|
2000
|
|
|
BART gauean, lotarakoan, behin eta berriro etorri zaizkit bururat, aldarearen azpian ezkutatu nuen nafar gaztearen hitzak, noiz eta erran baitzuen: " Espai niako soldaduetarik ihesi nabil, zeren nik bizia eman baitezaket Nafarroaren alde, baina Nafarroatik kanpoan ez zait deus ere galdu... eta zeren ene aitonetarik bat Ka ta luniarat joan eta Katalunian hil baitzen, eta nik ez
|
dut
haren eredurat akabatu nahi", eta gaur, berriz, bi hitz skribatu nahi nizkizuke, nafar gazteak erranari buruz.
|
|
|
—Espainiako soldaduetarik ihesi nabil, zeren nik bizia eman baitezaket Nafarroaren alde, baina Nafarroatik kanpoan ez zait deus ere galdu... eta zeren ene aitonetarik bat Kataluniako gerletarat joan eta Katalunian hil baitzen, eta nik ez
|
dut
haren eredurat akabatu nahi.
|
|
|
—Ama, osabari orain dela guti erran diodana erranen dizut zuri: maite zaitut zu, mundurat ekarri ninduzulako, eta maite
|
dut
hura, mundu honen barrenean bertze mila mundu daudela erakutsi zidalako. Eta biak maite nahi zaituztet eta biak maitatzerat entseiatuko naiz, zeren eta lehen giristinoak ere amorioan bizi izan baitziren, Paradisua lurrean eraikitzen zutela —eta, pausa labur bat egin eta behakoa zorrozten niola, erantsi nuen—:
|
|
2002
|
|
|
–Bizitza osoan gaizki portatu naiz Sararekin, eta hauxe
|
dut
harekin behingoz ongi portatzeko aukera. Sara zainduko dut, haurra zainduko dut, nahi duzuena egingo dut...
|
|
|
Amarekin hautsi dut. Halaxe konpondu
|
dut
harekin nuen problema. Ez dut harekin zerikusirik.
|
|
|
Halaxe konpondu dut harekin nuen problema. Ez
|
dut
harekin zerikusirik.
|
|
2003
|
|
|
Zuk ederki dakizu niri nor gustatzen zaidan. Oraindik ez
|
dut
haren begirada xamurrik lortu, baina egunen batean... Zeinek daki?
|
|
2004
|
|
|
Partida hartatik amona nola itzuli zen da nire bizitzako lehen oroitzapenetako bat. Garbi oroitzen
|
dut
haren zirrara, baita nire gurasoena ere, amonak gertatuaren berri eman zienean, baina ez dut haien hitzik gogoratzen, nahiz eta amonak, geroztik, askotan kontatu izan didan balentriatxo hura, gehienetan hitz bertsuak erabiltzen dituela:
|
|
|
Hala ere, bi xehetasun: esan
|
dut
hura nire lehen esperientzia zela eta, halako kasuetan normala den bezala, apuntatu baino lehen tiroa egiteko arrisku handian nengoela, baina nola Montse –kalibre hartako armetan espezialista– horren jakitun baitzen, misilak eztanda egin zezan baino lehentxeago eskua inguru haietara eraman, ile kizkur bati heldu, eta dzast!, errotik kendu zidan.
|
|
2005
|
|
|
Bueno, Ametsek laguntzen zuela, koitadua. Bera ospitalean egonda, nahikoa izan
|
dut
haren aurrezkietatik noizean behin zerbait aterata... Euskal senideen arteko elkartasuna, antza.
|
|
|
–Nire semea... –negarra irten zitzaion begietatik eta zotinka hasi zen; patrikatik mukizapi zuri bat atera zuen, hurrupaka eta zotinka– Barkatuko didazue, baina Fernando, nire seme bakarra, orain hamazortzi hilabete desagertu zen eta geroztik ez
|
dut
haren berririk izan. Zure senarrari –mukizapiari eusten zion eskuarekin seinalatu zuen arrebaren bularra– eskatu nion azaldu ziezadala zer esan behar zidan Fernandori buruz, baina berak ezetz eta ezetz, nahiago zuela aurrez aurre esatea, nik horrenbeste merezi nuela esan zuen, eta horrela, berak deituko zidala agindu ostean, eskegi egin zidan.
|
|
2006
|
|
|
Izan zen, garai batean egin genuen, baina gaur egun ez
|
dut
haren nostalgiarik. Okerrena da partaideak mundu honetatik faltatzen hasiak direla:
|
|
|
–Auto istripu batean hil zen. Askotan pentsatzen
|
dut
haren onerako izan zela. Ematen nizkion nahigabeek hilko zuten bestela.
|
|
|
Jon zen... nire mutil lagun ohia. Ez
|
dut
harekin hitz egin nahi –segidan, Anek harreman gorabeheratsu haren berri eman zion polizia ohiari. Lehenbiziko aldia zen kontu haiek inorekin partekatzen zituena, eta apur bat harritu zen hasieran, azken batean ezezaguna zen gizon hari hain barne barneko kezkak kontatzeaz.
|
|
|
Eta, egia erran, traste zaharrak besterik ez ziren: egunkariak, sitsak jandako altzariak, lanpara izugarriak... gauza bakar batzuk besterik ez nuen gorde... sukaldeko mahaia, adibidez, uste
|
dut
harena zela, berriz ere leundu eta margotu behar izan nuen. Baita iruditxo hori eta horko hautsontzi hori ere...
|
|
|
Ohartaraziko diet morroia armaturik dagoela. Badaezpada ere, kendu egin
|
dut
haren fusilaren kolpekaria, baina beste arma batzuk izan ditzake.
|
|
|
Bordeleko jendearekin hitz eginen dut, ordenagailuetan bila dezaten. Alemanian bilatuko
|
dut
haren arrastoa. Malenferrek errandakoaren arabera, morroiak Parisko enbaxadan lan egiten zuen okupazio garaian.
|
|
|
Eskua eraman
|
dut
haren bizkarrera. Bizkar biluzira.
|
|
2007
|
|
|
Berogailuak, esaterako. Berogailu bakarra dut logelan, eta, zozketaren arabera, mugitu egiten
|
dut
hura ere. Eta logela ez da berdin berotzen berogailua bazter batean edo bestean jarrita!
|
|
|
Leirek nik bezain galduta dirudi eta ez du erantzun. Baiezkotzat hartu
|
dut
haren isiltasuna, hortaz. Jokoa jarraitu.
|
|
|
Irteteko ordua heltzean, gizon alemaniar ilehori bat imajinatu
|
dut
haren zain, ondo aparkatutako auto baten barruan. Eta imajinatu dut jatetxe dotore batera joango direla afaltzera, eta Nekanek ardoa edan behar duen guztietan ezpainak sikatuko dituela mahai zapi zuri eta leungarri usaineko batekin.
|
|
2008
|
|
|
Niganantz etorri da amatxo. Gogoa
|
dut
harekin etxera joateko. Oso ondo tratatzen nau gaixo nagoenean.
|
|
|
Ez zuen jende gehiena maite, eta beti bota beltzak janzten zituen, udan ala neguan. Ez
|
dut
haren izenik esanen, baina uniformea zuen oro akabatzearekin egiten zuen amets. Erizainak ere bai.
|
|
|
Gogoan
|
dut
haren besoetan nengoela negar egin nuela, hasperenik eta intziririk gabe, atsegin hartuz bezala, eta beharbada edertasunak bezalaxe zorionak ere neurri batetik gora tristura ematen duela erabaki nuen.
|
|
|
Soinean daraman beroki luze astunak, ile urdindu baina oraindik kalparrez beteak eta eskuan dilindan daraman larruzko kartera maiztuak poeta baten itxura ematen diote, baina poeta txukun batena nolanahi ere. Diseinuzko lanpara eta alfonbra garestiekin irudikatzen
|
dut
haren etxea, espazio huts eta argitsuekin, zaharkinak oso bakan dituela. Opera entzun dezake ilunabarretan, etxera joan eta pijamarekin egongelan jesartzen denean, eta, txikikeriei garrantzi handia ematen dienez, besaulkitik altxatu eta horman okerturik dagokeen koadroa zuzen dezake, esate baterako.
|
|
2009
|
|
|
Bere aurpegia, beraz, pentsatuko duzuen bezala, zirriborro bat baino ez da. Eta ez nire memoria txarra delako bakarrik, gure etxean aitaren argazkirik ez dagoelako ere ez
|
dut
haren musurik gogoratzen. Ez dago erretratu bakar bat ere.
|
|
|
Ikuste hutsarekin burua likidoz beteta sentitzen dut, betazalak ere pisutsu. Pisu horri eusteko bilatzen
|
dut
haren gorputza eta haren samak eskaintzen duen babestokia. Usain beroa du, eta azala ere bero, mingainarekin bidea egiten dudanean samatik belarriraino.
|
|
|
Eztarria lehortzen dit, urdaila estutu. Ez dakit zer esan baina ez
|
dut
haren ahotsa galdu nahi. Batzuetan gaizki entzuten bada ere.
|
|
|
galdetu diola Ixabeli. Haserre aurpegiagatik asmatu
|
dut
haren galdera. Ez dakit azken boladan zer gertatzen zaion aulkiekin, edozein momentutan ihesi joateko intentzioa balute bezala begiratzen die.
|
|
|
Ada?; gero, baina, post scriptum bat erantsi zion: . Konturatuko zinen bezala, nire ahizpa Maria Bibianaren bidez heldu zaizu karta, hain
|
dut
hura jatorra, zintzoa eta leiala; ideia berari bururatu zitzaion, gainera, edo biei une berean bururatu zitzaigula esan behar ote dizut, zeren hark berea esan orduko sentitu bainuen pentsamendua asmatu zidala?; egizu kontu umetan haur martirien bizitzek hunkitzen zutela, ni guztiz aztoratzen ninduten bitartean; eta orain ere ezin esan berdinak garenik:
|
|
|
–Ez fida, seme. Nahiago
|
dut
haren zaunka haren irri maltzurra baino?
|
|
|
Esan nahi dizudana eta esan nahi dizuedana da Beñardok etxetik alde egin zuèn egunean hil zela niretzat eta hil zela guretzat. Horregatik, ez
|
dut
haren izenik etxekoen artean entzun nahi, ezta deskuidu batean ere, eta, begietako gezia seme alabei banan banan jaurtitzen ziela, amaitu zuen?: Ados?
|
|
|
Ezin dut imajinatu Carmen triste, depresioak jota. Haren barrea gogoratzen dut, atzo entzun banu bezala gogoratzen
|
dut
haren barre zaratatsu eta eranskorra. Haren aho zabala eta orezta alboan, hitz baten gaineko tileta balitz bezala.
|
|
|
Ez da etxetik irten. Aurrez aurre
|
dut
haren ataria. Egunero ikusi izan dut orain arte:
|
|
|
Ile motots beltzarekin imajinatzen dut, azal beltz eta begi handiekin. Ez dakit telefonoz esan didan, baina ez
|
dut
haren izena gogoratzen: Beatriz, Monika?
|
|
|
–Damurik, ez
|
dut
haren izkribua eskura. Hitzez hitz irakurriko nizuke zure gaineko aipua.
|
|
|
–Luzienne irakurle handia duzu. Maite
|
dut
haren boza entzutea. Ohartu berria nintzen Frantziskak liburu bat zuela esku artean.
|
|
|
Ez haren ama Joana, ez haren lehengusu Condé ere, ez guisetarrak, ez montmorencytarrak, ez Espainiako errege, ez Ingalaterrako erregina. Mila aldiz desiratu
|
dut
haren heriotza, berak jantziko baitzuen koroa nire semeen hilobien gainean. Izarrek hala aldarrikatzen zuten haien misterioak argitara ateratzen dakitenen ahotik, eta izarrei ez zaie jukutriarik egiten ahal.
|
|
|
Adriana Calvorekin kontaktatu nahi dut, gaiari berriro heldu nahi diodalako egiten ari naizen ikerketa baterako, baina ez
|
dut
haren helbiderik. Eta edukiko banu ere, ordukoak ez duela balioko pentsatzen dut.
|
|
|
Ez
|
dut
harekin izaniko solasaldiari buruzko ohar bakar bat ere gorde, baina gogoan dut emakume berezia iruditu zitzaidala ikusi eta berehala. Itxura ikaragarri hauskorra zuen, hezurrak mistoak bezala haustekotan balitu bezala, baina gogoan dut torturen kontakizuna ez zitzaidala inola ere iritsi beste batzuenak bezala.
|
|
|
Uste dut Poliziaren bidez jakin nuela atentatuarena, eta uste dut orduan deitu egin niola amari, ea hildakoa ezagutzen zuen. Pentsatzen
|
dut
haren informazioarekin eta Efe ren teletipoekin osatuko genuela notizia. Gero, Altsasun geratu nintzen lotara, eta hurrengo egunean Etxarrira berriro.
|
|
|
Ada"; gero, baina, post scriptum bat erantsi zion: " Konturatuko zinen bezala, nire ahizpa Maria Bibianaren bidez heldu zaizu karta, hain
|
dut
hura jatorra, zintzoa eta leiala; ideia berari bururatu zitzaion, gainera... edo biei une berean bururatu zitzaigula esan behar ote dizut, zeren hark berea esan orduko sentitu bainuen pentsamendua asmatu zidala?; egizu kontu umetan haur martirien bizitzek hunkitzen zutela, ni guztiz aztoratzen ninduten bitartean; eta orain ere ezin esan berdinak garenik: niri erretzeko grina piztu zitzaidan, eta berak bizia ere emango luke zigarreta bakar bat erre baino lehen; eta, hala ere, ikusten duzu nola arduratzen den nitaz; ohar bat, azkenekoa:
|
|
|
–Ez fida, seme. Nahiago
|
dut
haren zaunka haren irri maltzurra baino...
|
|
|
Esan nahi dizudana eta esan nahi dizuedana da Beñardok etxetik alde egin zuèn egunean hil zela niretzat eta hil zela guretzat. Horregatik, ez
|
dut
haren izenik etxekoen artean entzun nahi, ezta deskuidu batean ere –eta, begietako gezia seme alabei banan banan jaurtitzen ziela, amaitu zuen–: Ados?
|
|
2010
|
|
|
Badakit Simone Weil ez dela zure eredua, Damaso, ezta hurrik eman ere? nirea ere ez, beharbada, baina nik miretsi egiten
|
dut
haren jarrera, eta zuk?; zuri nazka ematen dizu, esadazu egia; are gehiago: ergeltzat ere hartuko duzu?
|
|
|
Niri, egia esan, alemana gehiago interesatzen zait, filosoforik handienak Alemanian baitaude oraintxe bertan. Meyer jaunaz mintzatu izan natzaizu, eta dexente aurreratu
|
dut
haren gidaritzapean??; alemana ez nekien arren, nik ez nuen zalantzan jartzen kontuan hartzeko moduko hizkuntza zela, bikaina eta jasoa, baina zuk hura esan zenidanean, irain bat bezala sentitu nuen; euzkotar batek alemana euskara baino lehenago ikasi??; ez zitzaidan buruan sartzen!; horregatik, beharbada, euskararen gaiaz hasi ginenean, ohi baino sutsuago ekin nion, hizkuntza endarekin eta abend... ulertu ere, nekez uler bainezakeen inor desados izan nezakeenik, hainbesteraino distortsionatzen zidan suzko begiradak errealitatearen zentzua; zu, beraz, konbentzituta behar zintudan, suak sututa ere bai, agian?
|
|
|
hura konkistatzailea izan zen, ni jarraitzailea?? zioen batean;. Franco, Rikardo Lehoibihotzen parean jartzeko moduko zaldun bat da, Espainiak eta kristautasunak behar zutèn caudillo probidentziala, eta ohorerik handientzat
|
dut
haren eskua estutu izana, zioen beste batean; eta azkenik:
|
|
|
Niri, egia esan, alemana gehiago interesatzen zait, filosoforik handienak Alemanian baitaude oraintxe bertan. Meyer jaunaz mintzatu izan natzaizu, eta dexente aurreratu
|
dut
haren gidaritzapean..."; alemana ez nekien arren, nik ez nuen zalantzan jartzen kontuan hartzeko moduko hizkuntza zela, bikaina eta jasoa, baina zuk hura esan zenidanean, irain bat bezala sentitu nuen; euzkotar batek alemana euskara baino lehenago ikasi...?; ez zitzaidan buruan sartzen!; horregatik, beharbada, euskararen gaiaz hasi ginenean, ohi baino sutsuago ekin nion, hizkuntza endarekin ... " Euskara haritzaren mintzoa da, Gernikatik euzko abendaren askatasun asmoak lau haizeetara zabaltzen dituena" —, edo nire aldeko keinutxo bat gutxienez... orduantxe, hain zuzen ere, perrailkada bat ur erori zitzaidan burutik behera:
|
|
|
Izan ere, nik zerbait egingo nuen, bai, baina harena da meritua batez ere: hura konkistatzailea izan zen, ni jarraitzailea..." zioen batean;" Franco, Rikardo Lehoibihotzen parean jartzeko moduko zaldun bat da, Espainiak eta kristautasunak behar zutèn caudillo probidentziala, eta ohorerik handientzat
|
dut
haren eskua estutu izana" zioen beste batean; eta azkenik: " Gaurkoaren ondoren, lasai hil naiteke, benetan diotsut".
|
|
|
Badakit Simone Weil ez dela zure eredua, Damaso, ezta hurrik eman ere... nirea ere ez, beharbada, baina nik miretsi egiten
|
dut
haren jarrera, eta zuk...; zuri nazka ematen dizu, esadazu egia; are gehiago: ergeltzat ere hartuko duzu... mistikoak ergeltzat hartu izan dituzu-eta, betiren beti:
|
|
2011
|
|
|
Eta uste dut amarenganako begiruneak ere izango zuela, osaba Karlosengan, bere itzala, izeba ezkontzara limurtzeko bere erabaki betiere geroratuan. Nik ez nuen asko ezagutu gure aitaren ama, txikitandiko irudi lauso bat baizik ez
|
dut
harena gordetzen, baina irudi lauso horretan ere emakume gotorra dut gogoan, lehengoetakoa?, berorika egin behar zitzaion, gero, hari??, gaur egungo, argizarizko amak, ez bezalakoa; etxeari zor zaion errespetua larderiaz begiratzen zuena, eta etxaldeari segida emateko jaioa zen osaba, nagusi behar zuen etxean, apopilo eduki zuena hil arte.
|
|
|
Esaten dit hasiberriaren kasualitate hutsa izan dela lehenengoan horrelako artikulua idaztea, baina badakit behor gorriaren kontu horrek betirako markatu nauela. Hemendik aurrera beti erakutsi
|
dut
hura adinako lanak egin ditzakedala.
|
|
|
Tristurak barrena jaten badit ere, ez nago amore emateko prest. Egun guztia igaro dut Itziarrekin, gela honetan, orain Herio dagoen tokian bertan, eta ez
|
dut
harentzat hitz goxo bat izan, ezta semeei muxu bat bidaltzeko burutaziorik ere.
|
|
|
Begiekin jarraitu
|
dut
haren begirada, leihotik nabaritzen den kaleraino. Kalea ilun dago oraindik.
|
|
|
Baina amari zor nion guztia, eta amak arrazoi zuen: bizitzan aurrera egin bagenuen lan eginez izan zen eta horrela jarraitu
|
dut
hura joan ondoren ere.
|
|
|
–Nire aitona hiltzear dagoen agurea besterik ez da, eten zion Lucíak?. Putakume baten antzera jokatu
|
dut
harekin. Gurasoak hil zitzaizkidanean alaba banintz bezala hartu ninduen bere etxean.
|
|
|
–Sekula ez
|
dut
haren aditzerik izan.
|
|
|
–Sekula ez
|
dut
hura bezalako sorpresarik ikusi. Izan ere, uste dut zure anaia benetan hilik zegoela jakitean hartutako zarrastadak hil zuela.
|
|
2012
|
|
|
–Bere lagun bat, Alain, bidali zidan grabazioa eman niezaion; hari esan nion ez nuela berriro ikusi nahi. Geroztik ez
|
dut
haren berririk izan.
|
|
|
Ezinezkoa zirudien fabrika zaharren eremuan amaitzea, erdi lurperatua eta lepoa bihurritua. Baina ez
|
dut
hura dena gogoratu nahi, berriro ez! Orain, Klaudiari bezala, absurdoak iruditzen zaizkit Dorisen gorabeherak!
|
|
|
Uste dut gaizki azaldu dudala. Juliaren adiskidea naiz, ez
|
dut
haren zerbitzu profesionalen beharrik... oraingoz behintzat.
|
|
|
–Berdin da. Gizon hori gure klinikako bezeroa izan bazen, ezin
|
dut
haren daturik zabaldu.
|
|
|
–Azparren? Ez
|
dut
haren aditzerik.
|
|
|
Ohera sartu eta hurrengo goizean esnatu ez. Oroitzen
|
dut
haren irribarrea, nire ondoan, heriotzari ongietorria emango balio bezala.
|
|
|
Bidean, izerdia zerion emakumeari kopeta beltzetik behera. Gogoan
|
dut
haren bekozkoa, haren ezpain estutuak. Mamo zuen izena.
|
|
|
Bere ahoa gerturatu du nire belarrira eta haginka hasi da. Aurre aurrean
|
dut
haren brageta, ireki diot eta eskua sartu. Ahal duen moduan kendu ditu gainetik pintzadun prakak, hankekin, eskuak lanpetuta ditu eta.
|
|
|
Mutu. Eta uste
|
dut
hura okerragoa zela Leonen erreakzioa baino.
|
|
|
–Noren partez??. . Ez dakit, ez
|
dut
hura ezagutzen, ni mandataria baino ez naiz. Agur?.
|
|
|
Ontzigile baldarra izan arren, banekien erabilgarritasunak eta baita premiak ere bultzatzen ninduela; eta horrenbesteko nekeak hartuta lotu nintzaion lanari, ezen azkenean helburua lortu bainuen. Hala ere, kontuan edukita porrot egin zidaten asmaketa tamalgarri ugariak, uste
|
dut
hura egiteko ontzia bera egiteko bezainbesteko lana hartu nuela.
|
|
|
Bete al ditut neure eginkizunak? Jainkoak salbatu nau, baina nik ez
|
dut
Hura goretsi. Beste era batera esanda, ez dut salbaziotzat hartu, eta ezta eskerrak eman ere, eta nola espero dezaket salbazio handiagorik?
|
|
|
Ohartu naiz, halaber, zure inprimatzaileak garaiak nahasten dituela axolagabeziaz eta oker jartzen dituela nire bidaia eta itzuleren datak, ez baitu asmatzen ez benetako urtea, ezta benetako hila edo hileko eguna ere 113; eta entzun dut jatorrizko eskuizkribua suntsitua izan dela liburua argitaratuz geroztik. Eta nik ere ez
|
dut
haren kopiarik; halere, zuzenketa batzuk bidali dizkizut, inoiz bigarren argitalpenik egiten bada sar ditzakezunak; baina oraingoz ezin dut nik horien erantzukizuna hartu; aldiz, arazo hori nire irakurle zentzudun eta bihotz onekoen esku utziko dut, beraiek molda dezaten nahi bezala.
|
|
|
Ez
|
dut
hura baino goiz urdinagorik eta freskoagorik oroitzen! Eguzkia doi doi ageri zen tontor berdetsuen atzetik; errainuen aurreneko berotasunak bat egiten zuen gaueko hozkirriaren azken hondarrekin, eta nahasketa horrek halako hildura gozo bat zekarren sentimen guztietara; egun urratu berriaren argitasun alaia artean ez zen iristen arroilara, haitzen erpinak bakarrik urreztatzen zituen, gure buruen gainetik zintzilik ageri baitziren bidearen alde banatan; euri zilarkara batek bustitzen gintuen haize bolada meheek harkaitzen arrakalen artean hazten ziren zuhaixka hostotsuak astintzen zituzten bakoitzean.
|
|
|
Une horretan, topo egin
|
dut
haren begiekin: malkoz lausoturik zeuden; eskua, nire besoan tinkaturik, dardarka ari zitzaion; sutan zituen masailak; nitaz errukituta zegoen!
|
|
|
Orain, zenbait azalpen eman behar ditut sekula ezagutu ez dudan gizabanako baten bihotz barreneko sekretuak jendaurrean zabaltzera bultzatu nauten zioen gainean. Gutxienez haren adiskidea izan banintz, edonork ulertuko zukeen benetako adiskidearen arinkeria maltzurra; baina behin bakarrik ikusi nuen neure bizitza osoan, gurdibide batean; horrenbestez, ezin
|
dut
haren aldera sentitu adiskidetasunaren mozorropean ezkutaturik egon ohi den gorroto ulergaitz hori, zeina lagun hurkoaren heriotzaren edo ezbeharraren zain baitago haren buru gainera gaitzespen, aholku, iseka eta auhen jasa batez oldartzeko, txingor erauntsiaren antzera.
|
|
2013
|
|
|
amaitu ere halaxe egin zuen, esaldi haietako batekin: . Dabilenak aurkitzen du altxorra, ez dabilenak ez, eta nik aurkituko
|
dut
hura egunen batean, ausaz, baina orain leher eginda nago, eta uste dut badudala atsedenaldi bat hartzeko eta neure gauzatxoak egiteko eskubidea:
|
|
|
Noizbait ikusi nuen herrian. Aspaldi ez
|
dut
haren berririk.
|
|
|
isiltzen zitzaigun, gainera. Susmoa
|
dut
haren gaineko jakineza are handiagoa dela gaur egun, baita, gure, deitzen dugun irakaskuntzan ere.
|
|
|
Duela hogei bat urte ikusi nuen lehenbizikoz, gazte erdizka lumatua nintzela, Uretatik hona aita zenarekin etorrita. Harriz harri ikusi
|
dut
haren eraikuntza.
|
|
|
Ketu. Astebete egin
|
dut
haren xerka. Inon ere ez da.
|
|
|
–Kaka zaharra, non demontre gorde
|
dut
haren argazkia. Etxe atzeko lorategian egin zion Laurentek, artean gurekin bizi zela.
|
|
|
–Gogokoa
|
dut
haren itxura, esan zuen Elizabethek, beste ideia batzuek ukituta?, gaixobera eta barru txarrekoa ematen du. Bai, oso egokia izango zaio.
|
|
|
Lady Catherineren erlazioez ez nekien ezer. Herenegun arte ez
|
dut
haren berririk izan.
|
|
|
Jendea Wickhamen izaeraz ez jabetzea, eta, ondorioz, onartu zuten bezala onartu eta aintzat hartzea, berari zor ei zaio, bere barrukoitasun eta inguruko lagunekiko kontsiderazio faltari. Beharbada hori egia izango da neurri bateraino; baina nik duda egiten
|
dut
haren barrukoitasuna edo edonoren barrukoitasuna gertaera horien erantzule izan ote daitekeen. Baina, berba polit guztiok gorabehera, ene Lizzy maitea, lasai eta ziur jakin dezakezu zure osabak ez zukeela sekula amore emango, baldin eta Darcy jaunak afera honetan bestelako interesen bat zeukala pentsatu ez bagenu.
|
|
|
hurrengo egunetan elkarrizketa bat azaldu zen auzoko aldizkarian, aldizkariko kazetariaren eta Koldoren artekoa, non honek adierazten baitzuen uztera zihoala taldea, nekatuta eta akitua baitzegoen hainbeste urtetan borroka egin ondoren...; distantzia hobeto markatzeko, gainera, Koldok bere kritika egiten zion taldeari... hura pankartak alde batera utzi eta zerbait berria asmatzeko garaia baitzen, nahiz eta kazetariak galdetu zionean zer beste gauza asma zitekeen, Koldo adarretatik ibili zen, esaldi edo maxima merkeak erabiliz... amaitu ere halaxe egin zuen, esaldi haietako batekin: " Dabilenak aurkitzen du altxorra, ez dabilenak ez, eta nik aurkituko
|
dut
hura egunen batean, ausaz... baina orain leher eginda nago, eta uste dut badudala atsedenaldi bat hartzeko eta neure gauzatxoak egiteko eskubidea: une honetan, adibidez, liburu batekin ari naiz...".
|
|
2014
|
|
|
Pareta ikusgarriago batean blutaktu dut, deliberamenduz, poema, eta tarte batez bekokia estutu
|
dut
haren kontra, hitzak barnerago sar dakizkidan:
|
|
|
Behin egin nuen halere, duela urtebete edo, Z rekin bizitzera etorri eta tarte batera, alua afeitatu makina elektriko horietako batekin, baliagarria izango zitzaidalakoan etxekoek gabonetan oparitu zidatena44, plazer berezia hartu nuen egia esan makinaren jatorria gogoratzean, ez zen herraren produktua izan ezta arrazoi estetikoen agintepeko zerbait ere, barrenak isilarazteko ariketa gaingabetu bat baizik, Itziar Zigaren liburu argitaratu berriaren aurkezpeneko performancearen ostean, zeina Judizmendiko taberna batean egin baitzuten, toki nahiko iluna, antro eitekoa eta gogoratu beharrekoa, Gasteizen ez baitaude hainbeste, agertokia zorutik pauso bat altxatuta eseritako ikusleengandik gertu. Zigak andere mardul kortsetatu horietakoren baten copla bat kantatu zuen45 soineko tradizionalarekin jantzita baina laxoago eta loreak eta peineta belarri atzean iltzatuta; amaitzean bere lagun perfomancelaria aurkeztu zuen, ez
|
dut
haren izenik oroitzen, soilik ilea motza zeramala hori oso argiz tindatuta, jaiotza askoz ilunagoa nabaritzen bazitzaion ere, eta urduri igartzen niola solasa eta Gasteiz bertakoa zela, ziurrenik horregatik egongo zen apur bat larrituta, dudarik gabe ez zen bere lehendabiziko arte ekintza baina etxean jokatzeak beti esnarazten ditu akabatutzat genituen izu asko; alkandora zuria eta praka beltzak ...
|
|
|
Eta senarra naizen bitartean, ba... Ezin
|
dut
haren eskuetan utzi. Ez, ezin dut.
|
|
|
–Ez
|
dut
hura gogoratu nahi, ezin dut.
|
|
|
Askoz gehiago itxaronez gero, ordea, galdu eginen ditut Honoriaren umezaroa eta familia bat izateko aukera, burua astindu zuen?. Galdu eginen
|
dut
hura, ez al zarete konturatzen?
|
|
|
Niri erokeria iruditzen zait hark egin asmo duena, eta guztiz baztertzen
|
dut
harekin joatea. Galduta nabilela eta, zer egin dezakedan galdetu diot ezezagunari.
|
|
|
–Ez dut ulertzen zergatik ez didazun medikazioa kentzen. Asago ikusten
|
dut
hura jada. Distantziarekin eta hoztasunarekin begiratzen diot hari, diotso A k W ri?.
|
|
|
Onegia, triste dagoela dirudi?. Lan kontuengatik beti kanpoan dago, eta izugarri sumatzen
|
dut
haren falta.
|
|
|
–Ez
|
dut
haren berririk.
|
|
|
–Nadia daukat eta aski
|
dut
haren begiekin!
|
|
|
Urtarrilaren 22an, asteazkena. Hango arduradunarekin hitz egin nuen, morroi lodi bat, ez
|
dut
haren?
|
|
|
–Mikel Tabarrekin hitz egin berri dut telefonoz, erran zion Asiainek?. Agente bat bidali
|
dut
haren etxera, deklarazioa hartzera. Hilerriko liskarrean parte hartu zuten gainerakoekin ere hitz eginen dugu.
|
|
2015
|
|
|
Biribilgunean aurrera noala, ohartu naiz argi distiratsua ere mugitzen ari dela. Isil, hanka puntetan hurbiltzea erabaki
|
dut
harengana. Argia ere gelditu egin da.
|
|
|
Iruditzen zaidana zera da, hobe nukeela berehala alde egitea. Bihar da Augusten heriotzaren urteurrena, eta hutsik egin gabe bisitatzen
|
dut
haren hilobia, nire logelako leihotik behera burua bota zuen egunean, irailaren hogeita hiruan, udak urtero suizidatzeko hautatzen duen egun berean. Eta nire panpinatxoetako bat eramaten diot, indio bat, edo bakeroa, norbaitek zaindu dezan haren etorkizuna.
|
|
|
Dagoeneko ez naiz akordatzen haren ahotsaz. Gogoan
|
dut
haren ile gaztainkara, mototsean lotuta eraman ohi zuena. Gogoan dut haren azal zurixka orbanik batere gabea, haren belarri txiki puntadunak, haren gorputz itxuraz hauskorraren eta haren keinu irmoen arteko harmoniarik eza.
|
|
|
Gogoan dut haren ile gaztainkara, mototsean lotuta eraman ohi zuena. Gogoan
|
dut
haren azal zurixka orbanik batere gabea, haren belarri txiki puntadunak, haren gorputz itxuraz hauskorraren eta haren keinu irmoen arteko harmoniarik eza.
|