|
2002
|
|
|
Esparru euskaldunetan garai batean erdaraz ziren harreman sareak errazago ari dira ordezkatzen euskarazko harreman sareekin. Tolosa batean, esaterako, azken bolada honetan gazteek errazago izan
|
dute
euskaraz egitea. Aldiz, eremu erdaldunagoetan, euskaldunek haien arteko harremanak euskaraz izateko zailagoa dute.
|
|
2004
|
|
|
Eztabaida antzua dela uste dut. Batzuek esaten
|
dute
euskaraz eginikoa dela, beste batzuek kadentzia eta erritmo jakina duena... Euskal Herrian ekoitzitakoa da euskal zinema.
|
|
2005
|
|
|
Gainera, familia eta lagunartea erdaldunak dituzte; beraz, hurbileko harreman sarean ez daukate behar beste euskaldunik euskaraz egiteko. Azken batean, ez
|
dute
euskaraz egiteko behar besteko aukerarik, erraztasunik ez dutelako edota norekin hitz egin ez dutelako (ikus koadroak).
|
|
2006
|
|
|
Haren aitak eta amak euskaraz zekiten, baina ez zuten egiten eta! Guk seme bi daukagu eta ez
|
dute
euskaraz egiten, ez segidoan egiteko moduan.
|
|
2007
|
|
|
Haur eta gazte horietako askok –batez ere, familia erdaldun eta mistoetan jaiotakoek– gertuko harreman sarea (familia eta, hein txikiagoan, lagunartea) erdalduna dute eta, beraz, harreman horietan erdaraz egiten dute. Gainera, haur eta gazte horiek bizi diren herria edo gune soziolinguistikoa erdalduna edo oso erdalduna den kasuetan, aukera gutxi izango
|
dute
euskaraz egiteko, eta gogoan izan behar da Gipuzkoako biztanleen zati handi bat –Donostia eta Irungoak, kasu– horrelako gune soziolinguistikoetan bizi direla. Bestalde, erabilera eta hizkuntza gaitasunaren arteko indizeari dagokionez, haurren indizeak behera egin zuen 1989tik 2001era bitartean:
|
|
2008
|
|
|
alde batetik asko dago egiteko eta horrek asko motibatzen zaitu, baina bestetik helburuak ezin dira denbora gutxian bete, eremu erdaldun baten ohiturak aldatzeko epe luzera egin behar da lan. Azken finean, hemengo errealitatea erdalduna da, guraso gehienek ez
|
dute
euskaraz egiten eta Errioxako ikasle ugari ditugu. Halere, euskararekiko interesa badago, geroz eta gehiago; adibidez, IKA euskaltegiak eskolak ematen ditu ikastolan bertan eta ikasle gehienak ikastolako haurren gurasoak dira.
|
|
2009
|
|
|
Aurten zazpigarren edizioa betetzen duen honetan, Internet izango dute mintzagai nagusi, eta hitzaldi zein mahai inguruak antolatu dituzte horren inguruan. Horrez gain, aditu zein zaleek aukera izango
|
dute
euskaraz egindako edozein software produktu aurkezteko.Hamalau urte dira jada, informatika aitzakiatzat hartuta bilkura hauek antolatzen dituztela, eta aurten, esan bezala, Internet izango dute hizpide nagusi.
|
|
2010
|
|
|
Egun batetik bestera atzeman lukete dirutza, gaur egun atzematen ez dutena. Argi dago batzuek ez dutela gurekin lan egin nahi, ez
|
dute
euskararen alde egin nahi. Guk debate zozo horretatik atera behar dugu eta legeetara eraman:
|
|
|
Etxeko zakurrak dira. Ez
|
dute
euskaraz egiten, baina euskara ulertzen dute, eta ez beste hizkuntzarik. Horregatik diogu elebakarrak direla.
|
|
|
" Euskara eta gaztelera bateraezinak dira, esanak esan, zeren pertsona elebidunak badaude ere herri elebidunik ez dago; elebitasunarena aldaketa egoera baizik ez da. Bidezkoa da euskaraz otoitz egiten edo ogia eskatzen ikasi zutenen protesta; baina, kasu honetan, gehien protestatzen dutenek ez
|
dute
euskaraz egiten eta ez dute sekula egin, eta Bilbon ez da euskaraz egiten, eta ezin izango da euskaraz berriro hitz egin. Bizkaian jadanik gehiago dira gazteleraz egiten dutenak; berdin Nafarroan.
|
|
2011
|
|
|
• Gazteek ez
|
dute
euskaraz egiten kalean:
|
|
|
(83 or). (...) euskara gainbehera doa. gipuzkoan gizaldi honen hasieran %85 euskaraz egiten zuten eguzkiz eguzki. eta ongi hitz egin ere. egun %40k baldin badakite, %20k ez
|
dute
euskaraz egiten. egungo egunean gipuzkoako herrietan erdara da jabe. euskaraz dakitenek ere, ez guttik, espainolez hitz egiten dute lasai asko. (85 or.). b) egiten den euskara gero eta kaxkarrago eta urriago egiten da. gero eta txepelago eta erdal usaintsuago. egunero ikusten dugu. geure gurasoen euskararen eta egungo eguneko euskararen artean, leize handia dago. gure gurasoen euskara zaulia, bikaina, noranahikoa, aberatsa zen.
|
|
|
Jendea parraparra erdaraz ari da. (...) euskara gainbehera doa. gipuzkoan gizaldi honen hasieran %85 euskaraz egiten zuten eguzkiz eguzki. eta ongi hitz egin ere. egun %40k baldin badakite, %20k ez
|
dute
euskaraz egiten. egungo egunean gipuzkoako herrietan erdara da jabe. euskaraz dakitenek ere, ez guttik, espainolez hitz egiten dute lasai asko. (...) Nire ikasleek, bizpahiru kenduta, euskaraz baino espainolez hobeki dakite.
|
|
|
mila bider diglosikoagoa da egigurenenen gipuzkoa hura, garateren oraingo hau baino. garateren gipuzkoak ageri duena ez da diglosia. ez egurenen garaian oraindik aski betea zena eta ez haren laurdena ere: egurenen garaian" la masa general del pueblo guipuzcoano habla usualmente el vascuence y por consiguiente esta es la primera lengua que aprenden los niños". garaterenean, aldiz," gipuzkoan gizaldi honen hasieran %85 euskaraz egiten zuten eguzkiz eguzki. eta ongi hitz egin ere. egun %40k baldin badakite, %20k ez
|
dute
euskaraz egiten. egungo egunean gipuzkoako herrietan erdara da jabe". Ba al dago hori baino esplikazio jator eta definitiboagorik, gero eta egoera ez diglosikoagoan gaudela aditzera emateko?
|
|
|
Zuberoan, baina, ez da dagoeneko euskaraz entzuten kaleetan, bonetun nekazariren bat edo beste salbu, mendebaletik turista iritsitako manexen bat edo beste izan ezik. Kasernako umeek ere ez
|
dute
euskaraz egiten patioan, jolasean dihardutelarik, eta jakizu Kaserna munduaren amaiera dela kasik, Santa Graziko Sentatik ez baita hain aparte, eta jendeak oro dira ados hemen hura munduaren akaberatzat definitzeko orduan (Elizalt ostatuaren parez pare, Miterrandi esker zaharberritu omen zen eliza erromaniko ederra, bitxi eder bat leku magiko halakoan: zer dago, baina, haratago?
|
|
2014
|
|
|
Horregatik dira euskaldunentzako tailerrak. Askok, euskaldun izan arren, ez
|
dute
euskaraz egiten. Beraz, lidergo hori hartzea edo ahalduntzea garrantzitsua da.
|
|
|
Orokorrean, aisialdia ez
|
dute
euskaraz egiten; eta inguruak euskaraz egiten laguntzen ez duenean, geroz eta zailtasun handiagoak dituzte.
|
|
|
Orokorrean, aisialdia ez
|
dute
euskaraz egiten; eta inguruak euskaraz egiten laguntzen ez duenean, geroz eta zailtasun handiagoak dituzte.
|
|
|
Herritarrak euskararen erabilerarako ezinbestekoak diren ezaugarri nagusien jabe dira: erraztasun handia
|
dute
euskaraz egin eta jarduteko eta, oro har, elebidunen dentsitatea etxean handia da.
|
|
|
Ez. Kontziente izan dira, beti jakin
|
dute
euskarak egiten gintuela euskaldun. Villers Cotterets eta Konbentzioa, eskola behartua eta apezak ere bai, dena jasan dute euskaltzale zaharrek.
|
|
2015
|
|
|
Agian, egoera errazetan molda daitezke, baina egoera bortitzak edo hiztegi teknikoa eskatzen dutenak badira ez dira ondo moldatzen. Euskara ikasleek aitortzen
|
dute
euskaraz egiten dutenean edo saiatzen direnean jendearen jarrera hobea dela. Sarri, hizkuntza eskakizuna eduki ez arren, euskaldun zahar direnak askoz hobeto moldatzen dira horrelako egoeratan.
|
|
|
Lehen hitza ez
|
dute
euskaraz egiten eta pena ematen die(" euskaldun asko dago, e?"), baina jende askok egiten die eurei euskaraz, praktikatzeko aukeren bila. Gasteizen eta Benidormen euskaldunen bat barrundatuz gero, hitz egiten hasteko ohitura eta ilusioa hartu dute, nahiz eta bizkaitarrekin eta euskara batuarekin ulermen arazoak dituzten.
|
|
|
Kasu gehienetan ez da itxaron aldaketako protagonistek gaitasun maila altua izan arte, ez da itxaron gaitasun ‘on’ bat izan arte eta gero erabiltzen hasi. Momentu batetik aurrera erabaki
|
dute
euskaraz egitea eta momentu horretan hasi dira erabiltzen.
|
|
2016
|
|
|
Euskal Herriko Unibertsitateak (UPV/EHU) eta Euskaltzaindiak deia egin
|
dute
euskaraz egindako ikerketa bultzatzeko sortu ziren euskarazko doktorego tesien Koldo Mitxelena sarietarako.
|
|
2017
|
|
|
Euskaldun osoak, euskara ulertzen dutenak eta erdaldunak, alegia. Hiru talde horietan izena ematen dutenek txapa baten bitartez erakutsiko
|
dute
euskararen alde egiteko prestutasuna, eta hurbiltzen den orok argi izango du lagun horrek euskarari ongi etorria egiten diola. Momentuz, 28, 79 eta 17 dira izena eman dutenak, hurrenez hurren.
|
|
2018
|
|
|
Zer gertatu da langile euskaldun horiekin, euskara plana abian jarri arte enpresan euskaraz ez egiteko? Langile horiek, enpresak euskara plana abian jarri duenean, beren burua babestuta ikusi
|
dute
euskaraz egiteko, eta orduan hartu dute euskaraz azaltzeko erabakia. " Gatazkaren sindromea" dute eta euskararen alde dauden arren, enpresaren hizkuntza jokaera zalantzan jarri gabe, enpresan gaztelaniak duen nagusitasunera arau sozialera makurtu eta egokitu egin dira.
|
|
|
Horregatik, euskararen alde egon arren, gatazkarik txikiena sor daitekeela antzematen dutenean, gaztelania erabiltzen dute, sistema sozial horretan gaztelaniaren aldeko arau soziala dagoela antzematen dutelako. Euskaldunek euskaraz egiten
|
dute
euskaraz egiteko aukera dagoela dakitenean. Euskaraz egiteko, ziurtasun bila ibili ohi dira euskaldunak.
|
|
|
Zer gertatu da langile euskaldun horiekin, euskara plana abian jarri arte enpresan euskaraz ez egiteko? Enpresak euskara plana abian jarri duenean, beren burua babestuta ikusi
|
dute
euskaraz egiteko, eta orduan hartu dute euskaraz azaltzeko erabakia. Gatazkaren sindromea dute eta euskararen alde dauden arren, enpresaren hizkuntza jokaera zalantzan jarri gabe, enpresan gaztelaniak duen nagusitasunera makurtu dira.
|
|
|
Horregatik, euskararen alde egon arren, gatazkarik txikiena sor daitekeela antzematen dutenean gaztelania erabiltzen dute euskaldun gehienek, liskarrik ez sortzeko. Euskaldunek euskaraz egiten
|
dute
euskaraz egiteko aukera dagoela dakitenean. Ez dakitenean, ez dute egiten.
|
|
|
Besterik gertatzen da euskara ikasitakoekin, izan ere, euskaraz mintzo diren une beretik dira euskaldun, beste edozein euskaldunen pareko, ez gehiago, baina, batez ere, ez gutxiago. Maiz, gainera, gainontzeko euskaldunen esker ona eta miresmena jasotzen
|
dute
euskaraz egiteagatik. Euskarak bere hiztunak" egiazko" euskaldun bihurtzen ditu; ez, ordea, gaztelaniak eta frantsesak bereak.
|
|
2019
|
|
|
Aurretik ere ikusi dugun bezala, askotan esaldi horietan ezkutatzen den errealitate gordina hau da: ez
|
dute
euskaraz egiten maila apala dutelako, euskarak ez dituelako asebetetzen beren behar komunikatiboak, euskararen indar espresiboa kamutsa zaielako eta dakiten euskara zurrun eta motza. Hiztun askok bizi duen dilema latza da:
|
|
2021
|
|
|
Praktika horren emaitza ezaguna bezain penagarria da: haur euskaldunek euskaraz egiteari uzten diote, eta haur erdal hiztunek ez
|
dute
euskaraz egiteko bidea erraztuko dieten ikaskiderik, guztiek erdaraz jarduten dutelako. Hala, gaztelera bilakatu da eremu erdaldunduetako ikastetxeetan hizkuntza ia bakarra ikaskideen artean, euskara irakasleen jardunera kasik mugatuta.
|
|
|
Eus Ele taldeko ikasleak euskaldunen dentsitatea handia den gune soziolinguistikoetan bizi dira, ohitura
|
dute
euskaraz egiteko eta euskararen aldeko hautua egiten dute. Ikasturte hasieran besteen hizkuntza hautuaren aurrean amore ematen badute ere egokitze estrategia erabiliz, ikasturteak aurrera egin ahala, euskaraz egiteko hautuari eusten diote; besteek euskaraz dakitela badakite, euskarari eusten diote eta bi eletako elkarrizketak onartzen dituzte.
|
|
2022
|
|
|
gazteek ez dute egiten euskaraz ez zaielako horretarako aukerarik edo baimenik ematen. Gehien gehienetan, erdaraz funtzionatzen duen lan munduak irentsi egiten ditu lanean hasi orduko, eta aurretik euskaraz lan egiteko aukera bermatuta ez badago,
|
dute
euskaraz egin. Gazteek euskaraz lan egin dezaten, beharrezkoa da bidea zabaltzea, eta hori geuri dagokigu.
|
|
|
Zenbait irakasleren euskara “eskasa” dela aipatu dute, adibidez; irakasle batzuen eta bertzeen hizkuntzarekiko konpromisoa ere ez da bera, azaldu dutenez, eta horrek badu eragina, haien ustez, ikasleen jokabidean: “Batzuk serio esaten
|
dute
euskaraz egin behar dugula; beste batzuek, berriz, ikasleak gaztelaniaz entzuten dituztenean ez diete kasu handirik egiten”, kontatu dute.
|
|
|
Haur literaturaren kategorian, Angel Erro eta Rikardo Arregik eskuratu
|
dute
euskarara egindako itzulpen onenaren saria. Gazte literaturaren kategorian, Aitor Blanco Leoz saritu dute.
|
|
|
Ogasunaren bulegoetan ez al
|
dute
euskaraz egiteko oztoporik jartzen?
|
|
|
Ildo horretatik, Yolanda Olasagarre, Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuko euskara teknikaria, ikastetxearen hizkuntza plangintza lantzearen alde azaldu zen. " Ikasle askok barne gatazka sentitzen dute, nahi
|
dute
euskaraz egin, baina ezin dute. Ahalduntzeko baliabideak eman behar dizkiegu.
|
|
2023
|
|
|
Administrazio Publikoa euskararen arnas-gune bihurtuko bagenu, euskaraz bizitzeko bidearen tarte handia egina genuke. Baina, ez dezagun ahantz, Euskararen Herriko zazpi lurraldeetako zatirik handiena kudeatzen duten Espainiako eta Frantziako administrazioek ez
|
dute
euskaraz egiterik modu ofizialean. Euskara ez da ofiziala Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan, ezta Nafarroako lurraldearen zatirik handienean ere eta Arabako lurraldearen barruan kokatuta dagoen Burgos probintziako administrazioaren kudeaketa peko Trebiñu Konderriaren lurraldean ere ez.
|
|
|
3 Talaia" pribilegiatu" horretatik lehen inpresio bat: ikasleek ez
|
dute
euskaraz egiten. Oro har, salbuespenekin noski, baina aipatu ditudan eremu horietan guztietan, Bigarren Hezkuntzan, unibertsitatean, Nafarroan, Lapurdin, handiak, txikiak:
|
|
|
Askotan gertatu zait klasean, ahalera azaltzen egotea, eta beste planeta bateko hizkuntza erakusten ari nintzela sentitzea. Ez
|
dute
euskaraz egiten, euskararen beharrik sentitzen ez dutenez, arrotz egiten zaie eta... Zertarako lukete ahalera ikasi?
|
|
|
Zentzu horretan, bi norabidetan aritzen dira lanean. Batetik, beste komunitateetako kideek ikusi eta ezagutu egiten
|
dute
euskararekin egindako lana, eta, eredutzat hartuta, haien kulturan eta egunerokoan txertatzen dituzte ikasitakoak. Bestetik, kide horiek Euskal Herrira etortzen direnean, etengabe bertan egindako lana txalotzen dutela azpimarratu du elkarteko lehendakariak, eta horrek autoestimuan lagundu egiten duela:
|
|
|
«Eskolako euskalduntzea, erakundeek emandako bultzada, euskaltzaleen kolektiboek egindako lana eta herritarrek hizkuntzaren alde egindako apustua funtsezkoak izan dira ibilbide honetan». Inkestan parte hartu dutenen %12, 3k esan
|
dute
euskaraz egin dituztela oinarrizko ikasketak: ereduan.
|
|
|
«Eskolako euskalduntzea, erakundeek emandako bultzada, euskaltzaleen kolektiboek egindako lana eta herritarrek hizkuntzaren alde egindako apustua funtsezkoak izan dira ibilbide honetan». Inkestan parte hartu dutenen %12, 3k esan
|
dute
euskaraz egin dituztela oinarrizko ikasketak: ereduan.
|
|
|
«Bertakoek eskertzen
|
dute
euskaraz egitea eta mundu bat irekitzen da»
|