|
2000
|
|
|
Gainera, argi dago haurtzarotik euskaraz eta erdaraz dakitenek, bi hizkuntzok beraien egituraz elkarregandik hain desberdinak izanik, errazago ikasten dutela hirugarren hizkuntza. Ikastoletan aspalditik irakasten duten ingelesa
|
dugu
horren lekuko. Onuragarritasun horren esperientzia, nik neuk, etxetik bertatik ezagutzen dut, semeak hala hezi ditugunez.
|
|
|
Bere anaia gazteagoa, Diego, Burgosen jaioa baitzen eta zenbaitek uste dute han jaioko zela Frantzisko bera ere. Baina ez
|
dugu
horren lekukotasun zehatzik. Aita merkataritzan aritu zen eta Gasteiz eta Burgos izan zituen bizileku.
|
|
|
—Zuen mutila apala ez balitz, Urbiaingo andere beneragarri hori, ez nituzke orain erranen ditudanak haren aitzinean erranen, baina mutila duzuen bezalakoa duzue, etxegoiendar guztiak bezala ezpal onekoa, eta ez
|
dugu
horretaz zertan kezkatu ez arduratu.
|
|
2001
|
|
|
Medikuren bat iritsi eta heriotza ziurtatu arte guretzat inor ez baitago hila. Guk ezin
|
dugu
hori esan. Ez dugu jakintza nahikorik heriotza ziur finkatzeko.
|
|
2003
|
|
|
Bizitzaren une jakin batzuetan konturatu ohi gara gure erabakiak etorkizuna baldintzatuko duela, bizitza hartara edo honetara eramango duela. Ezinegona sumatzen
|
dugu
horretaz jabetzen garenean, batez ere berdintsu erakartzen gaituzten bi aukerak inkonpatibleak direnean.
|
|
|
–Denok behar
|
dugu
hori.
|
|
|
Ikasturtea laster bukatuko da, eta oraindik ez dakit zer moduz ari zaren moldatzen ikastetxe berrian, baina, egia esan, kontu horiek bigarren mailakoak dira une honetan. Beste batean hitz egingo
|
dugu
horretaz. Niri dagokidanez, nahiko ongi.
|
|
2004
|
|
|
–Euskal Herrian bizi dena...?. Orobat, oraindik gogoan
|
dugu
horren ondotik zetorren esaldi esanguratsu hau ere: –halako larri bat sortzen zaigu gure usteetan?.
|
|
|
–Errealitatearen berri eman nahi izaterakoan hizkuntzarekin topo egiten genuela genioen arestian. Baina zer esan nahi
|
dugu
horrekin. Mundua ezagutzeak hizkuntzaren presentzia eskatzen duela, hau da, errealitatearen ezagutza hizkuntzaren bitartez egiten dela.
|
|
|
Beste ezeri ukorik egin gabe, joera filosofiko honetan ikus ditzakegun argi izpi batzuk ez dira bazterrera zokoratzekoak. Lehen ere izan
|
dugu
horren lekukotasunik. Baina ez digu kalterik egingo ikusmolde orokorraren muina labur eta zehatz agertzeak esku artean darabilgun korapiloa askatzen laguntzeko.
|
|
|
Euskara horietako bat da, ez gehiago ez gutxiago. Zer esan nahi ote
|
dugu
horrekin. Euskararen tresnatasuna, nolabait esan?
|
|
|
Kontua zera da auzi honetan: zergatik azpimarratu nahi izaten
|
dugu
horren maiz eta ozenki, han eta hemen, hangoen eta hemengoen aitzinean, euskararen tresna izaera. Txit adierazgarria da, bai, zenbait euskaltzaleren jokabide hori, Jose Angel Irigaraik orain gogoraraziko digun moduan:
|
|
|
Jakitekoa da orduan, ez bakarrik talaiatik ikusten dena zer den, baizik eta talaiaren sortzailea eta antolatzailea zein izan den. Oinarrizko informazioa
|
dugu
hori, ezbairik gabe, asmoaren hari mutur guztiak zuzen lotuko baditugu.
|
|
|
Frankismoaren etorkin politika aipatu digu idazle donostiarrak, eta ez dago gaizki. Euskaldunen duintasuna lurperatu zuteneko aldia
|
dugu
hori. Haatik, hitzak hizpidea ematen didanez, esan dezadan frankismoak eragindako triskantza ez dugula beti zuzen erabili.77 Oker ez banago, Euskal Herriaren patu hitsa zenbat aldiz eta zenbatek, era batera edo bestera, ez dio erregimen politiko anker horri leporatu?
|
|
|
–Lehenbiziko puntuan gure hizkuntzaren diagnosia egin dugu eta argi ilunak atera dira, inoiz ez dugu izan aginte politikotik gertutasunik eta horrek ere adierazten du euskararen bilakaerak ez duela harreman nahitaezkorik botere politiko eta ekonomikoarekin. Eragina ezin da ukatu baina ezin
|
dugu
horretan soilik pentsatu, bestela ondorio bezala euskaldungoaren politizazioa litzateke eta ni hori gainditzearen alde nago?. Esan bezala, lagunartean zegoen nafar abokatu eta idazlea aitorpen hori egitean.
|
|
|
Eta bigarren hizkuntza horrek norberaren mintzaira trebetasunen errepertorioan erakusten duen itxura zehazteko, gurean nagusi den hizkera mota euskañola dela esan ohi dugu sarri. Inondik ere, gogamen espainolean oratutako hizkera
|
dugu
hori; hartan baitu bere gogo erreferentzia. Senik gabeko hizkuntza, hau da, euskal pentsamendurik gabe oratutako mintzaira elkorra, hizkuntza nagusiarekiko higadura latzaren erakusgarri:
|
|
|
Euskararen autonomiarako nahikoa ote dugu ordea espainieraren eraginpetik aldentzea? Ibon Sarasolaren aldetik behin eta berriz salatua izan den alderdia
|
dugu
hori. Hegoaldean irentsi gaituen espainieraren zurrunbilotik atera beharrari noraezekoa irizten dio, hiztegian eta erreferentzia berrien iturritik edateko.
|
|
|
Hizkuntzaren alderdi kualitatiboa ez dago berez haren alderdi sozial eta materialaren aurka. Gauza jakina da hori, eta pentsamenduaren eta artegintzaren historia
|
dugu
horren lekuko. Sorkuntza liluragarrien baldintza historikoak arakatzean bizimodu material eta sozial are liluragarriagoen zantzuak agertu izan dira lorealdi zoragarri haien zorupeko antolamendu egituretan.
|
|
|
Gatozen atzera ere erabileraren eta jakitearen artean daukagun korapiloaren muinera. Askatu ezinezko korapiloa
|
dugu
hori, oker ez banago. Hortxe galtzen gara behin eta berriro.
|
|
|
harako hark zioen bezala, hobe sendagile edo erizain ona izatea, euskaldun izatea baino. Pentsatzeko logika ezaguna
|
dugu
hori, statu quo aren miresle, nork bere identitatearen hizkuntza kulturak gizartean jaun eta jabe dituenean..
|
|
|
Mendeko hizkuntzaren (in) dependentzia mailak zer izan behar lukeen jakitea ez da gauza erraza noski, hizkuntza komunitatearen berritze ahalmenak non hasi eta non amaitzen diren jakin genukeelako. Mugarri antzeman zaila
|
dugu
hori. Ez, haatik, zantzu adierazgarririk isuri ez duen problematika; bertakoak bertako, kanpoan ere bada non ikusia eta zer ikasia problema horren sustraiak begietsi nahi izanez gero.
|
|
|
Euskaldungoa dagoen zorigaiztoko egoera murriztuan egonda, gainerako bi komunitate erdaldunek gurean duten aukera ideologikoa ezin du eduki hedabide eskaintzan. Horrela, telebistaren eremuan, adibidez, bat bakarra daukagu euskaraz, eta gizarte ideologia bateko eta besteko euskaldunek ikusten
|
dugu
hori, gutxienez programa batzuk behintzat bai. Besterik da, noski, egin ohi zaizkion kritiken zioa:
|
|
|
Hizkuntza nazionalaren ofizialtasun aitortu eta ezarria Nazio estatuaren zurrunbiloan erditutako umekia dugu. Laster ikusiko
|
dugu
hori, gure herriari dagokionez. Bitartean, jakingarria da hizkuntzen ofizialtasuna jaiotzen deneko erditze lan horretan, gutxien gutxienez, amaren irudia betiko tinko atxikirik edukitzea gure burutapenetan.
|
|
|
Berebat ere, berezitasun eta sena ori gaurko euskera bizian billatzen asten baldin ba gera, ugariago eta biziago arkituko
|
dugu
ori Nafarroa’n Bizkaia’n baiño eta Xuberoan Nafarroan baiño. Au ere, arren, ez da" teoria" bat.
|
|
|
zoritxarrez gauza hits asko gertatu da Errusia’ren eta Suomi’ren artean. Konpondu egin nahi
|
dugu
hori guzia. Has gaitezen lanean.
|
|
|
–Eta guk zer irabazten
|
dugu
horrekin?
|
|
2005
|
|
|
–Ez egin galdera gehiegi, egon hemen lasai eta zorte apur batez ez zaizu ezer gertatuko. Gugatik balitz, gure herrian sudurra sartzera etorri den gaijin batek merezi duen tratua emango genizuke, baina momentuz ez
|
dugu
hori egiterik.
|
|
2006
|
|
|
Frantziako posta bulegoko zigilua Lorrenakoa da. Zantzu garrantzitsua
|
dugu
hori. Erreparatu idazkerari:
|
|
|
–Geroko utziko
|
dugu
hori. Hemen bada zerbait interesgarriagoa:
|
|
|
–Ulertzen dut. Nahi ez baduzu, ez
|
dugu
horretaz hitz eginen –hala ere, Anek saiatzea erabaki zuen– Galdera bat bakarrik: argitu zen heriotza?
|
|
|
–Bera hilda, zaila
|
dugu
hori argitzea –erran zuen Levertek– Kontua da Geppertek Moulin hil eta gorpua gazteluko sotoan lurperatu zuela. Hildakoaren buruan aurkituriko bala analizatu dugu, eta ez da Geppertek garai hartan erabiltzen zuen pistolarena.
|
|
|
–Nire ustez, erraz jakinen
|
dugu
hori. Gazteluan bertan galdetuko dugu.
|
|
2008
|
|
|
–Ia eguneroko ogia
|
dugu
hori gure hirian, damutu egin zen, ez zen modu egokia, zerbait esan nahi zuenari begirune gehixeago agertu behar zion?. Baina, segi...
|
|
|
jeltzaleen abertzaletasunak ez du gaitasunik erakutsi ataka horretatik ateratzeko, eta ezker abertzaleak ere ez oro har. Lan honetan bertan dagoeneko eman
|
dugu
horren lekukotasun bat behintzat, Usurbil bezalako herri abertzale batean ezker abertzaleko jendearen hizkuntza praxia aztertu dugunean. Orain beste herri bat hartuko dugu, aurrekoa bezain abertzalea, abertzaleagoa ez baldin bada.
|
|
|
Pastorren esanetan,, herri kolonizatuetan ez
|
dugu
hori hain argi?, besteren hizkuntza arrotzean garatutako kultura ere jatorrizko nazioaren ezpalekotzat hartzeko joera dugulako. Busteroren irizpidea, nik dakidala, ez da agintari abertzale politiko epelen iturrikoa, ezker abertzalearen harrobikoa baizik.
|
|
|
Itotako etorkinen berria bukatu zenean itzali egin zuen telebista eta bista horman jarri zuen, duela urte asko jazoriko zerbait gogora ekartzen saiatuko balitz bezala. . Euskaldunok ere izan
|
dugu
hori bezain itsasarte latzik. Gerraostean Gibraltarko itsasartea zeharkatzea bezain zaila zen Ondarroatik Angelurako bidea.
|
|
2009
|
|
|
Begira: Maria, adiskidea
|
dugu
hori, eta ezagutzen dugu bai haren aurpegia, keinuak, haren donarioa ibileran, barre algarak, umorea, etab., h. d., aspektu ezberdinak fisiko eta moralak. Ez ditugu konfunditzen haren alderdi biak, fisikoa eta espirituala.
|
|
|
–(?) Baina azkenean galdu egiten dugu, beti galtzen dugu azkenean. Baina ez
|
dugu
horregatik geure mandora igotzen, ez dugu geure mandorik ateratzen zaltegitik, ez dugu geure mandorik gauzarazten aurretiaz. Ez dugu geure erredolarik ere hartzen, arazorik ez hartzearren haren mailatu zaharren kentzeko, besorik ez nekatzearren.
|
|
|
Erraz ahazten dugu! . Gutxienik unibertsitatea behar
|
dugu
hortarako?, antsiatzen da Bitoriano Madrilen (UBM, 77). Franco hil ondoko momentuan, batasun linguistikoa printzipioz jada egina, euskararen normalizazio sozial kulturalaren alde entusiasmo handi bat egon da, eta bultzada horretan sartu dira buru belarri UZEI, Elhuyar, UEU eta agian besteren batzuk.
|
|
|
Gure bizitzaren zentzua eta balioaren galdera berez dator istant batez begien aurrera. Baina inork ez
|
dugu
horretaz hitz bat esan. Gandiaga gertu dago laster hiltzeko, kontent bizi osoa bere tokian tinko eman duelako.
|
|
|
–Gero hitz eginen
|
dugu
horretaz, lotsagabe hori, emakume gaixo horren baratze osoa zakuratu duzu eta. Baina orain begirada bat bota nahi nieke lan horiei.
|
|
|
Aspertu egin nintzen, errutinak zirrara amatatu zuen, ez dakit. Hamaika aldiz hitz egin
|
dugu
horretaz. Eta orain berandu da horri buelta emateko, orain urtebete ere beranduegi zen.
|
|
|
–Fabrikan arazo larriak ditugu, eta beste noizbait hitz egingo
|
dugu
horretaz, erantzun zion Nazariok, esan ahala Reginari bizkarra ematen ziola.
|
|
|
Ohituta gaude Pirinioez haraindiko prentsaren asaskaldi baldarrekin, baina ez
|
dugu
horregatik erantzunik eta zuzenketarik gabe utzi behar haien arinkeria, jaurti ere, gure aurka jaurtitzen baitituzte akusaziorik larrienak, beraiek akasgabeak eta orbangabeak balira bezala.
|
|
|
–Bai, oraintxe hitz egingo
|
dugu
horretaz, erantzun zion, eta aurrera egin zuen, atarian baitzituen zain ama izebak, elkarri besotik helduta, baita etxeko txakurrak ere, Moncayo eta Palafox, zaunka urdurian ari zirenak, isatsa jira eta bira, Regina enean aspaldi sartu ez zen gizonari abegi ona egin nahi baliote bezala; ama izeben parera iritsi zenean, berriz, izebak bihotza zabaldu eta honela esan zion:
|
|
|
–Fabrikan arazo larriak ditugu, eta beste noizbait hitz egingo
|
dugu
horretaz –erantzun zion Nazariok, esan ahala Reginari bizkarra ematen ziola.
|
|
|
Ohituta gaude Pirinioez haraindiko prentsaren asaskaldi baldarrekin, baina ez
|
dugu
horregatik erantzunik eta zuzenketarik gabe utzi behar haien arinkeria... jaurti ere, gure aurka jaurtitzen baitituzte akusaziorik larrienak, beraiek akasgabeak eta orbangabeak balira bezala.
|
|
|
–Bai, oraintxe hitz egingo
|
dugu
horretaz –erantzun zion, eta aurrera egin zuen, atarian baitzituen zain ama izebak, elkarri besotik helduta... baita etxeko txakurrak ere, Moncayo eta Palafox, zaunka urdurian ari zirenak, isatsa jira eta bira, Regina enean aspaldi sartu ez zen gizonari abegi ona egin nahi baliote bezala; ama izeben parera iritsi zenean, berriz, izebak bihotza zabaldu eta honela esan zion:
|
|
2010
|
|
|
izatera iritsi zenak, nazka sentitu behar zuen ispiluak islatzen ziòn irudiaren aurka: nola ez, bada, simetriaren kontzeptuarekin obsesionatua bizi bazen!, ulertu ere, ez baitzuen Jainkoaren edertasuna ulertzen simetriaren parametroetatik at, maiz hitz egin izan
|
dugu
horretaz. Hantxe zuen aitak, baina, bere aurpegia aurrez aurre, zein baino zein itsusiagoak zirèn bi zatitan banatua, asimetrikoa guztiz!
|
|
|
–esan zuen ozenki gizon dotoreak, irribarrea galdu barik?. Askotan hitz egin
|
dugu
horretaz eta badakizue zeintzuk diren arauak: burua harrapatzailearentzat da, bihotza haren laguntzailearentzat, eta gainerakoa denon artean banatzeko, bai?
|
|
|
–Beste momentu baten hitz egingo
|
dugu
horretaz.
|
|
|
Aitak, gure gizartean" norbait" izatera iritsi zenak, nazka sentitu behar zuen ispiluak islatzen ziòn irudiaren aurka: nola ez, bada, simetriaren kontzeptuarekin obsesionatua bizi bazen!, ulertu ere, ez baitzuen Jainkoaren edertasuna ulertzen simetriaren parametroetatik at, maiz hitz egin izan
|
dugu
horretaz... Hantxe zuen aitak, baina, bere aurpegia aurrez aurre, zein baino zein itsusiagoak zirèn bi zatitan banatua, asimetrikoa guztiz!
|
|
2011
|
|
|
Eramango haugu, neska. Nola utziko
|
dugu
horren neska polita bakarrik, etxera lagundu gabe. Euskaldunok ez gaitun holakoak...
|
|
|
–Baina ikusi al duzu??,, noski! Nola ikusiko
|
dugu
hori?!?. Contra el pelota vasco, la nuca contra la bala lelopean?
|
|
|
Behin autopistan, errepideak ematen duen bideraturik egotearen sentsazioak nire gainerako nora ezak konpentsatu behar lituzke; Landak autopistan hasten dira, oraindik Madrildik irten gabe ere, edo Herritik. Dena arauturik, sorpresarik gabe, musika jarri eta egunerokotasun aktiboaren jurisdikziotik kanpo egoteak ematen duen askatasun sentsazio tontoa, Family k kantatzen duen eran, hori dira Landak, edo Londres, edo Las Vegas, Disney resorts, oporrak ere pentsatu gabe pasa ahal izateko; bakarrik geratu garenok zailago
|
dugu
hori, bakarrik gaudenok momenturen batean hala gaudela pentsatzen dugu, eta hirugarren pertsonara ez pasatzea zail izaten da; bakarrizketak nabarmenegi izan aurretik eta guztiz organo boikot egilearen esku gera ez zitezen jarri naiz ni liburua idazten (baneukan konpainia bilatzea, esango du baten batek; ba ez dakit nola egiten den, bilatzeko lehenik, eta aurkitutakoak merezi izateko gero)....
|
|
|
Jende hori sar daiteke hemengo bizitzan bertako hizkuntza eta kultura ezagutu gabe, gaztelania hutsean. Guk pentsatzen
|
dugu
hori gertatzen bada Kataluniaren geroa galdua dela?. Muriel Casals,. Esplizituki esan digute garen bezala ez dugula lekurik?, Argia,.
|
|
|
Frantsesaz edo gaztelaniaz gain milaka hizkuntza eta kultura gehiago daude. Askotan gure ekintzak burutzerakoan ahaztu egiten
|
dugu
hori, elkartasunaren beraren beste urrats bat dela konturatu gabe. Jokaera horrekin, beharbada, jendearekiko atxikimendua adieraziko dugu, baina ohartu gabe, herri izaera galtzen laguntzen ari gara?.
|
|
|
Entrenatzailea argi mintzatu da: . Herri bat gara, berezko hizkuntza duena, eta kanpora irteten garenean hizkuntza hori erabiltzen
|
dugu
horretan mintzatzen garenok?. Biharamunean Espainiako egunkarietan agertu da albistea eta, horrekin batera, kritika.
|
|
|
–Pentsatu
|
dugu
hori egitea, baina arretaz aztertu beharreko kontua da.
|
|
|
–Laster konponduko
|
dugu
hori ba.
|
|
|
–Ikertuko
|
dugu
hori ere.
|
|
|
Niretik, Alemanian jaiotako bizkarroi bat besterik ez. Baina ez
|
dugu
horretaz eztabaidatuko. 1942 urteko udaberrian britainiar inteligentziaren txosten batek Palestinan kokatu zuen Heinrich, talde sionista muturrekoen inguruan.
|
|
2012
|
|
|
Esan dizut ezetz, ez nagoela haserre. Hitz egin
|
dugu
horretaz behin baino gehiagotan eta uste nuen dagoeneko dena nahikoa argi geratu zela.
|
|
|
–Ez, ez duzu ezagutzen, zuk ez. Eta ez du izenik, ezin
|
dugu
horretaz hitz egin.
|
|
|
Oso umetatik sortzen zaigu aukeratua izatearen beharra. Kulturalki jasotzen dugu, edo kultura egiten
|
dugu
horrekin. Jakin behar da zer kulturak laguntzen dion gure bizi gogoari, eta zerk egiten dion kalte.
|
|
|
–Erraz
|
dugu
hori jakitea. Jonek arnasa hartu zuen, doinu arrazoizkoari eusten ahaleginduz?. Julia, begiratu zuen artxiboetan ea Dasilva hori ageri den.
|
|
|
–Iriarte sinetsita dago hura istripua izan zela. Ez
|
dugu
hori zertan aldatu.
|
|
2013
|
|
|
–Eta nola lortuko
|
dugu
hori? –galdetu zuen Rshevski politikariak.
|
|
|
Eta ez al zen Yazîd mutil ona? Eta ez al
|
dugu
horrekin nahikoa?
|
|
|
–Pierre Arroxelakoa eta Sauveur Arroxelakoa, Eliza Saindu Katolikoaren eta Espainiako gure Erresumaren kontrako beren inikitate eta hobenengatik bizi bitartean erregerendako arraun egitera kondenaturik daudenak, 1593ko uztailaren 10ean elkartu ziren Gipuzkoako eskuadrako Peregrina ko zubian erregeren kontra konspiratzeko asmoz, ontziko komitre Pedro Mendibururen aginduari ez aditua eginik, eta maltzurki erabiliz hizkuntza frantsesa, bertze inork konprenitu ez zitzan haien hitzak. Migel Oibar galeriano ona
|
dugu
horren lekuko, hizkuntza frantsesean trebe izanik, entzun eta aditu ahal izan baitzituen, ontzitik ihes egiteko planetan ari zirelarik, atzituak izan zirenean miserikordia egin zien eta gaur egun zer jan eta zertaz jantz ematen dien erregeri bizkar emanez.
|
|
|
Haren arrazoiek hutsa balio dute. Eta, zer
|
dugu
horrekin. Eroz beterik daude bazterrak.
|
|
|
Aintzanerekin oraindik ez
|
dugu
horretaz deus ere hitz egin, baina beharbada laster zerbait esango didala iruditzen zait. Hogeita hamar urte baditu, eta agian, umerik nahi badugu behintzat, ez da adin txarra horretarako, nahiz eta ni askoz ere gazteagoa izan.
|
|
|
Eta ez al zen Yazîd mutil ona? Eta ez al
|
dugu
horrekin nahikoa?
|
|
2014
|
|
|
–Hitz egin
|
dugu
horretaz lehenago, Naiara. Ez dakit zuk zer akordio mota duzun zure mutil lagunarekin, baina nik?
|
|
|
–Ez hasi zure diskurtso pseudoproletarioarekin, Aitor. Ez al
|
dugu
horretaz nahikoa eztabaidatu, honezkero?
|
|
|
–Lehengo hilean zure gutuna jaso genuenetik jardun
|
dugu
horretaz. Guretzat pozgarria da Honoria hemen izatea.
|
|
|
beti betiko uxatu ditu siñiskeria oiek. Beraz, beiñolako liburuetan olako zerbait ageri denean, ba
|
dugu
hori arbuiatzeko eskubidea, eta bai obligazioa ere, eta hori Jakintzaren izenean.
|
|
|
Gertakari honek eman zion parada nazionalismo frantsesari naziotasunaz teoria original bat gauzatzeko. Ernest Renan
|
dugu
horretaz idazle ezagunena: borondate subjektiboarekin lotzen da naziotasunak duen indar nagusia; bat egiteko nahikunde politiko afektiboak indarrik nahikoa du desberdintasun kultural eta linguistiko guztien gainetik pasatzeko.
|
|
|
bere sentimendu nazional kilikolotuan (Iraultza eta Kontrairaultza artean) helduleku seguru bat eskaini diolako, bere ustean, Frantzia eta frantsestasuna zertan datzan ikasaraziz. Beste kapitulu batean ikusiko
|
dugu
hori. Bigarren, eta batez ere, naufragio erlijiosoa eragin eta handik salbatu, historiak egin dizkiolako biak.
|
|
|
Arraza eslaviarra da nagusi inondik ere, baina, errusiarrekin batera, poloniarrak daude, eta lituaniarrak, eta kurlandiarrak. Eta finlandiarrak, estoniarrak, laponiarrak, txeremiarrak, txuvaxiarrak eta permiakak gehitzen baditugu, eta alemaniarrak, grekoak, tatariarrak, Kaukasoko leinuak, mongoliarrak, kalmukak, samoiedoak, kamtxatkarrak eta aleutiarrak gaineratzen, ongi ulertuko
|
dugu
horren estatu zabalean batasunari eustea zaila baino zailagoa dela eta horrelako inperioa denboraren lana baizik ezin dela izan, gobernuen jakinduriak lagundurik.
|
|
|
Horietako batean edo bestean izanda nago eta... Bueno, ez
|
dugu
horretaz hitz egingo. Baina, bazegoen bat, handiena, hutsena nolabait esanda?
|
|
|
–Ez
|
dugu
horren frogarik. Oliveiraren kamerako argazkiek argi utzi dute Ainhoa Irujoren atzetik ibili zela bahitu baino lehenagotik.
|
|
|
–Gure esku dagoen guztia eginen
|
dugu
hori gerta ez dadin. Baina komenigarria litzateke paretik kentzea bolada batez.
|
|
|
–Bi kasuek elkarrekin zerikusirik duten ez dakigu. Eta ez
|
dugu
hori argitzeko astirik.
|
|
|
–Modu bakarra
|
dugu
hori jakiteko, jaiki eta aterkia eta loreak hartu zituen?. Gizon horrekin hitz eginen dugu.
|
|
|
Zergatik zutarriak? Teoriarik ba al
|
dugu
horretaz?
|
|
2015
|
|
|
Nik uste dut hitzak dardara duela euskarri, alegia bere dardara propioa? Agian gero izango
|
dugu
horretaz hitz egiteko astirik?
|
|
|
Eta hori egin ezean ukatu behar zaizkie edozein preso arruntentzat balio duten legeak eta jarraibideak, lege berezi batzuk ezarriz? Gaur egun ere, XVI. mendean bezala, intelektual organiko ugari ikusten
|
dugu
horretaz bere iritzia erregeari (gobernuari) ematen, edota gobernuaren erabakiaren zuzentasuna eta egokitasuna argudio bipilez justifikatzen iritzi publikoaren aurrean. Bada, horixe zen hain zuzen ere Martin Azpilkuetaren lanbidea XVI. mendean, eta horretan bazen norbait, ez Gaztelan bakarrik, baita Portugalen, Frantzian, Italian... edo Nafarroan, gero ikusiko dugun bezala.
|
|
|
gai garela dagoeneko gure sistema nerbiosoa eurekin konektatzeko. Zer abantaila izango
|
dugu
hori egiten badugu. Baikorrenek uste dute lotura horiek abantaila batzuk dituztela:
|
|
|
Gu kontrolatzeko teknologia franko dago, egia da, baina ez da teknologia mota bakarra. Kontziente izan behar
|
dugu
horretaz eta beldur gelditzailea galdu.
|
|
|
Nik halere Dennettengandik hurbilago ikusten dut nire burua. Arazo Gogor bat dagoela pentsatzea akats handia izan liteke.110 Jarraitu behar
|
dugu
horren aurkako argudioak behin eta berriro eraikitzen. Uste dut ezetz, batez ere arerioak aspaldian soilik ustekeriak karrikaratzen ari direnean.
|
|
|
Geure ohiturak aldatzen dira (dizkigute?), gure keinuak, gure jarrerak eta gure otzantasunaren graduazioa, eta, beharbada, ez
|
dugu
horretaz nahikoa hausnartu. Begi bat ixten genuen lehen, bestea parez pare ireki eta hobeto ikusteko.
|
|
|
Xabik barre egin du nire ateraldiaz, berea zuritzeko balio dio eta. Ez da terapia txarra norbere desgrazien bizkar barre egiten jakitea; koadrilan maiz egiten
|
dugu
hori eta Miren, harritu aurpegiz begiratzen badigu ere, jarriko da gure umorera denboraren poderioz. jarri!
|
|
|
bezala bizi. . Ez gara bizi eskualdunak bezala, ezta amerikanoak bezala ere; askotan erraten
|
dugu
hori eskualdunen artean?. –Ez inongo?
|
|
|
–Globalizazio neoliberalak eragin handia du mundu osoan, baita Kuban ere. Ahalegin handia egiten
|
dugu
horri aurre egiteko, politikoki, hezkuntza sistemaren bidez, masa erakundeen bidez. Saiatzen gara gizaki berriaren baloreak, kontsumotik urrun bizi den gizaki sozialistaren ezaugarriak, lau haizetara zabaltzen.
|
|
|
Hori egia da, baina hori gainditzeko ez dugu kapitalismoa ezarriko Kuban, gizarte kapitalista pobre eta aberatsen gizartea delako. Guk ez
|
dugu
horretan sinesten. Jendea pertsuaditu eta konbentzitu dugu, heziketa eman diogu.
|
|
|
17 Badakit joera klasikoa klasea objektiboki definitzeko dela, Marxek esan bezala (klasea berez deritzona), baina gutxi aurreratuko
|
dugu
horrekin, kontzientziak egiten baitu klasea aktibo (klasea bere baitarako). Lehena osotasuna da, kontzientziaren bidez bigarrena bihurtu nahi duguna.
|
|
|
Ezertan ere ez, jakina; baina, orduan, zergatik ez daude alderdi berean? Nazionalista askok egiten duen galdera
|
dugu
hori, nazio ikuspuntuari ematen baitiote lehentasuna galdera egitean. Hiru arrazoi daude, gutxienez, baterakortasun hori bete ez dadin:
|
|
|
Eduki dezagun, beraz, gogoan lagunarteko hizkera eta jasoa daudela euskalkiaren barruan, eta bata bezain euskalkia dela bestea. Euskara batuan ere badira maila bi horiek, baina geroago jardungo
|
dugu
horretaz.
|
|
|
Kritikak gorabehera, Radio Adour Navarrek aurrera egiteko asmoa zeukan; Herriaren 1666 zenbakian (IX) Irratilarik sinatu berria
|
dugu
horren froga: –(...) Geroari buruz(...) bertze irratiekin eta bereziki Irulegiko herri irratiarekin hasi lana hobetu behar ginuke.
|