|
2000
|
|
|
Egia esan, iragarki sailkatuen arloan Internetek izan dezakeen eragin handiak ondoeza zabaldu du egunkari" klasikoen" arduradun ekonomikoen artean. Bernardo Daz Nostyk adierazten
|
duenez
, Badago faktore ekonomiko garrantzitsu bat komunikabide inprimatuak Interneterantz bultzatzeko. Sarean ez badaude, prentsaren berezko negozioak direnak —iragarki sailkatuak, publizitate lokala, e.a.— beste batzuen esku geldi daitezke.
|
|
|
Nolabait, aldizkariaren izenak berak erakusten
|
duenez
, zenbaki guztietan deigarria zen arraza eta etimologien inguruko ardurak. Izan ere, elementu horiek gerra aurreko abertzaletasunean, identitate ikurren moduan, garrantzi berezia zuten.
|
|
2001
|
|
|
Aspaldion euskarak aurrera egin badu, neurri handiz, euskara batuagatik izan da, eta hori ongisko dakite gure hizkuntzaren etsaiek. ...skara batuari erantsi nahi zaion" artif izial" kutsu horrek, bidezkoa ez izateaz gainera —bai baitirudi euskalkiz mintzo diren analfabeto guztiak hiztun eredugarriak direla—, aspaldiko salatzaile nagusiaren hitzez," Ma rteko euskara" delako etiketak, mesede baino kalte handiagoa egiten du, Jose Ignacio Perez Iglesiasek, EHUko euskara errektoreorde ohiak zuhurki salatu
|
duenez
, horrek, azken buruan, euskaldun berriak erdaraz egitera gonbidatzen dituelako, hainbeste nekez ikasi duten euskara baztertuz, eta, bide batez euskara ikasteko inolako ahaleginik egin nahi ez dutenen zabarkeria eta alfertasuna xuritzen duelako. Hori al da ba nahi duguna?
|
|
|
Gogoz menderatua izan den herri batean, agintea eta agintarien errespetua dogma gisara irentsi behar izan duen herri batean, boterearen eta boteredunen eskutik datorrena onetsi egiten da. Zuberoako Herri Elkarteak euskarari bere lekua ematea erabaki
|
duenez
, zuberotarrek ontzat jotzen dute. Hori bezain sinple da... eta hori bezain korapilatsu ere aldi berean.
|
|
|
Are gehiago, konstante fisikoen balioak eta unibertsoaren eskala handiko egitura bera ere konplexutasun biokimikoaren eta beraz izaki bizidunen ugalketarekin erlazionaturik egon litezke, fisika, kimika eta biologia uztartuz. John Barrow fisikariak azpimarratzen
|
duenez
, gureun ibertsoaren zenbait aspektu bizitzaren eboluzioaren aurkakoak direla dirudien arren konplexutasun biologikoarenexistentzia ren baldintza beharrezkoak besterik ez dira.
|
|
|
Ziur asko espazioaribu ruzko egungo kontzepzio jarraitua hankaz gora eroriko da. XX. mendean fisika kuantikoak ondorioztatu
|
duenez
, energia objektu batetik bestera kantitate diskretuetan edoquantu m etan transferitzen da, eta karga elektrikoa nahizatomoa ren energi mailak kuantizaturik daude, hots, kant itate finko eta diskretuetan ematen dira. Etorkizunean, beharbada, atomoaren egoera kuantikoaz berba egiten dugun bezalaxe, espazio denborako eskualde baten geometriaren egoera kuantikoari buruz berba egingo da, hots, eradiskretuan ere.
|
|
|
Erradiazio elektromagnetikoa igortzen duten elektroibibrakorren energia kuantizaturik dagoela onartuz, Einstein gazteak 1905 urtean erradiazioa bera ere kuantizaturik dagoela proposatu zuen, efektu fotoelektrikoaren azalpen zehatza eman zuelarik. Izan ere, esperientziak erakusten
|
duenez
, metal baten gainazalera argia heltzen delarik partikulak (fotoiak) zurgatzen dira, beste erako esperimentuetan argiaren uhin izaera agerian jartzen bada ere.
|
|
|
Rutherford ek 1911 urtean plazaraturiko eredu atomikoaren arabera, atomoa nukleo positiboak eta elekt roiek osatzen dute, elektroiak nukleoarekiko biraka ari direlarik. Teoria elektromagnetikoak erakusten
|
duenez
, aldiz, elektroi azeleratu horiek erradiatu egingo lukete, energia galduz eta oso denbora laburrean nukleoarekintopo eginez; alegia, materia ez litzateke egonkorra izango. Rutherford en eredu atomikoa ontzat emanik —apa rt ikulekin eginiko esperimentuetan oinarriturikoa baitzen— eta atomoetako elektroiek etengabe erradiatzeko erakusten duten ezintasuna onartuz, 1913 urtean Niels Bohr-ek hauxe proposatu zuen:
|
|
|
Euskara ezin da inposatu, ezta espainiera ere. Merkatuak agintzen du, Jesus Royok idatzia
|
duenez
.
|
|
|
Senek, ekonomian Nobel sari indiarrak, azaldu
|
duenez
, gaurko mundua Mendebaldeko indarren menpe dago, eta autoritate globala desberdina izan arren, MTV edo Coca Colaren inperioan eguzkia ez da etzaten inoiz (Sen 1999). Hori dela eta, Senek azpimarratu du askatasun formala ez dela nahikoa garapen ekonomikoari aurre egiteko.
|
|
2002
|
|
|
Dirudienez, nahaste hau guztiau, Mesias birjina batengandik jaioko zela dioen Testamentu Zaharreko pasarte batetik heldu da, grezierazko itzulpenean gaizki ulertuage rtatu zelako. Hebreerazko jatorrizko testuak (Is, 7, 14) Mesias almah batengandik jaioko zela dio, hau da, ‘emakume gazte’ batengandik, Elizen arteko euskarazko Bibliak oso ongi itzuli
|
duenez
, Jesusen jaiotza aipatzean (Mat, 1, 23), grezierazko testuari segituz ‘birjina’ berritzuli duen arren. Honek esan nahi du, profeziaren arabera, Mesias hori ez zela aingeru edo beste munduko izaki bitxi bat izango, gure antzeko eta haragizko gizakia baizik.
|
|
|
Ezker Batuak ongi azpimarratu
|
duenez
, Ibarretxerenp roposamena berek aspaldidanik aldarrikaturiko atxikimendu askeko federalismora biziki hurbiltzen da eta, neurri handiz, euskaldun askoren helburuak ase ditzake.
|
|
|
Kezkagarria da egoera, benetako autoritatea duen inoren kontra ez baita agertzen sekula kapitala. Ibarretxeren tokian, Haziendako inspektoreak bidaliko nizkieke nik, ez enpresetara, euren etxeetara baizik, ELA sindikatuak urtero esaten
|
duenez
, enplegatuek baino askoz diru gutxiago aitortzen omen dute-eta euskal enpresaburuek). Baina horiekin guztiekin batera, eta nahiz eta askotan ez nabaritu, herri honetan kulturaren munduan mugitzen diren gizonemakumeak iritzi sortzaileak dira.
|
|
|
Eta Ibarretxek —Eusko Alderdi Jeltzaleak— debatea zabaldu
|
duenez
, ezin da hausnarketa sakonerako aukeraalfe rrik galdu. Hausnarketa kulturala, lehenik eta behin, historiatik hasi eta hizkuntzaren arloraino gai guztiak jorratuko dituena, eta politikoa ondoren edo horrekin batera.
|
|
|
Bada, urtebeteko hausnarketa prozesua zabaldu
|
duenez
Ibarretxek, nire proposamen xumea prestatzen ari den paktu berri horretarako: " Euskal administrazioarenhizkuntza ofiziala euskara izango da.
|
|
|
Ezin dezakegu hor planto egin, Santamaria jaunak ederki erakutsi
|
duenez
, gure hizkuntza" diglosiaren purgatoriotik libratu nahi badugu". Berak bi Unibertsitateak lerro paralelo gisa ikusten ditu, hots, behar den geometria hautatzen badugu, nonbait elkar joko duten lerroak.
|
|
|
2 Ganteko Unibertsitatea Estatuarena zen, Rijksuniversiteit Gent izenak berak adierazten
|
duenez
. Lovainakoa, aldiz, pribatua, Elizarena:
|
|
2003
|
|
|
Iraultza mitikoaren ondoren, XIX. mendeko literatura frantsesa" iraultzaz" beterik dago (gero pintura egongo den bezala) Lehen Mundu Gerra arte, eta aitzinean Hugo doa banderari. Iraultza literarioa berak iraultza sozial eta politiko bezala ulertzen du, horien osagarria, Hernaniren bataila eta garaitiaz jardut erakoan geroago juzgatuko
|
duenez
(piska bat bere buruarenaldera, memoriak beti izaten diren eran). Iraultza literarioaz azkenbetiko ezabatua izango da Erregimen Zaharra.
|
|
|
Gure uste apalean motibazioan aurkitu behar dugu arrazoia. Oraindik ere, motibazio integratzaileek jende asko erakartzen dute, baina berez hauskorra denez eta iraungipen data
|
duenez
, gero eta txikiagoa da motibazio hori kuantitatiboki eta motibazio praktikoagoak lantzen hasteko ordua iritsi da.
|
|
|
Gainera, Kontseiluaren ardurak zehaztu behar dira, baita idazkaritzarekiko harremanak ere. Orain arte, idazkaritzak azken erabakiaren ahalmena izan
|
duenez
, idazkaritza teknikoarena baino botere betearazlearen itxura hartu du. Hauxe zen funtzionatzeko modu bakarra, gogoanha rtzen badugu idazkaritza Brasilgo zortzi erakunde eta mugimenduk osatzen dutela.
|
|
|
Esan dugu lehenago urteko ekoizpen osoan nobedadeen kopuruak gora egin duela, iazkoarekin alderatuta. Baina ez da iaz baino liburu gehiago sortu delako euskaraz, baizik eta aurreko urtean baino liburu gehiago itzuli delako euskarara, ondoko grafikoak ongi erakusten
|
duenez
.
|
|
|
Iaz ere jaitsiera izan zen, orduan handiagoa. Biurte segidan jaitsiera izan
|
duenez
, ez dakit horrek esangurabe rezirik duenetz. Zehatzago aztertuta konturatzen gara, gainera, aurtengo jaitsiera berrargitalpenetan izan dela.
|
|
2004
|
|
|
Bestela errukirik gabeko tratamendua hartuko dutela jakinik. Nafar zintzo nor den erabakitzeko adina indarra
|
duenez
, baldintzatzaile beldurgarria da. Hedabide horren beldurra baita egungo eta hemengo zeinuetako bat.
|
|
|
Hori guztia eta gehiago. Iragana da, bai, baina periodiko horrek ez du damurik erakutsi, ez barkamenik eskatu, ez zorrik ordaindu Ramon Lapeskerak gogoratu
|
duenez
.
|
|
|
Hizkuntz Eskubideen Behatokiak, ohi
|
duenez
, aurten ere aurkeztu digu aurreko urteari, hots, 2003ari dagokion txostena. Material mamitsu horretan nik neuk hemen bereziki kontuan hartu nahi ditudan ondorio nagusiak honako hauexek dira:
|
|
|
Armada egonkorrak etengabeko gerra mehatxu bat dira beste estatuentzat, beti prest eta egokituta baitaude gerra egiteko. (...) Eta, azkenean, armada egonkorrak sortutako gastuak bakea gerra motz bat baino jasanezinagoa egiten
|
duenez
, hori da erasoen zioa(...). Horri zera gehitu behar zaio ezen jendea soldatapean edukitzeak, hil daitezen edo hil dezaten, esan nahi duela gizakia beste batek erabiltzen duela makina gisa —Estatuak—; ez datorrena bat gure baitan ditugun gizatasunaren eskubideekin.
|
|
|
Intuitus, latinez, begiratzea edo so egitea da, nahiz eta, egun, arrazonamendurik gabeko ezaguera gisa ulertu. Chomskyk frogatu
|
duenez
, gizakiontzat mintzairaren barne egitura (logos) jatorrizkoa bada ere, irakurketa zein idazketarako alfabetatzearen bidea jorratu beharra dago. Era berean, begiratzeko gaitasuna eduki arren begiradaren hezkuntza egungo irakaskuntzak duen dema garrantzitsuenetarikoa dugu.
|
|
|
• Adi egon, gizartean lortu ditugun aldaketa txikiak oso erraz galdu ditzakegu eta (Anuntxi Aranak esaten
|
duenez
," aitzinamenduak ez dira itzulezinak").
|
|
|
Prisa eta Vocento taldeek ere, ordurako estatu mailako kateetanpa rte hartzen baitzuten, mehatxupean ikusten zituzten telebista lokalean egindako inbertsioak. Eta, edozein kasutan, guztiek onartezintzat jotzen zuten telebistaren digitalizazioa maila lokaletik hastea —jendeak deskodetzailerik ez
|
duenez
oraindik ezin izango ditu telebista lokalak ikusi—, eta askok ezinezko ere ikusten zuen digitalean emititzen hasteko egin beharreko inbertsioei aurre egitea.
|
|
|
Halaxe da, bai. Telebista lokalak komunikazio lokalaren eginkizuna betetzen
|
duenez
, eragiten duen esparruaren ezaugarriekin bat etorri behar du. Oro har, ez dut uste komunikabide pribatuak euskalduntze prozesuan aurretik joan daitezkeenik —eskualde batzuetan ezik—; eta, beraz, oso atzera joan daitezen edo prozesuari kalte egin diezaioten saihestu behar da.
|
|
2005
|
|
|
Gaiak behar baino kargaideologiko eta politiko handiagoa du eta seguru asko ez da erraza izango solaskide eta interesatu guztien interesak kontsentsuz bideratzea. Tontxu Campos Hezkuntza Sailburu berriak aditzera eman
|
duenez
azterketa pedagogiko hutsean (puro) oinarritu litzateke debatea, eta PSEkproposatzen duen" eredu misto malgua" eta Euskadiko Eskola Kontseiluak ikastetxeei eman nahiko liekeen autonomia ez da teknikoki erraza gertatuko uztartzea ikastetxe guztietako ikasleek 16 urterako euskara, gaztelania eta ingelesaren ezagutza egokiarekin, gaur gaurkoz eskura dauden baliabide, irakasle eta abarrekin... Teorian posible izanlite keen eta behar duen hori, praktikan atzera, atzeraegi geratzeko arrisku larria dago sasi interesak tarteko badira.
|
|
|
B) Telebistan zein saio dituzten gustukoenak galdetuta, telesailen aldeko joera nabarmena da. EHUko ikerketak erakutsi
|
duenez
, telesailak eta filmak dira telebistan gehien ikusten dituzten saioak.
|
|
|
Erlijioa eta teologia gisa ezagutzen den sailean 23 titulu publikatu dira, liturgia, Biblia eta pastoraltza barne. Tri nkotasunik aski ez
|
duenez
, azterketatik kanpo utziko dugu. Baina ohiko beste biak aurkeztuko ditugu segidan:
|
|
|
Berriz ere jaitsi egin dela diot, zera nabarmentzeko, maiz maiz jaitsi dela azken aldion, grafikoak agerian uzten
|
duenez
. Jaitsierak ez dira handiak izaten, baina joera bat markatzen dutela esango nuke.
|
|
2006
|
|
|
Orain gerakuntza batean bezala baldin bagaude ere, badaramatza hiruzpalau urte beheranzko joeraren gaitzak kutsatua. Duela 10 urte baino maila apalagoan gaude orain, baina dexente beherago ere egona da 90eko hamarkadaren azken zatian, grafikoak argi salatzen
|
duenez
. Bigarren grafikoak azaltzen duenaren arabera, badirudi noizbehinka izan dituen igoera handi horiek salbatzen dutela.
|
|
|
Aurten, irakurle ohartuak berehala ikusi eta ulertuko
|
duenez
, ikasliburuen auzia hurbilagotik begiratzera eraman nau datorkeen lege aldaketak.
|
|
|
Gestaporen Sicherheitsdienst delakoak, Adolf Hitlerren polizia politikoaren espioitza atalak, 1937an" Papers de Salamanca" izeneko operazioa jarri zuen abian, katalanei lapurtutako eta Francisco Francoren kuartel nagusiaren Gibraltar kaleko ume hospizioan gordetako 200.000 kilo dokumenturekin. Paul Preston diktadorearen historialariak azalarazi
|
duenez
, SSetako Heinz Jost koronelak, Nurembergen heriotzara kondenatuak, diseinatu zuen" garbiketa" operazio hori Espainian[...]. Ramon Serrano Suner Francoren koinatuak familiaren lagun Marcelino Ulibarriren esku utzi zuen harrapaketa.
|
|
|
Ire k Julen Gabiriaren blogean gai beraren inguruko eztabaidan erantzuten
|
duenez
:
|
|
|
Amadeu Abril i Abrilek gogoratzen
|
duenez
, 1996an abiatu ziren Kataluniarentzat domeinua lortzeko bidean. Eta orduan,. ct —bi hizkidun domeinua— erdiestea zen helburua.
|
|
|
Etorkinak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian. Geroz eta gizarte pluralagoan bizi gara, eta gizarteak nazioarteko hedadura berria
|
duenez
, herrien arteko elkartasuna helburu duen hezkuntza indartzeko beharra sortu da.
|
|
|
Teoria hauen alderik ilunena praktikoa da, hainbat iritzik seinalatu
|
duenez
. Izan ere, sezesiorako eskubidea eskuratu ahal izateko ezartzen diren baldintzak ikusita, zenbat eta jipoituago eta xehetuagoa izan komunitate bat, are eskubide gehiago dituela esan daiteke; hala ere, errealitatean jazoera latz horiek (genozidioa, konkista...) herri edo komunitate horiek lehia demokratikoaren bidez erreferendum bat irabazteko ez gai bihurtzen dituzte.
|
|
|
Pertsonaien deskribapenak eta burutazioak sakonak dira. Olaziregik esaten
|
duenez
(2002: 170), Jazinto, Billie edo Juanito pertsonaien deskribapen sakonek asko zor diote Faulknerri.
|
|
|
" Jakinlariek" urteroko jardunaldietan landu zituzten gai monografiko guztiak ez zituzten gero liburutan argitaratu —gabe geratu ziren" Asaldakuntza" (1962ko gaia) eta" Pacem in Terris" (1964ko gaia) — Dena dela, eta Jakin en 21 zenbakiko (1981)" Historia" artikuluak (88 or.) ondo nabarmentzen
|
duenez
, aldizkariak isilik egon behar izan zuen urteetan ere" lagunarte kulturalak eutsi egingo dio bere lanari", urteroko jardunaldi haien bitartez.
|
|
|
Baina, eta gorago ere adierazi dugunez, lankidetza horrek ez zion Jakinen" interes" editorialei begiratzen nagusienik, Euskal Unibertsitateari oinarriak ipintzeari baino, 12 orrialdean adierazten
|
duenez
:
|
|
|
Euskal Unibertsitatearen aldeko bere ekarpen erabakigarria egin, UZEI eraikiz egin zuen Jakin Taldeak 1977an. Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxea izenak berak adierazten
|
duenez
, zuzenean Euskal Unibertsitateari begira jartzen da, ez Unibertsitatea bera eraikitzeko, baina bai Unibertsitate euskaldunaren oinarri nagusietako batzuk ezartzeko. Bere hiztegi tekniko berezituen programa aurrera eramateko zailtasunak zituen Jakin Taldeak, bere ahultasun instituzional eta ekonomikoagatik.
|
|
2007
|
|
|
Aldizkari harpidedunen zerrendak ezagutzen ditugu, eta kopuru polita zen horiena: 1945eko izendegiak erakusten
|
duenez
, 580ren bat harpidedun izan zuen urte hartan, eta 1949ko albisteetan gora egiten du kopuruak: milaren bat harpidedunetara edo iristen ari zen Boletzn a13, hutsarte kultural nabaria zerbait betetzera zetorrelako, noski.
|
|
|
Antzeko zerbait esan daiteke Gipuzkoako ikastolei buruz, Karlos Santamaria, Mitxelena, Lasarte eta Zumalaberekin. Antton Ormazak berriki adierazi
|
duenez
, 1966an Bermeoko ikastola sortzean, Garai hartan, orduko kontuak albo batera utzi, eta egarri berri bat sortu zen. Egarri horrek bultzada emango zion hezkuntzari, soziopolitikari eta, nola ez, gure hizkuntzari.
|
|
|
Eta 20 minutos, nazioartean den berdinaren filial gaztelaniazkoa. Creative Commons lizentziapean kaleratzen dena, Interneten sekulako arrakasta
|
duenez
—blogak, edizio eguneratuak, zuzendariaren blog interesgarria egunero... —, paperean ere kazetaritza hiritarra egin guran. Izan ere 20 minutuko irakurraldia da gutxi gorabehera gure hiriburu barneko ibilbidea.
|
|
|
Mari Jose Olaziregik, euskal literaturaren aditu talde batekin eta EIZIEren kudeaketarekin, atzerritarrei hemengo ekoizpenaren berri emateko helburuarekin, euskal literatura muga gabe zabaltzeko asmoarekin. " Euskal literaturarekin lotura duen edozein alderdiri buruzko —produkzioa, banaketa, irakurketa, kritika, historiografia... — sarbidea izango den ataria da", Olaziregik deskribatu
|
duenez
.
|
|
|
Hastapeneko ezberdintasun horrek asko zailtzen du, ziur aski, barne gatazka politikoei soluzioa eskaintzeko Espainiaren aukera. Asko zailtzen
|
duenez
espainiar nazionalismoari ohitutako teoriko ez euskaradun batek euskal abertzaletasuna errotik ulertzea.
|
|
|
Moulinesek salatzen
|
duenez
, puntu honetan Artetaren iritzia iluna da. Ez dakigu euskal nazioaren existentzia onartzen duen.
|
|
|
...gabe, baina zeharka argitaratzeko biderik gabe geratu zen aldizkaria —atzera litografiara itzultzea ez zen, jakina, irtenbidea— Izan ere, dirudienez, Gipuzkoako Delegaziotik ez zen inolako abisurik izan Arantzazuko ez nagusiarentzat eta ez aldizkariaren zuzendariarentzat, Jakin en 21 zenbakiko (1981)" Pro manuscriptotik tipografiara" izeneko artikulu laburtxoak aditzera ematen
|
duenez
(277 or.). Izatez, ez dugu inolako dokumentu idatzirik aurkitu horrelako balizko abisuari buruz. Gipuzkoako Delegatua ez ote zen Arantzazurekin zuzenean sartzen ausartu?
|
|
|
"[...] ni tengo noticia de que se ha concluido el tramite de instancia para la autorizacion por la Direccion General de Prensa, ni que por este organismo se la haya autorizado", dio gutun horretan. Eskatutako zenbakia zuzenean Madrilera bidali zutenez, Gipuzkoako Delegatua ezjakinean zegoen nonbait, Arantzazutik bidalia zutenik, gutunean aditzera ematen
|
duenez
.
|
|
|
Adibidez, hizkuntza gutxitu batean eragin faktorea zer den birdefinitu beharra dago, zeren eragin faktorea existitu existitzen da, baina desberdin. Ekologiarako lehen ikasliburuaren idazleek (Hiztegi modernorik gabe), 1977 urte hartan eragin handiko lana argitaratu zuten (Ekologia), baina ISBNrik ez
|
duenez
, mekanikoki Uniqualek baztertu egiten du.
|
|
|
6 Tomas Urzainquik Euskal Herrikoari dagokionez adierazten
|
duenez
, Euskal Herriak berezko estatua izan zuen, Nafarroako Erresumako Estatua alegia, eta, hain zuzen, Gaztelako Erresumak eta Frantziakoak Europako mapatik desagerrarazi zuten konkistaren bidez eta zilegi ez ziren bideen bidez (Urzainqui 2005).
|
|
2008
|
|
|
Neoliberalismoaren ideiei jarraituz, estatuen esku hartzea murriztu nahi dute ekonomian. Horretaz gain, kapitalismoak etengabeko hedapena behar
|
duenez
, merkatu berriak topatzeari ekin ziotenean, diru asko mugitzen duten zerbitzu publikoak begiz jo zituzten. Zerbitzu publikoei etekin ekonomikoa ateratzeko, zerbitzuak liberalizatzeko, GATSeko negoziazioak (General Agreement on Trade in Services) abiatu ziren.
|
|
|
Euskal unibertsitate sistema erabat murgildurik dago erronka nagusi horretan. Euskal unibertsitate sistemari buruzko 3/ 2004 Legeak xedatzen
|
duenez
, EAEn egoitza duten hiru unibertsitateek osatzen dute aipatutako sistema, eta elementu komun batzuk izango dituzte guztiek ere.
|
|
|
LOU legean bermatu ohi da" ikasleen mugikortasuna[...] ikasketei laguntzeko beka, laguntasun eta kreditu sistemaren bidez", eta horrekin batera ezartzen da" Europar Batasuneko beka eta laguntza programak osatuko dituztela". Europa alde batera utzita eta Euskadira itzuliz, araudiak ezartzen
|
duenez
," Eusko Jaurlaritzak unibertsitateko hiritargoari berariaz zuzendutako kreditu sistema arbitratuko du goi mailako ikasketarako eskubidea bermatzeko eta inor ez dadin baztertua izan arrazoi ekonomikoengatik". Horrela, bada, Espainiar Estatuko Aldizkari Ofizialean 2007ko martxoaren 21ean argitaratutako ebazpenean Espainiar Estatuan lehen aldiz agertzen da banketxeei egiten zaien deialdia" unibertsitate ikasketak ikasleei errazteko mailegu programan" parte har dezaten.
|
|
|
Emendakin hori erabat onartuko balitz," administraziora eta justiziara berdintasunean iristeko herritarrek dauzkaten eskubideak urratuko lituzke". Frantses Akademiak," bere erabilpen eta distiran, hizkuntza frantsesa zaintzeko mandatua jaso
|
duenez
", emendakin hori kentzea eskatzen du.
|
|
2009
|
|
|
Laugarren gai multzo honetan, ematen du, ematen
|
duenez
, apaltzen ari dela literaturaren indarra. Hiru erreferentzia horietan ozta ozta lortzen du mantentzea, lortzen duenean.
|
|
|
Iradokitzera ematen
|
duenez
, errazegi irentsi dugu Microsoften diskurtsoa: teknikoki ahal bada sozialki ere ahal da, ohartu gabe Microsoftek interes unibertsalak eta enpresarialak nahasten dituela.
|
|
|
Copyleft da sistema malgu horietako bat, 1984an Richard Stallman ek abiatua. Aurrez aurre copyrigtharen aurka sortua, izenak berak aditzera ematen
|
duenez
. (Izen periodistikoa omen da, gaizki sortua, rigth eskuin bezala ulertuta eta ez eskubide gisa.) GNU lizentziaz baliatzen da alternatiba hau.
|
|
|
Ikerketa batzuen arabera, errealitate fisikoaren aurrean hizkuntzak ez du eragin handiegirik. Horrela, Ipar Amerikako indigena batzuekin egindako proba batek erakusten
|
duenez
, hori eta laranja kolorea izendatzeko hitz bakarra badute ere, bi koloreak ikusten dituzte. Hau da, errealitatearen ezaugarriak ezberdintzeko ez dute arazorik:
|
|
2010
|
|
|
Ohi
|
duenez
Net Applications aholkularitza enpresa estatubatuarrak Interneteko trafikoari buruzko datuak jakitera eman ditu urtearen hasierarekin. Internet nabigatzaileen eboluzioari so egingo diogu datu interesgarriak ematen baititu.
|
|
|
Bere lehen esaldia, gogoratzeko modukoa: Vargas Llosak bart Nobela irabazi
|
duenez
, espainolaren gailentze eta garrantzia erakutsiz, bera hizkuntza horretan arituko da. Ole.
|
|
|
Dena den, funtzionamendu horiek aintzat hartu behar dira, eta ondorio baikorrak lortu nahi direnean hoberena bitarteko baikorrak erabiltzea da. Soziolinguista askok frogatu
|
duenez
, hizkuntzaren kasuan ez dirudi beldurra bultzatuz ezer lortzen denik, alderantziz. Emaitza baikorrenak lortzeko, badirudi hizkuntza emozio baikorrekin lotu behar dela, hizkuntza erabiltzen denean poztasuna sentitzeko eta ondo sentitzeko.
|
|
2011
|
|
|
Hau da, 2000 urtea hartu erreferentzia nagusi gisa eta horrekiko alderaketak urtez urte markatuz zehatzago atzematen da eboluzioaren tamaina. Orduan baino 54 puntu pasatxo gorago gaude orain, grafikoak erakusten
|
duenez
.
|
|
|
Neke handia duelako berarekin bilketa lanak eta konpentsazio sozial gutxi. Ematen du, ematen
|
duenez
, gaiaz inor gutxi interesatzen dela, inortxo ere ez dela enteratzen, eta inork ez diola jaramon handirik egiten. Hori ematen du, bai, komunikabideetako erreferentzietan ematen diren kopuru eta agertzen diren azterketak ikusita.
|
|
|
Modu berean, etorkizuna aurreikusteko eta etorkizunean eragiteko ere balio du. Kasu honetan, eta topaketaren izenburua bakarrik hartuta, ezin da taxuzko ondoriorik atera noski, baina euskarari buruzko diskurtsoa berritzen ari dela dirudi; erdaldunei, euskara ez dakitenei, hurbiltzeko eta komunikatzeko bidea berritzen ari da, eta Iñaki Martinez de Lunak Bat aldizkariaren azken aurreko zenbakian argi aipatzen
|
duenez
, ezinbestekoa da garai honetan diskurtsoak berritzea eta garatzea euskarari etorkizun onik opa badiogu.
|
|
|
bere jarduna zuritzeko arduradun politiko ohiaren argudio sorta, hain zuzen ere. Izan ere, sailburuordeak espainolaren gizartezein legezko nagusitasuna auzitan jartzen sekula saiatu ez den hizkuntza politika defendatu nahi
|
duenez
, diskurtso ideologiko hutsari heldu beharrean dago, zuzentasun politikoaren betiko leloak errepikatzea kontrako errealitateak nahiz argudio deserosoak gainditzeko nahikoa balitz bezala. Horregatik 40 aldiz baino gehiago aipatu ditu bizikidetza edo elkarbizitza hitzak, dena zuritzeko baliagarriak direlakoan.
|
|
2012
|
|
|
Urteroko azterketa honen jarraitzaile ohartuak nabarituko
|
duenez
, leku honi dagokion taula aldatu egin dugu. Oraingo honetan, balio nagusiak biltzen dituen laukia jarri dugu.
|
|
|
Hurrengo gutunean, argitaratzear daukan aldizkaria zabaltzeko harpidedun gaien izenak eskatzen dizkio, Jakinen harpidedunen artean ere egon zitekeelako horrelakorik. Tartean Jakinen erredakziotik Unamunori buruzko idazlanen bat eskatua zioten, Txillardegik berak aipatzen
|
duenez
. 21 zenbakian argitaratuko zuten hori.
|
|
|
Kleinek frogatzen
|
duenez
, shock egoeran dagoen pertsona, eta pertsona bezala gizartea, noraezean dago, galduta, hustuta; mugitu, pentsatu eta bereziki ekin ezin duela dago. Egoera ekonomiko eta politiko berriak inposatzeko ezinbesteko egoera da.
|
|
|
Etxegoien irakasleak seinalatu
|
duenez
, basamortuaren laurden bat gutxi gorabehera itsas mailaren azpitik dago eta Afrika iparraldeko kostarainoko berrogeita hamar bat miliatako ubide bat da, zeinak ez lukeen arazo praktiko handirik izango, Mediterraneoaren tamainaren erdiaren inguruko itsaso bat sortzeko behar den guztia.
|
|
|
92). Dena den, Naomi Klein ekintzaileak azpimarratzen
|
duenez
, mugimendua hurbiletik begiratuz gero, agerikoa da talde horiek guztiak arazo berberak salatzen ari direla (Klein 2004: 4).
|
|
|
estetika elementuen banaketa eta kokapena da, eta politikak gizartearen banaketa zehazten du. Politikak banaketa sozialean, bakoitzak momentu bakoitzean duen lekuan eta horrek eskaintzen dizkion aukeretan
|
duenez
funtsa, estetikoa da berez. Adibide politiko bezala, langilea aipatzen zuen Rancierek:
|
|
|
Ordenadore bidez eginiko modelizazioek erakutsi dutenez, adinekoak babesteko haurren %20 immunizatzea eraginkorragoa izango litzateke, 65 urtetik gorako %90 txertatzea baino. Azterketa batek iradokitzen
|
duenez
, eskola umeen %70 immunizatuta, komunitate osoa gripeaz babestuta egongo litzateke. Zergatik, umeak gaixotasunaren superbarreiatzaileak direlako, eskolak birusak trukatzeko guneak baitira.
|
|
2013
|
|
|
Euskarak izandako irabazia, gehienbat, eskolan euskarazko irakaskuntza sartu izanaren emaria izan da (lehenik ikastolen mugimenduarekin eta geroago administrazio autonomikoak emandako bultzadarekin). Horren ondorioz, gizaldi gazteenengan aurkitzen ditugu euskaraz ulertzeko gaitasun mailaren igoerarik handienak, 1 grafikoak erakusten
|
duenez
.
|
|
|
Prinzek erakusten
|
duenez
, espazioari buruzko pentsamendua hizkuntzaren araberakoa dela justifikatzen duen ebidentzia badago. Halaber, badago ebidentzia erakusten duena gauzak zenbatzeko era hizkuntzaren araberakoa dela.
|
|
|
Orduan hizkuntza horretako hiztun bat jartzen baldin badugu zenbait tonu urdin eta berderen aurrean, gerta daiteke harentzat berde mota bat urdin mota baten antzekoagoa izatea beste berde mota batena baino. Alegia, haren hizkuntzak berdearen eta urdinaren arteko mugarik ezartzen ez
|
duenez
, horrek eragina dauka koloreak bereizteko eta alderatzeko gaitasunean.
|
|
|
Frankismo ondorengo lehen Jaurlaritzako Kultura sailburua izan zen Ramon Labaien. Euskarazko telebista eta irrati publikoak bere agintaldian sortu zituzten, Espainiako agintariek nahi baino abiada handiagoan eta Madrilgo lege eta arauak guztiz errespetatu gabe, Labaienek berak aitortzen
|
duenez
. HABE, Euskadiko Orkestra Sinfonikoa, Antzerti eta Euskararen Legea bere agintaldi laburreko fruitu izan ziren.
|
|
|
Postmodernitatearen inguruan artikulu pare bat agertu berri dira Jakinen orrietan, biok Iraitz Urkulok idatziak; lehenengoan, postmodernitatearen planteamendu filosofikoei buruz ari zen eta bigarrenak, berriz, euskal narratiban filosofia horren eragina jorratzen zuen1 Gogoeta horien egileak ondo asko aipatzen
|
duenez
, aroaren izena lauso samarra da, bizitzaren alde asko ukitzen dituelarik, postmodernitatea arnasten dugun airea bezalakoa baita gaur egun: giro horrek inguratuta gaudela, gure bizi guztiari eragiten dio.
|
|
|
Mardonesek berak aitortzen
|
duenez
, bere gogoetak Lyotarden eta Vattimoren lanetan oinarrituta daude, batez ere; Rortyren eta Sloterdijken ekarpenak ere kontuan ditu, baina beste bienak baino gutxiago. Aukera hori egiteko gure autoreak zer irizpide erabili dituen ere adierazten digu:
|
|
|
Antropologiaren gogoetan gertatzen dena etikaren gogoetan ere islatzen da. Postmodernitateak planteatzen duen etikak zalantza asko sorrarazten ditu, gure teologoak ondo atzematen
|
duenez
; baina modernitateak egiten duen planteamendu etikoak ere kritika asko jasotzen ditu. Nondik doa bidea?
|
|
|
Artikulu honen amaiera iritsita, Uxue Alberdiren sorkuntza literarioa bere osotasunean aintzat harturik, hari buruz dudan iritzia emateko momentua da. Egileak berak adierazi
|
duenez
, oso baldintza ezberdinetan idatziak dira orain arte argitaratu dituen bi narratiba lan nagusiak.
|
|
|
Ekoizpen orokorrean multzo honen indarra esanguratsua da, nahiz eta nire ustez ez aski boteretsua. Esan dugu produkzio osoaren %40, 2 zor zaiola multzo honi, eta nobedadeen %32, 8 eta batez ere berrargitalpenen %59 Alde guztietatik orekatuena izateaz gainera, berau da finkatuena, berrargitalpenaren mailak erakusten
|
duenez
. Eredu frantsesaren antz gehiago du multzo honek produkzioak bere osoan baino, eta gainerako multzoek baino.
|
|
|
Batzuetan, gainera, diferentziak handiak dira. Ez da aurtengo arazoa soilki; taulak erakusten
|
duenez
, urtea joan eta urtea etorri, froga moduan hor daude gorak eta beherak.
|
|
|
Euskara idatzia, dena den, zalantzan eta auzitan jartzea haizu iruditzen zaie... ez baita inolako Errepublika bateko hizkuntza ofiziala, Ipar Euskal Herriari dagokionez behintzat. Instituzio kontu, Ipar Euskal Herriak inongo izaerarik ez
|
duenez
... nola demontre euskarak izaera ofizialik eta honi lotuta dagoen begirunerik izango luke?
|
|
|
Alabaina, euskara idatzia —eta arauez idatzia denaz mintzo naiz— plazara agertzeak ondorio txarrik ere ez ote
|
duenez
eragin pentsatzen hasia naiz... Izan ere, aurretik adierazi izan dudan bezala, badirudi Zuberoan, Ipar Euskal Herri osoan bezala, euskara egiten ari dela idatzita ageri den hizkuntza bat... mintzatua den hizkuntza bat baino gehiago!
|
|
|
Anekdota bitxi horretaz at, jakin beharrekoa da Arestiren lehen antzerki obra —Mugaldeko herrian eginikako Tobera, 1961— Arantzazuko Teologiako ikasleek antzeztu zutela lehenbizikoz, Arestik berak aitortua
|
duenez
, gorago aipaturiko gutunean. Gabonaldietan hainbat antzerki egin ohi zuten Arantzazuko ikasleek; horietako bat izan zen nonbait Arestirena, 1962ko Gabonetan.
|
|
|
Izatez, eta Joan San Martinek idatzia
|
duenez
, Arestik berak proposatu zuen Gandiaga euskaltzain urgazle izateko, 1964an, Elorri liburua argitaratu eta berehala, beraz (ik. Arana Martija, Jose Antonio:
|
|
|
Norbaitek idatzia
|
duenez
, bestalde, Arestik berak ere Gandiagaren esperientzia mingots bertsua izan zuen bere lehen obra poetikoaren ondoren:
|
|
|
Gandiagarentzat" sua" zen Aresti, Sarriugartek seinalatua
|
duenez
; agian harria baino gehiago; beharbada" lurra" zen Gandiaga Arestirentzat.
|
|
2014
|
|
|
Helburu horiek betetzeko, militantzia politikoko ikuspuntuak bazter utzita, mundu guziarentzako oihartzunak izango dituzten filmak egiten saiatuko dira, Ezeizak azaltzen
|
duenez
, euskal nortasunaren berreskurapena ardatz hartuta, eta Euskal Zinema Nazionala sortzeko bidean.
|
|
|
Gainera, Cameronek ohartarazten
|
duenez
, hizkuntz ideologiak badu beste ezaugarri bat aztertzen ari garen honetan garrantzi handikoa: diskurtso bikoiztasunaren ezaugarria, alegia.
|
|
|
Horren guztiaren eraginez, aurrerago adierazi dugun bezala, euskal izendegian gizon izenak gutxiago dira emakumeenak baino eta, ematen
|
duenez
, Mendebaldeko gizarteetan joera bera errepikatzen da. Baina, murritzago izate hori nonbait bat dator jendearen premiekin, mutikoentzako izenak aukeratzerakoan, oro har, fantasia gutxiagoz jokatzen baita neskekin baino.
|
|
|
Euskal izendegi modernoa1 apailatzen hasi zirenetik, izenen sexuaren araberako bereizketa egitea eta hartarako irizpideak jartzea izan da behin eta berriz sortu den arazoetako bat. Izan ere, toponimiatik eta hitz arruntetatik abiatuta sortu dira euskarazko izen berri asko, eta euskarak genero gramatikalik ez
|
duenez
, ez da sinplea izen zehatz batek gizonena edo emakumeena izan behar duen erabakitzea. Areago, bereizketa horrek derrigorrezkoa behar duen ebaztea.
|
|
|
Ez al zituzten horregatik hil, batzuetan, eta beharbada gehienetan? Horrela baldin bada, eta badaude arrazoiak hala izan zela pentsatzeko, eraildako horiek ez dira fedearen testigu, baizik eta gerrako alderdi bateko partaideak, Pello Apezetxeak argi eta garbi azaltzen
|
duenez
(‘Dohatsutuak’, Herria 2000 Eliza 245, 2013, 8).
|
|
|
Heteroarauak dena hartzen eta blaitzen
|
duenez
, baita kultura ere, etorkizuna pentsatzeko ezinbesteko gakoak dakarzkigute arrakalek.
|
|
|
Bai, badugu berdintasun lege bat, berdintasuna aplikatzen ez duten fundazio eta instituzioei diru-laguntzarik ezin zaiela eman dioena. Eta irakurleak agian jakingo ez
|
duenez
, datu txiki bat: 1996tik (datu zaharragoak ez ditugu) EHUko Arte Ederretako fakultatean matrikulatutakoen %70 dira emakumezkoak.
|