|
2001
|
|
|
Mirestekoa litzateke, beraz, egokiagoa eta aberatsagoa izatea euskal hiztegia filosofia eta jakintza-gaiak adierazteko, entzun ohi
|
dugun
legez, inguruko erdara harroena baino. Berez gai denik euskara horretarako eta gehiagotarako, beste edozein hizkuntza den bezalaxe, ezin uka, baina egungo egunean landugabea luzaro landuak baino gaiago eta zehatzago izan?
|
|
|
Izadia erregelei edo legeei jarraiki eratzen den agerpenen bilkura da. Izadia, hainbestez, guk ezartzen
|
dugun
lege jakin batzuen lotura besterik ez da, lehen ere aurreratu dugunez. Gero, postulatuetan ideia hori indartu egiten da, eta oinarri esakuneen emaitza orokorra adierazpen hauen bidez laburbil daiteke:
|
|
2003
|
|
|
L.M. ZULAIKA. Lehen aipatu
|
dugun
legera itzuliz. Horren arabera, kirola praktikatzen duten guztiek adituarengana joan dute mediku azterketa zehatz bat pasatzera.
|
|
2004
|
|
|
zerk behartzen gaitu legea edo eginbeharra betetzera? Haren ustez, a priori scntitzen
|
dugun
legearekiko begiruneak. Subjektuak berc buruari legca ezartzeko gai izan behar du.
|
|
2006
|
|
|
Alderdi negatiborik ere badago laster izango ei
|
dugun
lege berrian: momentuz ez dela onartua izango genero berrasignazio ebakuntza doan, estatu osoko osasun zerbitzu publikoan.
|
|
2008
|
|
|
Liburuan Armonizazio eta Koordinazio fiskalaren legea aztertu dugu. Agian egin
|
dugun
legearen azterketari buruzko ekarpena aplikatu daiteke. Hala ere, Eusko Legebiltzarraren osaketa dena da, koska indar politikoen korrelazioa aldatzea da.
|
|
|
Bestetik, EAEko Unibertsitate Legeak urtetako blokeoa gainditu zuen, Espainiako Konstituzio Auzitegiak haren aurkako helegitea ezetsita. Iztueta sailburu ohiaren izenaz ezagutzen
|
dugun
lege horren arabera, EHUra itzultzeko aukera eduki dezakete handik kanpo dauden irakasle guztiak, baldin eta aurretik bertan jardun badute gutxienez bost urtez.
|
|
|
2 Bigarrenez, hona hemen gaur bertan aurkezten
|
dugun
lege testuaren pasarte batzuk. Batetik, arautegiaren atariko testutik jasotako lerro batzuk idatziko ditugu:
|
|
|
legealdi berri baten ortzondoan edo egunsentian bizi gera. Madriden
|
dugun
Lege etxe eder andi ark datorren urtean lege larri berriai zabalduko dizkite bere ateak. Legelari oriek erriak autatu bear izango ditu.
|
|
2009
|
|
|
Zeintzuk dira bada, Ipar Euskal Herrian euskaldun bati aitortzen zaizkion hizkuntza eskubideak? Honetara, lehenik eta behin aipatu behar
|
dugun
Legea, irakaskuntza arlokokoa da; hots, 1975 eko uztailaren 11ko 75 zki.duna da (Loi Habi). Aipatu Legeak hezkuntza arautzen du, bere 12 art.an zera xedatuz:
|
|
|
Hala ere, aipatu berri
|
dugun
legeak bazeukan bere alde makurra. Kontuan hartzekoa da, guraso biologikoek semea edo alaba erreklama zezaketela zazpi urteko epearen barruan.
|
|
|
delako gisa. Haiek dira baieztatzen dutenak inork baino lehen eta ikusiko
|
dugun
legez bereziki erresumaren kontzientzia. Nafarroaz hitz egitean beti. Reino de Navarra?
|
|
|
Erabat ulergarria da galdetzea zenbateraino asebete ote diren, 1982ko testuinguru politiko eta sozialean, Euskararen Legearen inguruan sortu eta zabaldu ziren itxaropenak eta hizkuntza helburuak. Inolako zehar bueltarik gabe positibotzat jotzen
|
dugun
Lege honek, etorkizunari begira ere emankortasun eta potentzialtasun handia sumatzen diogun Lege honek, balio izan ote du jarritako helburuak betetzeko. Ezpal askoko enborra da hori, ezbairik gabe; horrexegatik ezin erantzun bakarra eman galdera horri, ertz asko dituen auzia baita hogeita bost urteko euskararen bilakaera soziala.
|
|
2010
|
|
|
" ez inposatu, ez eragotzi" printzipioak berma dezake hizkuntza aukeratzeko askatasuna. kontua horixe baita: gaztelaniaren aukera eta euskararena biak errespetatzea, eta, beraz, elebakarren hizkuntza eskubideak elebidunen eskubideen gainetik ez jartzea, hots, elebakarrek praktikan ez eragoztea elebidunen hizkuntz hautua. eta legitimitate soziala du, arestian esan
|
dugun
legez euskal gizarteak behin eta berriz berretsi duelako elebidun izan nahi duela. alde honetatik begiratuta, oso arriskugarria ikusten dut euskararen sustapenerako hizkuntza politika positiboa inposizioarekin lotzeko batzuek darabilten diskurtso politikoa. oraindik orain, herri agintari batzuek aldarrikatu dute iragan urteetan euskararen inposizioa gertatu dela administrazioan, adibidez, hizkunt... zer egin dezaket nik euskararen alde?
|
|
|
Esan bezala, Bilbo nazionalen esku gelditu ondoren ihesaldiak ez zirenamaitu. Alderantziz, gorago esan
|
dugun
legez itsasoz errefuxiatu garraioa ez zengelditu harik eta Asturiasko azken portua nazionalen menpe gelditu arte.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren buru izan naizen hamar urteetan, legealdia izan da emankorrena bai Legebiltzarrean lortutako akordioei begira, eta bai onartu
|
dugun
lege kopuruagatik ere. Urtero onartu genituen aurrekontuak, babes handiarekin gainera.
|
|
|
Hala ere, lege naturalaren eta Jainko legearen inguruan esaten duguna aplika dakieke, zentzuzko neurrian, betiere. Jorragai
|
dugun
legea, bada, gizakiei aplikatu behar zaie; alde horretatik, legea giza lege deitu ahal da, esangura bikoitza ekiditeko izen hori eman ez arren.
|
|
2011
|
|
|
«Hizkuntzen gaia nehoiz baino gehiago entzuten da Parisen; 2007tik hona, 43 aldiz aipatu dute Senatuan, eta 194 proposamen egin dira Parlamentuan. Azken sei urteetan, diputatuek bultzaturiko sei lege proposamen izan dira, eta horrek erakusten du herri mugimenduak baduela eragina, eta presioa eginez segitu behar dela, ez tarrapatan, baizik eta lasaitasun osoz, behar
|
dugun
legea izan arte», adierazi du Jakes Bortairuk, Euskal Konfederazioko kideak.Frantziako senatariek erakutsi zuten arinkeria deitoratu zuen Paul Bilbaok, Kontseiluko idazkari nagusiak. «Non ziren gure senatariak?», galdetu zuen, eta azpimarratu euskal herritarren hizkuntza eskubideak defenditu behar zituzten Euskal Herriko senatariak ez zeudela eztabaidan.
|
|
2012
|
|
|
Ilundu zuenean, gudaldietan egiten
|
dugun
legez teontzia berotzeko agindu nion kosakoari; kandela piztu, eta mahaira eseri nintzen, bidaietan lagun izan ohi nuen pipa errez. Bigarren te basokada husten ari nintzela, bat batean, ateak karranka egin zuen, eta oin hotsa eta soineko baten xurrumurru apala entzun nituen atzean; asaldaturik, jiratu egin nintzen:
|
|
|
29/ 2009 Legeak, abenduaren 30ekoak, Espainiako barne araudira egokitu zuen 2005/ 29/ CE Europako Legebiltzarrak eta Batzordeak eman zuten Zuzentaraua, enpresek kontsumitzaileekin gauzatzen dituzten merkataritzako jokaera desleialei buruzkoa. Aipatu
|
dugun
Lege horrek erabat eraberritu zuen Espainiako Lehiaketa Desleialaren erregulazioa eta, bide batez, berrantolatu zuen publizitatearen araudia83 Izan ere, gaur egun, publizitate ez zilegia, oro har, eta publizitatearen bidez burutzen diren jokaera desleialak 3/ 1991 Lehiaketa Desleialaren Legeak, urtarrilaren 10ekoak, zigortzen ditu (aurrerantzean LDL) 84.
|
|
2013
|
|
|
–Horrekin batera gaineratu du esku artean dugu, nahiz oraindik prestaketa lanetan, Euskaltzaindiarekin elkarlanean gauzatu ahal izango
|
dugun
lege alorreko Terminologia egitasmoa. Horren bitartez, eskumena dugun administrazioek, horien artean Eusko Legebiltzarrak?
|
|
2014
|
|
|
Azpimarratu du Eskoziak erakutsi duela erabakitzeko eskubideak «batu» egiten duela, eta irailaren 18an eginiko galdeketarekin erakutsi zutela «borondatea legearen aurretik dagoela». «Hain izan da normala Eskoziako galdeketa, non ahaztu ere egin
|
dugun
legez ezin zutela halako galdeketarik egin, eta legeak moldatu, aldatu eta adostu zituztela herritarren eskakizunari erantzun ahal izateko». Kataluniaren kasuan, berriz, Oiarbidek azpimarratu du« ezin jartzen zuen lekuan egin» jartzea lortu dutela, «herritarren akuilu lanari esker».
|
|
2015
|
|
|
Zein da ikasiko
|
dugun
lege zientifikoaren izena. Erreakzio kimikoetako?
|
|
|
HERRIA kazeta hunen idazleburuak hain xeheki aipatu daukun" hetika" edo" tuberkulosia" gaitza bildu dute beren bazkalekutan. Orai
|
dugun
lege xarmanta batek holakotan kondenatzen du etxalde guzia. Kotsatuek eta bertze kabala guziek lekuak behar izan dituzte hustu.
|
|
|
Bainan errealki demokrazia oso batean bizi girea, ala ez? Hoberena ote da hauteskundeetan baliatzen
|
dugun
legea. Hor berean, Espainian, hauteskunde guziak proportzionalki egiten dira, herrietakoak, lurraldetakoak eta deputatuenak...
|
|
2016
|
|
|
Ez da geratu begira, maitaleak geratzen diren moduan. Ez du agur egin eskuarekin, familiakoren bat joaten denean egin ohi
|
dugun
legez. Ez dit begirik kliskatu, konpai arteko lotura adierazteko keinu gisa.
|
|
|
Baina jainkozko terminoa ongi definitzeko egin behar den lehen urratsa zera da hain zuzen, ohartzea Jainkoaren edo jainkoen batere antzik ez duten jainkozkoak ere badirela, eta beraz, jainkozko hitza bera, arrunt engainagarria gerta daitekeela eta desegokia, hainbat izaki deskribatzeko. Hiztegia aldatzeko helbururik ez dugunez, jainkozko hitzari eutsiko diogu halere, baina argi utziz terminoari ematen diogun adiera bakarra zera dela," naturaz gaindiko izakia", izaki horri dagozkion ezaugarriak inola ere mugatu edo baldintzatu gabe, ikusiko
|
dugun
legez ezaugarriok anitzak eta diferenteak izan baitaitezke, horren arabera eratzen diren jainkozko eta gizazkoen arteko harremanak bezalaxe.
|
|
2017
|
|
|
Hegoaldean, berriz, egoera ez da ideala. LOMCE gisa ezagutzen
|
dugun
legeak, adibiderako," Espainia gehiago, eta Euskal Herria gutxiago" esan nahi du; hots, heziketa eskubidearen murrizketa eta helburu ekonomiko aski ezagunez gain, Estatuaren baitako errealitate anitza, kulturak eta nortasunak, desagerrarazi nahi ditu kolpe bakar batez edo folklorismo aberasgarri gisa agertu, Espania handiago bihurtzen duena— Legearen aurkako kritikak ugariak diren ... Heziberri 2020 Plan berria hiru proiektutan oinarritzen bazen ere eredu pedagogikoaren markoa, dekretu kurrikularrak eta etorkizuneko Euskal Legea, funtsean LOMCEren bertsio vascongadoa baino ez da.
|
|
2018
|
|
|
Aldizkari honen irakurleak badaki, ordea, Irlanda hor dagoela eta, handirako kartak eskutan izan arren, partida ihes egiten ari zaiola. Guk ere, beste muturreko egoerari erreparatuz, luzera, badakigu dugula nahikoa indarberritu euskara, adibidez, Iparraldean bertan
|
dugun
lege babesarekin soilik. Hala ere, bitartean, karta jokoak darraien bitartean, eskutan ditugun kartak dira ondo jokatu beharrekoak, eta ahal bada, eta ahal den heinean, jokoaz gozatuz.
|
|
|
Baina zer izen du fisikak? Tratamenduaren misterioa, hain zuzen ere, aztertu
|
dugun
lege ezagun batean dago: Arkimedesen legea edo bultzada indarra.
|
|
2020
|
|
|
Herritarrek txipa aldatu beharra daukate, eta ez soilik lege markoan gelditu:
|
dugun
lege babesetik haratago joan behar dugu herritarrek.
|
|
2021
|
|
|
Badakigu, Jakes, lehen, ehorzketetan kantatzen zen bezala" bizia labur, hiltzea segur, gauza dudarik gabea" dela. Bizi girenek jasaiten
|
dugun
lege hori zuzenkontrakoa zenuen, hainbeste egiteko lanekin baitzinen oraindik. Errepikatu behar dut hor goraki zure mezua:
|
|
|
Otoitzan ar gaitezke edonoiz, edonon, ahorik zabaldu gabe. Praktikan badakigu zein
|
dugun
lege nagusia: Jainkoa maita oroz gainetik, eta jende oro geure burua bezala.
|
|
2022
|
|
|
Dena den, UHko kideak gogora ekarri du Bizkaiko Foruak arautzen dituela desanexio prozesuak. " Indarrean daukagun eta bete behar
|
dugun
legea Bizkaiko Forua da. Eta lege horrek esaten du 2.500 herritar izan behar dituela segregatu nahi duen eremu batek".
|
|
|
Legeak daude erlauntzen patua arautzen dutenak, eta herriena ere bai, horixe da dena! Herriaren espiritua bera ere, zalantza gabe, guk ezagutzen ez
|
dugun
legeren baten edo apetaren baten arabera gobernatzen da. Mundu errukarria, hain ederra eta hain absurdua...
|
|
|
Horrexegatik, gure molde eta klaseko jendeak egin ohi
|
dugun
legez, zinema aretoaren epelean aterpetzea erabaki nuen neuk ere, ez soilik ekaitzetik.
|
|
2023
|
|
|
«EAJk ez dio Espainiako Gobernuari bere iritzia eman. Goizaldean jaso
|
dugun
lege dekretuaren letra txikia analizatu ondoren egingo dugu».
|
|
|
Tony Judt gogora genezake zera esaten zuenean: «Publikoa pribatua baino gehiago baloratzeari uzten badiogu, ziur aski ez dugu ulertuko zergatik baloratu behar
|
dugun
legea indarra baino gehiago».
|
|
|
Eta erantsi du: «Gaur bozkatuko
|
dugun
lege hau hobea izango da legebiltzar honetara sartu zena baino». Halaber, nabarmedu du ezin dela esan lege ez dutela eztabaidatu eta ez duela ekarpenik jaso.
|
|
|
UPNri ere mintzatu zaio: «Haien boto emaileei ez ezik, herritar guztiei azaldu diete zergatik aldatu duten iritzia, gaur ekarri
|
dugun
lege proiektuak herritar guztiei eragiten baitie praktikoki».
|
|
|
Ihes egiteko aukera behar dugu, itxaropena behar
|
dugun
legez".
|