|
2000
|
|
|
Nik mila iturritik edan dut. Ez
|
dut
idazle bakar bat ondo ezagutzen eta azaletik asko ezagutzen ditut. Ez dugu guru
|
|
2001
|
|
|
" Teoria bat dago, zeinen arabera idazlea beti liburu bera egiten ari den. Nik uste
|
dut
idazlea" mapa mundi" berdina osatzen ari dela. Liburua diferentea da baina obra bakoitza" mapa mundi" horretako herrialde bat da."
|
|
2003
|
|
|
Bai, sumatu dut zerbait, baina ez gehiegirik ere. Gehiago sumatu
|
dut
idazleen artean poza eta, nahi baduzu, inbidi sano bat. Esan nahiko balute bezala:
|
|
2006
|
|
|
Uste
|
dut
idazleak erantzukizuna, ditxosozko konpromisoaren sinonimotzat hartu barik, izan behar duela bere obraren hedapenean argitaratzea erabakitzen duen heinean. [...] Idatzi eta argitaratzeaz gainera, herriz herri, institutuz institutu joan behar du idazleak liburuari buruzko azalpenak eman eta irakurleen zalantzak argitzera?
|
|
2007
|
|
|
Ez dago alde handirik perpaus horretatik jatorrizkora, baino gurago
|
dut
idazlearena.
|
|
|
A. Lehenengo, ekarriko
|
dut
idazle bakoitzak, batetik, zeintzuk liburu jorratu dituen; eta, bestetik, adituek zelako iritzia duten idazle bien euskarari buruz.
|
|
2008
|
|
|
Ausartzen baldin badira nire lan batekin, berdin zait zeinek egiten duen.Euskaraz idaztea erronka bat da zuretzat, baina Patri Urkizuk Kontrako bidean" euskara aberatsean emana dagoela" adierazi du.Hori ere beti esaten dute. Dudarik gabe euskara idazteko garaian etsaia dut, baina uste
|
dut
idazle askori gertatzen zaion zerbait dela, beraz ez du meritu handirik. Kontutan izan behar da antzerkiaren oinarria elkarrizketa dela eta erabiltzen den hizkuntza, parlatura da, Sastrek esaten duen bezala.
|
|
|
" Gaur egun propagandak agian kritikak baino indar handiagoa du, eta propaganda barruan sartzen
|
dut
idazlea komunikabideen orrietan azaltzea, bost axola argitaratu duen liburuagatik den. Hortaz, sarri azaltzen direnak aukera gehiago duten edo ez baloratzeko unean, nik baietz esango nuke.
|
|
|
Han ere zentsura nagusitu zen, zentsura morala. Baina ez
|
dut
idazlearen izenaren atzetik medikuarena besterik gabe aipatu. Har ditzagun gerraondorengo modernitatearen bideak urratuko zituzten poeta eta idazleak eta erreparatu diezaiegun haien heziketei (edo ogibideei):
|
|
|
Hau ere ez al dut ematen? Antinaturala izan behar ote
|
dut
idazle izateko. Lentillen ordez betaurrekoak jantzi behar ote nituen?
|
|
|
" joe, etxeko salan nagoela ematen du. Ez
|
dut
idazlea ematen!", esan nion pisu kideari. " Eta eskerrak!", erantzun zidan porroari kalada bat ematen zion bitartean.
|
|
2009
|
|
|
Susmoa
|
dut
idazleek badakitela nondik hasiko diren, baina ez dutela jakiten nondik eta nola jarraitu.
|
|
|
Irakurleek egiten gaituzte idazle, eta irakurle naizen neurrian neuk ere lagundu
|
dut
idazleak egiten. Eta hona aintzat hartzekoa iruditzen zaidan perspektiba bat:
|
|
2010
|
|
|
Egia da idazle batzuen bizitza ez zaidala inporta, zenbat maitale izan zuten, sexu gustuak, edota zein jatetxe zuten maiteen. Baina onartu behar
|
dut
idazle batzuen lanek Siberian uzten dutela neure bihotza.
|
|
2011
|
|
|
Oraindik oso gertu dago liburua. Orain sentitzen
|
dut
idazle hau bizirik dagoela eta gustura dagoela egin duen lanarekin. Hemendik hiru urtera beste elkarrizketa bat egingo bazenit, agian beste irakurketa bat egingo nuke, eta esango dut ez nagoela gustura egindakoarekin… iruditzen zait orain irakurlearen txanda dela eta nahiko nukeela irakurleak bere burua ikustea paperezko ispilu honetan.
|
|
|
Narrasti magikoa edo Encendida y feliz bezalakoak baziren Areanen. Abesti luzeagoetan bai, jarri behar izan
|
dut
idazle lana egiten.
|
|
2012
|
|
|
Ematen du idazten duenean jendearengandik aparte egon behar duela idazleak, eta bizitzen ari denean, jendearekin. Uste
|
dut
idazleak bilatu behar duela modu bat idazteko eta, aldi berean, jendearekin egoteko. Nire ustez, ahaztu egin behar dugu idazketa lan bakartia dela dioen ideia.
|
|
|
Baliteke manual psikiatrikoren batek araututako jokabidea pausoz pauso jarraitu izana, baina narrazioan gehituz doazen mailek ez dute eskailera zuzenik osatzen. Uste
|
dut
idazleak iradoki nahi ziguna gaixotasun diagnostikatuei izan diezaiekegun beldurra dela, eta, aldi berean, erotasun hitzari zaion beldurra, bai eta besteek erotzat hartuko ote gaituzten ikara ere. Gogoeta interesanteak denak, baina pertsonaiak ez dizkigu zeharka baizik transmititzen.
|
|
2013
|
|
|
Nik, behintzat, asko bereizten dut. Beraz, lanean nagoenean guztiz ahazten
|
dut
idazle naizela. Idazten ari naizenean, kazetari naizela ahazten dut...
|
|
|
" Idazleak" izeneko azpi saila sortuko dut liburutegian. Noiz sartuko
|
dut
idazle bat apal horretan. Hiru liburutik gorako idazleekin egingo dut.
|
|
|
Zer jarriko
|
dut
idazle ospetsu batekin afaltzeko?
|
|
2016
|
|
|
Literatur albisteen inguruan hemen esaten dugun guztia esanda ere, gehitu nahiko nuke oraindik asko falta zaigula futbolarena bezalako gainesposizio mailetara iristeko, hots, funtsean lasai egon gaitezkeela. Eta, bide batez, gaitzetsi nahi
|
dut
idazle batzuek futbolari egin dizkioten gorazarre gutxi gorabehera literarioak eta kirol espektakulu horri eskaini dioten alibi kultureta. Futbolak, sinets iezadazue, ez du idazleon laguntzaren beharrik.
|
|
2017
|
|
|
Eta horrek konbokatuko balitu milioika pertsona lehiaketa hori jarraitzera. Uste
|
dut
idazle horiek badakitela goiz horretan ipuin onena idazten duena ez dela idazle onena. Eta ez dela hori beren urte guztiko jardunaren erakusgarri ere.
|
|
2018
|
|
|
Gizonaz gauza sobera banuke, arren solaza mugatu behar
|
dut
idazlearen alorreala. Izkiribaino joria eta polifazetikoa izan da, literaturako sail hanitx lantu beitu tai gabe, haatik nausiki olerkia eta trajeria.
|
|
2019
|
|
|
Gai horien guztien artean, maitasun istorio batek zeharkatuko du nobela, Nagore eta Luka Moretti izeneko protagonistaren artekoa, istorio ez erromantikotzat jotzen dudana, nobelaren lehen partean, behintzat. Ez erromantikoa esaten dudanean esan nahi
|
dut
idazleak harreman baten egunerokotasuna nabarmentzen duela, keinu eta jarduera txikiei lehentasuna emanez, egotea garrantzitsuena bailitzan. Gainera, Luka ez da oso gizon hegemonikoa.
|
|
2020
|
|
|
Itzulpen estimagarriak egiten ziren garai hartan gogoratu Miguel Torga eta Piztiak, Agota Kristof eta Koaderno handia, Josef Skvorecky eta Mundu mingotsa; paraliteraturak ere laguntzen zuen, bilduma identifikagarriak, portada korrektoak, ukimenerako bizio konfesaezin hori atseginak. Inoiz entzun
|
dut
idazleren batek horiengatik nahi izan zuela publikatu hor.
|
|
2021
|
|
|
16.4.1g Esapide batzuetan ere ageri da: Dena dela, oro ahantziak ditut orain (Zerbitzari); Dena dela, nabarmendu beharra dago bazekiela hori guztia (Morales); Dena den, landatu dute arbola (Hiriart Urruti); Dena den, nik ulertzen
|
dut
idazleek independentzia nahi izatea (Urkiza); Horratx erromes, behartsu, edo dena delako bagamunduen aspaldiko martingala (Perurena); Denetara 545 gene bakarrik aurkitu zituzten (Salaburu); Esan gabe doa, denetariko erantzunak ateratzen zizkidala (P. Zabala).
|
|
|
«Nik beti defendatu
|
dut
idazle bakoitzak bere istorioa eta egia kontatu behar dituela. Eta, era berean, uste dut hobe dela egia jakitea, ez jakitea baino», onartu du zalantzarik gabe.
|
|
|
Putre lana iruditzen zait hori. Ulertzen
|
dut
idazlearen senideek lan egin gabe bizi nahi izatea: logikoa da».
|
|
|
Irudipena izan
|
dut
idazleak, pertsonaia sortzeko ariketa introspektibo horretan, zer kontatuaren kantitateari neurria hartzeko arazoak izan dituela. Narratzaile orojakilearen estiloan idatzia dago testua, eta, nire ustez, irakurleari gehiegi kontatzen dio narratzaileak, pertsonaiak zer pentsatu zuen, horrek nola sentiarazi zuen eta zein ondorio ekarri zituen eta eta abar.
|
|
|
Irakurri ala ez erabakitzen dutenak, zer, non, noiz eta zergatik erabakitzen dutenak. Eta uste
|
dut
idazle libreak beti saiatzen direla era horretako irakurleak sortzen eta elikatzen. Ariketa literario boteretsuak beti dira, maila batean, irakurleak ahalduntzeko ariketak.
|
|
|
Gure kritiko onenak idazleak izan dira, eta idazleen artean poetak. Asko irakurri dut liburu hau egiteko, baina gutxitan disfrutatu
|
dut
idazleek elkarri egindako ariketa kritiko batzuekin bezainbeste. Gerra aurrekoen artean Lizardi, Lauaxeta eta Aitzol aipatu nahi nituzke, eta gerra ostekoen artean ezinbestean aipatu behar ditut Gabriel Celayaren lan kritikoa, besteak beste Exploración de la poesía (Seix Barral, 1971) bikaina, eta Gotzon Garateren lan kritiko osoa, bereziki Txomin Agirreren Kresalaren analisia (Euskal elaberrien kondaira III, Gero, 1991), besterik ez bada testuaren benetako azterketa egiteko ze lan hartu daitekeen erakusten duelako.
|
|
|
Sarritan, hala ere, idazleari bere nobela handia gai horren gainean idaztea eskatu zaio. Uste
|
dut
idazle handi asko errealismora bultzatuak izan direla eta ez dela joera naturala izan... Uste izan dugu idazle batek, nolabait, Euskal Herriaz hitz egin behar duela edo kontatu behar duela euskal gatazka.
|
|
|
Eta hegemonia aldaketak ez dira beti ez errazak, ez zauririk gabekoak. Sumatzen
|
dut
idazle gizonezkoengan errezelo isil bat Eider Rodriguez, Uxue Alberdi, Katixa Agirre, Karmele Jaio eta beste batzuen arrakasta dela eta. Alberdik esan berri du feminismoaz hitz egin duenean edo euskal gatazkaz hitz egin duenean onartutzat sentitu dela, baina, Dendaostekoak lanarekin, ordea, berriro sumatu duela" mesfidantza maskulinoa".
|
|
|
Gogoan
|
dut
idazle bat asmatu genuela, eta idazle horrek, denbora batez behintzat, eta hedabide batzuetan bederen are egunkari garrantzitsu bateko portadan, edo irrati kate nagusiko albistegietan, Espainiako Kritika saria irabazi zuela.
|
|
|
Gogoan
|
dut
idazle batek kolaboratzen nuen gehigarri kulturaleko arduradunari deitu ziola, zalantza erakutsiz nire irizpidearen egokitasunaz. Bidali nuen halako batean idazle haren liburuaren kritika, baina, noski, ez zen kolaboratzen nuen gehigarri kulturalean atera.
|
|
|
Gogoan
|
dut
idazle batek anaiak ote ginen galdetu zigula Beñat Sarasola eta bioi.
|
|
|
Gogoan
|
dut
idazle batek bere prentsarako artikuluen antologia bat egitea proposatu zidala. Gogoan dut gero, antologia publikatu zenean, nik proposatu niola esan zuela medioetan.
|
|
2022
|
|
|
Ez dut oraindik liburua bukatu, baina ia galdua dut Taiborenak gaiztoak eta onak nor diren noizbait argituko didalako esperantza. Izan ere, uste
|
dut
idazleak ez zuela buruan horren dikotomia sinplista egitea eta, nik nahasita jarraitzen dudan arren, pentsatzen dut haren asmoa eskertzekoa dela.
|
|
|
«Uste dut narrazioak irakurtzean bekokia zimurtzen zaigula batzuetan; klik bat gertatzen da, eta pertsonaiek kezka edo arazo horri buelta nola emango ote dioten pentsatzen jartzen zara, zein izango den bilatuko duten irtenbidea, zein izango den euren erabakia... Uste
|
dut
idazleak egunerokotasuna bihurritzen duela; ez dakizu zein izango den irtenbidea; batzuetan, hobe jakingo ez bagenu».
|
|
|
«Ni zortzigarrena naiz, eta oroitzen dut liluratu egiten nindutela nire anai arreba zaharragoen bizipenek. Uste
|
dut
idazle egin nintzela nahi nuelako ni gabeko haien bizipenen parte izan. Ez zidaten kasurik egiten; beraz, nahi nuen guztia lapurtu niezaiekeen».
|
|
|
Familia judu ortodoxokoa izaki, Freudek ondo ezagu  tzen zuen protestantismoa, eta uste
|
dut
idazlearen aitorpen horretan argi ikusten dela bi eraginen batura. Psikoanalisiaren aita ez da ari ondradutasun formalaz, bere baitarekin ondratu izateaz baizik, inork ikusi eta juzgatu ezin duen mundu intimoaz.
|
|
2023
|
|
|
Salgai jarri diren liburuek, oraingoz, oso harrera ona izan dute. Susmatzen
|
dut
idazleak baduela zerbait buruan.
|
|
|
Eta literaturan bertan, nola lantzen dute idazleek itsutasuna? Eta uste
|
dut
idazleak oso ondo jasotzen duela gizartearen barrua. Bestela esaten ez direnak jasotzen ditu idazleak literaturaren bidez. Diskurtso ideologiko eta estandarizatuetan agertzen ez dena erakusten duen literatura da niri gehien interesatzen zaidana.
|
|
|
Uste
|
dut
idazle gehientsuenak bezala eredu errealetan oinarritzen naizela nire pertsonaiak sortzeko. Batzuetan ez naiz kontziente izaten, baina han hemendik hartzen ditut ezaugarriak, eta horrekin zerbait berria hasten da sortzen.
|
|
|
zenbat eta denbora gehiago inbertitu zeregin batean, argi dago orduan eta adituagoa edo hobea izango zarela. Nire ametsa idazlea izatea bada, hasteko, idazten eta irakurtzen ikasi behar dut, eta, ondoren, zenbat eta gehiago irakurri eta idatzi, orduan eta aukera gehiago izango
|
dut
idazlea izateko. Nire ametsa musika orkestra batean aritzea bada, instrumentu bat ikasi dut jotzen, demagun biolina, eta orduak eta orduak eman ditut horretan.
|
|
|
Ez
|
dut
idazle soila izan nahi.
|