|
2000
|
|
|
Kontradikzionea. Eta nola manaiatzen
|
dugun
hitz hori, bertzeen ideien ukatzeko eta errefusatzeko! Hemen zuria, han beltza.
|
|
2002
|
|
|
Corpusa lematizatua da, hots, testu hitz bakoitzari forma estandar bat erantsi zaio, hiztegi sarrera moduko bat, eta horri esker, bilatu nahi
|
dugun
hitzaren aldaera guztiak aurkituko ditu bilatzaileak: hala eta guztiz ere jarriz gero, alan da guztiz be eta halaz eta guztiz ere bilatuko ditu.
|
|
2004
|
|
|
Derrigor, lehendabiziko galderak hizkuntz akademiak jaso ez duen arren, geroz eta maizago entzuten
|
dugun
hitz horretara garamatza: zer da jasangarritasuna?
|
|
2005
|
|
|
Honelako ikurrek testu idatziak laburtzeko balio dute, baina irakurtzeko orduan deskodetu egin behar dira hizkuntza bakoitzean. Batzuetan idatzizko segidaren hurrenkera ez dator bat hizkuntza jakin bateko sintaxian
|
dugun
hitz hurrenkerarekin eta irakurketa hizkuntzaren arabera egiten da: 1 cm idatzi, baina zentimetro bat irakurtzen dugu euskaraz22?
|
|
|
Adibidez, “helduak” hitza ingelesez erabiltzen da pornografiaren eufemismo gisa. Bilaketa mota askotarako, nahasketa sortzen duen hitz bat ezaba daiteke, baina zer egin nahi
|
dugun
hitzaren izena bera denean. Musika talde “helduak” bilatzea ezinezkoa izan daiteke.
|
|
|
(Errespetua. Ia aitatuere egin ez
|
dugun
hitz hori, hitz zahar hori, hitz galdu hori...)
|
|
2006
|
|
|
Hitz bat, baina hamaika esanahi edo ideia. Hona" ohitura" hitzarekin esan nahi izaten duguna, konbentzio gisa erabiltzen
|
dugun
hitz horren azpian askotan gordetzen duguna:
|
|
2007
|
|
|
Arestian aipatu dugun bezala, ez dago euskarazko emaitzak soilik agertzen dituen bilatzailerik. Hori arazo bat da aurkitu nahi
|
dugun
hitza berdin esaten bada beste hizkuntza batzuetan. Horixe gertatzen da, hain justu, zenbait hitz teknikorekin adibidez, anorexia, sulfuroso eta byte, hitz labur batzuekin katu eta esne, esate baterako eta izen bereziekin Fiji eta Newton, besteak beste.
|
|
|
oihartzuna durundiatzen da. Mintzatzen
|
dugun
hitz bakoitzean hildakoak entzuten dira, arbasoak. Garaikide biziak mintzo dira, familia, non ere baitugu hitz egiten ikasi; lagunak, zeintzuekin ere komunikatu ohi baikara, hitz horiekin elkar ulertuz eta mundua geureganatuz.
|
|
2008
|
|
|
Azken lerrootan behin eta berriro ahotan hartu
|
dugun
hitz bat alienazioa izan da. Gaztetako testu marxistetan atergabe agertzen zitzaigun kontzeptua hain zuzen, aspaldi honetan bazterrean utzia, eta orain berriro bidegurutze honetara agertu zaiguna.
|
|
|
etorriak direla, Segura Munguía eta Etxebarria Ayestaren liburuak (1996) titu luan esaten duen bezala, eta hainbeste eta hainbeste hitz gehiago euskaraturik izan diren bezala. Hori dena, Filologia aldetik edo hizkuntzaren historia aldetik ez da bate re gauza erraza jakitea nondik edota noiztik
|
dugun
hitz horiek euskaran bizirik eta hori ia kasu guztietan agertzen zaigu. Baina, esan bezala, orain arte euskararen biho tzeraino (esan nahi dut, mamiraino) zer bidetatik sartu diren ezin izan dugu argitu ezta kronologiaren xehetasunetan sartu ere.
|
|
|
2) Orain arteko kezka nagusia literatura tradizioa biltzea izan bada ere, eta guztiz bidezko da, literatura tradizioan, idazle onenen erabileran oinarritu baita beste leku batzuetan ere hizkuntza estandarra, ezin dugu ahantzi gurean ahozko tradizioak duen pisua, eta hor
|
dugun
hitzen altxorra. Euskal> ko> Hizkuntza> Atlasa> egiteko, esaterako, ehundaka grabazio egin dira.
|
|
|
Hasteko fonetika kontu bat aipatu nahi dut, Elkanokoaren lanetan eta egungo ekialdeko hizkeretan aurkitzen
|
dugun
hitz hasierako txistukari afrika tua hain justo ere, huts egiteko beldur handirik gabe handigarritzat har dezake gun tz > soinua alegia. Elkanokoak zakur, > tzakur, > txakur> eta txakurtto> ibiltzen ditu bere idazkietan.
|
|
|
nork erabaki ahal du zein den hitz baten arauzko forma eta arauzko adiera? Nork erabaki ahal du zer ulertu behar
|
dugun
hitz bat erabiltzean? (Putnam, 1975).
|
|
2009
|
|
|
Karaktereak ez dira guztiz independenteak, 215 elementu berdinek osatzen dituzte, era ezberdinetan konbinatuta eta hiztegian trazu kopuruaren arabera ordenatzen dira, sinpleenetik hasita. Lehendabizi hitzaren osagai nagusia topatu behar da eta dituen trazuak zenbatu hiztegian bilatuko dugu osagai nagusi bera duten hitzen atala eta trazu kopuruaren ordena jarraitu aurkitu nahi
|
dugun
hitzera heldu arte.
|
|
|
Non $testua aldagaiak bilaketa testua gordetzen duen, eta patroia, berriz, bilatu nahi
|
dugun
hitz edo karaktere katea den. Bilaketa patroiaren aurretik jarritako m (match) aukerakoa da, eta jarriko ez bagenu ere Perl ek berdin berdin ulertuko luke bilaketa dela egin nahi duguna.
|
|
|
Herri euskalduna berreraiki nahi dugunok sarri aipatzen
|
dugun
hitza da ofizialtasuna. Euskaraz bizi nahi eta ezina gainditzeko gako nagusi moduan kokatu izan dugu ofizialtasuna.
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, bilatu nahi
|
dugun
hitzak esanahi bat baino gehiago baditu, guri horietako batekin lotutako emaitzak soilik interesatuko zaizkigu normalean. Horiek bakarrik itzultzea oso lagungarria da, edo gutxienez emaitzak esanahi ezberdinen arabera taldekatuta agertzea.
|
|
|
Ez gatoz ona esku hutsik, ondo erakutsi baitugu badakigula ematen
|
dugun
hitza betetzen. Horixe da gure bermea:
|
|
|
Eta aldatu behar dira. Aldaketa batek aldaketa gehiago dakartza katean, eta horiek eragina dute oraingoan aurkitu nahi
|
dugun
hitzaren bilaketan, nahiz eta aztarna nagusia deritzogun horrek bere horretan dirauen. Pentsa dezagun detektibearen kasuan.
|
|
|
Ondasun handiak dituena izendatzeko erabiltzen
|
dugun
hitza abeltzaintzaren mundukoa da, ezbairik gabe: aberats:
|
|
2011
|
|
|
Adibide batzuk, hauek: partida baten aurretik emaitza asmatzeko izaten ditugun solasaldiak; halako entrenatzailek atera dezakeen hamaikakoaz izaten
|
dugun
hitz jarioa; Liga bukatzen ari denean, ez dakit nongo taldeak beste haren aurkako partida erosi egin duela zabaltzeko izaten ditugun uste sendoak; norbere taldeak honela edo horrela jokatuko ote duen ere hizpide izaten dugu; eta beste hainbat kontu. Horietakoren batean kokatu behar da Realeko zaleek zuten itxaropenaren haize ahula Bartzelonari irabazteko.
|
|
|
«Hemen argitaratuko
|
dugun
hitz zerrenda berdindu hau aitzakitzat hartuz, beharrezkotzat jotzen dugu, Udako bigarren Unibertsitatea baliatuz, euskal astekari, hamaboskari eta aldizkarietan idazten duten gehienek elkar ikus dezaten, oren batez edo biez, elkarrekin hitz zerrenda gutien bat hautatzeko eta gero behin aukera eginez gero, beti berdin idazteko ordezkatzen dituzten kazeta eta agerkarietan!? (ikus Zabal «Euskara idatziaren batasunari buruz...», Zabal, 9 (1974), 50)
|
|
|
nork erabaki ahal du zein den hitz baten arauzko forma eta arauzko adiera? Nork erabaki ahal du zer ulertu behar
|
dugun
hitz bat erabiltzean? (Putnam, 1984).
|
|
2012
|
|
|
Beste proiektua hitz guztiak zeharo ezabatzeko eskema zen; eta hau biziki bultzatzen zen, osasun nahiz laburtasunaren ikuspegitik abantaila handikoa izango zelako. Zeren eta garbi baitago esaten
|
dugun
hitz bakoitzak neurri batean gure biriken murrizpena dakarrela higaduraz eta, ondorioz, gure bizitza laburrarazten duela. Beraz, irtenbide bat proposatzen zen, hitzak gauzen izenak besterik ez direnez, komenigarriagoa izango litzatekeela esan beharreko hura zehatz adierazteko behar beste gauza gizaki guztiek inguruan eramatea.
|
|
|
35), literaturak eta itzulpenak eskaintzen dituzten traiziorako aukera horietaz baliatzen da Sarrionandia, hainbat sorkuntza estrategiaren bidez tratu txarra jasan duten hitzak berreskuratzeko edota hizkuntzarekin jolastuz esanahi berriak sortzeko. Jadanik aipatu
|
dugun
Hitzen ondoeza hiztegi moduko liburua ere helburu horrekin egina da, ondoezak jota edo gaixorik dauden hitzak birpentsatuz, hitzen, mintzairen eta lengoaiaren higadura eta akidura, gainditzeko, eta esanahi berriak sortuz eta lengoaia hobetuz, gizarte erlazioen hobekuntza?
|
|
2013
|
|
|
«Lehen, lehiatzera etortzen nintzen. Orain, berriz, ondo pasatzera, lagunak ikustera eta euskaraz
|
dugun
hitz gurutzatun aldizkari bakarrari, Luma ri, bultzada ematera. Zaindu egin behar dugun altxorra da».
|
|
|
Hala nenbilela, leuzemiari buruzko zerbait idatz nezakeela esan zidan amak, eta konturatu nintzen horren inguruko informazio asko neukala, oso ondo ezagutzen nuen gaia zela, eta baietz, egin nezakeela. Bi zati ditu zure lanak: batetik, alde zientifikoa, leuzemia zer den azaltzen duena, eta bestetik, zuk bizitako esperientzia…Minbizia askotan entzuten
|
dugun
hitza da baina orokorrean ez dakigu oso ondo zer den eta nola garatzen den, ezta minbizia duenak zer sentitzen duen ere. Alde zientifikoa lantzeko, ospitalera joan nintzen nire sendagilearengana eta hark eman zidan behar nuen informazioa.
|
|
|
Freddie," berria" ez da entzun nahi
|
dugun
hitza.
|
|
2014
|
|
|
«Berdinetik berdinera eta elkarlan baterako epe ertain eta luzera begirako lan bat» behar da, Argia ko zuzendariaren iritziz, baina horrelakorik ez dagoela dio: «Ez dago inolako adostasunik aurrera begira zer jorratu behar dugun eta zenbat diru behar
|
dugun
hitz egiteko». Bertzalde, azpimarratu du hedabideak «estrategikoak» direla euskara «biziberritzeko», eta gehitu du Jaurlaritzarentzat euskara estrategikoa baldin bada ikusi egin litzatekeela «baliabideetan».
|
|
|
Hala zioen kantak: . Gurekin egon/ gurekin jauna/ oraino
|
dugun
hitz egin. / Heldu da gaua/ ilun iluna/ gurekin egon gurekin?.
|
|
|
Mondegreen> asko dago oraindik, kantuetan eta kantuetatik kan po. Geure kasa benetan ulertu gabe murduskatzen
|
dugun
hitz gehiegi. zaila da ulertzea, adibidez, nolatan izan daitekeen eus karaz lehenaldiko hitz bat, arestian?. niretzat, Arestian beti izan go da bihar. Denbora> futuroan.
|
|
|
Energiari esker. Oraingo honetan, energia izango duzu aztergai, gure gizartean etengabe erabiltzen
|
dugun
hitza. Hain zuzen ere, alderdi hauek landu eta horien azterketa kritikoa egingo duzu:
|
|
|
«Bitartean» euskaraz
|
dugun
hitz pribilegiatua da. Gaztelaniaz zentzu espazial batean esan dezakegu(, entre dos?) edo denborazko zentzuan(, mientras tanto?), baina ez dago bi zentzuak batera biltzen dituen hitzik.
|
|
|
Berriro ere eztabaidatik kanpo utzi nahi gaituzte, gure parte hartzea instituzioetan testimoniala izanik eta bertan planteaturiko eztabaidak guztiz bideratuta egonda. Pairatzen dugun egoera larriaren aurrean, ikasleok, beharrezkoa
|
dugun
hitza emango digun trantsizio mahai bat eratzea exijitzen diogu UPVko errektoretzari, ikasleriak horrenbeste aldiz eginiko eskaerei erantzuteko: EU2015 estrategia ez aplikatu, ikas eta hizkuntza eskubide duinak lortu, eta herritik eta herriaren beharrei erantzuteko hezkuntza egituratzeko.
|
|
2015
|
|
|
Musikan dagoeneko 17 urte daramatza eta" beti musikari onen altzotik kantari. Askotan errazegi erabili
|
dugun
hitzari heldu nahi nioke sendo, esentziari alegia. Nire oraingo mugak ezagutu nahi ditut eta horiek gainditzen saiatu.
|
|
|
Urik ematen ez zuen iturri eder haren plazan elkartu ginenean, itxaropena ez dela betiko esan nien, ez dela beti buru gainean besterik gabe hegaka izango
|
dugun
hitz huts bat. Itxaropena ekintza bat dela esan nien, itxaropena ospitaleko ohetik altxatu eta oinez hastea dela.
|
|
|
Frantzia diogu ilargia esanen bagenu bezala, edo urruneko izar bat, edo paradisua. Etengabe ebaki behar
|
dugun
hitza da. Frantzia.
|
|
2016
|
|
|
Hasteko, azalpenak eman dizkigu prekaritateaz. Prekaritatea, denetan denok erabiltzen
|
dugun
hitza da, baina ez hain erraz definitzeko. Iruditzen zaigu maiz prekaritatea pobrezia dela, baina ez da arras hala.
|
|
|
Nahiz badituzten mamu edo mamo deitzen dituzten batzu. Mamu horrek deus ikustekorik ez bixtan da euskaraz erabiltzen
|
dugun
hitz berarekin... Mamuak dituzte nolazpait beren apezak.
|
|
|
Euskaraz hedexuri edo kasketadun erraten baldin bada ere, gehiengoan erabiltzen
|
dugun
hitza jendarme da, frantsesetik datorren hitz gardena(" gens d’armes"). Haien egitekoen artean, misio administratiboa bada.
|
|
2017
|
|
|
Gobernua bere ohiko jardunean euskara erabiltzearekin euskarari prestigioa ematen ari zaio dagoeneko, baina beldur naiz zuk aipatu duzun bigarren legealdirik ez ote den egongo. Ez dakit orduan ez ote
|
dugun
hitz egingo aukera galduen agintaldiaz. Ea ez den horrela.
|
|
|
Jacqueline urlak horrela deskribatzen du bidai horren nondik norakoa: beltzez nabarmendu
|
dugun
hitzari erreparatu nahi diogu: who. zerbait kuantifikatu bada, hiztunak izan dira. eta haien bitartez, erabilerak edota gaitasunak. baina haien bitartez. oro har, beraz, bi ildo bereizi eta nabarmendu nahi ditugu ibilera horretan:
|
|
|
Esan dizudanez, ziraunak bai, baina sugegorri bizirik sekula ez zitzaidan portunatu. Orain arte behintzat, noski, oraingo hau halakoxea baita, alde bakarrarekin solamente, baserritar arloteok esan ohi
|
dugun
hitz zatarra erabilita: sugegorri hau ez dagoela ez segaz, ez sardez, ez igitaiez akabatzerik, eta pozoia ere ez dizu, ustekabean helduta, zast, une bateko haginkadaz sartzen; aitzitik, sugeak txoriari egiten dion bezala egiten dit honek niri.
|
|
|
Gure berriemaileen ahoan badira aspirazioa argiki entzun
|
dugun
hitzak, bertze batzuetanhasperena ahula da edo ez da batere garbi aspiraziorik baden ala ez den eta gainera, badira aspiraziorikgabe ekoitzi dituztenak ere. Erran behar da hitz hastapenean hobeki gorde dela bokal artean baino.Hona ekartzen ditugu zenbait etsenplu:
|
|
|
Gainera, zoriontsu jartzen dira elkarrengandik hurbil daudenean. Christine Kitamura psikologoak dioenez, «modu deigarrian erabiltzen dugu haurtxoekin eta animaliekin erabiltzen
|
dugun
hitz egiteko modua: intonazio zorrotzagoa erabiltzen dugu, afektuz betea, bai eta silaben gehiegizko luzapena ere», animaliekin komunikatzeko modu hori ikertzen duen ikerketa bat koordinatu du, eta Science aldizkarian argitaratu da.
|
|
|
Gauza bat da konplexutasuna eta sakontasuna ematea gure diskurtso edo politikei eta beste bat, oso bestelakoa, gaur egun praktikatzen
|
dugun
hitz eta esamolde potoloen eta itzulezinen gurtza.
|
|
2018
|
|
|
Beste test bat egin geniezaieke gure espeziea izendatzeko hautatzen
|
dugun
hitzak muntarik ez duela diotenei: proposa diezaiegun' ema' erroa, ea gizonek onartuko duten' emarte'' gizarte' ordez.
|
|
|
Behin eta berriro aurkitzen
|
dugun
hitz bat, aurrekoetan hainbesteko pisurik izan ez duena, «demokrazia» hitza da. «Inperialismo» hitza oso gutxitan azaltzen da, aurreko garaiarekin konparatuz, eta «klase borroka» alboratu egiten da.
|
|
|
Zorionak! ...krudelenaArrox, urdin da bienaErrespetuzko eskemaBaina logela panpin arroxezJosi zidaten den dena.Eskolan ere ez pentsa denaArrox koloreko denikDisimuloan mutilentzakoBada pribilegiorikOrain gogora datorzkitBegiratuaz hemendikIndar ta kemen hitzak kendutaZeuden gure hiztegitikHogei neskatootatikZalantza asko dauzkat nikZergatik ez da ingeniaritzaIkasitako neskarik. Baina aukera berdintasunaBoladan
|
dugun
hitza daEta lanean kostatu arrenAukera iritsi hara! Itzalpeko lana lagaBulegodun jefa zara! Eta lehenengo zurrumurrua“Nola iritsi da hara? ”“ ohe kontuen aupada? ”“ faboreak beharbada? ”Urte luzetan egin den lanakNon du zuen begirada. Eta tarteka tokatzen zaiguBilera bat edo besteKorbata asko ikusten diraTakoiak ez horrenbesteAskotan hitzaren eskeIxiltasuna erbesteGu... “Gure munduan hedatua da”.Egilea:
|
|
2019
|
|
|
Gure egoera soziolinguistikoa ulertzeko eta ohiko gertaera linguistikoak interpretatu ahal izateko oinarrizko klabeak eskaini behar dira: zergatik hitz egiten
|
dugun
hitz egiten dugun bezala, batuaren eta euskalkiaren arteko harremanak, beren euskara motaren aurrean hainbatek izan ditzakeen erreakzioen aurreko prebentzio lana, etab. Helburu honekin landu genituen, sarean doan erabili eta eskura daitezkeen. Hizkuntzen mundua eta euskara deskubrituz, sekuentzia didaktikoak, Tribuaren berbak saioan sortutako materiala oinarritzat harturik.
|
|
|
Etxean ez dugu orain askorik hitz egiten. Eta nola kultuaz ez
|
dugun
hitz egiten, atzenduak ditugu obligaziozko hitzak (erabat ezin ahaztu, hala ere). Amak Bed&Breakfast aren publizitate pixka bat egin du.
|
|
|
Euskal itzulpenen kasuan, erabaki asko eta asko guztiz berriak dira, originalak; hasi tonutik eta oharkabean, hau da, naturalki? betikotzat jo
|
dugun
hitz berriraino, euskal begi belarriek ez zituzten ezagutzen itzulpena hedatu den arte. Sorkuntzak dira, hitz batean; sorkariak.
|
|
|
Hona helduta, hainbat zalantza plantea daitezke ‘erresistentzia’ nozioaren inguruan: zer ulertzen
|
dugun
hitz hori erabiltzen dugunean edota noraino halako praktikak sistema bat iraultzeko gai diren. Hainbat feministak ekarpen interesgarriak egin dituzte arlo honetan, hala nola Abu Lughodek berak.
|
|
|
Baldin Lafonen iritzia onartzen badugu eta gure aditza bertze baten ordezkoa dela, hau da, ezagutzen ez
|
dugun
hitz batek gure aditzaren esanahia eta erabilera berberak zituela ontzat ematen badugu, nola liteke aitzindaria, eta bere esparruko guztiak, leku guztietatik erabat desagertuak izatea eta ez geratzea inon inolako arrastorik?
|
|
|
" Utopian gai" pentsatu nuen hasiera batean, hitzontziok hain geurezko
|
dugun
hitz joko bat eginez. Geroago, ordea, lankideak arrazoi zuela ikusi nuen:
|
|
2020
|
|
|
Egia esan, ingresatuta dauden paziente askok medikuak baino ez dituzte ikusten, eta profesional horiekin bakarrik komunika daiteke bere egunerokoan, batez ere orain koite pandemiarekin. “Irribarre hutsa izatea, askotan, mundu bat da haientzat, baina maskarekin egiten
|
dugun
hitzik gabeko komunikazio guztia bertan behera geratzen da. Maskara baten atzean ezinezkoa da pertsonengana iristea”, erantsi du Beatriz Peruchok, Getafeko Ospitalean (Madril) ere erizaina baita.
|
|
|
«Arraina beti dago Urteberriko otorduetan. Txineraz, arraina esateko erabiltzen
|
dugun
hitza ahoskatzen da zorte on en txinerazko baliokidea bezala. Horregatik, arrainak egon behar du derrigor».
|
|
|
Ligoteoa? —orain erabiltzen
|
dugun
hitz gatzgabea, heldu umetuak bagina bezala, On Xabierren kaskarrekoaren beldur— Jazarpena. Ez da ausartu ere egin.
|
|
|
Egoera berrira egokitutakoa. Auskalo zenbatetan erabiliko
|
dugun
hitz konbinazio hori. Egoera berrira egokitutako aurkezpena, agerraldia, zine saioa...
|
|
|
Galdetu Connell Waldroni zergatik ez
|
dugun
hitz egiten. Dei iezaiozu berriro nahi baduzu, gustura entzungo nuke esateko duena.
|
|
|
sekula izango ez
|
dugun
hitz ase eder luzea.
|
|
2021
|
|
|
7.2.2.2e ‘Jabegoa’ Mugatzailea, mugakizunak adierazten duenaren jabea dela ulertzen dugu erlazio mota hau antzematen
|
dugun
hitz elkartuetan; ‘jabe’, jakina, zentzu zabalean hartuta, ‘elizak dituen agintariak’, ‘txalupak duen patroia’.. Askotan izen elkartuaren parekoa da izenlagun+ izen egitura, txaluparen patroia eta txalupa patroia, elizaren agintariak eta eliz agintariak, jakitunen hizkera eta jakitun hizkera...
|
|
|
16.3.4b Determinatzen duen izenak kontagarria den zerbaiti egiten badio erreferentzia, komunztadura singularrez nahiz pluralez egiten du tradizioko testuetan: Anitz plazer ukan badu, anitz behar dolore (Etxepare); Zeren anitz ur baitzen han (Leizarraga); Egiten duzu anitz balentria (Axular); Guk erabiltzen ez
|
dugun
hitz anitz (Xalbador); Anitz inbidioso da ofizio horretan (Lizarraga); Anitz gauza saltzen zuen (Etxebarne); Anitz gauza behar dira iudizio handian (Etxepare); Hiztegia eta beste gauza anitz gai honi dagozkionak (Iztueta); Ihespide anitz zituela (Orixe); Siria, Armenia eta bertze anitz herrialde konbertitu dituzte (Zerbitzari); Kunplimendu honen ikusteko desira ukan dute anitz erregek eta profeta...
|
|
|
2.3c Dena dela, morfemak edo hitzak banatzerakoan jakin behar dugu zenbat klase bereiziko ditugun eta zein irizpideren arabera sartzen
|
dugun
hitz jakin bat klase batean edo bestean.
|
|
|
Beraz, bi arazo ditugu: 1) zenbat kategoria bereizi behar diren, eta 2) zein irizpideren arabera kokatuko
|
dugun
hitz edo morfema jakin bat kategoria batean ala bestean (§ 11.2). Kategorien zerrenda aldatuz joan da denboraren arabera, eta baita hitz batzuen kategoria esleipena ere.
|
|
|
Bakea eraikitzeko prozesu berritzaileak indarkeria zikloaren ondorioen zati bat konpondu du, irudimenez eta eragile sozial eta politiko askoren ahaleginari esker. Hala ere, bizikidetza demokratikoa eraikitzeko gure prozesuak erakusten du hori baino zerbait gehiago dela, eta oraindik ere beharrezkoa dela elkarrizketa, hainbeste behar
|
dugun
hitzaren kultura hori.
|
|
|
Norbere izena izanen da segur aski, gure bizitzan gehien errepikatuko
|
dugun
hitza. Solastatzen hasten garelarik haur hizkerako hitzez gain, norbere izena da erakusten den lehenbizikoa, eskolarat hastean ere izena izaten da eskribitzen ikasten den lehenbizikoa, geure burua edozeini aurkezterakoan izenez erraten dugu nor garen… Josune, Jone, Lur, Haizea, Ainhoa, Uxue…
|
|
|
– Gauza bat adierazteko bi hitz daudenean, ondo idaztea hitz arrunta aukeratzea da, mundu guztiak ulertuko duen hitza, hizkuntzaren baitan bizirik mantendu den hitza. Banitatea da hiztegian deskubritu
|
dugun
hitz arraro eta ezezagun batek normalaren halako bi balio duela pentsatzea. Erabiltzen ez bada, ez duzue uste egon daitekeela horretarako arrazoiren bat?
|
|
|
Dozena bat aldiz entzun dut hitz hori galdeketetan. Badirudi ertzain jaun andreek eta nik modu berean ulertzen
|
dugun
hitz bakarra dela. Beste gauza guztietan sesioan hasiko ginateke, baina Intxaurrondo infernua da eta badakite, nik dakidan bezalaxe.
|
|
|
Natura bereko hitzen artean koka dezakegu argi ilun hitza ere, huraxe jatorriz euskalduna ez izanagatik ere, maiz erabiltzen
|
dugun
hitza baita. Cinquecentoan du sorburua eta hainbat margolari flamenko eta italiarrek4 erabili zuten teknika piktorikoari egiten dio erreferentzia.
|
|
2022
|
|
|
Eta erruduntzako horren ekintza bera," rein cidir". Aditza da oinarrian
|
dugun
hitz kategoria.
|
|
|
—Hauteskundeen bueltan, azken hilabeteotan sarri entzun
|
dugun
hitza, eta zalantza piztu diguna, pintza da. Bi aldeen arteko babesaz ari garenean, beste baten kaltetan, pintza egitea, pintzarena egitea... esan liteke?
|
|
|
Gertuko jendearekin inoiz izan gabeko elkarrizketak izaten ari gara emanaldi honen harira; eta ez hain gertuko jendearekin ere inoiz hitz egin gabeko gai bat izan da; bertso munduan ere elkarrizketa horiek ireki dizkit. Gaia ere presenteagoa da, kide gehiago daude haurrak izaten, edo haurdun eta oholtzan, eta hitz egiten hastean konturatzen zara zenbateraino dagoen presente, eta zenbateraino ukatu zaion espazioa eta ez
|
dugun
hitz egin horretaz.
|
|
|
“Modu arraroan, artifizialean ikastea da. Ikasi nahi
|
dugun
hitza gure hizkuntzan fonetikoki iruditzen zaion beste bati lotzean datza, nahiz eta zerikusirik ez izan, eta eszena bat irudikatzean, ikasi nahi dugun hitzaren esanahiarekin lotuko duena”, dio. Control de la manera de la manera de la medida.
|
|
|
“Modu arraroan, artifizialean ikastea da. Ikasi nahi dugun hitza gure hizkuntzan fonetikoki iruditzen zaion beste bati lotzean datza, nahiz eta zerikusirik ez izan, eta eszena bat irudikatzean, ikasi nahi
|
dugun
hitzaren esanahiarekin lotuko duena”, dio. Control de la manera de la manera de la medida.
|
|
|
Monilek lepokoa esan nahi du. Lehenik eta behin, gogoratu nahi
|
dugun
hitza («monil») beste batekin lotzen da gure hizkuntzan, eta horrek gogoraraziko digu («mono»), eta, ondoren, elkartea imajinatuko dugu, hau da, tximu bat lepoko batekin. Ingelesezko hitzen kasuan, ‘Estudies divertido:
|
|
|
Egunero erabiltzen
|
dugun
hitz argi bat jaioberri bati oztopatzea, adiera desegokia izan dezakeela argudiatuz, justiziaren profesioaren eginbeharrak okerbideratzea da. Hitz batek adiera desberdinak izan litzakeela argi dago, baina irizpide arrazionalak erabiltzea izan litzake epaile baten erabakia bere ezagueran.
|
|
|
Hilezkortasunaren antsia egon liteke sentsazio horren atzean, baina sentsazioa hain baita buru orporik gabea, non ez
|
dugun
hitzetan jartzen.
|
|
|
Euskara kolokialaren eskuliburuaren bigarren zatia HIKEAko fitxekin osatua dago. Hiztegi bat da, beraz, baina hiztegi berezia, zeren kontsultatzen
|
dugun
hitzaren ordain kolokialak eskaintzen baititu. ‘Azkar’ begiratzen badugu, adibidez, herio batean, ziztu bizian, hanka soinu batean, popadan eta besteren batzuk aurkituko ditugu; eta atuna baino azkarrago, txioa baino arinago eta beste konparazioren batzuk, lagunarteko hizketan erabilgarriak.
|
|
2023
|
|
|
Politikagintzan, beharbada gehien erabiltzen
|
dugun
hitza errealitatea da, baina aspalditik dakigu errealitate esaten zaion hori gertaera, ikuspuntu, balorazio eta gustu pertsonalen nahasketa dela; eta askotan, bereizten oso zailak dira.
|
|
|
Ezetz berak. «Badakik barrutia dela euskaraz
|
dugun
hitzik baztertzaileenetakoa. Barrutiak barruko eta kanpoko bereizten ditik.
|
|
|
Maitasun benetakoak eta aratzak irrikatzen du beti egia osoan egotea, edozein ere izan dadin, baldintzarik gabe; beste edozein motatako maitasunak ororen gainetik asebetetzea irrikatzen du, eta horrenbestez gezur eta erru aukera da; berez maitasun benetako eta aratza da egiaren izpiritu. Izpiritu saindua da; izpiritu hitzarekin itzultzen
|
dugun
hitz greziarrak erran nahi du suzko hatsa, suarekin nahasitako hatsa; eta antzinaroan, izpiritu hitzak izendatzen zuen gaur zientziak energia deitzen duen nozioa. " Egiaren izpiritua" deitzen dugunak erran nahi du" Egiaren energia", alegia, egia indar ekintzaile bezala; maitasun aratza indar ekintzaile hori da, inolako kasutan, inolako preziotan, ez gezurrik ezta errurik ere nahi ez duen maitasuna.
|
|
|
Irisgarritasuna, askotan, eskubide bat definitzeko erabiltzen
|
dugun
hitza da, kontuan hartu gabe pertsona askorentzat premia bat dela eta, beraz, betebehar gisa hitz egin genukeela. Hiri inguruneetan irisgarritasun unibertsala eragozten duten oztopoek, praktikan, pertsona kopuru handi baten diskriminazioa eragiten dute; izan ere, pertsona horiek, modu iraunkorrean edo aldi baterako, mugaren bat dute beren mugikortasunean, eta horrek eragotzi egiten die hiri espaziora iristea eta, ondorioz, gizarteratzearen onurak lortzea.
|