|
dute
euskara ez dela errexa; egia da, bainan Asiako hizkuntza gehienek zailtasun handiagoak badituzte.
|
|
2023
|
|
|
Erosketak egitean, hedabideak kontsumitzean, lagunartean edo administrazioaren aurrean «kezkarik, beldurrik nahiz lotsarik gabe» egin nahi dute euskaraz. Uste
|
dute
euskarak ez duela «misteriorik» behar, «etorkizunarekiko ikusmira» baizik. Ez baita museoko pieza bat, egunerokoan erabiltzeko hizkuntza baizik.
|
|
|
Ganberaren gehiengoak, baina, atzera bota du ekinbidea, eta EAJk eta PSE EEk hitzartutako zuzenketa bat onetsi du. Bi taldeek aitortu
|
dute
euskarak ez duela egoera normalizatua justizia administrazioan, baina baztertu egin dute euskalduntze prozesua «bizkortzea». Eva Juez EAJko legebiltzarkideak ohartarazi du «azkarregi joateak» atzera egiteko arriskua duela, eta euskalduntze prozesua «pausoz pauso» egiten jarraitzea babestu du.
|