|
2000
|
|
|
Barne Eredu hauek etengabe birmoldatuak izaten dira, eta batzuetan, guztizeraldatuak ere; baina aldi berean esan daiteke sendoak direla jadanik adingoiztiarrean. Gehiago zehaztuz, bost urte dituztenerako (Bowlby, 1988) haurgehienek nahiko garatua
|
dute
amari edo ordezkoari buruzko Barne Eredua, etaeredu honek ahalbidetzen dio harekin harreman egokiagoak edukitzen, amarenjokabideak aurresaten laguntzen dion heinean.
|
|
2006
|
|
|
Ondorio gisa, euskal emakumeen esperientziak amatasunareninguruan askotarikoak direla berresten du: «Hainbat emakumek ez
|
dute
ama izangura, beste batzuk aspaldi izan ziren beste testuinguru batean, edo euren lehenesperientzia bizitzen ari dira. Hau dena aztertzeko, adina, egoera ekonomikoa etatestuinguru etnografikoa aztertu behar dira» (ibidem, 1995).
|
|
|
Bestalde, amatasun ereduek erabat idealizatzen
|
dute
amaren irudia eta, aldiberean, umearen erantzukizun osoa amarengan kokatzen dute. Lehen aipatu dugunamatasun eredu intentsiboa exijentea eta beteezina da:
|
|
2009
|
|
|
Gizonek eta emakumeek modu diferentean bizitzen
|
dute
ama edo aita bihurtzeko esperientzia, eta ondorio desberdinak ditu batzuentzat zein besteentzat. , ikerketek aditzera ematen dute amatasunak emakumeengan duen inpaktua, positiboa zein negatiboa, aitatasunak gizonengan sortzen duena baino handiagoaizaten dela.
|
|
2010
|
|
|
Izan ere, azkeneko hilabete eta urteetan gauzak egiteko gaitasuna polikipoliki galtzen joan da. Batetik, ez da gauza etxeko zereginak egiteko, besteakbeste, garbigailua erabiltzeko, janaria prestatzeko eta etxea txukun mantentzeko.Seme alabek adinarekin batera gertatzen diren aldaketak direla uste dute bainakasu batean, patata tortilla bat egiten ari zela tortilla sutan ahaztu eta erre eginzitzaion, ordutik hona ez
|
dute
ama bakarrik uzten. Bestetik, kalera irtetekolaguntza behar du, kalean sarritan noraezean ibiltzen baitzen.
|
|
2011
|
|
|
Gurasoen gehiegizko babesak haur hauen portaera pasiboa sustatu izan du. Sarritan, haur hauen ingurumeneko kinaden iturri bakarra ama izan da eta segurua ez den atxikimendu bat garatu
|
dute
amarenganako. Ondorioz, harengandik bereizteak barne herstura handia eragin du beraiengan.
|
|
|
Atxikimendu ziurra duten haurrek barne herstura gutxi sentitzen
|
dute
ama aldentzen denean; hori bai, hura itzultzean, haren hurbiltasuna bilatuko dute eta hurbiltasun horrek lasaitu egingo ditu. Aldiz, atxikimendu ez ziurra dutenek barne herstura handiagoa sentitzen dute amarengandik bereiztean, eta ez dira lasaitzen harengana itzultzean.
|
|
|
Atxikimendu ziurra duten haurrek barne herstura gutxi sentitzen dute ama aldentzen denean; hori bai, hura itzultzean, haren hurbiltasuna bilatuko dute eta hurbiltasun horrek lasaitu egingo ditu. Aldiz, atxikimendu ez ziurra dutenek barne herstura handiagoa sentitzen
|
dute
amarengandik bereiztean, eta ez dira lasaitzen harengana itzultzean. Atxikimenduaren izaera da, beraz, haurraren autonomiarako eta sozializaziorako garapenari bidea irekitzen diona.
|
|
|
Atxikimenduaren izaera da, beraz, haurraren autonomiarako eta sozializaziorako garapenari bidea irekitzen diona. Atxikimenduaren arabera, haur batzuek modu anbibalentean jokatzen
|
dute
amarengana itzultzean, eta ekidin egiten dute hura besarkatu eta laztantzea.
|
|
2014
|
|
|
Gorputz emeak emakumeen berdintasunerako etatranszendentziarako gaitasuna mugatzen du; gainditu beharreko eragozpen bat da, garaitu beharreko oztopo bat, berdintasuna erdietsiko bada. Kategoria horretakofeminista askok gatazka ikusten
|
dute
amaren rolaren eta izaki politikoaren edozibikoaren rolaren artean16 Emakumeak ama rola hartzen duen heinean, esferapubliko eta sozialerako sarrera zailagoa bilakatzen da, ezpada ezinezkoa, eta bi sexuenrolen berdintzea memelokeria bihurtzen da. Asko jota, sexuen arteko harremanenberdintzea posible da soilik eremu publikoan.
|
|
|
Ahoskatzeko soinurik ohikoenak dira b, p eta m kontsonanteak, eta ama eta aita hitzak, eta haurrentzat errazenak. Batzuek pentsatzen
|
dute
ama eta aita hitzak hitz komunak direla zenbait hizkuntzatan, umeek esaten dituzten lehen soinu sistematikoen artean daudelako.
|
|
2019
|
|
|
Emaitzen artean, aurrekarietan aipatutako joera baten kontrakoa aurkitu da gure gurasoetan: guraso gehienek gaztelania
|
dute
ama hizkuntza, eta hala ere, %70a euskara erabiltzen du haienseme alabekin.
|
|
|
LURO fundaziotik galdezkatuak izan diren profesionalek azpimarratu
|
dute
ama hizkuntzaren erabilpenak eragin positibo bat duela ADaz hunkituak diren pertsonen parte hartzean, motibazioan eta portaeran. Profesional hauek azaltzen dute pertsona bakoitzaren arabera akonpainamendua egokitzen dutelaeta ondorioz usu euskara erabiltzen dutela LURO fundazioko pertsonekin.
|