|
2000
|
|
|
Pozten nau horrelakoak entzuteak, baina nik ez
|
dut
nobela zeozer handia bezala ikusten. Hamar hilabeteko lan prozesuaren ondoren, nire zatitxo bat bezala ikusten dut.
|
|
|
Behin MartÃn Garzoren nobela batekin etorri zitzaidala oroitzen dut," Amodio historia hau hiri gustatuko zain; nik, ordea, gogorragoak nahiago ditinat", esan zidan. Baina horrekin batera eta, hain zuzen ere oso gogorra iruditu zitzaidalako, nik ezin hobeki oroitzen
|
dut
nobelako pasarte hau: emakume gazte bat Leongo mendialdeko herrixka batera joan da irakasle; han jende gutxi bizi da baina, neguaren etorrerarekin batera, gero eta jende gutxiago ikusten du kalean, gero eta ikasle gutxiago joaten zaio eskolara; hala ere, horrek ez du askorik kezkatzen herrixkako arotz batekin maitemindu delako; halako batean, gau ilun batez, arotza ezustean joango zaio etxera eta berarekin joateko eskatu, baina irakasleak ezetz erantzun; harrezkero arotza ere desagertu egingo da eta, jakina, horrek bete betean kezkatuko du emakume gaztea; handik gutxira, kalexketan barrena dabilela, irakasleak etxe batetik irteten den arnasketa sakon eta sarkorra entzun du:
|
|
2002
|
|
|
Izan ere, Gernikako bonbardaketa Gernikako bonbardaketa da, gaur ere, eta horixe adierazi nahi izan
|
dut
nobelan, zeren 1937an makina bat lagun hil zituzten, eta egun ere behar horretan jarraitzen dute, gu akabatzen ahalegintzen dira, birrindu gura gaituzte. Bestalde Gernika Unai Romano kolpatua da, eta Irakeko bonbardaketa ikusezinak dira.
|
|
2003
|
|
|
Seguru ikusezina bihurtzea desiratzen ari dela. Topiko hori erabili
|
dut
nobela honetan, protagonistak ikusezin bihurtu eta ezkutatu nahi hori. Idazleak ezkutatzea lortzen du, baina bere ordezkoa hil eta gero.
|
|
2004
|
|
|
Euskal Herrian berrogei hogeita hamar urteotan gure aiton amonen mundutik gaur egunera izugarrizko jauzia gertatu da, beharbada ehun urtetan baino handiagoa. Eta hori islatu nahi izan
|
dut
nobelan baita ere.
|
|
2006
|
|
|
–Aspalditik ez
|
dut
nobelarik irakurtzen, ez daukat astirik. Ordu eta erdi batean istorio oso bat duzu zineman, eta gainera ez duzu burua nekatu behar.
|
|
2007
|
|
|
Normalean nik jakiten
|
dut
nobela batek zer ibilbide izango duen eta nora iritsi nahi dudan. Iturrino Handiarekin ez da hori kasua Gehiago hartu nuen jolas askatzaile bat bezala.
|
|
|
Taldearen izena eta Eibarren izana. Gazteen arteko familia izaera edo giroa antzeman
|
dut
nobelan.
|
|
2008
|
|
|
Bestetik, arestian aipatu
|
dut
nobela idazteko prozesua kontatzen dela, halaber, kontakizunean bertan. Hala, badirudi idazlea jasotako material eta apunte guztiak ezin lotu ibili dela, eta azkenean, maniobra borgestar hori erabili duela material sakabanatua nola edo ahala biltzeko.
|
|
2009
|
|
|
Uste
|
dut
nobela bat edo idatzi duzula. Estimatuko nizuke kontatuko bazenit hamarlerrotan zertaz den eta zergatik jarri diozun izenburu hori.
|
|
|
–Eta orain zer egin duzu ba??. . Egin ezer ere ez oraindik, uda ondoren aterako
|
dut
nobela?. –Alaba ondo??.
|
|
|
–Ez da hori. Dena gezurra zen; ez
|
dut
nobelarik idatzi.
|
|
2010
|
|
|
Hitz beste egingo dut nik orain, Aritzek hasieran aipatutako Autokarabanari helduko diot. Gustura irakurri
|
dut
nobela. Bizi bizia iruditu zait hasiera, harrapatu egin nau, eta hortik aurrera, gorabehera txikiren batekin, orrialderik orrialde aurkitu dut zeozer, ideiaren ideiaren bat, esateko moduren bat?
|
|
2011
|
|
|
Orain, fikzioan sartu du ohartxo hura. «Frischekin bueltaka eta bueltaka aritu nintzen, eta mendekotasun horren berri ematen
|
dut
nobelan, luze deskribatuta».Beste gai bat ere jorratu du Agirrek Frischen imitazio edo kapitulu horretan: egungo gizartean bikote bizitzari zaion beldurra.
|
|
|
Abenturaz eta misterioz betetako istorioa topatuko dute irakurleek. Hain zuzen ere, irakurleak harrapatzeko idatzi
|
dut
nobela hau».Euskal literaturan hutsune bat dago, Lozanoren iritziz, eta gabezia hori betetzeko saioa egin du bere lehen nobelarekin. «Azkenaldian ideia bat izan dut buruan etengabe bueltaka.
|
|
|
Grabagailua piztu eta hasten naiz hizketan, ez balu bezala,, lehen kontzientzia hartzeak edo oroitzapen ezabaezinak?, idaztea hainbeste kostatzen bazait zerbait okerra inprimatzeko beldurrez, bihar iritziz aldatu ahal izateak sortzen duen ziurtasun ezaz, zerbait egin
|
dut
nobelaren zati zenbait behintzat eginik izateko. –Nire gainean sumatzen nuen zurrumurru horren inguruko lehen pista konkretua Gurutze Iantziren heriotza izan zen.
|
|
|
Mea culpa eleberriaren gaineko iritzia eman nahiko nuke nik ere. Estik eta Kepak aipatu dituztenen haritik, esan beharra
|
dut
nobelak ez nauela erabat konbentzitu, alde formaletik ikusi dizkiodala herren batzu batzuk. Besteren gainetik, bi:
|
|
2013
|
|
|
Nik ez
|
dut
nobela idazteko metodorik ezagutzen. Tira, nobela bat idatzi asmoz hasi naizen bakoitzean amaitzeke utzi izan dut.
|
|
|
Horrelako pertsonaia bat beti aprobetxatzen duzu zure ideia eta kezka batzuk islatzeko. Dena den, nik uste
|
dut
nobela baten barruan inoren ideologia edo ikuspegia ez dela, azken batean, pertsonaia bakar batekin ematen, pertsonaia denen bidez baizik. Eta pertsonaia guztiek dute zerbait norberarengandik, baina baita ikusi edo ezagututako kontuetatik ere, asmatutakoetatik?
|
|
|
Bai. Esan
|
dut
nobelak hitz egiten duela garai aldaketen inguruan eta Euskal Herrian bizi ditugu, baina ez hemen bakarrik. Ez nuen hitz egin nahi soilik hemen ematen ari diren edo etortzeko diren aldaketez, baizik eta gure zibilizazio honetan ematen ari diren aldaketez.
|
|
2014
|
|
|
John Andueza: " Jendeari gustatzen bazaio, ziurrenik jarraituko
|
dut
nobela beltzak idazten"
|
|
2015
|
|
|
HAMAR: Idazle klasiko hark esan zuenarekin amaitzeko, irakurle kutuna, nik nahikoa egin
|
dut
nobela idaztearekin, orain goza dezazula zerorrek (ahal baduzu) eta kritika dezala kritiko literarioak (nahi badu).
|
|
|
–Bukatu
|
dut
nobela, maite?
|
|
|
idazle handien nobela ezagunak, abentura liburuak... Nik ez
|
dut
nobelarik ez abenturarik nahi, ordea; izan dut nik nobela bat baino gehiago idazteko beste abentura. Irribarre lelo batekin erantzungo diot, ez luke ulertuko eta nik behar dudana konprenitzea dela, bizitzaren esangura konprenitu behar dudala, eta, horretarako, hitzen esanahia ezinbesteko dudala.
|
|
|
Familiako harremanak, guraso eta seme alaben artekoak, bikote harremanak... agertzen dira eleberrian eta, beraz, edozein identifikatzeko modukoa da. Ez
|
dut
nobela astun bat egin nahi izan, irakurterraza eta bizia baizik. Ia gero zer ateratzen den, baina asmoa behintzat hori da.
|
|
2016
|
|
|
Idazleak, irakurleak duintasunez agurtu nahian: . Sentitzen dut, adiskideak, baina, ikusitakoak ikusita, azken gertakari bortitz hauen ondorioz
|
dut
nobela hau ganoraz bukatu. Ze pena?.
|
|
2017
|
|
|
Asko lagundu didate langintza horiek, idazten eta planoak irudikatzen. Azkenean nire kontaera aurkitu
|
dut
nobelarekin. Hazten ere lagundu dit, Peter Pan xamarra izan nintzen urte luzez, eta nobelak familiarekin bat egiten lagundu dit.
|
|
2018
|
|
|
Eskultore oso berezi bat dago hor zehar, Jesus Lizaso, benetako eskultorea dena. Oso ona da, nazioarte mailan ezaguna eta sartu
|
dut
nobela honetan. Pertsonaia batzuk daude nahiko benetakoak direnak, baina izenak aldatu dizkiet.
|
|
2019
|
|
|
Lagun batek beti aipatzen du gure hautu politikoak ze punturaino dauden eraginda politikoak ez diren kontuengatik eta uste
|
dut
nobela honetan hori ere nabaritzen dela: ze punturaino pertsonaiek jokatzen duten, ez konbikzio edo arrazoiketa politikoen ondorioz, baizik eta gertutasun, afektu edo desafektuengatik, momentu batean leku batean kokatze horren ondorioz.
|
|
|
Ez daukat inolako bokaziorik euskal gatazka konpontzeko, konpondu badaiteke, ezta horri buruzko tesi bat egiteko ere [barre egin du]. Gainera uste
|
dut
nobela batek ezin duela hori egin. Agian saiakera batek...
|
|
|
Saiakeretan asko sinesten dutenek pentsatuko dute baietz. Baina nik uste
|
dut
nobelek gehiago balio dezaketela guk ditugun konbikzio asko zalantzan jartzeko; edo uste asko beste begirada batekin begiratzeko; edo ditugun kontakizunei ñabardurak egiteko... Eta hori bera ez da gutxi.
|
|
|
–Asko gustatu zait zure Kalamidadeen liburua. Ireki
|
dut
nobela lehenengo orritik, irakurri dut, eta sinesten al didazu irakurtzen nuen bitartean leiho bat zabaldu zaidala. Eta bigarren orriarekin, berdin gertatu zait, baita hirugarrenarekin, laugarrenarekin?
|
|
2020
|
|
|
Azaldu zidan istorioa pantaila handira eramateko aukera ikusten zuela, eta buruan zituela zein izan zitezkeen filmaren ekoizleak eta zuzendaria. Aurrerago jakin
|
dut
nobela osoa oraindik ere bukatu gabe zuenean egin zidala proposamena. Lehen bilera Azpeitian egin nuen Urkixorekin eta haren lantaldearekin, beraiein ideiak zeintzun ziren jakiteko.
|
|
|
Atzo oheratu nintzenean irakurri nahi izan nuen, baina lo seko geratu nintzen, ez dakit zein ordu zen, berandu, hori ziur. Gauza da gaueko 4:00etan esnatu naizela, batere logalerik gabe, eta orduan irakurri
|
dut
nobela amaitzeko geratzen zitzaidan zatia. Gero altxatu naiz eta interneten egon naiz gaurkoak izango ziren lehen berriak irakurtzen.
|
|
|
–Amaitu
|
dut
nobela.
|
|
|
Espero
|
dut
nobelaren kontuarekin gezurrik esan ez izana.
|
|
2021
|
|
|
Gaur egun inoiz baino premiazkoago ikusten du kritika soziala: «Europan eskuindarren ideiak indar handia hartzen ari diren honetan, uste
|
dut
nobela beltzen bidez aukera dugula halako mezuei kontra egiteko».
|
|
|
John Steinbecken Travels with Charley liburua eta gisakoak irakurrita, gozatu egiten
|
dut
nobela autobiografikoez, autobiografiko izan daitezkeen neurrian betiere, baina, batez ere, bidaiak argumentu gisa deskubritzeaz gozatzen dut, motibatu egiten bainaute, eta zenbait oroitzapen ekartzen baitizkidate gogora, nik bizi izandakoak eta oraindik bizi izan ez ditudanak.
|
|
|
Horri dagokionez, Giorgio Bassaniren eleberriko FinziContinitarren lorategiaz oroitzen naiz. Askotan irakurri
|
dut
nobela hori, askotan, eta uste dut nire libururik gogokoenetako bat dela. Ferrarako judu aberatsen etxe handi handia —lorategi, tenis pista eta inguruko horma altu eta guzti— onartua izan nahi duzun lekuaren ispilu da, baina, halakoetara gonbidatzen zaituztenean, arrotz sentitzen zara han, galdurik.
|
|
|
Bihozkada bat daukat. Uste
|
dut
nobelarako balio lezakeen zerbait gertatu ahal zaigula bertan. Bizikletak hartu eta goazen.
|
|
|
Tira. Batzuetan uste
|
dut
nobela berez idazten dela.
|
|
2022
|
|
|
Oro har, Iruñeko geografia errespetatu
|
dut
nobelan, baina hainbat toki nik asmatuak dira, Donezteberen denda, Arantzadiko etxea, edo Berriozarreko lantegia kasu. Halaber, Hildakoen Monumentuko komunetako eskailerak egun ez daude begien bistan.
|
|
|
–Azaldu dizut behin baino gehiagotan, ama. Urte sabatikoa hartu
|
dut
nobela on bat idazteko. Horregatik utzi nuen lana.
|
|
|
kontzeptu horretan laburbiltzen da dena. Baina hori guztia baino gehiago, bizitzaren “arrazionaltasuna” kritikatzen
|
dut
nobelan. Demencia liburuan ere egin nuen horrelako keinu existentzialista bat.
|
|
2023
|
|
|
Barruan bat, Mirarirentzat, dauka idatzita azalean. Gutuna gordeta dagoen orria ireki eta irakurri
|
dut
nobelaren pasartea:
|