|
2004
|
|
|
Espainolek eta frantsesek dagoeneko ez al daukate bada euren berezko herrialdean nazio nortasuna ondo asko bermatuta? Batzuek zer dela eta
|
dute
eskubide bikoitza eta besteok hutsaren putza. Alegia, berezko lurraldean ez ezik besterenean ere sartu eta etxean bezalaxe bizitzeko, besteok geure etxean egonik geurezko hizkuntza nortasunean bizitzea ezinezkoa zaigunez?
|
|
2011
|
|
|
Arazoa, ordea, egon badago, eta hori aski jakina da: munduko edozein tokitan, milaka herritan, jatorrizko hizkuntza erabiltzeko debekua eta eragozpena indarrean baitago. Bateko, dagokien hizkuntza propioa erabiltzea eragotziko zaie gutxiengoei; besteko, berriz, ezin izango
|
dute
eskubidez zor zaien eta berez dagokien biziera soziolinguistikorik egin. Eragozpena lege, gehiengoaren izenean.
|
|
2014
|
|
|
Arrazak ez, hizkuntzak ez, lurrak ez, erlijioak ez, etab., hots, ez guztiz, baina bai. Horiek denek oinarritzen
|
dute
eskubide edo printzipio nazionala. Renanen argudiaketan ezespen gisa formulaturik datozen arrazoi guztiok, diskurtsoaren logikan berorien funtsezko baiespena suposatzen baitute.
|
|
2017
|
|
|
– Beharbada ez
|
dute
eskubiderik, esan nion?, arrazoi izango duzu, baina espero dutena eta horretarako duten eskubidea bi gauza dira.
|
|
2018
|
|
|
Baina ez da hala, ez; egiaz, kontratuaren beharra dago, hain zuzen, aitak beren botere politikoaz gabetu dituztelako. Hots, jatorrizko kontratuan parte hartu dutenek gai izan behar
|
dute
eskubide politikoa sortzeko eta erabiltzeko, hori jadanik ezin baitute egin aita gisa. Lockeren lagun James Tyrrell ek, adibidez, jatorrizko kontratuaz idaztean, esan zuen emakumeak oro har ez direla, egokiak zeregin zibiletarako?, eta, beraz,, senarrak?
|
|
|
Pentsalari horren azalpen klasikoan bertan, aitek seme alaben gainean duten eskubide politikoa baino askoz ere gehiago da patriarkatua, hots, aitazko boterea patriarkatuaren alderdietako bat baino ez da. Haren baieztapen itxuraz argiek, ordea, lausotu egiten
|
dute
eskubide patriarkalaren sorburua. Seme alabak ez dira sortzen onddoak bezala, Filmerrek Hobbesi azkar asko gogorarazi zionez.
|
|
|
Horretan, inplizituki, bi ustekizunek dute eragina. Bata da senarrak ugazaba zibilak direla gizonek (aitek) jatorrizko kontratu soziala egin dutelako eta horrek lege zibila sortu duelako; hala, jatorrizko ituna egin duten gizonek bermatzen
|
dute
eskubide politiko patriarkala segurtatuta egongo dela gizarte zibilean. Beste ustekizunaren arabera, berriz, emakumeek natur egoeran gizonen estatus bera badute (norbanako libre eta elkarren berdinen estatusa), modu bakarrean eragotz dakieke kontratu sozialean parte hartzea, eta, hain zuzen, horixe eragotzi behar zaie kontratua itxiko bada; izan ere, emakume arrazional, libre eta besteen berdinek ez lukete onartuko halako itun bat egitea, emakumeak gizonen mende jartzen baititu gizarte zibilean.
|
|
|
Parte hartze kolektiboaren bidez erabaki behar al da zer ekoitzi behar den eta nola? Ala gizonek, senarrek, nagusiek, ugazaba zibilek bakarrik baliatu behar
|
dute
eskubide politikoa?
|
|
2019
|
|
|
beti toleratu izan dira zerbitzarienganako amodioak, baina emakumezko burges bat, gidari baten edo lorezain baten esku uzten badu bere burua, beheratua da gizartean. Ameriketako Estatu Batuetako hegoalde bortizki arrazistan, usadioz onarturik egon da beti, bai Sezesio Gerraren aurretik eta bai orain, emakume beltzekin oheratzea, eta gizonek jauntxoen harropuzkeriaz erabiltzen
|
dute
eskubide hori: emakume zuri bat, gizon beltz batekin harremanik izanez gero, hil egingo zuten esklabotza garaian, eta lintxatu gaur egun. Emakume batekin oheratu dela esateko, gizonak esaten du, gorputzez izan?
|
|
|
Horrexegatik eskatzen dute orain emakume askok bestelako estatus bat; eta, orain ere, ez dira eskatzen ari beren feminitatean gorets ditzaten: nahi dute berengan, gizadi guztian bezala, transzendentzia gailentzea immanentziari; nahi
|
dute
eskubide abstraktuak eta posibilitate konkretuak eman diezazkieten behingoz, zeren, horiek biak bateratu ezean, mistifikazio bat baino ez baita askatasuna.
|
|
2021
|
|
|
–Borroka egin gura dutenek egin dezatela eta euren odola isur dezatela –esan zuen amak. Adatsetik pasatu zuen eskua– Baina gizon haiek ez zuten hil gura, ez diete deus galdetu –ahots barik geratu zen– Ez
|
dute
eskubiderik, hilketa da hori.
|
|
2022
|
|
|
Etxeko indarkeriaren inguruan egindako ikerketek antzeko zerbaitekin egin dute topo. Emazteak egurtzen dituzten senarrek sarritan sentitzen
|
dute
eskubide bat baliatzen ari direla, familiaren ordena egokia mantentzen dutela eta emazteen utzikeria zigortzen ari direla; bereziki, dagokien tokian geratzen ez diren emazteak (hala nola etxeko lanak senarraren nahien arabera ez egitea, edo erantzutea) 215.
|