|
2000
|
|
|
Orain arteko gure politikariak gehiegi nahastu izan dira elkarren arteko taldekerietan, beharrezkoena geroko bazterturik. Izan ere, herri nortasunez, zer
|
dugu
gure hizkuntza gutxitua baino baliagarriagorik. Orokorki, denok gara Europaren osagarri, hemen ez da inor sobera eta arrazoia ez dago gehiengoen edo indarraren baitan, elkar errespetatzean eta errespetaraztean baizik.
|
|
2002
|
|
|
Entzuten den hizkerak, anitzetan, ez du ez gatzik ez piperrik, indargabea da eta ñabardurak falta zaizkio. Moteldua eta ahuldua
|
dugu
gure hizkuntza. Baina horrekin bat eginik ere, baditut beste gogoeta batzuk gai honen inguruan.
|
|
2003
|
|
|
Ez dago erdaldun eta euskaldunen arteko gatazkarik, ez dago ingelesaren eta euskararen arteko gatazkarik. Euskaldunon hizkuntz eskubideak ez dira bermatzen, gure eskubideak zapalduta daude eta guk bakarrik aurkitzen
|
dugu
gure hizkuntzaz bizitzeko ezintasuna, horixe da arazoa. Errealitate hori gizarteratu beharra dago eta horrekin batera egoera gainditzeko alternatiba:
|
|
2006
|
|
|
Gainera, nehork ez daki zehatz euskera batua inoiz bermatuko ote den esparru akademikoez aparte. Elebidunak izaten jarraitu ote
|
dugu
gure hizkuntzan ere?
|
|
|
Bertan, txostenaren datuekin batera tartekatzen dira hainbat ikerlari eta adituren artikulu laburrak, tartean J. A. Fishman-ek idatzitako bat: " Zer galtzen
|
dugu
gure hizkuntza galtzean?" izenekoa. Hona hemen bertako pasarte bat:
|
|
|
Hortaz, zer galtzen
|
dugu
gure hizkuntza galtzen denean. Norberaren nahiz taldearen bizitzan moldatzeko erraztasuna eta segurtasuna galtzen dugu.
|
|
2008
|
|
|
8 Izan ere, erabilpen kurba eta bi indizeak erabiliz findu egingo
|
dugu
gure hizkuntza politika galdera hauei erantzunez: inbertsio jakin bat egiteko moduan baldin bagaude, zein politika garatuko dugu, erabilpena sustatzekoa ala ezagutza sustatzekoa?
|
|
|
Gaur gaurkoz, euskaldunok, ez
|
dugu
gure hizkuntzaren etorkizuna erabakitzeko eskubiderik Euskal Herrian; hau da, euskaldunok ez gara euskarak behar duen aldaketa libreki eta inongo eskusartzerik gabe erabakitzearen jabe. Burujabetza linguistikoa behar dugu euskaldunok, ezin gara espainiar eta frantziar legedi eta erabakien, zein botere autonomikoen aldetik datozen neurrien menpe egon, modu honetan gure herriak eta hizkuntzak ez baitute etorkizunik, modu honetan euskaldunok gure herrian bigarren mailako herritarrak izaten jarraituko baitugu.
|
|
2009
|
|
|
Behin materialak prestatuta, gurasoentzako lehen tailerrari ekin zitzaion. Bertan, alderdi emozionalari eman diogu lehentasuna eta bizipen horretan garraiatu
|
dugu
gure hizkuntza helburua. Honela, alfabetatze emozionalean janzten ari diren gurasoei, hizkuntza portaerei erreparatzea proposatu diegu.
|
|
|
Artemisia adaxka bat, Lake Tahoe ko harri bat, belatz luma bat daude barruan. Ezin
|
dugu
gure hizkuntza aukeratu, gure familia aukeratu ezin dugun bezala. Kutxatila horren ildotik, hainbat objekturen eta haien jabeen zerrenda egingo dut.
|
|
|
Euskarak eta kalitateak besotik joan behar dute. Zenbat eta kalitate handiago ikusi gure hizkuntzan, zenbat eta zerbitzu hobeak eskaini, orduan eta beharrezkoago ikusiko
|
dugu
gure hizkuntza. Eta bide hau hartu dudanez gero aritaldi honetan, ozenki esan nahi nuke hemen zentzugabekeria dela, ezjakintasun hutsa ez bada, kalitatea eta euskara kontrajartzea, aurrez aurre paratzea, batzuek maizkara egiten duten gisan.
|
|
|
Bizitasunaren seinalea da hori, poza emateko modukoa, eta seinale ona. Hor ikusi nahi
|
dugu
gure hizkuntza, aurrera egin dezan. Vianako Printzea Saria jasotzerakoan, Leiren esan nuen bezala," gure hizkuntzak kezkatzen nau, euskarak, lingua navarrorum den horrek.
|
|
|
bide batetik eta herritarren gogoa bestetik joan ahal balira bezala. Geuk aurkitu behar dugu gure tokia, geuk aurkitu behar
|
dugu
gure hizkuntzarentzako tokia, ez baitigu beste inork aurkituko. Hori, ordea, ez da nolanahi egin ahal:
|
|
2011
|
|
|
Gaztelera nonahi dago, eta horrek nagusitasuna ematen dio. Guk ez
|
dugu
gure hizkuntzarekin Irlandan gaelikoarekin gertatu dena gertatzea nahi. Gazteek badakite, eskolan ikasten dutelako, baina ia inork ez du erabiltzen.
|
|
|
Ahozko jarduna zeharo lehentasunezkoa izanik ere, idatzizkoa ez dago XXI. mendean bazter batera uzterik. Munduko eskualde modernizatuetan hiztun herriek (euskaldunok, adibidez) behar beharrezkoa
|
dugu
gure hizkuntza, hitzez ezezik, idatziz ere erabiltzen jakitea. hitzez eta lumaz jarduten jakite horrek aukera erosoa ematen digu gure arteko harreman sare" berriak", supralokalak eta birtualak, eratzeko eta probetxuz erabiltzeko. euskal eskola eta euskaltegiak beharrezkoak dira, hortaz, azken bi puntuon ildotik. hiztun herri txikion etorkizuna, ia beti, eleanitza eta kulturanitza izango...
|
|
|
Guztioi kalte egiten digun gaitza da, eta herri zibilizatuek eta etikarako sentiberatasuna dutenek aurre egin behar diote, nahiz beren inguruan nahiz munduko beste muturrean gertatu?. . Zer galtzen
|
dugu
gure hizkuntza galtzean?, Hizkuntzen mundua. Munduko hizkuntzei buruzko txostena, 2005, EHU, 335 or.
|
|
|
Fishman, Joshua A.: . Zer galtzen
|
dugu
gure hizkuntza galtzean??, Hizkuntzen mundua, munduko hizkuntzen txostena, EHU, 2005, 335 or.
|
|
|
Fishman, Joshua A.: . Zer galtzen
|
dugu
gure hizkuntza galtzean??, Hizkuntzen mundua. Munduko hizkuntzei buruzko txostena, 2005, EHU, 336 or.
|
|
|
Fishman, Joshua A.: . Zer galtzen
|
dugu
gure hizkuntza galtzean??, Hizkuntzen mundua. Munduko hizkuntzei buruzko txostena, 2005, EHU, 337 or.
|
|
|
Kultur sistemaren baitan kokatzen
|
dugu
guk hizkuntzaren zerizana, eta sistema horretan hainbat osagarri bereizgarri daudenez, hizkuntzaren eta gainerako elementuen esanahi balioa ebaluatzeko galbahe lana ez da beti modu zorrotzean egiten. Etxera etorrita, jatorrizko hizkuntza galtzeak herri kulturaren sisteman eragin lezakeenaz mintzatu nahi genuke.
|
|
2012
|
|
|
Zer egiten dugu alta, euskara biziarazteko? Parisen beha egon behar
|
dugu
gure hizkuntza ikasi eta mintzatzeko. Uste dut aurtengoa lehen kanpaina izan dela non ez den hitzik ere erran herri hizkuntzei buruz.
|
|
|
Erdal elebakarra da espainolizatzearen helburua duten horien ezinbesteko tresna. Elebakarrak dauden bitartean ezin izango
|
dugu
gure hizkuntza erabat berreskuratu. Horregatik goraipatu du Wertek EAEko hezkuntza sistema, eta Kataluniako sistemari eraso egiten dio, zer eta gurea erabiliz.
|
|
|
" Nazio bat gara eta gure hizkuntza euskara da. Eta konplexurik lagundu behar
|
dugu
gure hizkuntza, Ingalaterran beren hizkuntza laguntzen duten moduan, edo Irlandan, edo Alemanian. Komunikabideen garrantzia gero eta handiagoa denez, euskarazko komunikabideak hizkuntz normalizazioaren arlo estrategikotzat jo behar ditu administrazioak".
|
|
2013
|
|
|
Euskaraz errealismoaren aginpidea ezarri da eta normak errespetua eskatuko du. Oso berandu lortu
|
dugu
gure hizkuntza batzea, gure nazionalismo linguistiko atzeratuarekin, frantsesa eta gaztelera baino askozaz beranduago, baina badaukagu ja estandarizatuta.Normatik kanpora ibiltzea ez da debekuekin zentsuratua izango espazio literario horretan, baina bai bestela, merkatu txikiaren esku anonimoa medio. Badaude kasuak.
|
|
2014
|
|
|
Bilbaok oroitarazi du Hizkuntz Eskubideen Adierazpen Unibertsalak hizkuntzen kudeaketa dagokion komunitateari aitortzen diola. «Eskubidea
|
dugu
gure hizkuntz eredua bultzatzeko, kanpo esku hartzerik gabe». «Susmopean» dauden udalek ez dute hitzetan geratzeko asmorik; oraingoz, honako udalerri hauetan prestatu dituzte protestak:
|
|
|
" Denek behar
|
dugu
gure hizkuntza ongi ahozkatu, eta bertsulari batek bietan". 62
|
|
|
Euskara ikasto laren hizkuntza izaiteaz gain, oroitu behar gira zein inportantea den ere etxean erabiltzea, familian, baita ere herrian auzoekin, lagunekin. Hola
|
dugu
gure hizkuntza biziaraziko, 365 egunez, aurtengo lemak zion bezala. Donapaleuko ikastolan," euskara ren zuhaitza" egin dugu.
|
|
2016
|
|
|
Behin, horixe erran nuen Iruñean, eta hizkuntz eskolako irakasle bat solasean etorri eta erran zidan: " Bai, anitzetan kanbiatu behar
|
dugu
gure hizkuntzatik bertzera, baina, ordainetan, badakigu zein tabernatara joan, zein okindegitara, euskaraz solasteko". Niri izugarria iruditu zitzaidan, horrek bi komunitate sortzera eramanen baikaitu ezinbertzez.
|
|
|
hautetsien heziketa falta. «Ez
|
dugu
gure hizkuntzaren oraina eta geroa erakundeetan soilik bermatzen ahal, batez ere gure hautetsiak ez direlarik horretarako formatuak. HELEPak burujabetza emanen digu euskararen arloan, hizkuntza politikan formakuntza zabal eta jarraiki bat bermatzen laguntzen badu».
|
|
|
–Lan askotarako, zuen laguntza eta babesa izan dugu adierazi du Ollok, eta sinatzen dugun hitzarmenak babes hori berresten du, euskal hizkuntza ikasteko eta garatzeko, Akademiak orain arte egiten duen lana egiten jarrai dezan?. . Ez dugu nahi kultur altxor gisa uler daitekeen hizkuntza bat, laborategi filologikoetan ikasten den altxor bat, eta, horregatik, aurrerantzean ere zainduko
|
dugu
gure hizkuntzaren estatusa?. Kontseilariak gaineratu du Euskaltzaindia bezalako erakundeekin kolaborazioa mantendu eta normalizatzeko konpromisoa duela Nafarroako Gobernuak: –Hitzarmen honek normalizaziorako eta lankidetzarako dugun konpromisoari erantzuten dio, hain zuzen, euskara garatzeko eta aztertzeko konpromisoari?. Bere aldetik, Andres Urrutia euskaltzainburuak akordio berriaren garrantzia eta pisua azpimarratu du:
|
|
2018
|
|
|
Azken finean, euskaldunok geure burua antolatzeko hartu dugun bideak dira euskara elkarteak. Guk hartu
|
dugu
gure hizkuntza aurrera eramateko hautua, hautu kontzientea, inori itxaron barik, inori zer egin behar dugun esaten utzi barik. Hau da, guk egin dugu behar izan duguna.
|
|
|
Kontseiluko idazkari nagusiak aurkezpenean azaldu duen gisan, bide batek ekarri gaitu gaur egungo egoerara. “Urtetan, euskaldunok pairatu behar izan
|
dugu
gure hizkuntza eskubideen urraketa sistematikoa, eta euskaraz bizitzeko proiektuetan buru belarri aritzeaz gain, euskararen garapenaren aurkako politikei aurre egin beharrean izan gara gehienetan”.
|
|
2019
|
|
|
gaztelania, frantsesa eta ingelesa. Gu baino askoz ere indartsuagoak diren hizkuntzez inguratuta gaude, eta guk ez
|
dugu
gure hizkuntza bakarrik hitz egiten den lurralderik edo estaturik. Desagertze arriskua oso gertu sentitu izan du gure hizkuntza komunitateak, eta oso barneratua du sentimendu hori.
|
|
|
Kapitulu honetan ikusiko
|
dugu
gure hizkuntzan baldintzazko esaldiak azaldu baino lehen, oinarriak, izan, bazirela eta agertu zirenetik gure mendera arte, beharrak akuilu, gure arbasoek, mailaz maila, emeki emeki, mota guztietako baldintzazko esaldiak osatu zituztela, bai indikatibozko adizkiak erabiliz, bai subjuntibozkoak.
|
|
2020
|
|
|
Euskaltzaleen Topagunea osatzen dugunok, beraz, modu aktiboan eta eraikitzailean jarraituko
|
dugu
gure hizkuntza eta kultura indartzeko lanean, krisiak gehien kolpatuko dituen sektoreekiko elkartasunetik eta enpatiatik, inor bazterrera utzi gabe. Prozesu honetan, elkarlana eta ilusioa ezinbestekoak izango dira, komunitatea trinkotzea funtsezkoa, eta euskarak, ardatz, lotura eta balioen transmisore izan du.
|
|
2021
|
|
|
Eskola publikoetan eta giristinoetan ere murgiltzea lizeoraino gara daiteke. Denen beharra
|
dugu
gure hizkuntzaren atxikitzeko, gauden baikor!
|
|
|
Horrez gain, hizkuntzaren egoeraren ezagutzeak euskalduntzen laguntzen du. Gogoan atxiki behar
|
dugu
gure hizkuntzak haur eta gazteen hezkuntzaren mamia egiten duela.
|
|
|
Arrazoien artean, egongo dira gure konplexuekin zerikusia dutenak (ez gaudelako munduko plazan edota ez dugulako gure burua hor ikusten) eta egongo dira menpekotasunezko gure asimetria nazionalari lotuak, euskaldunoi eta euskarari buruz transmititu zaizkigun gaitzespen guztiekin lotura dutenak. Historian zehar sarriegi entzun
|
dugu
gure hizkuntzak ez duela balio gauza askotarako; horrek ze zauri utzi digun ez dakit, baina baten bat bai, derrigor.
|
|
|
Euskal kulturaren alor anitzetan lanean ari garen neurrian sentipen berezia
|
dugu
gure hizkuntza eta kulturarekiko, eta garbi ikusten dugu adierazpen honen beharra. Izan ere, Iruñeko hilketak eta euskarak ez dute inola ere elkarrekin deus ikustekorik.
|
|
2022
|
|
|
Guk sentitzen dugu bide horretan laguntzen dugula, batez ere euskararekiko maitasun hori senti dezaten. Bihotzetik, alaitasunetik sentitzen
|
dugu
gure hizkuntza eta transmisioa ere hala egiten dugu. Eta hain zuzen ere horregatik iristen gara haurrengana iristen garen moduan, ideologia, kolore eta pentsatzeko modu guztietako pertsona eta familiengana.
|
|
|
" Euskal Errepublika behar dugu gizarte justuagoa eta demokratikoagoa eskuratzeko. Eta Euskal Errepublika behar
|
dugu
gure hizkuntzari, gure kulturari eta gure identitate kolektiboari eusteko, eta herri bezala bizirik irauteko frantziar eta espainiar asmo asimilazionista aseezinen aurrean". Hortaz, maiatzaren 7an hitzordua jarri dute Azpeitian, herrien autodeterminazioaren aldeko katea ez dela eten adierazteko.
|
|
|
Euskal Errepublika behar dugu gizarte justuagoa eta demokratikoagoa eskuratzeko. Eta Euskal Errepublika behar
|
dugu
gure hizkuntzari, gure kulturari eta gure identitate kolektiboari eusteko, eta Herri bezala bizirik irauteko frantziar eta espainiar asmo asimilazionista aseezinen aurrean. Txillardegik zioenez, «estatu batekin, agian, euskara ez da salbatuko; gabe, ziur ezetz».
|
|
|
Bistan dena, hazi nau sistema ekonomikoaren analisi materialistak. Borroka horretan usu ahantzi
|
dugu
gure hizkuntza, maloya kultura hori, Reunion uharteko arima. Alderdi komunistak ere ez zuen postura arras doitua hizkuntzaren alde; alta, maloya sostengatu du.
|
|
|
EHGAMen barruan euskararen presentzia handia izan da beti. Azkenean, bazterrean gaudenok bazterreko gauzak zaindu behar ditugu, eta guk ikusten
|
dugu
gure hizkuntzak zer trataera izan duen.
|
|
|
Ingelesa ikastea ez da inposatzea, euskara ikastea, aldiz, inposatzea da. Bertzeek ez dute inposatzen, euskaldunok bakarrik inposatzen
|
dugu
gure hizkuntza". Gaiak ukitu eta hunkitu egiten du.
|
|
2023
|
|
|
«Erreforma hori gure hizkuntzak lizeoetatik desagerrarazten ari da. Zure laguntza behar
|
dugu
gure hizkuntzak aitortzeko prozesuan, haien garapenerako beharrezkoak diren bitartekoak lortzeko». Hizkuntza gutxituak aintzat hartzeko eskatu dute, atzerriko hizkuntzekin lehian ezarri gabe.
|
|
|
Nabarmendu du euskararen normalizazioaren aurkako epaiek «zuzenean» eragiten dietela udal eta foru langileei; bereziki, hizkuntza eskakizunen alorrean. «Guk, langile bezala, ikusten
|
dugu
gure hizkuntza eskubideak ez daudela bermatuta, ez zaigulako zeharo inguru euskaldun bat sortzeko aukerarik ematen. Gainera, herritarrek administrazioarekiko izan dezaketen harremana eta arreta ez daukate bermatuta», gaitzetsi du.
|
|
|
Nabarmendu zuen euskararen normalizazioaren aurkako epaiek «zuzenean» eragiten dietela udal eta foru langileei; bereziki, hizkuntza eskakizunen alorrean. «Guk, langile bezala, ikusten
|
dugu
gure hizkuntza eskubideak ez daudela bermatuta, ez zaigulako aukerarik ematen zeharo inguru euskaldun bat sortzeko. Gainera, herritarrek administrazioarekin izan dezaketen harremana eta arreta ez daukate bermatuta», gaitzetsi zuen.
|