|
2002
|
|
|
Edozein pertsonarentzat ELA erosteko arriskua 1.000 probabilitateren artean dago. Gaur egun osasuntsuak diren 40.000 espainiarrek ELA garatuko
|
dute
beren bizitzan zehar. Zoritxarrez, gero eta gehiago dira, hasieran behintzat, 45 urtetik gorako biztanleak jasaten ari ziren gaitz txar batek eragindako hogei eta hogeita hamar urte arteko pertsonak.
|
|
2006
|
|
|
Ikerketa baten arabera, gutxienez 80.000 emakumek ezin
|
dute
beren bizitza salbatuko lukeen zesarea bat eskuratu.
|
|
|
Beste muturrean, zazpi herrialdetan, Latinoamerikan, neurri handi batean, %15eko gehienezko atalasea gainditzen zuten zesareek, biztanleen %40k gutxienez. Kalkuluen arabera, edozein herritan, haurdun dauden emakume guztien %1ek, gutxienez, ebakuntza kirurgikoa behar
|
dute
beren bizitzak salbatzeko. Ikertzaileek %1era igo zuten zesarearen tasa gaur egun %1 baino gutxiago erabiltzen duen herrialde bakoitzean, eta ikusi zuten 80.000 jaiotzek betetzen zituztela zesarea behar zen eta eragiketa ez zela egiten.
|
|
2007
|
|
|
Argi dezagun, ezer baino lehen, seme alabek alde egitearen ondorioz gurasoek estreinatu berri duten independentzia ez datzala askatasun espazio edo uneak erdiestean, norberaren barne askatasuna konkistatzean baizik, bere poeman Kahlil Gibran ek dioen Zure seme alabak ez dituzu seme alaba dioenak egia dela ezagutzeko, nozitzeko: haiek ere izan behar
|
dute
beren bizitza, gurasoek berea duten hein berean.
|
|
|
Ohiko eta kontsumo txikiko bonbillez gain, lanpara halogenoak ere badaude, dikroikoak ere deitzen direnak. Sistema halogeno horiek aurrekoetatik bereizten dira argi distira dutelako, eta ez da gutxitzen kontsumo txikiko bonbilletan edo tradizionaletan bezala; izan ere, bonbilla horiek argi haloa belzten
|
dute
beren bizitza erabilgarria amaitu baino lehentxeago. Potentzia handia dutenez, kanpoaldeak argiztatzen dituzte ordu baino gehiago, nahiz eta potentzia txikiagoetara ere egokitu daitezkeen barnealdeetan erabiltzeko.
|
|
|
Gainera, lesio horiek muskuluetako min orokorra, estresa eta nekea, antsietatea, belarriko arazoak, larruazaleko eta urdaileko alterazioak eta abar eragin ditzakete. Biztanleen %60k eta %90ek bizkarreko mina izango
|
dute
beren bizitzako uneren batean, lanpostuaren ondorioz. Laneko Segurtasun eta Osasunerako Europako Agentziak txosten bat egin du laneko arazo dortsolumbarei buruz.
|
|
2008
|
|
|
Hala, Indiak munduko genero alderik handiena du bizirik irauteko. Neska hinduek mutilek baino %61 probabilitate handiagoa
|
dute
beren bizitzako lehen eta bosgarren urteen artean hiltzeko. Txinari dagokionez, neskek mutilek baino %30 probabilitate handiagoa dute beren bizitzako lehen eta bosgarren urteen artean hiltzeko.
|
|
|
Neska hinduek mutilek baino %61 probabilitate handiagoa dute beren bizitzako lehen eta bosgarren urteen artean hiltzeko. Txinari dagokionez, neskek mutilek baino %30 probabilitate handiagoa
|
dute
beren bizitzako lehen eta bosgarren urteen artean hiltzeko. Funtsezko arrazoia zainketa medikoetarako sarbidean dagoen desberdintasuna da, gizonaren semearen aldeko lehentasuna oso errotuta baitago herrialde horietan.
|
|
|
Unicefek Myanmar-en duen ordezkari Ramesh Shresthak adierazi zuenez, “lehentasuna da elikagaien hornidura, edateko ura, saneamendua eta babesleku egokia etengabe lortzea”. Shrestharen arabera, errefuxiatu esparruetan dauden familia askok “herrietara itzuli nahi
|
dute
beren bizitzak dituzten gauzekin eta lor dezaketen laguntzarekin berreraikitzeko”. Ez dago epidemiarik Bestalde, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ziurtatu du oraingoz ez dela gaixotasun tropikalen agerraldirik erregistratu “Nargis” delakoak eragindako eremuetan, baina ez dela iristen edateko ur aski.
|
|
2009
|
|
|
Orain Gaza da arreta-gunea, baina irudia gatazkan dauden beste herrialde batzuetara eraman daiteke. “Mundu osoko haurrek hiltzeko arrisku handiena
|
dute
beren bizitzako lehen hilabetean” Batzuetan, haurrak ez dituzte ospitalera eramaten kaleetan arriskua dagoelako edo gurasoek ez dutelako garraiobiderik. Gaixotasunak edo zauriak etxean sendatzen saiatzen dira, eta bertan ere erditu egiten dituzte emakumeak, senideek edo bizilagunek lagunduta.
|
|
|
Erditzeko arazoak ondorio latzak izan ditzake. “Mundu osoko haurrek hiltzeko arrisku handiena
|
dute
beren bizitzako lehen hilabetean”, ohartarazi du Annie Fosterrek Save the Children etik. Fundazio horren arabera, jaioberrien heriotza gehienak saihestu egin daitezke, baldin eta emakume batek oinarrizko osasun neurriak baditu, hala nola, balizko konplikazioak identifikatu eta tratatu ahal izango dituen emagin kualifikatua izatea, edo jaioberria lehen orduetan eta hazten denean zaintzeko aholkua ematea.
|
|
2011
|
|
|
“Azken lau hilabeteetako okertzeak luze joko du. Errefuxiatuek berehalako laguntza behar
|
dute
beren bizitzak salbatzeko eta datozen hilabeteetan berreraikitzen laguntzeko”, azaldu du Oxfam erakundeak Costa de Marfilentzat duen Jorge Jimeno bozeramaileak. Lagundu nahi duten pertsonen finantziazioa lortzeko, GKEak banku kontu hauek ditu:
|
|
2013
|
|
|
Ama ezkongabeak; aurre egin beharreko arazoak Familiako lanak edo haurrak bikotekidearekin zaintzeko lanak ez dira banatzen, eta, horregatik, ama ezkongabea izateak zenbait eragozpen gehigarri izan ditzake. Ama ezkongabeek zailagoa
|
dute
beren bizitza pertsonala, familiakoa eta lanekoa bateratzea. Erantzukizunen gainkarga, arazo ekonomikoak eta bizitza pertsonala, familia eta lana bateratzeko zailtasuna dira nagusiak ama ezkongabeen arazoak, Emakumearen Institutuaren ikerketa baten arabera.
|
|
2014
|
|
|
Alboan, Nazioarteko Amnistia, Entreculturas Fundazioa eta Save the Children. Kasu honetan, adin txikikoen ondorio psikologikoek eragin handia
|
dute
beren bizitzan.
|
|
|
Ia 75 milioi txakur Europan Irudia: Sarah Park Europako 72 milioi familia inguruk bizi
|
dute
beren bizitza, gutxienez maskota batekin (txakurrak, katuak, untxiak, hegaztiak eta arrainak, besteak beste). Horietatik lautik batek kantxa dute, Maskotentzako Elikagaien Fabrikatzaileen Europako Federazioaren arabera.
|
|
|
Nazio Batuen programa horri esker, ikastetxeak iraunkorragoak bihurtzen dira eta ingurumen heziketa irakasten zaie parte hartzaileen artean. 2 Adibidearekin heztea Haurrek ulertu behar
|
dute
beren bizitza ingurumenaren mende dagoela Haurrek imitazioz ikasten dute, batez ere, beren inguruko pertsonei erreferentzia eginez. Horregatik, ingurumen hezkuntza geure kabuz hasten da.
|
|
|
Haurrak gauza positibo gisa barneratuko du, eta hobeto grabatuko du etorkizunerako. Haurrek ulertu behar
|
dute
beren bizitza ingurumenaren mende dagoela eta, zaintzen ez bada, dutela arnasarik hartu, ura edan, jan, jantzi, etab. Horrez gain, haurrari azaldu behar zaio zergatik. Eskuak garbitzean ura alferrik gastatu ez eta xaboi kantitate nahikoa erabili behar ez dela erakusten badiogu, esan behar zaio ura baliabide urria dela, eta horren mende dagoela.
|
|
2015
|
|
|
Rafael Leonidas diktadoreak agindu zien hiltzeko. Emakumeen %35ek indarkeria fisikoa edo sexuala jasaten
|
dute
beren bizitzan zehar Aurten, Nazio Batuen «Únete» kanpaina, bihar 25 eta abenduaren 10ean amaituko dena – Giza Eskubideen Eguna, «laranja mundua margotzeko» gonbita egiten du, emakumeen aurkako indarkeriari amaiera emateko. Beste behin ere salatu nahi dugu emakumeen %35ek indarkeria fisikoa edo sexuala jasaten dutela beren bizitzan zehar eta herrialde batzuetan %70era iristen dela.
|
|
2016
|
|
|
Emakumearen aurkako indarkeriak pandemia globala izaten jarraitzen du. Emakumeen %70ek indarkeria jasaten
|
dute
beren bizitzan, eta saihestu daitekeen gertaera da. NBEk dioenez, planetako hamar emakumetik zazpik jasaten dituzte beren bizitzan kolpe, bortxaketa, abusu edo mutilazioak; beraz, prebentzioan lanean jarraitzea posible eta funtsezkoa da.
|
|
2019
|
|
|
Irudia: PhotoLizM Tetanosa Heldu askok tetanosaren aurkako txertoa hartu
|
dute
beren bizitzan zehar, bai txertaketa egutegia egunean dutelako, bai soldadutzan aritu direlako, zauri bat egin dutelako edo beren lantokietan txertoak hartu dituztelako. Izan ere, garrantzitsua da gaixotasun hori immunizatuta egotea; beraz, zalantzarik izanez gero, osasun zentrora joatea da egokiena.
|
|
2022
|
|
|
Nola lagundu beste batzuei aurre egiten Adineko pertsonak 19 COVIDaren aurrean ahulenak diren biztanleek ere ez dute maskararik kendu nahi kanpoan. Adineko pertsona asko ez dira ia etxetik ateratzen eta ez
|
dute
beren bizitza normalizatu. Oro har, kolektibo hori ez da hain malgua maila kognitiboan, eta zaila egiten zaio aldaketak bereganatzea.
|