|
2001
|
|
|
Aurrekoetan bezala, itxaronaldi batzuk daude, eta, behar bezala aplikatzen badira, elikagaietan hondakin toxikorik ez egotea lortzen da. Bifenilo polikloratuak (PCB) Konposatu horiek egonkortasun handia dute, eta, beren liposolubilitateari esker, ahalmen handia
|
dute
elika katean sartu ondoren bertan metatzeko. Esnean aurkitutako kutsadura iturriak behiek irentsiko lituzketen elikagaien ustekabeko kutsadurari egotzi zaizkio.
|
|
2004
|
|
|
Kaloria eta azukre ekarpena Litro bat tonikak edo ur tonikoak 350 eta 400 kaloria bitartean ematen ditu, azukre sinpleak ematen dituelako, 90 g inguru litroko. Tonikak eta beste edari freskagarri batzuek ematen dituzten kaloriak “hutsak” dira, hau da, organismoa ez
|
dute
elikatzen. Sodioa, potasioa, magnesioa eta kaltzioa ere baditu, kantitate txikitan bada ere.
|
|
|
Lege esparru berri hori “funtsezko faktorea izango da elikagaien segurtasuna orain eta etorkizunean bermatzeko”, dio FAOk, zeinak gogorarazten baitu munduko nekazari pobre gehienen biziraupena biodibertsitate genetikoaren mende dagoela, eta belaunaldiz belaunaldi babestuta dagoela esperientziak eta ezagutza tradizionalak. Hala ere, biodibertsitatea izugarri murrizten ari da, eta lehen ezagutzen ziren 10.000 espezie landagarrietatik, gaur egun 150 laborek baino ez
|
dute
elikatzen munduko populazioa, eta hamabi bakarrik ematen dute kontsumitutako energiaren %80.
|
|
2008
|
|
|
urtean milioi bat litro kontsumitzen direnez, kanpotik 350.000 litro behar dira pertsonako. Haren datuen arabera, espainiarrek uraren %90 erabiltzen
|
dute
elikatzeko eta %10 kontsumitzen dituzten gainerako ondasun eta zerbitzuetarako. Ur aztarna murrizteko aholkuak Adituek lau faktore nagusi aipatzen dituzte, ur aztarnaren balio handiak azaltzen dituztenak:
|
|
2009
|
|
|
aditu hauek ere zail
|
dute
elikatzeko... Leku aldrebesa dirudi
|
|
|
Helduei bezala, jaten dutenean gozatzea gustatzen zaie. Izan ere, ez
|
dute
elikatzeko asmorik, gehien gustatzen zaiena jateko baizik. Zer egin behar da ondo jaten ikas dezaten, eta hasieran gustatzen ez zaiena edo atxilotzen dutena jaten goza dezaten?
|
|
|
Elikagaiei ematen zaien erantzuna, zentzumen ezaugarrietan (dastamena, usaina, testura edo zaporea) ez ezik, beste faktore batzuekin ere lotuta dago, hala nola produktuari buruz aldez aurretik lortutako informazioarekin, iraganeko esperientziekin edo sinesmenekin. Bakarrik edo norbaitekin jateak eta eguratsak (tenperatura, argiak, zaratak edo musika) ere eragina
|
dute
elikatzeko moduan.
|
|
2010
|
|
|
Jantoki sozialak. Jantoki sozialen erabiltzaileak ez dira gizartetik baztertuak soilik. Zentro horietara joaten diren askok etxebizitza propioa dute, baina arazo ekonomiko larriak dituzte eta horietara jo behar
|
dute
elikatzeko. Gehienak ongintzako elkarteek, GKEek eta fundazio partikularrek zuzentzen dituzte.
|
|
2012
|
|
|
Kaloriak besterik ez dituzte ematen, ez
|
dute
elikatzen eta, gainera, kendu egiten dute gosea.
|
|
2013
|
|
|
Zirkulazioa murriztearen eragina tabakoarena bezalakoa izaten da: ugatz guruineko zelulek odola falta izaten
|
dute
elikatzeko eta zirkulazio hutsegitea ere sor daiteke.
|
|
|
Adibidez: tentsioa motorraren borneetan, gutxi gorabeherako abiadura, erregulagailuaren egoera termikoa, kontsumitutako korrontea, elikatze sarearen tentsioa, eta abar.Modelo batzuek aukera
|
dute
elikatze sare elektrikoaren sinkronismo maiztasuna gainditzeko. Horren ondorioz, motorrek abiadura supersinkronikoan funtziona dezakete, hau da, beren polo kopuruagatik diseinatuak izan diren baino are abiadura handiagoan.Maiztasun erregulagailuen programazioaAbiadura erregulagailuek parametro sorta bat dute, zabala edo ez hain zabala, modeloaren arabera.Zenbait modutara programatu daitezke:?
|
|
|
Genetikak, zalantzarik gabe, haurraren obesitate arriskua eragiten du, baina horrek ere eragiten du, eta asko, osasungarriak ez diren ereduen errepikapena. Etxean elikagai gatazkatsurik ez badugu, ez dugu zertan kontsumitu Laburbilduz, gurasoek ulertu behar
|
dute
elikatze praktika hertsagarriek eragin negatiboa dutela gehiegizko pisua duten haurrengan. Hori dela eta, funtsezkoa da «kontrol nabarmena» («ez da gehiago» edo «ez da komeni») eta «ezkutuko kontrola» bereiztea.
|
|
2014
|
|
|
Abiarazte erregulagarriko presio igogailuetan instalatzen diren emari aldagarriko ponpek ere bete behar dute babes baldintza hori, eta, horrez gain, gailu bat izango
|
dute
elikatze hodian depresioa izanez gero xurgagailua itxiarazi eta ponpa geldiaraziko duena, eta babesgailu bat ahari kolpeek eragindako gainpresioen kontra.
|
|
|
Inguru epeleko fruta arbolen espezie gehienek kare dezente behar
|
dute
elikatzeko. Hala, kare edukia altua da zurezko organoetan eta hostoetan; hori dela eta, ongarriketari buruzko azterlanetan makroelementutzat hartzen da karea.Espezieetako batzuk (olibondoa, mahatsondoa, almendrondoa) karezaleak dira argi eta garbi, izan ere, %60rainoko karbonato edukia duten lurzoruetan hazten dira.
|
|
2015
|
|
|
Larba handienek, bereziki, melaza jariatzen
|
dute
elikatu bitartean, eta horren gainean fumagina garatzen da. Larbek, halaber, argizari kopuru handia ekoizten dute beren goialde dortsalaren gainean eta inguruan.
|
|
|
Hala, landareen ehunaren zelula gainazalekoenez elika daitezke, nekrosi (erasotako ehunaren heriotza) bilakatzen diren zilarkara ugari sortuta. Era berean, listua injektatzen
|
dute
elikatu bitartean, kalteturiko ehunean distortsioak sortuta.
|
|
|
Alkohola eta zaintzeko beste produktu batzuk Filmaren beste gai bat edari alkoholdunen kontsumoa da. Garrantzitsua da kontuan hartzea janarian ardo kopa batera mugatu behar dela alkohola, eta brins erako cava bat, alkoholak kaloria hutsak ematen baititu, hau da, gizendu egiten dute, baina ez
|
dute
elikatzen, eta kontrol gluzemikoa ez dute kaltetzen. Irudia:
|
|
|
Ez
|
dute
elikatzerik nahi.
|
|
2017
|
|
|
Laguntza humanitarioak ez ezik, ontzi komertzialak ere sartzeko aukera emango ziela esan zuen, elikagaiekin eta erregaiekin.Saudi Arabiak zuzentzen duen koalizioa gerran sartu aurretik ere, Ekialde Hurbileko estaturik pobreena zen Yemen, baina atzerriko esku hartzeak eta blokeoak egoera okertu du.NBE Nazio Batuen Erakundeak argitaratu du herrialdeko 28 milioi biztanleen hiru laurdenek nolabaiteko laguntza humanitario behar dutela. «Azken urteetako gosete handiena izateko gutxi falta du», azaldu zuen joan den astean Meritxel Relañok, Unicef Nazio Batuen Haurren Laguntzarako Funtseko ordezkariak.50.000 haurren heriotzaIzan ere, herrialdeko zazpi milioi biztanlek nazioarteko erakundeen ezinbesteko beharra
|
dute
elikatzeko, eta beste hamar milioik zailtasunak dituzte janaria lortzeko, NBEren datuen arabera. Save the Children erakundeak kaleratu dituen zifrak ere egoeraren larritasuna erakusten dute:
|
|
|
KNX gailuek tentsio egokia behar dute egokiro funtzionatzeko. Hala, kable pare berbera erabiltzen
|
dute
elikatzeko eta busarekin informazioa trukatzeko. Elikatze iturriak sare elektrikora konektatuko dira, korronte alternoko 230 voltak korronte jarraituko 29 voltera igarotzeko.
|
|
|
Haur batzuek baztertu egiten dute arraina eta, ohikoa ez bada ere, edozein haragi mota, untxia eta oilaskoa, arkumea, txahalkia edo haragi prozesatuak. Beste batzuetan, begetarianoak dira gurasoak, edo eredu begetariano bat hartzea erabaki
|
dute
elikatzeko, eta seme alabek ere beren gain hartzea nahi dute. Familiek, orduan, kezka sortzen dute, oso zabalduta baitago haragia eta arraina oso garrantzitsuak direlako haurren elikaduran, burdina asko daukatelako eta kontsumitzean jaten diren proteinak landare jatorrikoak baino kalitate hobekoak eta osoagoak direlako.
|
|
|
Ez da ahaztu behar, Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) dioen bezala, eguneroko kontsumo batek lagundu dezakeela gaixotasun garrantzitsuak prebenitzen, adibidez, kardiobaskularrak eta minbizi batzuk. Beroa iristearekin batera, eta gorputzak tenperatura altuetara eta eguzkira gehiago jotzen duenez, pertsona gehienek aukeratzen
|
dute
elikatzeko ohiturak gehiago zaintzea. Adituen esanetan, pisua galdu nahi izanez gero, pixkanaka egin behar da, eta horrela segurtatu behar da ez dela arazorik sortzen osasunean eta galdutako kiloak modu seguruan mantentzen direla, «yo yo efektua» ezagunik gabe.
|
|
2018
|
|
|
Nazio Batuen Erakunderaino eraman dute ahotsa, gutxieneko emari ekologikoa eskatuz, bertako landareak eta fauna mantendu ahal izateko. Flora behar beharrezkoa
|
dute
elikatzeko ez ezik sendagai gisa eta baita erritualetarako ere. Makalak esate baterako.
|
|
2021
|
|
|
Bizikleta elektriko bat zozkatuko
|
dute
Elikatu Durangaldea sareko dendetan bertoko produktuak erosten dituztenen artean
|
|
|
Herritarren, ekoizleen, baserritarren… artean informazioa zabaltzeko bide bat izango da", aurreratu du Urkiola Landa Garapeneko teknikaria den Ibon Goitiak. Ildo horretatik, askotariko informazioa partekatuko
|
dute
Elikatu Durangaldea proiektuko sare sozialetan (Twitter: @DElikadura; Instagram eta Facebook:
|
|
2023
|
|
|
Horien barruan, listu guruinak ere badaude. Ehun ñimiño horiek funtsezko zeregina dute giza gorputzaren funtzionamendu onerako, eta eragin handia
|
dute
elikatzeko moduan, ondoren ikusiko dugun moduan.
|
|
|
...koak zehazteko plangintza demokratikorik eza, erregai fosilak ordezkatzeko politika argirik eza (Nafarroako emisio kutsatzaileen etengabeko hazkundeak erakusten duen bezala) eta Foru Gobernuak borondaterik ez izatea energia ekoizpen eta banaketak% 100 publikoa, soziala, deskontzentratua eta deszentralizatua izan behar duela bermatzeko, gure lurrean behin eta berriz aurreikusten ari garena baino ez
|
dute
elikatzen: energia onura pribatuko ondasuntzat hartzea, non oligopolioak eta multinazionalak (pribatuak edo estatukoak) lurrak eskuratzeko norgehiagokan ari diren, azpiegiturak erosi eta saltzeko, batzuetan merkatu energetikoa menderatzeko eta beste batzuetan likidezia irabazteko eta zorrak estaltzeko, eta non gutxien axola duena iraunkortasun soziala eta ekologikoa den.
|