|
2002
|
|
|
Modu kontrolatuan lo egiten uzten zaien haurrek hobeto atseden hartzen ikasten dute lo egin bitartean, eta erditze ondoko depresioaren eragina murrizten
|
dute
amen artean, British Medical Journal aldizkariak argitaratzen duen azterlan baten arabera. Melbourneko (Australia) Royal Children’s Hospital eko aditu talde batek egindako txostenean, Harriet Hiscock doktorea buru dela, adierazten da amek «negar kontrolatuko teknikak» ikasten badituzte nabarmen murrizten direla lo egiteko haurraren arazoak.
|
|
|
Gero, egoera kontrolatu egiten da, eta, 6 eta 7 urtetik aurrera, haurrak bere anaiari joko laguna ikusten dio, manipulatu egin dezake eta jarraitu beharreko eredutzat hartzen du. «Eboluzio normala da, harremanak orain lankidetzakoak dira eta, bestalde, ez
|
dute
amaren esku hartzerik behar», azpimarratu du Fuentesek. Baina haurren artean eztabaidak sortzen direnean, jeloskorraren portaerak eragindakoak, edo horrek zerbait desegoki egiten duenean, kontuan hartu behar da «inoiz ez direla jelosiak gaindituko egiten dutenaz ez direlako jabetzen haiek», adierazi du Manuel Jimenezek.
|
|
|
Hori, hein handi batean, bularreko haurren lanagatik gertatzen da, nahiz eta legeak ordutegian nolabaiteko malgutasuna ematen dien. “Amen legezko eskubideek ordu bat hartzen
|
dute
amak, komeni zaion moduan, banatzen dituen zortzi orduko; gainera, lanaldia murrizteko eska dezake eta ez du txandarik edo gaueko lanik egiten”, alegatu du Navasek. Baina arazo horrek badu konponbiderik, amak esnea atera eta hozkailuan gorde baitezake, zenbait egun igaro ondoren ere inolako propietaterik galdu gabe.
|
|
2003
|
|
|
Metodo horiek emakumeei haurdunaldiak bereizten eta osasuna zaintzen lagunduko liekete. Ikerketaren egileek, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME), Haurrentzako NBEren Funtsak (Unicef) eta Biztanleentzako NBEren Funtsak (UNFPA) diotenez, 13 herrialdek baino ez
|
dute
amaren heriotzen %70, eta India da heriotza kopuru handiena duena, eta atzetik Nigeria.
|
|
|
Bestalde, Espainiako ikerketa baten arabera, oraindik bularra ematen duten zerealak hartzen dituzten haur txikiek asma izateko aukera handiagoa dute, adinekoak direnean. Alergologia eta Immunologia Klinikoko Espainiako Elkartearen kongresu batean aurkeztutako lan honen egileek uste
|
dute
amaren esnea soilik elikatzea dela sistema immunitarioa babesteko modurik onena. Ondorio horiek 16.000 paziente heldu baino gehiagori buruzko azterketa batetik atera zituzten.
|
|
2005
|
|
|
muskuluetako mina, hilekoaren zikloak irregularrak izatea, ilea, azala eta mukosak lehortzea, depresioa, hotzeria eta digestio gasak; arritmiak dira arazo larrienak. Gaineratu
|
dute
ama begetarianoek omega gutxiago dutela amaren esnean, eta, beraz, haurtxoek gabezia hori dutela garapenaren funtsezko etapa batean. Omega gantz azidoek osasunean duten funtzioa honako hau da:
|
|
2006
|
|
|
Baina zientzialari talde horrek ikusi du amak fetuan duen eragina, gurasoengandik hartutako geneak edozein direla ere. Hala, ikertzaileek “lehen aldiz” ezarri
|
dute
amaren serotoninaren zeregin erabakigarria —bere geneen araberakoa— fetuaren garapenean, bereziki garunean, baina baita bihotzean eta digestio hodian ere. Serotonina batez ere neurotransmisore gisa jarduten duen substantzia bat da, eta hainbat prozesutan parte hartzen du:
|
|
2007
|
|
|
Ikertzaileentzat deigarria da familiako alergiarik ez duten emakume asko kakahueteak alferrik saihesten ari direla. Edo, autoreek diotenez, kontseilua gaizki interpretatzen
|
dute
amek, edo ez da ondo transmititzen. Emakume askok haurdunaldiko lehen hiruhilekoan jasotzen dute ohar hori emaginek, kontuan hartu beharreko neurri dietetiko batzuk nabarmentzen dituztenean.
|
|
|
Hala, duela gutxi, obesitate larria duen mutiko britainiarraren kasua zabaldu du hedabideetara. Mutiko horrentzat, gizarte zerbitzuek proposatu
|
dute
amari zaintza kentzea, amak ustez zabarkeriaz jokatu duelako elikadura kontuetan. Espainiako Asturiasko agintariek antzeko kasu baterako jardun dute duela gutxi.
|
|
|
Urtarriletik uztailera bitartean, haurren pisua pixkanaka igotzen da, eta, gero, berriro jaisten da. Ikertzaileek diotenez, haurrek gehiago pisatzen
|
dute
amak eguzki izpiekiko esposizio handiagoa izaten duenean ernaldiaren azken hilabeteetan. “Arau orokor gisa, jaiotze uneko pisua pixkanaka igotzen da uztailera arte, eta, gero, jaitsi egiten da pixkanaka, eta, horri esker, argi ikus daiteke klimaren eragina”, esan zuen Verda Shelok, azterlanaren egileetako batek.
|
|
2008
|
|
|
Lanetik ordubetez ateratzeko eskubidea
|
dute
amak eta aitak; haur bat baino gehiago jaio badira, modu proportzionalean handituko da denbora hori, eta aukera izango dute, gainera, bitan zatitzeko.
|
|
|
Estatu Batuetako zientzialariek berretsi
|
dute
amagandiko edoskitzeak haur baten adimena hobetzen duela aldaera genetiko jakin bati esker, ‘Proceedings of the National Academy of Sciencies’ aldizkarian berriki argitaratu den azterlanak erakusten duenez. Gantz azidoak kontrolatzen dituen gene batek lagundu diezaieke, gantz azido horiek dituzten haurrei, amaren esnearen gantza hobeto aprobetxatzen eta adimen koefiziente handiagoarekin lotutako garun garapena sustatzen.
|
|
|
Edoskitzea eta garapen kognitiboa Edoskitze naturala da haurrarentzako elikadurarik onuragarriena. Haurrak gaixotzeko duen suszeptibilitatea murrizteaz gain, duela gutxi egindako ikerketek frogatu
|
dute
amaren esnearekin elikatutako haurrek garapen kognitibo hobea izaten dutela, eta horrek adimen koefiziente handiagoa dakar. Azken ikerketen arabera, esan daiteke haurren garapen intelektualean bi faktorek eragiten dutela:
|
|
2009
|
|
|
Horrexegatik erabakitzen
|
dute
ama egin berri direnen% 80k haurrari bularra ematea.
|
|
2010
|
|
|
Ez zuten alde nabarmenik hauteman. Hala ere, gerora egindako ikerketen arabera, pisu txikiagoa
|
dute
ama begetariano zorrotzek, eta dieta makrobiotikoa egiten dute. Haurtxoaren pisua amak haurdunaldian irabazten dituen kiloekin lotuta dago.
|
|
|
Ikerketa gutxi batzuek aztertu dituzte ERCaren garapenaren arrisku faktoreak helduen bizitzaren aurretik. Ikertzaileek azaldu zutenez, aldez aurreko ikerketek erakutsi
|
dute
amaren diabetesa sortzetiko anomaliak gertatzeko arrisku handiagoarekin lotuta dagoela, nahiz eta nahastearen kontrol zorrotzaren ondorioz anomalia horien garapen tasa diabetikoak ez diren amena bezalakoa izan. Emaitza berriek aukera ematen dute diabetesaren zaintza zorrotzagoa eta haurdunaldiko pisuaren kontrola eginez gero, haurrek ERC garatzeko duten arriskua gutxitzeko.
|
|
2011
|
|
|
Cesalek eta Matagalpako Elizbarrutiko Caritasek ere itxi zuten azaroaren 10ean lau urte iraun duen eta Nikaraguako iparraldeko hiru udalerritan gauzatu den ekimena. Biek garatu
|
dute
amen eta haurren osasunerako hitzarmena, Garapenerako Nazioarteko Lankidetzarako Espainiako Agentziaren (AECID) laguntzarekin finantzatua. Horri esker, PROCOSAN gobernu programa ezarri da, kontsultategi medikoak eta erkidegoko farmaziak birmoldatu dira, eta desnutrizioari aurre egiteko baratzeak eta granjak jarri dira.
|
|
|
Atzerriko hizkuntza bat praktikatu nahi dutenentzat, Survivalek Londresko Nazioarteko Baliabideen sailean praktikak egiteko aukera ematen du. Kasu horretan, hautagaiek gaztelania, portugesa, frantsesa, alemana edo nederlandera izan behar
|
dute
ama hizkuntza, eta, horrez gain, ingelesaren maila oso altua frogatu behar dute. Lanpostu honetan egiten diren lanak estrategikoak dira; izan ere, Survival eko bulego batekin koordinatzen dira.
|
|
|
Ohiko hartuneak Hartualdien ondoren geratzen den esnea ateratzea Ur beroko konpresak Atsedena Analgesikoak (parazetamola) Antibiotikoak. Antibiotiko gehienak, mastitisa tratatzeko beharrezkoak izan daitezkeenak barne, kopuru txikitan pasatzen dira esnera eta ez
|
dute
amagandiko edoskitzearen kontra egiten. Hala ere, ezinbestekoa da medikuak errezetatuta egotea.
|
|
2012
|
|
|
Jesper noer Musika haurdunalditik Garatzen den lehen zentzumena denez, entzumena ere erabil daiteke haurra estimulatzeko, bai amaren umetokitik. Espezialista ugarik, besteak beste Don Campbellek, ‘El efecto Mozart’ lanaren egileak, egiaztatu
|
dute
amaren sabelean zeudela musika jakin bat jartzen zitzaien haurrak gai zirela jaio ondoren haiek ezagutzeko eta, are gehiago, gogoratzean irribarre egiteko. Aditu horiek uste dute jaioberriak jaio aurretik entzun zuen musikak lasaitasun efektua duela haurrengan, eta hobeto lo egiten eta gutxiago negar egiten laguntzen diela.
|
|
|
Desberdintasun horien aurrean kontuan hartzen den hipotesia da kolesterola gehiago kontsumitzeak programazio “onuragarria” ekar dezakeela kolesterolaren metabolismoa erregulatzeko. Ildo beretik, bi azterketa ekografikok frogatu
|
dute
amagandiko edoskitzea eta aterosklerosia alderantzizko moduan lotu zirela, arterietako batez besteko geruza mehearen lodieragatik, arterietako distentsioagatik eta plaka karotidoen (aterosklerosiaren larritasunaren markatzailea) prebalentziagatik, 71 urteko batez besteko adina duten gazte eta helduetan.
|
|
|
OHOko bakterioak hesteetako eta baginako traktuko flora normalaren zati dira, eta emakumeen% 20 izaten dituzte. Mikroorganismo horien arazoa da ingurune horietan kalterik eragin gabe bizi daitezkeela, eta, haurdunaldian, frogatu
|
dute
amagandik haurtxora transmititzeko eta jaioberrian infekzio larriak eragiteko gaitasuna dutela. Bakterioa duen amak sintomarik ez duenez, patogenoa haurra jaiotzen denean baino ez da detektatzen, eta, ordurako, litekeena da OHOk meningitisa, septizemia edo pneumonia eragin izana.
|
|
|
«Amagandiko edoskitzeari laguntzeko taldeak epaitu gabe hitz egiteko gunea dira», dio. Nola funtzionatzen
|
dute
amentzako euskarri talde horiek. Laguntza talde bakoitzak modu independentean funtzionatzen du, baina, oro har, zerbitzu komunak eskaintzen dizkiete bularreko haurrei eta haurdun daudenei eta seme alabei bularra emateko asmoa dutenei.
|
|
|
Hiru hilabeteko haurren %52 baino ez dira elikatzen Espainian soilik amagandiko edoskitze hutsarekin Hala ere, gure herrialdean, jaio eta handik sei astera, amen% 68k baino ez du egiten jarduera hori, eta% 52ra murrizten da haurrek hiru hilabete betetzen dituztenean; eta% 25, berriz, sei hilabetera, Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) azken Osasun Inkesta Nazionalaren datuek erakusten dutenez. Baina, zergatik uzten
|
dute
amak goiz bularra ematen. Espainiako Pediatria Elkarteak (AEP) egindako «Espainiako bularra emateari buruzko txosten teknikoa» ren arabera, bularra emateko ikasi egin behar da, baina «ama askok jakin dute erditzearen ondoren ez dakitela nola eman behar duten bularra, eta, beraz, urduri egiten diete aurre hasierako arazoei».
|
|
|
Bai Osasunaren Mundu Erakundeak, bai pediatriako profesionalek, amagandiko edoskitzea gomendatzen diete ama guztiei, haurtxoei bakarrik, bizitzako lehen sei hilabeteetan gutxienez. Hala ere, Espainian, amen erdiek bakarrik(% 52) aukeratzen
|
dute
amagandiko edoskitze esklusiboa, haurtxoek hiru hilabete betetzen dituztela ikusten baitute, Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) azken Osasun Inkesta Nazionalaren arabera. Espainiako Pediatria Elkarteko (AEP) Amagandiko Edoskitze Batzordeak adierazi du epe horretan komenigarria dela haurrari «esnea eskutan» eskaintzea, hau da, hala eskatzen duenean eta nahi duen denbora guztian, eta, hartara, iraupen jakin bateko ordutegi edo hartune zorrotzak ezartzea.
|
|
|
Aldi horretan, sendoagoak dira botikak hartzeko. «Garapenaren azken herenean, fetuek arrisku gutxiago
|
dute
amaren tratamendua aplikatuta sufritzeko», dio albaitariak. Haurdunaldia da txakur batentzat energia gehien behar duen etapetako bat.
|
|
|
Aparteko ekarpenak behar dituzten amak Hala ere, ama guztiak ez dira berdinak, eta, batzuetan, beharrezkoa izan daiteke bitamina gehiago hartzea edoskitzaroan. Amagandiko Edoskitze Batzordeak bularra emateko gidan egoera berezi batzuk aipatzen ditu, eta egoera horiek eragin negatiboa
|
dute
amaren esnean dauden mikronutriente batzuen kopuruan, eta, beraz, eragina izan dezakete haien kalitatean: Desnutrizioa duten amak:
|
|
|
Bere buruarentzat lasaitasun denbora batez gozatzeko aukera ere ematen dio, psikologia eta emoziozko mailan suspertzen baita eta haurdunaldiari aurre egiteko indar berriak ematen dizkio. Masajista haurdunaldian emakumeen gaitz asko arintzeko gai da Baina masajeek eragin terapeutikoa
|
dute
amentzat. Bere lanarekin, fisioterapeuta edo masajista gai da emakumeek haurdunaldian pairatzen dituzten gaitz asko arintzeko, hala nola bizkarreko mina, ziatika edo likidoa atxikitzea (eta, ondorioz, hankak eta oinak hanpatzea).
|
|
2013
|
|
|
Topaketa honetan bildutako ehundaka pediatrak eta agintariek (%60 baino gehiagok) amagandiko edoskitze aldiaren iraupen laburra «osasun publikoko arazo» gisa hartu zuten. Goi bilerako pediatra guztien %60k uste
|
dute
amagandiko edoskitzea osasun publikoko arazo bat dela OMEk gomendatzen du amagandiko edoskitzea haurtxoen elikagai esklusiboa izatea jaiotzen denetik sei hilabete igaro arte eta, gero, beste elikagai batzuekin konbinatuta, gutxienez bi urte arte. Gero, jarrai dezake, amak eta haurrak hala nahi badute.
|
|
|
Hain zuzen ere, amaren esnetik 500 eta 800 mililitro arteko alimina duen haur batek «egunean 100.000 eta 10 milioi bakterio jasotzen ditu», ondorioztatzen du Valentziako Generalitateko Osasun Publikoko Ikerketa Zentro Gorenak, eta María Carmen Collado Agromíquica y Tecnología de los Janesción eko (CSIC) Institutuak, azterlan honen egilegileek. Zertarako balio
|
dute
amaren esnearen bakterioek? «Bakterioen paper biologikoa oraindik ez dago argi», adierazi dute Collado y Mira.
|
|
|
Bularreko haurretan ohikoagoak dira «bifidobakterium generoko bakterioak, baita azido laktikoa ere, haurra gaixotasunen aurka babesten laguntzen dutenak», gehitzen dute. ADNaren sekuentziazio teknika bati esker, Mira eta Collorrek ikusi
|
dute
amaren lehen esnean dauden bakterioak (kalostroa) eta esne helduak ere desberdinak direla. Erditze motak amaren esnean eragiten du Ikerketaren ondorioetako bat da erditze baginaletik jaiotako haurtxo bat ez datorrela bat programatutako zesarea bidez jaioberri bat elikatzen duenarekin.
|
|
|
Pisu handiagoa, amaren esnean bakterio gutxiago Irudia: Karin Araujo Amaren gorputz masaren indize altuak eta haurdunaldian gehiegizko pisua izateak eragina
|
dute
amaren esnearen bakterioen osaeran ere. Emakume horien esnea «desberdina da, eta dibertsitate txikiagoa du pisu normaleko amen esneak baino», adierazi dute Mira eta Collorrek.
|
|
|
Faktore horrek epe labur eta luzean eragin diezaioke haurtxoaren osasunari. Ikertzaileek gogorarazten
|
dute
amaren esneak eragina duela haurraren hesteetako mikrobiotan. Eta hori funtsezkoa da zenbait gaixotasunen garapenean:
|
|
|
Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioak argitaratutako «Familientzako gizarte laguntzen gida 2013». Gainera, zenbait komunitatek, hala nola Andaluziak, Asturiasek, Extremadurak eta Kataluniak, beren beregi aurreikusten
|
dute
ama ezkongabeentzat. Halaber, Kataluniak indarrean mantentzen du guraso bakarreko familia titulua, onura, abantaila fiskal eta hobari ugari ematen dituena.
|
|
|
Horiek dira Searsek deskribatzen dituen ezaugarri nagusietako batzuk. Horrelako txiki batekin bizitzea nahiko zaila izan daiteke, «negarrez ari dira eta ez
|
dute
amarengandik urrun egon behar», gehitu du San Martinek. Gainera, erne daude beti, ia ez dute lo egiten (20 minutu jarraian, gehienez) eta zaratarik txikienak esnatzen ditu.
|
|
|
4 Bikiak jatea, aurretik direnean Erditze anizkoitzen %50 goiztiarrak dira, eta horrek are gehiago zaildu dezake haurtxoen edoskitzea. Lehen jaiotako jaioberriek ez
|
dute
amaren esnea baino gehiago behar, sor daitezkeen konplikazio asko prebenitzen laguntzen baitie. Espainiako Pediatria Elkarteak gomendatzen dituen estrategiarik eraginkorrenak hauek dira:
|
|
|
Haurtxoek jaio aurretik memorizatzen eta ezagutzen
|
dute
amaren soinua. Baina hori ez da haurrak jaio aurreko aldian bereganatzen duen gaitasun bakarra.
|
|
2014
|
|
|
Gainera, erditzearekin eta edoskitzearekin asebeteturik dauden emakumeek arrisku gutxiago dute erditze ondoko depresioa jasateko, ikerketako zientzialarien arabera. Nolanahi ere, aditu horiek esan
|
dute
amentzat egokiagoa den ala ez analgesia epidurala erabiltzea «irekita geratzen da» hurrengo ikerketetarako.
|
|
|
Sean McGrath 1 Haurraren kakia: trinkotasuna Oro har, haurtxoaren gorozkiek biguntasun biguna eta mardula
|
dute
amagandiko edoskitze aldian, eta oretsua, esne artifiziala elikatzen badute. Deposizioek, gainera, trinkotasun sendoagoa hartzen dute elikadura osagarria sartu ahala.
|
|
|
Loa kentzea eta horren ondorioak Azterketa batek zero eta lau urte bitarteko haurren mila bat amen inkesta egin zuen. Emaitzen arabera, horien %77k adierazi
|
dute
amagandiko lehen hilabeteetan ez dutela logurarik izan. Ia erdiak (%44) gomendatutako zortzi orduen erdiak bakarrik iraun zuen, eta ia heren bat (%31) gauean hiru aldiz edo gehiagotan esnatu zen.
|
|
|
Emakumeen intuizioa eta jaio aurreko testosterona Testosteronaren jaio aurreko esposizioak eragina du garuneko antolaketan, eta horrek pertsonen portaera jarraibideak ezartzen ditu Granadako Unibertsitateko ikertzaileek, Bartzelonako Pompeu Fabra Unibertsitateko eta Londresko Middlesex University unibertsitateko ikertzaileek, sakonago sakondu nahi izan dute arlo horretan. Duela gutxi, Psychoneuroendokrinology aldizkarian azterlan bat argitaratu zuten, eta horren ondorioek iradokitzen
|
dute
amaren sabelean emakumeen testosteronaren esposizio apalagoarekin zerikusia duen osagai biologiko batek eragiten duela «emakumeen intuizioa», eta, ondorioz, emakumeenek ez dutela hain hausnarketa zuhurra egiten. Aurreko lanak ikusita, esan zuten testosteronaren jaio aurreko erakusketak eragina duela garuneko antolamenduan, eta horrek, nolabait, jokabide pertsonalak ezartzen dituela.
|
|
2015
|
|
|
Soja esnearen proteinek dutenez antzik handiena behi esnearen proteinekin, zenbait ikertzailek gomendatzen
|
dute
amaren esnerik eta behi esnerik hartzen ez duten haurtxoek soja edaria lehenetsi dezatela, salbu eta elikadura arloko alergiaren bat sortzen badie sojak.
|
|
|
Edari alkoholdunen kontsumoa Amaren esnera pasatzen den alkohol kantitatea txikia den arren, espezialistek gomendatzen dute edoskitzaroan haren kontsumoa murriztea, eta kantitate «neurritsuak eta noizean behingoak» bakarrik hartzea. Adituek azaltzen dutenez, amek ez lukete alkoholik hartu behar haurrei bularra ematen ari badira, baina onartzen
|
dute
amagandiko edoskitzearen abantailak handiagoak direla «noizean behin alkohola kontsumitzeak dakartzan eragozpenak baino». Irudia:
|
|
|
1.172 emakumeren kasuak aztertu ondoren, ikertzaileek aurkitu zuten proposatu zuten %28, 8k beren haurtxoei hiru hilabetez gutxienez bularra ematea ez zutela lortu. Lanaldi osoko lanak, bularra emateko zailak Osasunaren Mundu Erakundeak eta Espainiako Pediatria Elkarteak gomendatzen
|
dute
amagandiko edoskitzea haurren elikadura esklusiboa izatea bizitzako lehen sei hilabeteetan. Irudia:
|
|
2016
|
|
|
Beste batzuk, berriz, eztabaidak dira. Hori gertatzen da edoskitzarorako manten kasuan edo, bestela, leku publikoetan bularra emateko lotsagarri sentitzen diren emakumeengan, baina batzuek atzera egiten
|
dute
amagandiko edoskitzearen aldarrikapenean. Asmakizun polemikoenak bigarren talde horretakoak dira, eta duela hilabete gutxi merkaturatu zen Erresuma Batuan.
|
|
|
Amagandiko edoskitzea bero handieneko garaian Irudia: Goo Dolga Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) eta Espainiako Pediatria Elkarteak (AEP) eta beste erakunde espezializatu batzuek gomendatzen
|
dute
amaren esnea haurtxoen elikagai esklusiboa izatea bizitzako lehen sei hilabeteetan, hau da, edoskitzea eskatzen duten guztietan, hau da, haurrak nahi duen denbora guztian. Lehen seihileko horren ondoren, aholkua edoskitzearekin jarraitzea da, haurrak urtebete bete arte, beste elikagai batzuekin konbinatuta.
|
|
|
Gainera, lotura afektiboa sortzen du amaren eta semearen artean. Hori dela eta, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME), Espainiako Pediatria Elkarteak (AEP) eta beste erakunde batzuek gomendatzen
|
dute
amaren esnea haurren elikagai esklusiboa izatea bizitzako lehen sei hilabeteetan, eta gero mantentzea, beste batzuekin batera, gutxienez urtebete bete arte. Hala ere, hainbat arrazoirengatik, ama guztiek ez dituzte jaioberriak edoskitzen.
|
|
2017
|
|
|
Urte eta erdi egindakoan, atxikimendu segurua duten haurrek negar egiten
|
dute
amak bakarrik uzten dituenean, eta ama itzultzen denean handik minutu batzuetara, besoetan nahi izaten dute, azkar kontsolatzen dira eta berriz hartzen dute gauzak aztertzeko jarrera (jolasa).
|
|
|
Horregatik guztiagatik, amagandiko edoskitzea oso garrantzitsua da, eta giza eskubide gisa aitortu eta babestu egin behar da. Amagandiko edoskitzeak nola laguntzen duen garapen kognitiboan Azterketa askok eragina
|
dute
amagandiko edoskitzearen eta haurraren garapen kognitiboaren arteko erlazioan, ondorio hori modulatzeko giltzarria izan daitezkeela gantz azidoen metabolismoaren aldaketa genetikoak (zehazki, gantz azido poliasegabeak), eta, ondorioz, eragin handia dutela adierazten dute. Omega 3 eta omega 6 gantz azidoak erabakigarriak dira garun garapenean, eta, horren ondorioz, ikusmen ahalmen hobea edo txikiagoa baldintzatu dezakete haurraren bizitzan.
|
|
|
Horregatik, gero eta emakume gehiago dago aldaka txikia dutenak. Eboluzioaren ikuspegitik, ordea, ez
|
dute
ama izateko handiagoa behar. Eta arrazoi beragatik haur handiagoak daude:
|
|
2019
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) gomendatzen du edoskitzea amagandiko edoskitzea 6 hilabetera arte (eta bi urte arte elikagai solidoekin konbinatuta), arazo alergikoak dituzten infanteen gorakada kezkagarria arintzeko. Asma, Asma eta Inmunologia Amerikako Akademiaren arabera, ikerketa zientifiko askok frogatzen
|
dute
amaren esnea dela haurraren sistema immunitarioaren modulatzaile onena. Edoskitzea murriztea eta elikagai solidoak garaiz sartzea bi faktore dira, eta eragina dute asma alergikoan eta haurtzaroko eta nerabezaroko elikadura intolerantzietan.
|
|
2020
|
|
|
Mineralei dagokienez, guztiok behar dugu (beti elikaduraren bidez), baina zinka, selenioa, magnesioa eta kobrea bereziki garrantzitsuak dira informulazioa geldiarazteko duten ahalmenagatik. — Bularra emateko antigorputzak hil batzuen buruan desagertzen dira Haurtxoek immunitate pasiboa
|
dute
amaren bidez; amak antigorputz eta globulu zuriak transmititzen dizkio plazentatik, eta, erditu ondoren, orostrotik (substantzia hori esnea igo aurretik sortzen da, eta oso aberatsa da antigorputzetan). Esne helduak ez du oritza adina osagai babesle, baina antigorputzak ere transmititzen dizkio haurrari, pixkanaka desagertzen ari den arren, 6 eta 12 hilabete artean, gutxi gorabehera.
|