|
2007
|
|
|
Gero eta gehiago euskara eta frantsesa dira haurtzaroko hizkuntzak. Gaurko gazteen adinartean %7k euskara
|
dute
ama hizkuntza bakarra eta beste hainbestek euskara eta frantsesa. ezberdintasunak ere agertzen dira herrialde batetik bestera. BaionaAngelu Biarritz (BAB) eskualdean bataz beste %12 dira ama hizkuntza euskara dutena, bakarrik edo frantsesarekin batera.
|
|
|
Baina zorionez alor honetan ere garapen bat ageri da. orain arte bi gurasoak euskaldun zirelarik haurrak %80 ziren euskaldun, baina guraso bat euskaldun eta bestea erdaldun, haurrak %20 ziren euskaldun. Gaur egun kasu berean, haurretan %44k euskara
|
dute
ama hizkuntza euskararekin batera. Guraso erdaldunentzat, anitz dira, ikastolak, eskola elebidunak eta elkarteak dira beren haurrak euskaltasunean sartzeko ateak.
|
|
2009
|
|
|
" D" ereduari dagokionez, euskara da ikasteko eta irakasteko hizkuntza nagusia; alabaina, eredu horretan ikasi duten ikasleen hizkuntzaaniztasuna oso handia da. Batzuek euskara
|
dute
ama hizkuntza; beste batzuek, berriz, gaztelania; eta beste batzuk elebidunak dira txiki txikitatik. Gauza bera gertatzen da ikasle horien gizarte inguruan hitz egiten diren hizkuntzekin.
|
|
|
Esaterako, askoz ere etorkin gehiago dago Bilbon: Estatutik etorritakoak (gaztelania
|
dute
ama hizkuntza), zein atzerritik etorritakoak (lehendabizi gaztelania ikasi ohi dute). Gainera, agerikoa da euskararen sustapenean Eusko Jaurlaritzaren hezkuntza politikek izan dutela askoz ere eragin handiagoa, udal mailako politikek baino.
|
|
2010
|
|
|
Parte hartzaileen ezaugarri soziodemografikoei dagokienez, azpimarra daiteke oso perfil antzekoa aurkitu zela lau azpilaginetan (ikusi 2 taula); horrela, ama eta aita gehienek egin dituzte ikasketa unibertsitarioak(% 48 tartean), gurasoek beraien artean euskara darabilte beti edo gehienetan(% 37,5 tartean), haurrek% 90ean baino gehiagotan entzuten dute euskara(% 56), guraso gehienek euskara
|
dute
ama hizkuntza(% 57,9) eta haur gehienak lehenengo seme alabak dira(% 57,3). Oro har, esan daiteke lagina apur bat soslaitua dagoela gurasoen ikasketa mailan; non ikasketa unibertsitarioak egin dituztenek gainpresentzia duten; izan ere, EAEko datu estatistikoetan, biztanle gutxiagok egin dituzte ikasketa unibertsitarioak,% 21,5ek hain juxtu (EUSTAT, 2001).
|
|
|
hizkuntza komunitateen araberako gizadiaren banaketaren baldintzapena hain da handia eta eraginkorra, egiaz, ezen ezinezkoa baita berori gutxiestea zigorren bat jaso gabe, eta ezta ere berori alde batera uztea arrisku handienetan erori gabe. Politikari batzuek —herri ezberdinak biltzen dituzten esparru estataletan— uste onez jarri izan
|
dute
ama hizkuntza estatu hizkuntzaren atzean, bai, baina euren erabakiek mendeetan zehar ekarri dituzten ondorioak atzeman gabe. Nola epaitu behar da jarduera bat, zeinek —itxurazko estatu interesei jarraituz— hizkuntza inperialismoaren politika bat bultzatzen duen, eta, horrela, kanpoeta barne politikan hainbat arrisku sortarazten dituen, arrisku horiek, egiaz, naturaren beharrez agertzen direlarik eta oinarrizko indarrak askatzen dituztelarik, hain zuzen, aldaezina den giza lege espirituala —botere mailako arbitrariotasunaren aurrean— borrokara deitzen duten indarrak!!!
|
|
2011
|
|
|
1 euskara izan dute guztiek edo gehienek L1, hori izan
|
dute
ama hizkuntza. euskara izan dute haurtzaroan, eta halaxe dute oraingo haurrek ere, etxeko eta familiako hizkuntza: hizkuntza bakarra edo nagusia, hamarretik hamarretan edo bederatzietan erabiltzen zena eta dena.
|
|
|
Atzerriko hizkuntza bat praktikatu nahi dutenentzat, Survivalek Londresko Nazioarteko Baliabideen sailean praktikak egiteko aukera ematen du. Kasu horretan, hautagaiek gaztelania, portugesa, frantsesa, alemana edo nederlandera izan behar
|
dute
ama hizkuntza, eta, horrez gain, ingelesaren maila oso altua frogatu behar dute. Lanpostu honetan egiten diren lanak estrategikoak dira; izan ere, Survival eko bulego batekin koordinatzen dira.
|
|
2014
|
|
|
Iruñean, berriz, ama hizkuntza euskara dutenei dagokienez, maila apalagoa da datatze kuantitatiboan. Iruñeko datuak erakusten
|
dute
ama hizkuntzen arteko aniztasun handiagoa dela, baina %ak txikiagoak dira.
|
|
2016
|
|
|
Zazpi gurasok osatutako taldea da, lau emakume eta hiru gizon. Bik euskara izan
|
dute
ama hizkuntza eta gainerakoek gaztelania, horietatik hiruk ikastolan ikasi zuten eta bik euskaltegian. Jatorriari dagokionez, bi jaio dira Gipuzkoan eta gainerakoak Gasteizen, nahiz eta batzuek gurasoren bat Bizkaikoa edo Gipuzkoakoa izan.
|
|
|
6 Taldeko gehienek gaztelania
|
dute
ama hizkuntzatzat eta kasu horietan ilusioa, harrotasuna eta horrelako kontzeptuak adierazi dituzte seme alabek euskaraz aditzen dituztenean. Horrek adierazten du hizkuntzaren transmisioarena modu kontzientean bizi dutela, nahiz eta modu nabarmenean aipatu ez.
|
|
2017
|
|
|
Hau ezaguturik, bidea aipatutakoa da: hiztunek osatu beharra
|
dute
ama hizkuntzan (AB) lehenengo eta ondoren bakarrik elebitasun pertsonalaren abantailei ireki. Berdin balio du honek denentzat; Euskara ikasteak ezin du inolaz ere ama hizkuntzan egin beharreko garapena oztopatu.
|
|
|
Haurrek etxean adituz bakarrik jasotzen
|
dute
ama hizkuntza, baina eskolaratzen direnean, beste modu batean ikasten dute mintzoa. Orain irakurtzen eta idazten ikasten dute, bai eta matematika, geografia, ingurunea, historia ikastearen bitartez ere.
|
|
|
Haurrek bost urte bete bitartean ikasten
|
dute
ama hizkuntzaren oinarria: soinuak, hiztegi xumea eta arau gramatikalak,...
|
|
2018
|
|
|
Eta horrek ez du prozesua oztopatzen. Ez, umeak jada ikasi duelako bere ama hizkuntzan gutxiengo diskurtsoa garatzen. Hitz egiteko arazo asko dituzten 2 urteko umeak izaten ditut kontsultan, gaztelera
|
dute
ama hizkuntza, baina egun euskaraz hitz egiten dugu eta ez dute inolako arazorik izan. Trabak ez dira handitzen hizkuntza batetik bestera salto egitean.
|
|
2019
|
|
|
Emaitzen artean, aurrekarietan aipatutako joera baten kontrakoa aurkitu da gure gurasoetan: guraso gehienek gaztelania
|
dute
ama hizkuntza, eta hala ere, %70a euskara erabiltzen du haienseme alabekin.
|
|
|
LURO fundaziotik galdezkatuak izan diren profesionalek azpimarratu
|
dute
ama hizkuntzaren erabilpenak eragin positibo bat duela ADaz hunkituak diren pertsonen parte hartzean, motibazioan eta portaeran. Profesional hauek azaltzen dute pertsona bakoitzaren arabera akonpainamendua egokitzen dutelaeta ondorioz usu euskara erabiltzen dutela LURO fundazioko pertsonekin.
|
|
2020
|
|
|
Bereziki, hizkuntza gutxiagotuetako filosofoek, esan nahi baita, filosofo euskaldunek. Horietariko asko, gainera, euskara ez den beste hizkuntza izan
|
dute
ama hizkuntza, eta etengabe ari dira beren baitan itzultzen, kaleko beste euskal hiztunek ere egiten duten antzera, euskaraz murgildurik bizitzea ezinezkoa izaki. Bada, hizkuntza gutxiagotu baten hizkera filosofikoa ezinbestez dago lotuta itzulpengintzarekin.
|
|
|
Bereziki, hizkuntza gutxiagotuetako filosofoek, esan nahi baita, filosofo euskaldunek. Horietariko asko, gainera, euskara ez den beste hizkuntza izan
|
dute
ama hizkuntza, eta etengabe ari dira beren baitan itzultzen, kaleko beste euskal hiztunek ere egiten duten antzera, euskaraz murgildurik bizitzea ezinezkoa izaki. Bada, hizkuntza gutxiagotu baten hizkera filosofikoa ezinbestez dago lotuta itzulpengintzarekin.
|
|
2021
|
|
|
Zenbaitetan, beraz, euren errealitatera daramate euskararen aldeko diskurtsoak euren hizkuntzaren erabilera defendatzeko. Gehien gehienek gaztelania
|
dute
ama hizkuntza, eta, hala aitortua izan dadila eskatzen dute, eta haren erabilera defenditzen dute ahalduntzeprozesu baten ondorioz.
|
|
|
kabardera txerkesera. Adigeraren ahaide hurbila da kabardera txerkesera, eta 516 mila lagun inguruk
|
dute
ama hizkuntzatzat Errusian. Erabilerari dagokionez, karatxaiera balkarera bezala, zaurgarri dago, eta umeek bakarrik ikasgai gisa ikasteko aukera dute.
|
|
|
Esan beharra dago, lehen aipatu ditugun arrazoi historikoengatik, ukrainera edo errusiera lehen hizkuntzatzat duten pertsonak geografikoki eremu desberdinetan kokatzen direla Ukrainan: mendebaldeko eta erdialdeko eskualdeetan bizi direnen artean, gehiengoa dira ukraineraren hiztun natiboak; aldiz, ekialdeko eta hegoaldeko eskualdeetako biztanleek eta, batez ere, Krimeako errepublika autonomokoek errusiera
|
dute
ama hizkuntza gisa. Hizkuntza horien erabilerari dagokionez, herrialde osoari begiratzen badiogu, oso antzekoak dira beren egunerokotasunean ukrainera, errusiera edota bi hizkuntzak erabiltzen dituzten pertsonen kopuruak:
|
|
|
Bielorrusian, bielorrusiar eta errusiar natsionalnosta dutenez gain, poloniarrak, ukrainarrak eta juduak dira gutxiengo etniko nagusiak. Hala ere, erroldetako datuen arabera, gehienek errusiera, edo, neurri txikiago batean, bielorrusiera
|
dute
ama hizkuntza eta etxeko hizkuntza moduan9 Polonieraren ama hiztunak 20.000 inguru dira, eta ukrainerarenak, 55.000 inguru; gainerako hizkuntzetan hitz egiten dutenak 6.000 baino gutxiago dira, kasu bakoitzean. Hainbat hizkuntza (poloniera, ukrainera, yiddish hizkuntza, hebreera, lituaniera, armeniera, georgiera, tatarera etab.) ikastea kultura elkarteek antolatzen duten ikastaroen bidez da posiblea (Rybakov, 2015).
|
|
2022
|
|
|
Irakas esperientziari beha, laginaren batezbesteko denbora 18,6 urtekoa da, izanik 4 hilabetekoa laginaren esperientzia minimoa klaseak ematen eta 40 urtekoa maximoa. Lehenengo hizkuntzari dagokionez, 174(% 41,6) irakaslek euskara
|
dute
ama hizkuntza, 190ek(% 45,5ek) gaztelania, 52k(% 12,4k) euskara eta gaztelania eta 2k(% 0,5ek) beste hizkuntza bat.
|
|
2023
|
|
|
Talde honetako kideek hainbat eskubide linguistiko dituzte, besteak beste, alemanez irakasten den eskola batera joateko aukera. Hala ere, aleman hiztun komunitateko kide gehienek daniera
|
dute
ama hizkuntza. Aleman komunitatea gutxiengo linguistiko baten adibide da, baina ez dute hizkuntza gutxiturik (Haberland 1991, 181).
|